Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Development of flood prone areas in Wielkopolska region

Januchta-Szostak Anna B., Karaśkiewicz Agata

Journal of Water and Land Development

|

2020

|

no. 44

90--97

EN

The aim of the study was to analyse the state of flood-prone areas development in 10 towns on the Warta River in the Wielkopolska region in terms of the possibility of adapting existing and planned buildings to flood risks. A significant percentage of the areas exposed to floods was the basic criterion for selecting three towns for the second stage of the research. The analysis of the content of 22 local spatial development plans (LSDP) in three selected towns has revealed that the plans for special flood hazard areas (SFH) and embanked areas lack precise requirements for flood adaptation. The research proved that small riverside towns in Wielkopolska region insufficiently use planning tools to create appealing and resilient waterfronts and reduce their vulnerability. New buildings not adapted to changing water levels are still being built in the flood-prone areas, because LSPD plans do not impose such requirements. The authors proposed the graphical analysis method (based on overlay maps), which allows to indicate the areas requiring special flood-adaptation guidelines. The building and site recommendations in LSDP should refer to BFE level and may include various types of amphibious architecture and their location conditions, which has been identified in the study.

2

A two-decade record of variations in suspended sediment in the Warta River, a lowland river in western Poland

Skolasińska Katarzyna, Nowak Bogumił, Bradtke Katarzyna

Geological Quarterly

|

2020

|

Vol. 64, No. 4

1048--1060

EN

Fluctuations in suspended sediment concentration (SSC) has been investigated in the Warta River(western Poland), based on data obtained for the period 1961-1980 from three gauge stations located in upstream, middle-stream and downstream areas. Over the two decades, the SSC values demonstrated wide fluctuations and an overall increase at each gauge station. No significant correlation was generally observed between SSC and discharge but high SSC was found to follow low discharge and increasing temperature during the summer seasons in some years. Measurements of SSC and discharge were used to estimate total annual suspended sediment load (SSL). SSL values were found to increase downstream along with an increase in discharge. SSC decreases along the river course. However, when it comes to changes over time, SSL variability was mainly determined by SSC changes. The maximum SSC values were primarily caused by anthropogenic factors: the disposal of mine wastewater upstream, river training works, increased urbanisation and the intensification of sewage disposal. Where the river catchment has been greatly affected by anthropogenic factors, a denudation index calculated solely based on SSC and discharge does not appear to reflect the actual denudation rate, and must be treated with caution.

3

Analiza struktury i czasu trwania zjawisk lodowych na Warcie na tle warunków termicznych w okresie 1991-2010

Graf R., Łukaszewicz J., Jawgiel K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 4

5--28

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy struktury i czasu trwania zjawisk lodowych na Warcie w latach 1991–2010. Przebieg zjawisk lodowych został opisany na tle zmian temperatury powietrza i wody oraz wskaźnika Oscylacji Północnoatlantyckiej (NAO). Określono formy zjawisk lodowych występujących na Warcie w poszczególnych cyklach jej zlodzenia. Zinterpretowano również zmienność temperatury wody w okresie zimowym i jej wpływ na liczbę dni ze zjawiskami lodowymi. W analizie zjawisk lodowych uwzględniono: charakter odcinka rzeki, na którym prowadzono obserwacje oraz stopień antropopresji, wyrażający się przekształceniem koryta rzecznego, wpływem urbanizacji w strefach większych ośrodków miejskich oraz oddziaływaniem zbiornika Jeziorsko. Na podstawie przeprowadzonych badań wyznaczono ogólną tendencję w zmienności zjawisk lodowych występujących na rzece, a także określono przyczyny zróżnicowania struktury zjawisk w ujęciu regionalnym. Stwierdzono związek pomiędzy przebiegiem i częstością zjawisk lodowych a warunkami termicznymi i fazami NAO.

EN

The article presents the results of the analysis of the structure and duration of ice phenomena on the Warta River. The course of ice phenomena has been described against the background of air and water temperature, and North Atlantic oscillation (NAO) changes including. The forms of ice phenomena, exist on the Warta River in particular cycles of its icing, were determined. The variability of the water temperature in winter and its impact on the number of days with ice phenomena on the river has been taken into consideration. The analysis of ice phenomena has taken into account the nature of the section of the river on which observations were made, the scale of anthropopressure affecting the transformation of the riverbed, the impact of urbanization in the zones of larger urban centers and the influence of the Jeziorsko Reservoir. On the basis of the conducted research, a general tendency was determined for the variability of ice phenomena occurring on the river. Reasons for the differentiation of the structure of ice phenomena on a regional basis were determined. The results show in detail the connection between the course and frequency of ice phenomena and other hand thermal conditions and NAO phases.

