Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Domy szkieletowe XIX-wiecznych emigrantów z Pomorza Zachodniego w południowej Brazylii

Angoneze-Grela Ewa

Wiadomości Konserwatorskie

|

2024

|

Nr 77

121--136

PL

Treścią artykułu jest analiza drewnianej architektury szkieletowej XIX-wiecznych emigrantów z Pomorza Zachodniego w obszarze dawnej Kolonii Santo Ângelo w południowej Brazylii. Zachowane domy pomorskich osadników znajdują się obecnie w gminach Agudo i Paraíso do Sul w stanie Rio Grande do Sul. W tekście zaprezentowano wyniki badań terenowych wykonanych w Brazylii w latach 2015–2016 i zestawiono je z materiałem zebranym podczas podróży badawczej na Pomorze Zachodnie (powiaty szczecinecki i drawski). Artykuł odnosi się do tła historycznego fali migracyjnej, omawia metodykę badań oraz przykłady obiektów ryglowych znajdujących się w Brazylii i w Polsce. Na podstawie analizy zgromadzonego materiału scharakteryzowano dom pomorski w brazylijskiej kolonii i porównano z jego europejskim odpowiednikiem. Wskazano cechy wspólne łączące oba typy domów, świadczące o kontynuowaniu pruskiej tradycji budowlanej przez migrantów za oceanem. Ponadto wyszczególniono różnice stanowiące dowód adaptacji domu pomorskiego do nowych warunków klimatycznych i krajobrazowych.

EN

This paper presents an analysis of timber frame architecture of nineteenth-century West Pomeranian immigrants to Colônia Santo Ângelo in South Brazil. The surviving houses of Pomeranian settlers are now located in the municipalities of Agudo and Paraíso do Sul in the state of Rio Grande do Sul. The text presents the findings of field research conducted in Brazil in the years 2015–2016 and their comparison with material collected during a research trip to West Pomerania (Szczecinek and Drawsko counties). The paper relates the historical background of the migration wave, discusses the research methodology and examples of timber-frame buildings located in Brazil and Poland. Based on an analysis of the material collected, the Pomeranian house in the Brazilian colony was characterized and compared with its European counterpart. Common features of both house types were identified, which signifies a continuation of Prussian construction tradition by the overseas migrants. In addition, differences are detailed as evidence of the adaptation of the Pomeranian house to new climatic and landscape conditions.

2

Bicycle infrastructure: an element of sustainable mobility in the West Pomeranian voivodeship

Dyczkowska Joanna, Olkiewicz Marcin

Transport Problems

|

2023

|

T. 18, z. 4

113--124

EN

This article presents the results of transportation research conducted in the urban area of Koszalin, the region, and the West Pomeranian Voivodeship. The study’s purpose is to identify bicycle infrastructure’s role in promoting sustainable mobility in the West Pomeranian region. The paper provides an overview of the bicycle infrastructure in the West Pomeranian Voivodeship. The analysis is supplemented by a survey conducted among residents of the West Pomeranian region who use the aforementioned infrastructure. A diagnostic survey using a questionnaire was employed.

3

Tożsamość migrantów a tożsamość miejsca. Architektura wiejska Pomorza Zachodniego w świetle masowych migracji ludności w XIX i XX wieku

Angoneze-Grela Ewa

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

37--51

PL

Artykuł poświęcono zagadnieniu tożsamości miejsca w kontekście dwóch migracji odbywających się na terenie Pomorza Zachodniego. Pierwsza dotyczy dawnych Pomorzan, którzy w drugiej połowie XIX w. wyemigrowali do organizującej się wówczas pruskiej kolonii Santo Ângelo w Brazylii. Druga związana jest z powojennymi wypędzeniami mieszkańców tego regionu i zasiedleniem Pomorza Zachodniego przez Polaków. Osią prezentowanych badań jest drewniana konstrukcja szkieletowa, niegdyś typowa dla krajobrazu wsi pomorskiej. W artykule postawiono następujące pytania: Czy tradycyjna technika budowlana jest rozpoznawalna i zrozumiała dla obecnych użytkowników? Czy jest elementem ich tożsamości etnicznej/narodowej? Zaprezentowano wyniki wywiadów przeprowadzonych z aktualnymi właścicielami domów szachulcowych w Brazylii. Omówiono percepcję pruskiego dziedzictwa przez polskich mieszkańców Pomorza Zachodniego, na podstawie kwerendy terenowej przeprowadzonej w powiatach drawskim i szczecineckim. Wnioski uzupełniono o wyniki badań spójności społecznej Głównego Urzędu Statystycznego.

