Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka mineralogiczno-geochemiczna mineralizacji kasyterytowo-siarczkowej w historycznych sztolniach św. Jana i św. Leopolda w paśmie łupkowym Starej Kamienicy (Sudety Zachodnie)

Małek Rafał, Mikulski Stanisław Z., Chmielewski Andrzej

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 11

914--924

EN

Drifts historical of St. John and St. Leopold historical tin mine in Krobica, located within the Stara Kamienica shist belt of the Sudetes Mountains were a subject of intermittent exploitation from the 16th through the 20th centuries. Initial X-ray examinations inside historical ore excavations using a field portable pXRF spectrometer and laboratory geochemical analysis by WD-XRF, ISP-MS and GF-AAS methods were carried out. These studies showed elevated concentrations of a range of elements (Bi, Hf, In, Pd, Pt, Sc, Sb, W, As, Ag, Cd, Re, Zn, Pb and some REE), which are recognized as critical for the European Union economy. The reflected-light microscopic examination has confirmed the occurrence of a cassiterite-sulfide mineralization that was exploited in historical times. A number of analyses was performed using an electron microprobe (EMPA). This allowed us to recognize a series of minerals (mainly ore minerals) as carriers of the above-mentioned elements. The following ore minerals were identified in the samples examined: chalcopyrite, sphalerite, pyrite, arsenopyrite, pyrrhotite, gersdorffite, as well as mimetite and xenotime.

2

Rozmieszczenie i geneza form osuwiskowych w przełomowej dolinie Bobru w okolicach Wlenia (Sudety Zachodnie)

Kowalski A.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 10/1

629--641

EN

The paper presents results of field mapping and geomorphometric LiDAR DEM-based analysis of the Bóbr river valley (Izerskie Foothills, Western Sudetes), between Wleń and Nielestno, where a number of individual landslides and their groups were recognized in 2015-2016. The area affected by mass-movements is located within the Wleń Graben - a regional geological unit that constitutes the south-eastern prolongation of the North-Sudetic Synclinorium. The Wleń Graben is a NW-SE trending, elongated morphological and structural depression composed of sedimentary and volcanic rocks of Late Carboniferous, Permian, Triassic and Cretaceous age. The specific geological structure of the graben is reflected in geomorphic features of the study area. Based on mass movement classifications, the forms are considered as: (i) deep-seated rotational landslides (Świerkowa Dolina and Czerwony Wąwóz landslides); (ii) shallow slides and flows of weathered material and rock blocks (headwater areas in the south-western slopes of Gniazdo Hill, "Izerskie Gołoborza” locality), and (iii) complex landslide forms (deep-seated and shallow landslides on the south-eastern slopes of Gniazdo Hill). The studies confirmed the usefulness of geomorphometric analysis based on LiDAR-derived DEMs combined with field investigations. The landslides are located mainly in heavily forested mountainous areas. It was probably the main reason they had not been identified in the past.

3

Evaluation of the geotouristic attractions from the Wojcieszów area

Muszer J., Muszer A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2017

|

nr 1-2 (48-49)