4

Wpływ retencji polderu Golina na transformację fali powodziowej z 2010 r.

Laks I.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 2

49--57

PL

Przedstawiono analizę wpływu retencji polderu Golina, zlokalizowanego w środkowym biegu Warty, na transformację fali powodziowej z 2010 r. Analiza bazuje na wynikach otrzymanych z jednowymiarowego modelu sieci rzecznej z zabudową polderową, utworzonego z wykorzystaniem systemu modelowania przepływów nieustalonych SPRUNER. Model podlegał procedurze kalibracji i weryfikacji wykonanej dla danych o fali wezbraniowej z 2013 r. Skalibrowany i zweryfikowany model wykorzystano do przeprowadzenia symulacji przejścia fali powodziowej z 2010 r. na odcinku Konin-Oborniki. Uzyskane wyniki z modelu numerycznego porównano z pomiarami wykonanymi przez zespół kierowany przez autora w 2010 r. Wykonana analiza pozwoliła na określenie wiarygodnego, ilościowego wpływu polderu na transformację przepływu w Warcie dla fali powodziowej z 2010 r.

EN

The article presents an analysis of the retention effect of the Golina polder, located in the Warta middle course, on transformation of the 2010 flood wave. The analysis is based on results of one-dimensional model of river network with polder development, created using SPRUNER, the unsteady flows modeling system. The model was subject to a calibration and verification procedure carried out for data on the 2013 flood wave. The calibrated and verified model was used for simulation of the 2010 flood passage through the Konin-Oborniki section. The obtained numeric model results were compared with measurements carried out by a team under the supervision of the author in 2010. The analysis allowed for determining the reliable, quantitative impact of the polder on transformation of the 2010 flood wave on the Warta River.

5

Wpływ zbiornika Jeziorsko na proces erozji podłużnej na dolnym odcinku Warty od zapory czołowej do miejscowości Uniejów

Hämmerling M., Walczak N., Zawadzki P.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 9

299--303

PL

W artykule przedstawiono analizę zmian geometrii dna rzeki poniżej zbiornika Jeziorsko na odcinku od zapory czołowej do Uniejowa. Porównano układ zwierciadła wody i dna sprzed wybudowania zbiornika oraz w czasie jego eksploatacji. Przeprowadzono również ocenę stanu technicznego progów stabilizujących zlokalizowanych poniżej zbiornika Jeziorsko. Analiza wyników pokazała, że wybudowanie zbiornika wywołało silną erozję podłużną. Progi stabilizujące znacznie ograniczyły dynamikę procesu erozji na odcinku od zapory czołowej do miejscowości Księże Młyny (poniżej zbiornika).

EN

The article presents an analysis of changes in the riverbed geometry downstream of the Jeziorsko Reservoir, between the dam and the village of Uniejów. It compares the water table and bottom topology as it was before the construction of the reservoir and during its operation. It also carries out an evaluation of technical condition of the stabilizing barrages located downstream of the Jeziorsko Reservoir. The analysis indicates that the construction of the reservoir provoked intensive longitudinal erosion. Construction of the stabilizing barrages reduced the dynamics of the erosion process in the section between the dam and the village of Księże Młyny (downstream of the dam).

