Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Interpretacja zmienności temperatury wody w źródle na wschodnim stoku Zameczków (Tatry Zachodnie) na podstawie ciągłych obserwacji monitoringowych i numerycznego modelu transportu ciepła

Gruszczyński Tomasz, Szostakiewicz-Hołownia Marzena

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

43--50

PL

Prowadzone w sposób ciągły długoterminowe obserwacje temperatury wody ze źródła na wschodnim stoku Zameczków dostarczyły danych do oceny zmienności tego parametru w czasie. W artykule podjęto próbę interpretacji uzyskanych wyników za pomocą niestacjonarnego, numerycznego modelu transportu ciepła i mieszania wód. Wymagało to opracowania modelu konceptualnego, którego poprawność weryfikowano na podstawie oceny dopasowania obliczonej i pomierzonej temperatury wody. W wyniku tarowania modelu określono średnie wartości współczynnika przewodności cieplnej skał na poziomie 1,4 Wm–1K–1 oraz ciepła właściwego układu woda–skała na poziomie 0,92 kJkg–1K–1, przy wartościach błędu średniego i błędu średniego bezwzględnego wynoszących odpowiednio 0,08 i 0,28°C. Zgodnie z przyjętym modelem zmienność temperatury wody na wypływie można wyjaśnić kondukcją ciepła w strefie sezonowych fluktuacji oraz dopływem wód podziemnych ze strefy neutralnej. Na podstawie obliczeń modelowych udało się określić ilościowy udział wód reprezentujących różne strefy głębokościowe. Rezultaty wskazują, że 67% wód zasilających badane źródło powiązanych jest z płytką strefą krążenia, w której główną determinantą temperatury wody jest kondukcyjny strumień ciepła skierowany prostopadle do powierzchni terenu. Pozostałe 33% dopływu reprezentuje głębszy system krążenia, który można identyfikować ze strefą neutralną. W strefie tej temperatura wody zbliżona jest do średniej rocznej temperatury powietrza, a gradienty temperatury przyjmują niewielkie wartości zarówno w odniesieniu do czasu, jak i przestrzeni.

EN

Long-term observations of water temperature in the spring on the eastern side of the Zameczki mountain allow collecting a set of data showing variability of this parameter in time. The paper presents an interpretation of this data by a non-stationary numerical model of heat transport and water mixing. Quantitative interpretation of the results required constructing a conceptual model, whose correctness was verified on the basis of evaluation of calculated and measured water temperature. Due to the model calibration it was possible to establish the mean values of heat conductivity of the rocks at 1.4 Wm–1K–1 and the water-rock specific heat capacity at 0.92 kJkg–1K–1 with the mean error and mean absolute error at the level of 0.08 and 0.28ºC, respectively. According to this model, variability of water temperature in the spring can be explained by conductive heat transport in the zone of seasonal fluctuations and by the groundwater inflow from the neutral zone. Based on the model calculations it was possible to determine the quantitative share of waters representing different depth zones. The results indicate that 67% of water recharging the spring is linked with the shallow circulation zone, in which the main temperature determinant is the conductive heat stream directed perpendicular to the terrain surface. The remaining 33% of the inflow represents a deeper circulation system that can be identified with the neutral zone. In this zone, water temperature is close to the annual mean air temperature and the temperature gradients have small values both in space and time .

2

Agresywność wód powierzchniowych i podziemnych zlewni Białego Potoku (Tatry Zachodnie)

Szostakiewicz-Hołownia M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

515-521

PL

Agresywność wód to ich właściwość powodująca niszczenie skał. W konsekwencji jest ona jednym z czynników modelujących powierzchnię Ziemi. Ponadto warunkując rozpuszczanie ośrodka skalnego istotnie wpływa na właściwości fizykochemiczne i skład jonowy wód powierzchniowych i podziemnych. W artykule przedstawiono wyniki oceny agresywności wód opadowych powierzchniowych i podziemnych zlewni potoku Białego. Badany obszar jest zbudowany głównie ze skał węglanowych (dolomitów i wapieni). Do oceny agresywności badanych wód wykorzystano twardość ogólną, indeks Langeliera oraz wskaźnik nasycenia wód względem węglanu wapnia obliczony programem PHREEQC.

EN

Aggressiveness is the property of water, which causes destruction of rocks. The aggressiveness is also one of the major factors controlling the Earth surface and chemical composition of water. The paper presents the results of estimation of aggressiveness of precipitation, surface and ground waters. The study area (Biały Stream Basin) is composed mainly of carbonates. The amount of aggressiveness was estimated using the hardness of water, Langelier Saturation Index and SI values calculated by PHREEQC.

3

Wykorzystanie modelu numerycznego do obliczeń denudacji chemicznej zlewni Potoku Białego (Tatry Zachodnie)

Małecki J. J., Szostakiewicz-Hołownia M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 431, Hydrogeologia

127--133

PL

Denudacja chemiczna jest rozumiana jako zespół procesów prowadzących do usunięcia z obszarów lądowych masy skalnej rozpuszczonej w wodzie. Znajomość przebiegu tych procesów jest niezbędna do rozpoznania cyklów geochemicznych zachodzących w danym obszarze. Denudacja jest również jednym z głównych czynników kształtujących powierzchnię Ziemi. W artykule przedstawiono zastosowanie nowej metodyki oceny ilościowej denudacji chemicznej, wykorzystującej równowagowy model geochemiczny. Model ten uwzględnia całokształt procesów zachodzących w warstwie wodonośnej, między innymi różną rozpuszczalność i gęstość poszczególnych minerałów oraz udział dwutlenku węgla w rozpuszczaniu węglanów.

EN

Chemical denudation is understood as a set of processes leading to the removal of rock mass from land areas in water solution. The knowledge of these processes is necessary to recognise the geochemical cycles operating within a given area. Denudation is also one of the major factors controlling the Earth surface. The paper presents the application of a new method of quantitative evaluation of chemical denudation using an equilibrium geochemical model. The model involves the whole of the processes that operate within the aquifer, among others different solubilities and densities of individual minerals and the contribution of carbon dioxide to carbonate solubility.