Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

New Late Vendian palaeogeography of Baltica and the TESZ

Nawrocki J., Boguckyj A., Katinas V.

Geological Quarterly

|

2004

|

Vol. 48, No 4

309--316

EN

New palaeomagnetic poles obtained from the Vendian tuffs and basalts of western Ukraine indicate the necessity of a substantial revision of the Late Vendian-Early Cambrian palaeogeography of the Baltic plate. The palaeopole calculated for the most stable component isolated from the Vendian tuffs and basalts is far away from the Vendian-Cambrian apparent polar wander path (APWP), constructed on the basis of Scandinavian poles but is very close to the pole recently isolated from the Vendian sediments of the White Sea Region. Depending on the polarity of the newly-determined Late Vendian pole, two palaeogeographic models of the Baltic plate in the Late Vendian-Early Cambrian are possible. In our preferred model the Baltic plate moved at that time from the moderate southern latitudes to the equator rotating anticlockwise of ca. 120 degrees Celsius. This reconstruction explains the geological structures of the marginal zones of Baltica better than the previously proposed stationary model of the Late Vendian-Cambrian Baltica. According to the new late Vendian palaeogeographic scenario, the European, passive margin of Baltica was separated from an active, Avalonian margin of Gondwana. The Late Neoproterozoic tectonic structures of the Brunovistulian Terrane and the Małopolska Block were developed near the present day southwestern corner of Baltica that was tectonically active at that time. Alternative reconstruction shows the Baltic platemoving from the moderate northern latitudes in the Vendian, crossing palaeoequator in the latest Vendian, and reaching moderate southern palaeolatitudes in the Late Cambrian. This model, however, would have required exceptionally high plate velocity (ca. 33 cm/year).

2

Geological framework of the Volhyn copper fields with a review of the Volhyn Flood Basalt Province (western margin of the East-European Craton)

Emetz A., Piestrzyński A., Zagnitko V.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2004

|

Vol. 74, No 3

257--265

EN

Geological structure of the Volhyn Flood Basalt Province has been described. Hydrothermally altered and partly eroded Vendian lava flows and intraflow pyroclastics occur upon an area of about 350,000 km2 in Belarus, Poland, the Ukraine, and Moldova. They host important native Cu mineralization. The Vendian volcanism developed during four volcanic phases, producing lava and pyroclastics within the Tornquist rift system along the Teisseyre-Tornquist margin. During the last two phases, the Vendian rift was tectonically parted with crust melting. The major volcanic activity occurred in the part superimposed on the deepest part of the older Late Riphean mid-Baltica rift system, which developed across the Tornquist rift. The rifting finished with opening of the Tornquist Ocean. Actually, the Palaeozoic, Mesozoic, and (or) Cainozoic beds cover the trappean volcanic plateau. The Ratne and Rafalovka-Berestovets copper fields are situated in the central part of the Lukow-Ratne swell and along western border of the Ukrainian Shield, respectively. The ore-bearing basalts were partly eroded since the Devonian until the Late Cretaceous.

3

Composition and provenance of clastic material in the Vendian–lowermost Cambrian from northern Poland: geotectonic implications.

Jaworowski K., Sikorska M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2003

|

Vol. 8

5-59

EN

The Vendian-lowermost Cambrian deposits from northern Poland belong to the Żarnowiec Formation. Data concerning the formation have been gained from deep boreholes. The Żarnowiec Fm. rests directly on the crystalline basement of the East European Craton and is developed almost exclusively as continental sandstones and conglomerates. They are grey-pink and red-brownish in colour. No fossils have been found in the Żarnowiec Fm. At the top it gradually passes into marine sandstones and sand-mud heteroliths which are early Cambrian in age. The Żarnowiec Fm. is believed to represent the Vendian and earliest Cambrian. Mineral composition of the Żarnowiec Fm. shows close relationships with the crystalline basement of the East European Craton. When plotted on the Dickinson's diagrams (1985), mineral composition of the Żarnowiec Fm. indicates internal cratonic areas as the sources of clastic material. In the western part of the study area the clastic material was supplied from an elevated block of the basement. Chemical analyses point to a passive continental margin as the main source of clastic material. Three depositional systems have been identified within the Żarnowiec Fm.: proximal part of alluvial fans; distal part of alluvial fans and braid-and-sheetflood plain. Clastic material of the Żarnowiec Fm. was transported in two opposite directions: WŽE and EŽW. Some of the clastics were transported in the NŽS direction. The sources of clastic material were located: (1) west of the Teisseyre-Tornquist Zone, i.e. outside the present-day East European Craton; (2) in the marginal part of the East European Craton; (3) in the East European Craton in the area of the present-day Baltic Shield. On the basis of the present paper, the breaking up of the Precambrian supercontinent of Rodinia and formation of the southwestern edge of Baltica (East European Craton) may be interpreted in terms of the model of asymmetric lithosphere stretching.

PL

Wendyjsko-dolnokambryjskie osady północnej Polski należą do formacji żarnowieckiej. Dane dotyczące tej formacji uzyskano z głębokich otworów wiertniczych. Formacja żarnowiecka leży bezpośrednio na podłożu krystalicznym kratonu wschodnioeuropejskiego i jest wykształcona niemal wyłącznie jako kontynentalne piaskowce i zlepieńce. Są one barwy szaroróżowej i wiśniowej. W formacji żarnowieckiej nie znaleziono skamieniałości. W stropie przechodzi ona stopniowo w morskie piaskowce i heterolity piaszczysto-mułowcowe wieku dolnokambryjskiego. Uważa się, że formacja żarnowiecka reprezentuje wend i najniższy kambr. Skład mineralny formacji żarnowieckiej wykazuje bliskie podobieństwo do składu podłoża krystalicznego kratonu wschodnioeuropejskiego. Na diagramach Dickinsona (1985) skład mineralny formacji wskazuje wewnętrzne obszary kratonu jako źródła materiału okruchowego. W zachodniej części badanego obszaru materiał okruchowy był dostarczany z wyniesionego bloku podłoża. Analizy chemiczne świadczą, że głównym źródłem materiału okruchowego był pasywny brzeg kontynentu. W obrębie formacji żarnowieckiej wyróżniono trzy systemy depozycyjne: proksymalną część stożków napływowych, dystalną część stożków napływowych oraz równię roztokową i zalewowo-warstwową. Materiał okruchowy formacji żarnowieckiej był transportowany głównie w dwóch przeciwnych kierunkach: W-E i E-W. Część klastyków była transportowana w kierunku N-S. Źródła materiału okruchowego były położone: (1) na zachód od strefy Teisseyre'a-Tornquista, tj. poza dzisiejszym kratonem wschodnioeuropejskim; (2) w brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego; (3) na kratonie wschodnioeuropejskim w miejscu dzisiejszej tarczy bałtyckiej. Na podstawie niniejszej pracy, rozpad prekambryjskiego superkontynentu Rodinii i formowanie południowo-zachodniej krawędzi Baltiki (kratonu wschodnioeuropejskiego) mogą być interpretowane w kategoriach asymetrycznego modelu rozciągania litosfery.