6

Wpływ zbiornika Jeziorsko na obszary prawem chronionej przyrody

Winiecki A.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 9

331--336

PL

Wybudowanie zbiornika Jeziorsko zaburzyło kontinuum ekosystemu doliny Warty na znacznej długości, przerywając drożność korytarza ekologicznego. W miejscu dawnej terasy zalewowej powstał duży zbiornik wodny o odmiennych warunkach hydrologicznych, a poniżej zapory uległa zmianie dynamika I przepływów Warty i stany wód. Te ostatnie modyfikuje dodatkowo systemem wybudowanych wraz z Jeziorskiem obwałowań. W dolinie Warty poniżej Jeziorska oraz na samym zbiorniku już w latach 80. odnotowano wyjątkowo cenne walory przyrodnicze. Był to powód utworzenia na Jeziorsku i na osi Warty poniżej zbiornika licznych obszarów chronionych (parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody). Wstąpienie do Unii Europejskiej zobligowało utworzenie na omawianym terenie obszarów chronionych prawem wspólnotowym (ostoje ptasie, ostoje siedliskowe - sieć Natura 2000). Monitoring przyrodniczy (dla ptaków w okresie ponad 40 lat) wskazuje na coraz szybszą, postępującą degradację wymienionych obszarów. Do najważniejszych przyczyn tego zjawiska i zalicza się wybudowanie zbiornika Jeziorsko, zabudowę hydrotechniczną doliny poniżej zapory, oczekiwaną wielofunkcyjność zbiornika oraz być może obserwowane ostatnimi laty zmiany klimatyczne.

EN

Construction of the Jeziorsko Reservoir disturbed the continuum of the Warta River valley ecosystem over a substantial length, disrupting the perviousness of the ecological corridor. In place of the former inundation terrace a large water reservoir characterized with different hydrological conditions was created, which changed the Warta River flows dynamics and water stages downstream of the dam. Water stages are additionally modified by a system of embankments, built together with the Jeziorsko Reservoir. In the Warta River valley downstream of the reservoir, some exceptionally precious natural values were reported already in the eighties. For this reason, numerous protected areas were created in the reservoir and along the Warta River (national parks, landscape parks, nature reserves). Accession to the European Union imposed creation of the areas protected with the EU law (bird mainstays and habitats - Natura 2000 sites). Nature monitoring (for birds, carried out for the period of over 40 years) indicates an accelerating, progressing degradation of the listed areas. Among the reasons for this phenomenon is the construction of the Jeziorsko Reservoir, hydraulic development of the valley downstream of the dam, the expected multi-functionality of the reservoir and, possibly, climate change observed in recent years.

7

Dlaczego powinniśmy zbudować polder Golina na Warcie?

Wiśniewski J.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 1

25--32

PL

Artykuł przypomina o użyteczności wiedzy z hydrologii dla programów inwestycyjnych o charakterze działań technicznych z zakresu ochrony przed powodzią. Także o tym, jak naprawić błędy popełnione w przeszłości.

EN

A paper reminding of the usefulness of the hydrological knowledge to investment programmes consisting in technical flood protection activities. It also describes how to repair past mistakes.

8

Sedimentary record of 2010 and 2011 Warta River seasonal floods in the region of Poznań, Poland

Skolasińska K., Szczuciński W., Mitręga M., Jagodziński R., Lorenc S.

Geological Quarterly

|

2015

|

Vol. 59, No. 1

47--60

EN

The Warta River near Poznań (West Poland) represents a meandering lowland river modified by hydro-engineering projects. Recently, two large floods occurred during the summer of 2010 and the winter of 2011. Rapid response surveys were conducted to document erosion and sedimentary records of the floods (spatial extent, grain size, composition, grain microtextures). Follow-up studies, which were conducted during the two years after the floods, assessed postdepositional changes in the flood deposits. A thick sand layer formed that ranged from an average of 10–15 cm (summer) to 30–35 cm (winter), building natural levees, side bars and crevasse splays. The sand layers consisted of fine- and medium-grained sands that were well-sorted, fine skewed and sourced from the river channel. The longer but smaller winter flood produced thicker and coarser deposits at different sites compared with the summer flood. An organic-rich mud layer and algal mats, which were short-existing, were also detected on the floodplain. The study proved that the flood record on engineered rivers may be only in the sand bodies near the river channel and their preservation is mainly controlled by their thickness. A single site may not record all floods, as particular events tend to leave deposits in various places.