EN

The article is devoted to the problem of identity of space in the context of two migrations which took place in the West Pomerania. The first one is about former Pomeranians who in the second half of 19th century emigrated to the Prussian Colony Santo Ângelo in Brazil. The second one is related to post-war expulsions of the inhabitants of this region and settlements by displaced Poles. The axis of the presented research is half-timbered construction, once typical of the landscape of a Pomeranian village. In this article the author asked questions: is traditional construction technique recognizable and understandable to current users? Is it part of their ethnic/national identity? The results of interviews with current owners of half-timbered constructions in Brazil were presented. The perception of Prussian heritage by Polish inhabitants of Western Pomerania, based on field research carried out in the Drawsko County and Szczecinek County was discussed. The conclusions were supplemented with the result of research on social cohesion from Statistic Poland.

4

Relacje pomiędzy koncentracjami metali ciężkich w muszlach mięczaków słodkowodnych a stężeniami tych metali w wodzie i osadach dennych w obszarze estuarium Odry i wybranych jezior Pomorza Zachodniego

Piotrowski S.

Gospodarka Wodna

|

2018

|

Nr 9

278--287

PL

Celem prezentowanych badań było określenie relacji pomiędzy koncentracjami sześciu metali ciężkich w muszlach dziewięciu wytypowanych gatunków mięczaków w relacji do ich stężeń w wodzie i osadach dennych. Na podstawie analizy danych określono przydatność muszli jako elementu organizmu wskaźnikowego. Wskazano również, które gatunki mięczaków najlepiej opisują badane relacje.

EN

The aim of the presented research was to determine the relationship between concentrations of six heavy metals in the shells of nine selected species of mollusks and their concentrations in water and bottom deposits. Based on a data analysis, the usefulness of shells as an indicator organism element was determined. The authors also indicate which species of mollusks are the best reflection of the examined relationship.

5

Malarstwo monumentalne Kazimierza Bieńkowskiego (1907-1993) w kościołach Pomorza Zachodniego : Przyczynek do dziejów architektury wnętrz sakralnych

Dziubecki T.

Architecturae et Artibus

|

2018

|

Vol. 10, no. 3

21--27

PL

Twórczość Kazimierza Bieńkowskiego (1907-1993), znakomitego rzeźbiarza, twórcy architektury wnętrz prezbiteriów kościołów na terenie Pomorza Zachodniego, nie była dotychczas przedmiotem badań. Niniejszy tekst stanowi przyczynek do opracowania dzieł sztuki tego artysty, wypełniając jednocześnie postulat badawczy dotyczący rozwijania wiedzy na temat dziejów współczesnej sztuki sakralnej w Polsce po 1945 roku, zwłaszcza w kontekście zmian liturgicznych po Soborze Watykańskim II.

EN

Kazimierz Bieńkowski, an eminent sculptor active basically in Poznań, where he was a professor in the High School of Art (now University of Fine Arts), created a number of pictures and interior designs in churches in West Pomerania. His first work there was the tomb of the bishop Teodor Bensh in the Gorzów Wielkopolski cathedral in 1958. During 1964-1965 Bieńkowski created sgrafitto scenes as part of the presbitery design in the parochial church in Łobez, which seems to be one of the first arrangement following the Vatican II Council liturgical requirements in Poland. Sgraffito technique was prevailing in a series of the interior wall paintings by the artist, e.g. churches in Szczecin and Police. Prestigious work Bieńkowski effected in the seventies and eighties in the cathedral in Szczecin: composition of the presbytery including the altar, the bishops’ chair (cathedra) and stalls. He also painted (oil on canvas) 14 pictures of Via Crucis there. The paper presents an intitial outline of the oeuvre of Kazimierz Bieńkowski, thus fulfilling the knowledge of artistic life in West Pomerania after 1945.