31--46

EN

The paper presents the results of geological and landscape studies in the Wojcieszów area (the Kaczawskie Mountains), which include investigation, inventory, documentation and a fi rst of its kind evaluation of its geotourism objects. This area has high values of the natural environment and a rich geodiversity associated with a complicated geological structure (the Kaczawa unit, the metamorphic Kaczawa Complex). Some of the anthropogenic activities (mining), which have revealed interesting fragments of the geological structure, have also infl uenced the increase of geotourism attractions in this area. The area is one of the best examples of the region in the Sudetes, where economic considerations predominate over the protection of the natural environment. Since the 16th century, the crystalline Wojcieszów limestone was mined in numerous quarries (e.g. Silesia, Gruszka, Połom, and Miłek). In the limestone, intensive karst processes occurred mainly in the Paleogene (numerous caves and speleothems). As a result of economic activity, some of the caves had been permanently destroyed and the former “Połom” nature reserve was liquidated in the late 1970s. Currently, the only nature reserve is the “Góra Miłek in Wojcieszów”. The area around Wojcieszów is rich in numerous quarries, where other construction materials were obtained (e.g. phyllites, greenschists, and metarhyodacites). Since the 12th to 20th centuries, copper ore was also exploited (adits and shafts) in the Żeleźniak massif (east of Wojcieszów in the Radzimowice area). In the 20th century, uranium ore was mined at t Chmielarz Hill adit. Recently, the Cambrian limestones (Połom) and Quaternary deposits (Okrajnik, Stara Kraśnica) have been exploited. Paradoxically, economic activity, which caused destruction of some protected objects, has also enriched the geodiversity of the Wojcieszów region. The results of the evaluation proved the signifififi cant geotouristic potential of the studied area. The most attractive geosites around Wojcieszów demonstrate typical lithologies of the Kaczawa Succession and depict the pre-Variscan geological evolution of the area.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i krajobrazowych rejonu Wojcieszowa (Góry Kaczawskie), które obejmowały inwentaryzację, dokumentację i pierwszą waloryzację jego obiektów geoturystycznych. Obszar ten jest cenny pod względem przyrodniczym oraz charakteryzuje się bogatą georóżnorodnością, związaną ze skomplikowaną budową geologiczną (metamorfi k kaczawski, kompleks kaczawski). Na wzrost walorów geoturystycznych tego obszaru wpłynęły też niektóre działania antropogeniczne (górnictwo), które odsłoniły ciekawe fragmenty budowy geologicznej. Okolice Wojcieszowa stanowią jeden z najlepszych w Sudetach przykładów regionu, w którym względy gospodarcze przeważają nad ochroną przyrody. Już w XVI wieku zaczęto w okolicy wydobywać wapień krystaliczny zwany wojcieszowskim, odsłonięty w licznych kamieniołomach (np. Silesia, Gruszka, Połom, Miłek). W wapieniach krystalicznych miały miejsce intensywne procesy krasowe, które zachodziły głównie w paleogenie (bardzo liczne jaskinie, szata naciekowa). Na skutek działalności gospodarczej część jaskiń została bezpowrotnie zniszczona, a dawny rezerwat przyrody „Góra Połom” został zlikwidowany pod koniec lat 70. Obecnie jedynym rezerwatem jest „Góra Miłek w Wojcieszowie”. W okolicach Wojcieszowa występują liczne łomy, w których pozyskiwano inne surowce budowlane (m.in. fyllity, zieleńce, metaryodacyty). Od XII do XX wieku w masywie Żeleźniaka (na wschód od Wojcieszowa w rejonie Radzimowic) eksploatowano również rudy miedzi (sztolnie i hałdy). W XX wieku poszukiwano rud uranu (sztolnia na Chmielarzu). Współcześnie eksploatowane są kambryjskie wapienie (Połom) oraz osady czwartorzędowe (Okrajnik, Stara Kraśnica). Paradoksalnie, działalność gospodarcza, niszcząc niektóre obiekty chronione, jednocześnie wpłynęła pozytywnie na wzrost georóżnorodności w rejonie Wojcieszowa. Wyniki ewaluacji udowodniły znaczący potencjał geoturystyczny badanego obszaru. Zaproponowano najbardziej atrakcyjne obiekty geoturystyczne okolic Wojcieszowa, przedstawiające litologię dolnej części sukcesji kaczawskiej i ukazujące przedwaryscyjską ewolucję tego obszaru.

4

Strefowość hydrogeologiczna w rejonie Kotliny Jeleniogórskiej (Sudety Zachodnie)

Marszałek H.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 440

87--100

PL

W artykule przedstawiono pionową strefowość hydrogeologiczną występującą w granicie karkonoskim w obrębie Kotliny Jeleniogórskiej. Znaczne zróżnicowanie stopnia spękania masywu krystalicznego determinuje jego zmienną wodonośność. W profilu pionowym granitu, rozpoznanym do głębokości 2 km, stwierdzono szereg stref wodonośnych o zróżnicowanej wydajności, osiągającej niekiedy ponad 100 m3/h, różnym składzie chemicznym i temperaturze wody dochodzącej w głębszych partiach masywu do 97,7°C. W centralnych partiach Kotliny Jeleniogórskiej granica pomiędzy wodami zwykłymi a termalnymi występuje na głębokości około 300 m.

EN

The paper presents the vertical hydrogeological zoning in the Karkonosze granite in the Jelenia Góra Basin. Significant fissuring of hard rocks determines their variable water-bearing capacity. Many water-bearing zones with different discharge rates (sometimes above 100 m3/h), chemical composition and temperature of water reaching 97.7°C were identified to the depth of 2 km. In the central part of the Jelenia Góra Basin the boundary between fresh and thermal waters occurs at the depth of 300 m.