9

Variability of the Warta River water discharge in the city of Poznań as influenced by the Jeziorsko reservoir

Miler A. T.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

Vol. 41, no. 3

53--59

EN

The data set of the Warta discharges in Poznań (Poland) is one of the largest in the world as the daily observations of river stages have been conducted without interruptions since January, 1st, 1822. The Poznań measurement profile is situated in the 243.6 km and closes the catchment area of approximately 25 thousand square kilometers. The data used as the input in the paper were daily values of the Warta discharges in Poznań in the years 1822-2012. The climate in Poznań, a city situated in the centre of the Wielkopolska (Greater Poland) region, is relatively stable (Miler et al. 2005). Also the Warta River runoff shows considerable stability, especially in terms of mean annual values. Short-term trends are random in character. It was found that the Jeziorsko reservoir (total storage volume of 203 000 000 m3, officially put to use on September, 9th, 1987) significantly reduced daily variability of the flows and reduced peak discharge of the flood wave in the summer of 1997 on the Warta River at Poznań. The calculated periodogram for mean annual discharges of the Warta River in Poznań shows that there are main periodicities of ca. 10 year lengths. The research of the Provincial Inspectorate for Environmental Protection (WIOŚ) in Poznań shows a gradual improvement of water quality in the Warta River in Poznań.

PL

Zbiór danych o przepływach Warty w Poznaniu (Polska) jest jednym z największych na świecie zbiorów codziennych obserwacji stanów wody w rzece. Obserwacje te prowadzone są nieprzerwanie od 1 stycznia 1822 roku. Profil pomiarowy w Poznaniu znajduje się na 243,6 km i zamyka zlewnię o powierzchni około 25 tys. km2. Dane użyte jako wejście w tej pracy stanowiły przepływy dobowe Warty w Poznaniu w latach 1822-2012. Klimat Poznania, położonego w centrum Wielkopolski, jest stosunkowo stały (Miler i in. 2005). Także odpływy Warty wykazują znaczną stabilność, szczególnie w odniesieniu średnich rocznych wartości. Krótkookresowe trendy mają charakter przypadkowy. Wykazano, że zbiornik Jeziorsko (pojemności całkowitej 203 mln m3, oficjalnie oddany do użytkowania 9 września 1987 roku) znacząco zmniejsza dobową zmienność przepływu oraz zredukował maksymalny przepływ fali powodziowej w lecie 1997 Warty w Poznaniu. Obliczony periodogram dla wartości średnich rocznych przepływów Warty w Poznaniu wskazuje, że główne są okresowości około 10-letnie. Badania Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Poznaniu wskazują na stopniową poprawę jakości wody w Warcie w Poznaniu.

10

Dwadzieścia lat systemu analizy i prognozowania nieustalonych przepływów w rzekach nizinnych SPRuNeR

Wosiewicz B. J., Laks I., Sroka Z.

Gospodarka Wodna

|

2013

|

Nr 10

373--385

PL

Podsumowano dwudziestoletni okres prac zespołu nad budową i eksploatacją systemu SPRuNeR do analizy i prognozowania nieustalonych przepływów w rzekach nizinnych. Przedstawiono koncepcję i filozofię budowy systemu (tworzony do analizy i prognozowania przepływów w złożonych sieciach nizinnych z różnorodną zabudową hydrotechniczną). Zaprezentowano również ważniejsze osiągnięcia zespołu dotyczące metodyki modelowanie takich systemów rzecznych, zwłaszcza kanałów okresowo prowadzących wodę (technika fikcyjnej szczeliny), złożonych układów polderowych, uwzględnienia martwych pojemności oraz kwestii identyfikacji tworzonych modeli. Główną konkluzją artykułu jest postulat zbudowania możliwie pełnego modelu przepływów w Warcie (od Jeziorska co najmniej do Obornik), ze wszystkimi ważniejszymi dopływami i możliwie pełnym uwzględnieniem zabudowy hydrotechnicznej zlewni.

EN

The article summarises twenty years of team work on construction and exploitation of the SPRuNeR system, used for analysis and forecast of the unsteady lowland rivers flows. It presents the concept and the philosophy of the system construction (created for analysis and forecast of flows in соmplех lowland networks with various hydro-technical facilities). It also presents major achievements of the team regarding the modeling methodology for such rіѵеr systems, in particular channels periodically filled with water (fictitious aperture technique), сотріех polder systems, consideration of dead volumes and the issues of the created models identification. The main conclusion of the article is the postulate to establish a possibly complete model of flows in Warta (from Jeziorsko at least to Oborniki) with all the major tributaries including possibly complete consideration of the hydrotechnical development of the catchment basin.

11

Ekologia historyczna miasta : uwarunkowania środowiskowe i podstawy gospodarcze wczesnomiejskiego zespołu osadniczego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu

Makohonienko M., Makowiecki D., Koszałka J., Kara M.