6

Ochrona architektonicznych dóbr kultury współczesnej na terenie Pomorza Zachodniego

Kozłowska I., Rek-Lipczyńska A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 49

63--78

PL

Polska architektura i urbanistyka 2. połowy XX wieku jako zasób dziedzictwa podlegającego potrzebie ochrony jest zjawiskiem nowym, ale wpisującym się w aktualny nurt działań podejmowanych na rzecz zachowania współczesnych dóbr kultury. W Polsce punktem zwrotnym była ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. wprowadzająca pojęcie dobro kultury współczesnej. Praca podejmuje próbę zilustrowania stanu ochrony dziedzictwa architektury i urbanistyki polskiej na terenie województwa zachodniopomorskiego w ciągu ostatniej dekady. Przedstawiona zostanie sytuacja „lokalnych ikon” architektury modernistycznej, jak i zasady ochrony obiektów będących dobrem kultury.

EN

The Polish architecture and urban planning of the 2th half of 20th century as a resource of heritage subject to necessary protection is a new phenomenon that fits into the current world direction of activities aimed at preserving the modern cultural assets. In Poland, the turning point was the Planning and Spatial Development Act of 27 March 2003, which was the first to introduce the concept of the asset of modern culture. Article attempts to illustrate the state of protection of Polish architecture and urban planning in West Pomerania province over the last decade. There were presented the situation of the “local icons” of modernist architecture, and the principle of protection of objects selected to the list of cultural heritage.

7

Kształtowanie się krajobrazu kulturowego Wyspy Chrząszczewskiej

Kupiec M., Pieńkowski P.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 38

97--111

PL

Izolacja przestrzenna wysp powoduje, że tworzący się w ich obrębie krajobraz kulturowy jest odmienny w porównaniu do obszarów sąsiadujących. Jednak odmienność Wyspy Chrząszczewskiej wynika głównie z jej budowy geologicznej, która wpłynęła na szereg oddziaływań antropogenicznych, związanych z wydobyciem surowców mineralnych. W analizowanym ponad dwustuletnim okresie rozwoju przestrzennego nie stwierdzono wyraźnych zmian w sposobie jej użytkowania, jedynie prace melioracyjne prowadzone od II połowy XIX w. spowodowały zanik mokradeł oraz cennych przyrodniczo obszarów solniskowych. Charakterystyczną cechą obserwowaną współcześnie są procesy samorzutnego zadrzewienia, które mają miejsce na: odłogach, osuszonych mokradłach, wyrobiskach i stromych wybrzeżach.

EN

Spatial isolation of the islands cause differences in processes of culture landscape development, compared to the neighboring areas. However, in the Chrząszczewska Islands located in the narrow Dziwna strait, such trend is not observed due to slight isolation. Distinct character of the island landscape is mainly caused by socio – economical drivers and geomorphological composition, which contributed to a number of anthropogenic impacts associated with the extraction of mineral resources. In last two centuries of landscape history there were no significant changes in the manner of land use. Those identified were connected with land reclamation works carried out since the second half of the nineteenth century, resulted finally in the disappearance of wetlands and valuable salt meadows. As a characteristic feature of modern processes, spontaneous forest succession was observed, which took place on fallow land, drained wetlands, excavations and steep coasts areas.

8

Nowe koncepcje poszukiwań węglowodorów na Pomorzu Zachodnim w aspekcie odkrycia złoża gazu ziemnego Dargosław

Nowicka A., Fydrych G.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

81--84

PL

W artykule zaprezentowano krótki rys historyczny dotyczący prac geologicznych na obszarze Gorzysław – Dargosław – Petrykozy, wyniki odwiertu Dargosław-1 oraz planowane nowe prace mające na celu dalszą eksplorację rejonu.

EN

The article presents some brief historical information about the exploration works in the area of Gorzysław – Dargosław – Petrykozy, the results of Dargosław-1 well and the direction of further research works.