5

Osady złotonośne doliny potoku Kraszówka (Pogórze Kaczawskie)

Urbański P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (2)

375--388

PL

Analiza petrograficzna i mineralogiczna 25 panwiowych próbek korytowych umożliwiła rozpoznanie złotonośności holoceńskich aluwiów potoku Kraszówka na Pogórzu Kaczawskim. Wystąpienia złota okruchowego odnotowano w 18 próbkach pobranych na całej długości potoku, jednak jego największe nagromadzenie stwierdzono w środkowym odcinku potoku. Większość znalezionych złocin ma formę blaszkowo-płytkową lub cementacyjno-grudkową i wykazuje różnorodne deformacje mechaniczne. Głównym Źródłem złota okruchowego w osadach korytowych potoku Kraszówka są najprawdopodobniej paleogeńskie „białe” żwiry kwarcowe oraz wodnolodowcowe piaski złotonośne związane ze zlodowaceniami południowopolskimi. Ważną rolę w genezie złota okruchowego odegrały procesy chemicznego rozpuszczania i wtórnej precypitacji złota, prowadzące do powstawania tzw. złota „nowego”. W świetle teorii o odnawialności rozsypisk złotonośnych, istnieją duże szanse na rozpoznanie w osadach aluwialnych doliny Kraszówki stref o bilansowej zawartości złota okruchowego.

EN

Samples from alluvia of the Kraszówka Stream (Kaczawskie Foothills) were subjected to petrographic analysis. After this research, gold-bearing deposits of the Holocene Kraszówka alluvia have been diagnosed. Gold occurrence was reported all along the Kraszówka Stream, but its large concentration has been localized by the author within the middle part of the stream. Gold has been identified within 18 of 25 samples collected. Most of gold grains take the foliate-plate and cementation-popular forms and show various types of mechanical deformation. Palaeogene “white” quartz gravels and gold-bearing glaciofluvial sands of the South Polish Glaciations are probably the main source of placer gold. Chemical processes of gold dissolving and reprecipitation took an important part in the origin of placer gold, leading to the formation of so-called “new” gold. In the light of gold-placer renewable theory, there is a good chance to identify zones of economic placer gold concentration in alluvia of the Kraszówka Valley.

6

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Zachodniosudeckiej

Łodziński M., Mayer W., Stefaniuk M., Bartuś T., Mastej W.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 4

19-42

PL

W artykule przedstawione zostały wybrane wyniki prac wykonanych w zachodniej części Geostrady Sudeckiej. Przeanalizowany został przebieg Geostrady Zachodniosudeckiej na tle geomorfologii i budowy geologicznej. Trasa ta okrąża szerokim łukiem od północy główne pasma Gór Izerskich i Karkonoszy oraz Kotlinę Jeleniogórską a dalej biegnie przez wschodnią i południową część Rudaw Janowickich. Przebiega ona w większości w obrębie ekshumowanej (odsłoniętej) osłony metamorficznej (skał otaczających) batolitu Karkonoszy (ciała magmowego, powstałego w wyniku zakrzepnięcia magmy wewnątrz skorupy ziemskiej), bogatej w liczne wystąpienia mineralizacji rudnej. Przedstawiony został opis obiektów geomorfologicznych i geologicznych, pozostałości dawnej eksploatacji górniczej oraz oceniona została ich atrakcyjność turystyczna. Obszerniej opisane zostały wybrane, szczególnie atrakcyjne obiekty: formy geomorfologiczne, odsłonięcia interesujących kompleksów skalnych, struktur tektonicznych i pozostałości dawnego górnictwa złóż rud cyny w rejonie Krobicy-Kotliny-Gierczyna-Przecznicy oraz złóż uranu w Kowarach.

EN

The paper presents selected results of the "Western Sudetic Geostrada" - a project, currently in preparation, which merges geosites, biotic nature objects, historical monuments and tourist infrastructure into a coherent tourist trail. The trail avoids main roads and famous tourist centers, leading to the less known parts of the Western Sudety Mts. and their foreland. Precisely, the "Western Sudetic Geostrada" runs around the main range of the Isera Mountains, surrounds from the north the Karkonosze Range and the Jelenia Góra Trough, and heads through the eastern and southern part of the Rudawy Janowickie Range. From geological point of view the trail runs through the exposed part of the exhumed i metamorphic envelope the Karkonosze granite intrusion rich in numerous deposits and occurrences of ore mineralization. The selected geomorphological and geological objects and regions were described in details along with the relies of past mining operations and their tourist attractiveness were evaluated. Some especially attractive objects i.e. geomorphological forms, outcrops of interesting lithologic complexes, tectonic structures and remnants of past ore mining (tin mining in Krobica-Kotlina-Gierczyn-Przecznica area and uranium mining in Kowary) were described in details.