Landform Analysis

|

2011

|

Vol. 16

26-31

EN

Environmental conditions, animal and plant economy of the Early Medieval stronghold complex at Ostrów Tumski - and island on Warta river - have been discussed. The stronghold complex with the nearby open settlements, its role as a center of administration, church, and trade center have been considered as the early urban type of settlement. It finally developed into main economic and cultural center of western Poland - Poznań city.

12

The tourist infrastructure of the waterway in a segment of the lower Warta River

Hudak M., Paczkowska A.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2011

|

No. 7

147-153

EN

The Polish segment of the E70 International Waterway comprises an area stretching from the western border of Poland with Germany (the estuary of the Warta River) to Żuławy Wiślane (including the area surrounding the Polish part of the Vistula Lagoon). This waterway leads along the Warta River, the Noteć River, the Bydgoski Canal, the Brda River and the delta of the Vistula River. The intensity of the use of the existing waterway is low. This is caused, among other things by, the inadequate technical condition of some of the ports and harbours, and also by the limited supply of tourist services or lack of tourist infrastructure. Moreover, the tourist season on the waterway in question is limited to 3-4 months. The article suggests an idea for improvement in the tourist development of the area of the Lower Warta River, from Santok to Kostrzyn on the Oder River, by the location of point objects of infrastructure. They will create good conditions for mass and individual tourism in the segment of the waterway in question, which may result in the economic growth of the region, and also good neighbour relations with Germany. The organization of good infrastructure and a clever educational policy in terms of ecology may also contribute to minimising the bad influence of tourism on the environment.

PL

Polski odcinek Międzynarodowej Drogi Wodnej E70 swym zasięgiem obejmuje obszar rozciągający się od zachodniej granicy z Niemcami (ujście Warty), aż do Żuław Wiślanych (wraz z terenami okalającymi polską część Zalewu Wiślanego). Szlak ten prowadzi wzdłuż Warty, Noteci, Kanału Bydgoskiego, Brdy oraz Delty Wisły. Intensywność obecnego wykorzystania szlaków wodnych jest niska. Spowodowane to jest, m.in. niezadowalającym stanem technicznym części portów i przystani, a także - ograniczonym zapleczem usług turystycznych lub brakiem tejże infrastruktury. Ponadto, sezon turystyczny na omawianym szlaku jest ograniczony do 3 - 4 miesięcy. W artykule zaproponowano poprawę rozwoju turystycznego w rejonie Dolnej Warty, od Santoku do Kostrzyna nad Odrą, poprzez lokalizacje punktowych obiektów infrastruktury. Stworzą one dobre warunki dla turystyki zbiorowej i indywidualnej na omawianym odcinku rzeki, co może spowodować wzrost znaczenia gospodarczego tego rejonu, a także zacieśnienie się relacji sąsiedzkich ze stroną niemiecką. Zorganizowanie właściwej infrastruktury i prowadzenie przemyślanej edukacji ekologicznej może również przyczynić się do zmniejszenia presji turystyki na środowisko.

13

Badania zawartości polichlorowanych bifenyli w wodzie i osadach dennych Warty na wysokości Częstochowy

Rosińska A.

Ochrona Środowiska

|

2010

|

Vol. 32, nr 1

15-20

PL

W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia polichlorowanymi bifenylami (PCB) wody i osadów dennych w Warcie. Analizowano zawartość siedmiu kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180). Do badań pobrano próbki osadów dennych i wody w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych wzdłuż biegu Warty w Częstochowie i okolicach. Do analizy PCB wykorzystano metodę ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Analizę jakościową wykonano stosując chromatograf gazowy GC 8000 firmy Fisons, rozdział PCB przeprowadzono na kolumnie DB-5, natomiast do ich detekcji i identyfikacji wykorzystano spektrometr mas MS 800 zawierający źródło jonów typu EI o energii jonizacji 70 eV. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że w wodzie i osadach dennych Warty na terenie Częstochowy są obecne polichlorowane bifenyle. Jednocześnie wykazano wzrost zawartości PCB w osadach dennych Warty wzdłuż jej biegu, co może świadczyć, że na terenie miasta mogą się znajdować potencjalne źródła tych zanieczyszczeń. Suma analizowanych kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 i 180) w wodzie mieściła się w zakresie 3,6÷9,4 mg/m3. Stwierdzono, że stopień zanieczyszczenia osadów dennych w Warcie na wysokości Częstochowy nie przekraczał wartości TEL (<0,02 mg/kg), czyli osady te nie stwarzają obecnie zagrożenia dla organizmów wodnych.