9

Społeczna Opieka Zabytków na Pomorzu Zachodnim w latach 1952-1970

Małecki A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 33

91--98

PL

W opracowaniu przedstawionych zagadnień wykorzystałem materiał archiwalny przechowywany w zasobie Archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, który został uzupełniony o dokumentację znajdującą się Archiwum Państwowym w Szczecinie. Na podstawie zgromadzonych dokumentów działalność SOZ należy ocenić pozytywnie, aczkolwiek ich aktywność na tym polu nie była doceniana i wspierana przez władze terenowe. Bardzo ważną rolę w krzewieniu idei ochrony zabytków odegrała inteligencja, która była w owym okresie nośnikiem kultury na Pomorzu Zachodnim. Ludzie wykształceni rozumieli, czym było zachowanie pomników kultury dla przyszłych pokoleń. Poniemieckie dziedzictwo kulturowe dzięki zaangażowaniu inteligencji było w pewien sposób chronione przez nieliczne osoby. Społeczna Opieka Zabytków jako ruch nie zaistniała znacząco na Pomorzu Zachodnim. Przyczyn było wiele, ale najważniejsza to brak więzi historycznej z regionem. Dzięki meldunkom społecznych opiekunów Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie był bardzo dobrze zorientowany w stanie substancji zabytkowej w województwie szczecińskim. W pewien sposób SOZ uzupełniła lukę spowodowaną brakiem etatów dla służby konserwatorskiej w województwie szczecińskim.

EN

For studying the presented issues I have used archive material stored in the Archive of the West-Pomeranian Voivodeship Heritage Protection Office in Szczecin, which was supplemented with documentation kept in the State Archive in Szczecin. On the basis of the collected documents the work of PHP should be positively evaluated, although their activity in this field was neither appreciated nor supported by local authorities. The intelligentsia, who at that time were the supporters of culture in West Pomerania, played a very important part in popularising the idea of heritage protection. Educated people understood the significance of preserving cultural heritage for future generations. The former German cultural heritage was to some extent protected by a few people thanks to the involvement of intelligentsia. Public Heritage Protection as a movement was never of much significance in West Pomerania. There were numerous reasons, but the essential one was lack of historical ties with the region. Owing to reports from public guardians, the Voivodeship Heritage Conservator in Szczecin was very well informed about the state of historic substance in Szczecin Voivodeship. In a way the PHP filled in the gap caused by lack of full-time jobs for conservation services in Szczecin Voivodeship.

10

Zmiany lesistości Pomorza Zachodniego w ostatnich 400 latach

Kunz M.

Roczniki Geomatyki

|

2012

|

T. 10, z. 4

145--155

PL

Powierzchnia leśna Pomorza Zachodniego zmieniała się w minionych wiekach dość intensywnie, jednak największe zmiany zaszły na przełomie XIX i XX wieku. Celem pracy była analiza zmian lesistości Pomorza Zachodniego w latach 1618–2006 w oparciu o dostępne serie historycznych i współczesnych map topograficznych oraz istniejących urzędowych bazy danych przestrzennych wykonanych w podobnej skali. Zmiany powierzchni leśnej rozpatrywano w granicach obszaru Pomorza Zachodniego uwzględnionego na pierwszym analizowanym zasobie historycznym – Mapie Eilharda Lubinusa (1618). Dla wszystkich opracowanych stanów zasięgu lasów analizowano także strukturę powierzchni leśnej z wykorzystaniem wybranych miar krajobrazowych: liczby płatów (NumP), łącznej długości krawędzi (TE), indeksu kształtu (MSI) oraz wymiar fraktalnego (FD). Całość wykonano w technologii GIS z wykorzystaniem oprogramowania ESRI.

EN

Forest area in West Pomerania has been changing intensively during last centuries. However, the biggest changes took place at the turn of the 19th and 20th centuries. The goal of the study is the analysis of the changes in woodiness in West Pomerania in the years 1618-2006 on the basis of available series of historical and contemporary topographic maps and existing official basis of spatial data created with the use of similar scale. Forest area changes were examined within the borders of West Pomerania defined in the first analysed historical material – Eilhard Lubinus Map (1618). For all elaborated states of forest ranges forest surface structure were also analyzed with the application of selected landscape indices: the number of patches (NumP), total edge length (TE), mean shape index (MSI) and fractal dimension (FD). The whole study was performed in GIS technology with the application of ESRI software.