7

The late Variscan gold mineralization in the Kaczawa Mountains, Western Sudetes

Mikulski S. Z.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2007

|

Vol. 22

21-162

EN

Detailed characteristic of the Au-bearing arsenic-polymetallic deposits and a few prospects of the hydrothermal quartz-sulphide vein type from the Kaczawa Mountains are presented. The most important are the gold mineralization in Radzimowice which is classified as the transition from the porphyry to the epithermal type and in Klecza-Radomice described as the orogenic type. Auriferous mineralization is structurally controlled and hosted mainly by cataclased sericite-graphite schists from Pilchowice and Bolków units, which constitute the Paleozoic Kaczawa Metamorphic Complex. The fractured axial planes of F2 open asymmetric folds built of graphite schist, and second-order fault structures of major W-E and NE–SW directions played significant role as structural and geochemical traps for migrating mineralized hydrothermal fluids. Gold mineralization post-dates the regional metamorphism of host rocks (greenschist facies), main phases of Variscan orogenic deformations (D1 and D2), and emplacement of the late Variscan igneous rock suites (ca. 320 Ma). Gold mineralization processes developed in the Kaczawa Mountains are comparable with gold formation stages in the European Variscan Belt (Au1 to Au4) during the time period from ca. 350 to 240 Ma, which were distinguished by the author. However, in the Kaczawa Mountains the Au1 stage connected with the emplacement of syn-collisional granite (Tournaisian) has not been recognised yet. In the Kaczawa Mountains gold formation stages from Au2 to Au3 were connected with geodynamic transition from the post-collisional to the within-plate setting. Gold mineralization implies a change from mesothermal to epithermal conditions of Au precipitation after post-collisional granite emplacement and development post-magmatic processes, followed by orogenic uplift, deep fracturing, development of grabens (upper Namurian-Stephanian) and sub- and volcanic activity (Autunian). The first stage of ore precipitation in the coarse quartz veins were Fe-As sulphides (ca. 317 Ma) with submicroscopic gold. This mineralization was brecciated and cemented by the epithermal quartz-carbonate-base metal sulphide (ca. 294–280 Ma) - microscopic gold and locally also by Bi-Te mineral association. Younger stages of the low temperature hydrothermal types are of minor importance and are represent by chalcedony-kaolinite-pyrite/marcasite-gold association connected with volcanic processes in Autunian and by chalcedony-hematite-calcite-gold (Au4) association precipitated later during the post-Variscan basin formations (Upper Permian-Triassic and ?Cretaceous). Mineralogical and geochemical features of ores, sulphur and oxygen isotopes, fluid inclusion data, and Re-Os age determinations of gold-bearing sulphides are also given. The obtained results suggest that potential for additional gold resources exists in the abandoned mining sites in Radzimowice and Klecza-Radomice, as well as in other areas of the Kaczawa Mountains.