EN

The water and bottom sediments of the river Warta were analyzed for contamination with polychlorinated biphenyls (PCBs). Samples were collected at four sampling sites located along the river within the area of the city of Czestochowa and its immediate vicinity. For the analysis of PCBs, use was made of the solid phase extraction (SPE) method, and qualitative analysis was conducted using a Fisons GC 8000 gas chromatograph. PCBs were separated in a DB-5 column, whereas their detection and identification were performed by means of an MS 800 mass spectrometer with an EI ion source of an ionization energy of 70 eV. The findings of the study have substantiated the presence of polychlorinated biphenyls both in the bottom sediments and in the water of the river Warta within the area of Czestochowa. The results obtained have also revealed that the concentrations of PCBs in the bottom sediments tend to increase along the length of the river. This is an indication that potential sources of PCB contamination are located in the city. The sum of the PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) congeners in the riverine water ranged between 3.6 and 9.4 mg/m3. The extent of bottom sediment contamination in the river section of Czestochowa was not found to exceed the TEL value (<0.02 mg/kg), which demonstrates that the bottom sediments pose no hazard to aquatic organisms.

14

Auto- and heterotrophic picoplankton in a lowland river (Warta River, Poland)

Szeląg-Wasielewska E., Stachnik W.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2010

|

Vol. 39, No.1

137-146

EN

The structure of plankton in a lowland river was studied with a particular focus on autotrophic as well as heterotrophic picoplankton cells. Water samples were collected in the middle, meridional section of the Warta River in 2005. Heterotrophic picoplankton (HPP) were represented by bacteria varying in size and form, but mainly by cocci and rods. HPP abundance ranged from 3.5 × 10^6 to 9.5 × 10^6 cells m1^-1. Autotrophic picoplankton (APP) densities were considerably lower and ranged from 1.2 × 10^3 to 92 × 10^3 cells ml^-1. They were represented by prokaryotes (picocyanobacteria) and eukaryotes (small chlorophytes). Both components occurred together but eukaryotic APP usually prevailed in terms of biomass. In terms of biomass, APP seemed to play a minor role in this ecosystem in comparison with heterotrophic picoplankton.

15

The worldwide success of urban waterfronts transformation. Challenge for Poznań

Januchta-Szostak A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2009

|

Z. 17

139-155

EN

Redevelopment of urban waterfronts is a process that has been taking place all over the world for the last forty years. The issue of 'waterfronts' concerns the quality of townscape along water structures but it also deals with multilateral and historically changeable relations between water and town as well as their importance in the process of sustainable development. The architecture in water context needs responsible approach to hydrological requirements as well as ecology and cultural landscape. The Polish-Dutch project "Poznan Waterfront - Warta valley" is an attempt to transform neglected areas of Warta valley into friendly, safe and attractive space between the city and the water. The river as a spine of urban and natural structures has got an incomparable potential for developing recreational functions, housing, business and culture activities as well as straightening the ecological functions of green corridors. The diversity of urban waterfronts can present a potential which makes it possible to create the image of the city focused on its water identity and unique landscape.

PL

Proces transformacji miejskich frontów wodnych trwa na całym świecie od ponad 40. lat. Pojęcie „fronty wodne" obejmuje problematykę jakości obszarów styku wody i lądu nie tylko w aspektach czysto krajobrazowych; dotyczy również wielowarstwowych i historycznie zmiennych zależności struktur wodnych i obszarów zurbanizowanych oraz ich znaczenia w procesie zrównoważonego rozwoju. Wodny kontekst architektury wymaga odpowiedzialnego podejścia do wymogów reżimu hydrologicznego, struktury ekologicznej i krajobrazu kulturowego eksponowanego dzięki przedpolu wody. Polsko-holenderski projekt „Poznan Waterfront - Warta valley" jest próbą przekształcenia zaniedbanych terenów doliny Warty w Poznaniu w przyjazną, bezpieczną i atrakcyjną przestrzeń między miastem a wodą. Rzeka jako zwornik struktur urbanistycznych i przyrodniczych otwiera nowe możliwości wykorzystania sąsiedztwa wody na potrzeby funkcji związanych z rekreacją, zamieszkaniem, kulturą, biznesem oraz w celu wzmocnienia struktury zieleni i korytarzy ekologicznych w mieście. Różnorodność zurbanizowanych frontów wodnych stanowi potencjał umożliwiający kreację wizerunku miasta z podkreśleniem tożsamości i unikatowości jego krajobrazu.