11

Czynniki kształtujące skład chemiczny wypływów wód podziemnych w południowej częoeci dorzecza Parsęty (Pomorze Zachodnie)

Mazurek M.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 2

131-139

EN

In the years 2000–2004, a spring-hydrological research was carried out in the southern part of the Parsęta catchment located in the Drawsko Lakeland, Białogard Plain and Łobez Upland. During hydrochemical mapping performed in 2004, 117 natural groundwater outflows were sampled. The main aim of the study was to determine factors controlling the chemical composition of outflows and to show the influence of the water flow system on water chemistry in a drainage area. The predominant ions in the groundwater outflows were calcium cations and bicarbonate anions, and in the shallow groundwater also sulphates. Factor analysis showed that the basic control of groundwater chemistry was process of chemical weathering (i.e. weathering of aluminosilicates and carbonates, ion exchange) of morainic and fluvioglacial deposits which determined the concentrations of ions such as Ca, Mg, HCO3, and SiO2. Soluble ions are released by decay of organic matter (NO3, SO4, and SiO2) and atmospheric deposition (Cl, SO4, and NO3). Man-made supply locally corresponds to high levels of SO4, Cl, and NO3 ions. The outflows are fed by the near-surface aquifer (local flow system) and intermorainic aquifer (intermediate flow system). The small differences in the water quality of those aquifers resulted from the similarity of their hydrogeochemical environments and were also indicative of their hydraulic connection.

12

Mikrofacje i diageneza barierowych utworów dolomitu głównego (Ca2) na obszarze Pomorza Zachodniego

Słowakiewicz M., Mikołajewski Z., Sikorska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

187-193

PL

Przeprowadzono mikrofacjalną i diagenetyczną charakterystykę czterech profili reprezentujących środowisko bariery zewnętrznej cechsztyńskiego dolomitu głównego (Ca2) w rejonie platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego (Benice-3, Ciechnowo-5) oraz platformy pomorskiej (Czarne-1, Gardomino-1). Analizowane profile składają się z dolomitów wykształconych w następujących mikrofacjach: greinstony i pakstony ooidowe, wakstony bioklastyczne, flotstony, rudstony intraklastowe, madstony stabilizowane mikrobialnie oraz utwory biogeniczne - maty mikrobialne i stromatolity. Bardzo często występuje biostabilizacja mikrobialna. Wyróżniono dwa etapy diagenezy: eodiagenezę - w nieznacznym stopniu wpływającą na pierwotnie wysoką porowatość, oraz związaną ze stopniowym pogrzebaniem osadu mezodiagenezę, która odegrała znacznie większą rolę w obniżeniu potencjału zbiornikowego tych skał. Na tym etapie oddziaływały procesy związane z neomorfizmem agradacyjnym, z kompakcją chemiczną oraz zróżnicowaną cementacją. Miejscami doszło także do znacznego zeszczelinowacenia skał, co spowodowało powstanie potencjalnych dróg migracji dla węglowodorów i roztworów zmineralizowanych. Przeprowadzone badania potwierdzają opinię, że utwory dolomitu głównego związane ze strefami barier na obszarze Pomorza Zachodniego charakteryzują się generalnie słabymi właściwościami zbiornikowymi.

EN

Microfacies and diagenetic characteristics of four profiles representing outer barrier environment of the Zechstein Main Dolomite (Ca2) have been performed in the area of the Kamień Pomorski (Benice-3, Ciechnowo-5) and Pomorze (Czarne-1, Gardomino-1) carbonate platforms. The profiles contain the following types of the dolostone microfacies: ooid grainstones and packstones, bioclastic wackstones, intraclast floatstones and rudstones, microbially stabilized mudstones and biogenic forms such as microbial mats and stromatolites. Microbial biostabilization is very common. Two stages of diagenesis have been distinguished: eodiagenesis - which only slightly affected the high primary porosity and mesodiagenesis associated with the gradual burial which played an essential role in lowering of the reservoir potential of the rocks. Aggradational neomorphism, chemical compaction and diverse cementation processes also acted at this stage. Fracturing of the rocks happened in some places causing formation of the potential migration routes for hydrocarbons and mineralized solutions. The studies confirmed previous opinions that the Main Dolomite rocks deposited in the barrier zones of West Pomerania have in general poor reservoir properties.