PL

Szczegółowo scharakteryzowano złoża oraz przejawy mineralizacji arsenowo-polimetalicznej ze złotem w hydrotermalnych żyłach kwarcowych, zalegających najczęściej w skataklazowanych serycytowo-grafitowych łupkach, zaliczanych do jednostki Pilchowic i Bolkowa, należących do paleozoicznych skał kaczawskiego kompleksu metamorficznego. Do najważniejszych zaliczono złotonośną mineralizację w Radzimowicach sklasyfikowaną jako typ przejściowy pomiędzy mineralizacją porfirową a hydrotermalną i mineralizację w Kleczy–Radomicach opisaną jako typ orogeniczny. Spękane powierzchnie osiowe otwartych, asymetrycznych fałdów (F2) w obrębie łupków grafitowych oraz spękania i uskoki o drugorzędnym znaczeniu i orientacji wzdłuż kierunku E–W i NE–SW odegrały doniosłą rolę jako strukturalne i geochemiczne pułapki dla migrujących roztworów hydrotermalnych. W Górach Kaczawskich złotonośna mineralizacja siarczkowa jest młodsza od procesów metamorficznych skał otaczających (facja zieleńcowa), głównych faz waryscyjskich deformacji orogenicznych (D1 i D2) i późno-waryscyjskich skał magmowych (ca. 320 Ma). Procesy mineralizacji złota w Górach Kaczawskich zostały porównane z wydzielonymi przez autora w europejskich waryscydach procesami tworzenia się złota od etapu Au1 do Au4 w czasie od około 350 do 240 mln lat. Przy czym w Górach Kaczawskich jak dotychczas nie rozpoznano etapu Au1 związanego z rozwojem granitów synkolizyjnych. Etapy od Au2 do Au3 były związane ze zmianą środowiska geotektonicznego od post-kolizyjnego do wewnątrz płytowego. Związane z tym było głębokie spękanie wynoszonego orogenu, utworzenie rowów tektonicznych (górny namur – stefan), rozwój procesów sub- i wulkanicznych (autun). Pierwszy etap mineralizacji rudnej w gruboziarnistym kwarcu reprezentują głównie siarczki As i Fe (wiek ok. 317 mln) zawierające złoto submikroskopowe. Mineralizacja ta, została skataklazowana i scementowana przez epitermalny kwarc-węglany-siarczki metali podstawowych (wiek 294–280 Ma) – złoto mikroskopowe i lokalnie także przez asocjacje minerałów Bi i Te. Młodsze etapy reprezentowane są przez niskotemperaturowe asocjacje hydrotermalne. Mają one mniejsze znaczenie i są reprezentowane przez asocjacje chalcedon-kaolinit-piryt/markasyt-złoto, których powstanie związane było z aktywnością wulkaniczną w autunie oraz asocjacje chalcedon-hematyt-kalcyt-złoto (Au4), powstałe w czasie formowania się post-waryscyjskich zbiorników sedymentacyjnych od górnego permu do triasu, a może nawet w kredzie. Ponadto szczegółowo scharakteryzowano pod względem mineralogicznym oraz geochemicznym złotonośne rudy siarczkowe. Przedstawiono również dane izotopowe siarki siarczkowej oraz rezultaty badań inkluzji fluidalnych oraz izotopów tlenu w kwarcu a także wyniki oznaczeń wieku metodą Re–Os na złotonośnych siarczkach. Uzyskane rezultaty wskazują na dodatkowe zasoby złota w opuszczonych rejonach górniczych Radzimowic i Kleczy–Radomic, jak również w innych rejonach Gór Kaczawskich.

8

Schwertmannite precipitated from acid mine drainage in theWestern Sudetes (SW Poland) and its arsenate sorption capacity

Parafiniuk J., Siuda R.

Geological Quarterly

|

2006

|

Vol. 50, No. 4

475-486

EN

This paper contains XRD, Mössbauer and IR spectroscopy, chemical composition and thermal analysis results for the mineral schwertmannite present in the weathering zone developed in two abandoned sulphide mines in the Sudetes (SW Poland). In Wieściszowice a pyrite deposit was exploited, and in Radzimowice the deposit consisted of polymetallic mineralization with predominant arsenopyrite. In both localizations schwertmannite is developed as dripstones in underground workings and loose sediments precipitating from the acid mine drainage (AMD) waters. Schwertmannite forms tiny, needle-like crystals 2–3 m in size, usually grouped in botryoidal aggregations. The chemical composition of schwertmannite from Wieściszowice is typical for this mineral, and in Radzimowice the mineral contains up to 5.20 wt. % of As2O5. Due to highly developed specific surface and structural features, schwertmannite has the strongest sorption capabilities among the components of ochres, and takes up the largest amounts of arsenate oxyanion fromAMD, as well as considerable amounts of phosphates and heavymetals. About 71-87% of arsenate is sorbed on to the surface of the schwertmannite crystals and may readily be released into solution, 12–30% is bound into the structure of the mineral, and about 1% is an admixture of insoluble ferric arsenates.

9

Famennian, thermally altered chert exotic clasts from the Jędrzychowice/Ludwigsdorf wildflysch (Sudetes)-stratigraphic and tectonic implications

Wajsprych B., Haydukiewicz J., Achramowicz S.