16

Trace metals in sediments of the Warta River basin

Bojakowska I., Gliwicz T.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2008

|

Vol. 24

23-28

EN

The geochemical studies of water sediments in Poland, which aim is controlling concentrations of heavy metals and some harmful organic compounds in the environment, have been realized since 1991 after the order of the Chief Inspector for Environmental Protection. In the Warta River drainage basin 43 observations sites are localized, from which 18 sites are located along the Warta River. Sediment samples have been analyzed for 19 elements (Ag, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, V and Zn) after acid digestion. Results of these studies indicated that the Warta recent sediments are characterized by considerable increased contents of Ag, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb and Zn in compared to their geochemical background values, especially at the river section from Konin to its inflow to the Odra River at Kostrzyń and its upper-stream part. Among samples from the examined Warta 11 tributaries, an excessive amount of heavy metals is observed in sediments of the Ner River (Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Zn), which is the wastewater receiver from the Łódź urban-industrial centre, in the Stradomka River (Cd, Hg, Ni, Pb, Zn), which is charged with sewages from Częstochowa, in the middle part of the Noteć River (Cu, Pb, Zn) and in the middle part the Prosna River (Cu, Pb). The fifteen years monitoring of sediments from the Warta River drainage basin has indicated the decrease of some element concentrations in sediments of the Warta River and the most heavy metal polluted Warta tributaries such as, Stradomka and Ner rivers.

PL

Badania geochemiczne osadów wodnych Polski, których celem jest kontrolowanie stężenia metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych, są prowadzone od 1991 roku na zlecenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. W zlewni Warty zlokalizowane są 43 punkty obserwacyjne, spośród których 18 rozmieszczonych jest wzdłuż Warty. W próbkach osadów, roztwarzanych kwasowo, oznaczana jest zawartość 20 pierwiastków. Wyniki tych badań wykazały, że współczesne osady Warty charakteryzują się znacznie podwyższoną zawartością Ag, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb i Zn w porównaniu do wartości ich tła geochemicznego, zwłaszcza na odcinku od Konina do ujścia rzeki do Odry w Kostrzynie oraz w górnym odcinku rzeki. W osadach spośród badanych 11 dopływów Warty podwyższone zawartości metali ciężkich są obserwowane w osadach rzeki Ner (Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Zn), która jest odbiornikiem ścieków z Częstochowy, w osadach środkowej Noteci (Cu, Pb, Zn) i w osadach środkowej Prosny (Cu, Pb). Kilkunastoletnie badania monitoringowe osadów w zlewni Warty wykazały obniżenie zawartości niektórych badanych pierwiastków w osadach rzeki Warty oraz w silnie zanieczyszczonych dopływach Warty takich jak Ner i Stradomka.

17

Przeobrażenia układu hydrograficznego Warty w granicach Poznania i poznańskiego obszaru metropolitalnego

Raszka B.

Architektura Krajobrazu

|

2008

|

nr 2

28-34

EN

Changes to the Warta river on its Poznań section, in the historical approach, has been presented in the work. Economical circumstances supporting the change of this hydrographical set were shown and the spatial consequences of the introduced changes have been pointed out. The abandoned concept from the 19th century and the limits of works of the carried out rebuilding in the 1960s were discussed in detail. The inaccuracy of the chosen concept was stressed and the need for renaturalization of the river beds was raised, together with examples given of such actions on the area of Poland and Europe.

18

Zmiana jakości wody powierzchniowej podczas infiltracji na przykładzie ujęcia "Dębina" w Poznaniu

Bartosik A., Chomicki J., Jankowski T.