13

Diageneza a rozwój przestrzeni porowej w piaskowcach pensylwanu Pomorza Zachodniego

Kozłowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 430

1-1

PL

Piaskowce pensylwanu są reprezentowane głównie przez arenity i waki kwarcowe. Głównymi składnikami cementu są: kwarc autigeniczny, autigeniczne minerały ilaste (kaolinit, dickit, illit), węglany (Mn-kalcyt, dolomit, ankeryt, syderyt) oraz hematyt i wodorotlenki żelaza. Powszechnie, lecz w niewielkiej ilości, występują siarczany (anhydryt, baryt). Miejscami obserwowano materię organiczną. W historii diagenezy piaskowców pensylwanu na Pomorzu Zachodnim wyróżniono eo- i mezodiagenezę. Szacuje się, że maksymalna temperatura jaka oddziaływała na te osady podczas diagenezy mogła przekraczać 140°C. Porowatość piaskowców waha się od 0 do ok. 20%. Dominuje porowatość pierwotna, natomiast porowatość wtórna stanowi niewielki procent. Głównymi procesami diagenetycznymi, które miały wpływ na właściwości petrofizyczne analizowanych skał, są kompakcja i cementacja. Kompakcja zredukowała porowatość pierwotną przeciętnie o ok. 37%, a cementacja o ok. 52%. Wśród osadów pensylwanu, najlepsze właściwości zbiornikowe wykazują piaskowce z trzech otworów wiertniczych: Dźwirzyno 3, Gorzysław 10 i Sarbinowo 1.

EN

The Pennsylvanian sandstones of Western Pomerania are represented chiefly by quartz arenites and wackes. The main cement components are authigenic quartz, authigenic clay minerals (kaolinite, dickite and illite), carbonates (Mn-calcite, dolomite, ankerite, siderite), hematite and Fe oxides. Sulphates (anhydrite and barite) are common, but occur in small amounts. Locally, organic matter is observed. Diagenetic history of the Pennsylvanian sandstones from Western Pomerania includes eo- and mesodiagenesis. The estimated maximum temperature that affected the rocks during diagenesis could exceed 140°C. Porosity of the sandstones varies from 0 to about 20%. Primary porosity is predominant, whereas secondary porosity accounts for a small percentage. The major diagenetic processes, affecting petrophysical properties of the rocks, were compaction and cementation. Compaction resulted in primary porosity reduction by 37%, cementation by approximately 52% on average. Among the Pennsylvanian deposits, the best reservoir properties are observed in sandstones from the Dźwirzyno 3, Gorzysław 10 and Sarbinowo 1 boreholes.

14

Malowane ogrody

Kostecka A.

Zieleń Miejska

|

2006

|

Nr 2

4-5

PL

Hortulus, kompleks ogrodniczy zajmujący powierzchnię 75 ha, leży 7 km w linii prostej od Morza Bałtyckiego. Dzięki łagodnemu klimatowi - obfita ilość opadów, łagodna zima, dość chłodne lato - rośnie tam wiele wrażliwych i trudnych gatunków roślin, które w warunkach polskich uznawane sa za egzotyczne.

15

Statistical research into GPS and DGPS measurements in West Pomerania in the years 1996-2004

Banachowicz A., Bober R., Wolski A., Banachowicz G.

Reports on Geodesy

|

2005

|

z. 2/73

331-335

EN

This article presents some elements of statistical research into GPS and DGPS measurements carried out in the region of West Pomerania. The research data were gathered in the years 1996-2004. Measurements were performed in ststic conditions by various navigational receivers and in various locations.

16

The DGPS improve safety of navigation in West Pomerania

Banachowicz A., Bober R., Dołgopołow A., Kozłowski Z., Szczygielska S., Wolski A.