Geological Quarterly

|

2006

|

Vol. 50, No. 2

281-288

EN

A wildflysch sequence recently recognized in the Görlitzer Schiefergebirge/western Kaczawskie Mts. boundary zone permits the characterization of the westernmost Kaczawa Unit as a chaotic complex. The cherts,many of which contain numerous radiolarians, occur as exotic clasts within the olistostrome deposits of the wildflysch. They are associated with allochthonous blocks of blueschist, andesite pillow lavas and pyroclastic rocks, flysch facies clastic rocks, mudstones (often of black shale lithology) and carbonates. The conodonts extracted from the grey-greenish radiolarite cherts indicate a mid-Famennian age (Early rhomboidea Zone to Early marginifera Zone). The conodont-bearing radiolarite clasts reveal no trace of a tectonometamorphic fabric. Their 4-4.5 conodont colour alteration index (CAI) indicates that the rock underwent low-temperature (250-285C) thermal alteration. The lack of thermal overprint in the olistostrome matrix allows this alteration to be interpreted as a part of the tectonothermal, post-mid-Famennian evolution of the source area. A number of the exotic blocks of unmetamorphosed volcanic rocks associated with the chert exotics seems to indicate igneous (volcanic) activity as the reason for the chert alteration. The fact that exotic blocks of the Devonian chert have been found as clasts within deposits earlier believed to represent Upper Proterozoic (Cadomian) flysch suggests the need for reassessement of the extent of Cadomian rocks in the westernmost Sudetes.

10

Czwartorzędowe doliny kopalne w Sudetach Zachodnich i stan ich rozpoznania hydrogeologicznego

Michniewicz M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 403

63-100

PL

W pracy przedstawiono rekonstrukcję przebiegu staroplejstoceńskich dolin kopalnych Sudetów Zachodnich, odzwierciedlającą w większości przypadków obraz ówczesnej sieci rzecznej. Glacjał elstery był głównym okresem zlodowacenia Sudetów Zachodnich, a doliny rzeczne stanowiły główne drogi wnikania ekspandującego lądolodu północnego. W trakcie zlodowacenia elstery doszło do powstania tzw. systemu sudeckich uskoków czwartorzędowych - skomplikowanego zespołu dyslokacji neotektonicznych. Zaznacza się on w przebiegu profilów podłużnych dolin kopalnych i zrzuca ku północy dna tych dolin o 30-35 m, przy odmiennym wykształceniu utworów staroplejstoceńskich po obu stronach wspomnianego systemu dyslokacyjnego. W trakcie (i po) wycofywania się lądolodu elstery doszło do licznych zmian przebiegu koryt rzek. Te zmienione przebiegi koryt, z uwagi na maksymalny zasięg zlodowacenia elstery, w południowej i środkowej części obszaru badań są zbliżone do przebiegu koryt rzek współczesnych. Młodsze zlodowacenie - odry - wniknęło jedynie lobami, wykorzystującymi doliny ówczesnych rzek, w peryferyjne partie Sudetów, powodując po recesji zmiany przepływów rzecznych w północnej części obszaru badań. Zachodzące w młodszym plejstocenie intensywne procesy erozyjne doprowadziły w wielu miejscach dolin głównych współczesnych rzek zachodniosudeckich do pogłębienia struktur kopalnych i usunięcia utworów starszego czwartorzędu. Czwartorzędowe doliny kopalne południowo-zachodniej części Dolnego Śląska stanowią dostępne, wartościowe i zasobne źródło zaopatrzenia w wody podziemne wysokiej jakości, wymagające ochrony. Ze względu na swą specyfikę (wąskie, linijne rozprzestrzenienie struktur kopalnych) oraz z uwagi na fakt, że na długich odcinkach tych struktur brak jest rozpoznania warunków hydrogeologicznych, niezbędne byłoby przeprowadzenie dodatkowych, regionalnych prac hydrogeologicznych.

EN

In the paper presented the reconstruction of the early Pleistocene buried valleys pattern have been shown. In most cases, it reflects former river networks. The Elsterian was the main glaciation period in the Western Sudetes and the river valleys were the main route of the Northern Ice Sheet expansion. During the Elsterian, the so-called system of Sudetic Quaternary faults has been created. It is a very complicated association of neotectonic dislocations. This can be traced along the axes of longitudinal profiles of the buried valleys and throws bottoms of valleys down (about 30-35 m) northwards. Early Pleistocene deposits are different in that both sides of the dislocation system described above. During (and after) regression of Elstera Glaciation there had been many changes in river courses. Because of the maximum range of Elstera Glaciation these changed channel courses are similar to present routes of rivers in the south and middle part of the research area. The late Odra Glaciation found its way in the form of lobes into former river valleys in the peripheral areas of Sudetes, causing changes in river flow in the N part of the area. The intensive erosion processes during the late Pleistocene period caused deepening of buried structures and the removal of the Quaternary deposits in many places in the present main valleys of the Western Sudetes rivers. The Quaternary buried valleys of the SW part of Lower Silesia are an accessible, valuable and abundant source of high quality groundwater and they should to be placed under protection. Due to the unique narrow, linear shape of the buried structures and lack of hydrogeological data in many places, it seems very important to undertake additional regional hydrogeological research works.