Ochrona Środowiska

|

2007

|

R. 29, nr 3

51-54

PL

Zaopatrzenie Poznania w wodę oparte jest głównie na ujęciach wód infiltracyjnych. Ujęcie "Dębina", które jest drugim co do wielkości w układzie poznańskiego systemu wodociągowego, zajmuje obszar ok. 260 ha na lewym brzegu Warty i składa się z 281 studni. Jego wydajność nominalna wynosi 75 tys. m3/d. Bilans zasilania ujęcia jest następujący: sztuczna infiltracja poprzez stawy infiltracyjne 65÷76%, infiltracja brzegowa 16÷27% oraz dopływ gruntowy 8÷12%. Analiza pracy ujęcia wykazała, że jakość ujmowanej wody infiltracyjnej kształtuje się głównie pod wpływem jakości wody w Warcie. Zastosowany system infiltracji znacznie poprawia jakość wód rzecznych, nadając im cechy wód podziemnych. Wahania jakościowe wody rzecznej znajdują swoje odbicie w zmianach jakościowych wody ujmowanej z tym, że w wodzie ujmowanej wahania są mniejsze, a stężenia są niższe. Analizy zmian jakości wody wykazały, że proces infiltracji jest szczególnie skuteczny w zakresie usuwania z wody rzecznej zanieczyszczeń mikrobiologicznych oraz substancji organicznych. Największą skuteczność oczyszczania wody podczas infiltracji występuje przy niskich stanach wody w Warcie i przy małej wydajności ujęcia "Dębina". W ostatnich latach stwierdzono stopniową, ale zdecydowaną poprawę jakości wody rzecznej, niezależnie od tego, czy był to okres suszy hydrologicznej, czy też lata mokre. Poprawa jakości wody w Warcie w podobny sposób przekłada się na jakość wody infiltracyjnej, co pozwala na planowanie tempa i zakresu modernizacji zakładu oczyszczania wody "Wiśniowa" w Poznaniu, odbiorcy wody z ujęcia "Dębina".

EN

The case in point is the Debina Infiltration Water Intake in Poznan. The water supply system for the city of Poznan involves predominantly infiltration water intakes, of which Debina ranks second in size, covering a surface area of approx. 260 ha. Situated on the left bank of the River Warta, Debina consists of 281 drainage wells and has a rated yield of 75,000 m3/d (artificial recharge from infiltration ponds, 65 to 76%; bank infiltration, 16 to 27%, and groundwater inflow, 8 to 12%). Performance analysis of the water intake has produced the following findings: the quality of the taken-in water depends primarily on the quality of the Warta River water; the infiltration system applied upgrades the quality of the riverine water by imparting features to it that are specific to those of the groundwater; the variations in riverine water quality are reflected in the variations in the quality of the taken-in water but those observed in the latter are less distinct and pollutant concentrations are lower. Water quality analysis has revealed that the infiltration process is particularly efficient in removing microbiological pollutants and organic substances from riverine water. The highest treatment effects due to infiltration were obtained when both the water level in the Warta River and the yield of the Debina intake were low. In the past few years the quality of the riverine water has improved gradually but noticeably, regardless of whether there was a period of hydrological drought or a wet year. The improvement in the quality of the Warta River water accounts for the improvement in the infiltration water quality, and this enables rational planning of the range and time of modernization for the Wisniowa Water Treatment Plant in Poznan, which is fed by the Debina Infiltration Water Intake.

19

Current state of the waterway along the Warta and Noteć Rivers

Kulczyk J., Werszko R.

Polish Maritime Research

|

2006

|

S 2

10-12

EN

In June 2004 took place an inspection trip aimed at assessing current state of the east-west waterway connecting the Odra and Wisła Rivers; during the trip a photographic documentation of the region was made as well. The below presented text contains also some conclusions resulting from the trip.

20

Źródła zanieczyszczeń rzeki Warty

Lewandowski P., Szustakowski M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2004

|

nr 131(12)

235-240

PL

Rzeka Warta w środkowym biegu przepływa przez rozwinięty gospodarczo region Polski. Na podstawie wielkości zrzutów ścieków na badanym odcinku biegu rzeki obliczono tzw. gęstość zaludnienia równoważną (GZR) badanej zlewni rzeki Warty, równą 138,8 M/km2.

EN

Warta river flows in central part through developed economically region of Poland. On base of magnitude of drops of sewage on investigated section of Warta river, so-called equivalent density of population (EDP) of examined catchment was counted.