Reports on Geodesy

|

2004

|

nr 2/69

355--358

EN

The increase in the barge-carried cargo volumes in the Lower Odra River area necessitates the tracking of barge traffic in order to ensure the safety of navigation. The Dziwnow DGPS reference station, designed for marine traffic, is located near the mouth of the Odra River. The paper presents the results of investigation into the availability and accuracy of DGPS signal transmitted by the Dziwnow reference station in the Lower Odra River area between Kostrzyn and Szczecin.

17

Origin and evolution of Lower Jurassic formation waters from the West Pomerania, Poland

Zubrzycki A.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2002

|

R. 19/1

285-296

EN

The forty two selected chemical analyses of Lower Jurassic formation waters from clastic reservoirs in the area of Polish West Pomerania and the available stable isotope of H and O measurements were used to preliminary interpretation of the origin and evolution of these waters. The complex interpretation of Na vs Cl in meq/1, log Cl vs log Br (weight), Cl/Br vs Na/Br molar ratios, Cl vs Ca and Cl vs Mg (weight), and also rhoD vs rho18O and rhoD vs Cl relationships has revealed that the majority Lower Jurassic formation waters have gained the salinity by salt rock dissolution although the minority of them contains some amounts of evaporation residue. The distinct majority of these waters is enriched in Ca and all of them are depleted in Mg. At least from the time of the Laramide tectonic inversion formation waters are subjected to dilution by infiltrated fresh meteoric waters. Nevertheless in deep buried and good sealed Lower Jurassic horizons mainly in the Szczecin Synclinorium formation waters with high salinity but diagenetically altered were probably survived.

PL

W oparciu o wyselekcjonowane analizy chemiczne wód oraz dostępne wyniki pomiarów stałych izotopów H i O przeprowadzono wstępną interpretację genezy i ewolucji wód formacyjnych występujących w poziomach piaskowcowych dolnej jury na Pomorzu Zachodnim. Wykorzystano zależności pomiędzy koncentracją dwóch inercyjnych anionów Cl- i Br- a zawartością kationów Na2+, Ca2+ i Mg2+, odnosząc je do skonstruowanej krzywej ewaporacji wody morskiej oraz zależności rho D vs rho 18O i rhoD vs Cl. Wykazano, że większość wód formacyjnych nabyła wysokiej mineralizacji poprzez rozpuszczanie skał solnych, chociaż inne wody zawierają postewaporacyjne residuum. Udokumentowano istnienie deficytu Mg i nadmiaru Ca oraz proces rozcieńczania przez wody meteoryczne często nieco zasolone, którego początek datowano na okres po laramijskiej inwersji tektonicznej obszaru. Proces ten nie zaznaczył się prawdopodobnie w głębiej położonych i dobrze izolowanych poziomach zbiornikowych, głównie w antyklinorium szczecińskim.

18

Wpływ degradacji dziewiętnastowiecznych kurortów morskich na stan tożsamości kulturowej regionu nadmorskiego Pomorza Zachodniego

Bal W.

Architektura Krajobrazu

|

2002

|

nr 3-4

122-127

EN

"Longing for the coast" is a recent phenomenon. Europeans did not discover the beach as their destination for travel till the 18th century. Until the 19th century besides ports and havens a lot of coasts was almost empty. Today we observe some kind of monoculture which is covering european shoreline. Spa is the cultural phenomenon. Generally speaking it is a place with natural and therapeutic values (climate, mineral waters etc), with professional, well organized health service and specialistic functions, hydrotherapy, mineral springs, sanatoriums. It is clear that health resort is the place of medical function but owing to human, genius loci affects every cultural aspect. In spite of such many similarities, every health resort keep its own, individual character, its ego which determinates every structure and activity - creating spa landscape. It is significant that spa landscape distinguish itself from different culture landscapes, in Poland as in whole Europe, and it is treated as uncommon and precious cultural value. As the one of original spa landscape values is its psychological aspect - the calm oasis - what is of assistance in the therapies. The spa landscape is created by architecture, fine arts and garden art. The very health resort are the perfect example of gesamtkunstwerk, where fine arts, music, theatre and literature coexists in the open space and where culture and society create its character. When time passed the seaside healthy resorts was transformed into the multifunctional, leisure towns. During the 19th century a lot of buildings and spa resorts was founded. They started to be characteristic elements of panorama views of towns and distinguished in the landscape. Some of them took even the symbol values. After the Second World War because of political transformations and fact of cultural identity weakness and lost of its consciousness, a lot of the spa objects was partly destructed or destroyed. Without care and badly used was rebuilted or devastated. We are in urgent necessity to save the preserved objects as the important elements of cultural heritage and to reconstruct the most valuable and significant elements of landscape.

19

Cementy węglanowe w formacjach piaszczystych dolnego karbonu na Pomorzu Zachodnim

Połońska M.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 10

924-928

PL

Piaskowce dolnego karbonu zawierają różne spoiwa, m.in. cementy węglanowe: dolomit, kalcyt oraz w mniejszej ilości ankeryt i syderyt. Analizy EDS dolomitu wskazują na male domieszki Fe i Mn. Trwale izotopy węgla i tlenu w cementach dolomitowych w formacji z Gozdu grupują się w przedziale b^13 C od-2,13%o do 5,52%o i b^18 O od'-10,61%o do -4,15%o PDB. Przyjmując b^I8O SMOW = 0%o, temperatury krystalizacji dolomitu wahają się od 63°C do 113°C. Wyniki badań inkluzji fluidalnych potwierdzają wnioski o podobnym przedziale temperatur wytrącania się dolomitu podczas pogrzebania. W piaskowcach formacji z Drzewian procesy krystalizacji dolomitu zachodziły w odmiennych warunkach niż w formacji z Gozdu i w niższych temperaturach. Wśród kalcytów dominują nisko Fe odmiany oraz spotyka się Mn-kalcyty. Kalcytyzacja w formacji z Gozdu miała miejsce w temperaturach: 47° -61 °C, podczas gdy kalcyt formacji z Łobżonki krystalizował w temperaturze 70°C. Większość ankerytujest związana z późnym etapem diagenezy. W formacji z Łobżonki cement ten wytrącał się w temperaturze 116°C. Syderoplezyty reprezentują wczesne- i późnodiagenetyczne odmiany syderytu. Wszystkie dane sugerują, że cementy obecne w formacjach piaskowców tworzyły się na różnych stopniach pogrzebania. Wpływ wysokich temperatur na tworzenie cementów węglanowych w najgłębiej pogrzebanych skałach formacji z Łobżonki znajduje swoje odbicie w niskich wartościachb^18 O ( od -11,01%o do - 9,56%o PDB) spowodowanych słabszą inkorporacją tlenu.

EN

The Lower Carboniferous sandstones contain different carbonate cements including: dolomite, calcite and minor amounts ofankerite and siderite. The EDS analysis of dolomite reveal a small admixture ofFe and Mn. The stable carbon and oxygen isotope determinations in dolomite cements of the Gozd Formation indicate hnCfrom -2.13%o to 5.52%o and 6"O from -10.61%o to -4.15%o PDB. Assuming that h'8O SMOW = 0%o; the temperatures of dolomite crystallization ranged from 63° to 113°C. The results of the measurements of fluid inclusions indicate precipitation temperatures of dolomite during burial diagenesis. The crystallization of dolomite in the Drzewiany Formation occurred in different conditions and at lower temperatures compared to the Gozd Formation. The low Fe-calcite dominated and Mn-calcite was also distinguished. The calcitization in the Gozd Formation took place at the temperatures of 47° -61°C, while that of the Łobżonka Formation crystallized at the temperature of70°C. The majority ofankerite is connected with later diagenesis. This cement precipitated at 116°C in the Łobżonka Formation. Sideroplesites represent early and late diagenetic varieties of siderite. All these data suggest, that the cements present in the sandstone formations formed at different stages of burial. The influence of high crystallization temperature of carbonate cements found in the deepest buried rocks of the Łobżonka Formation is indicated by the low b^18 O values (from -11.01%o to -9.56%o PDB), which was result of weak oxygen incorporation.