Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Uwarunkowania realizacji planowanej drogi wodnej na Kanale Śląskim i Górnej Wiśle

Nachlik Elżbieta, Matysik Magdalena, Absalon Damian, Bojarski Antoni, Siudy Andrzej, Wąsowski Maciej

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 1

4--11

PL

Artykuł przedstawia główne uwarunkowania realizacyjne planowanej drogi wodnej w zakresie gospodarki wodnej i planowania przestrzennego. Ich podstawą są ograniczenia hydrologiczne, hydrotechniczne i przyrodnicze. Proponowany przebieg drogi wodnej Kanału Śląskiego i Górnej Wisły to korytarz transportowy łączący 3 regiony: Małopolskę, Śląsk i Opolszczyznę. Kanał Śląski i Droga Wodna Górnej Wisty, jako uzupełnienie kanału Odra-Łaba-Dunaj, ma powiązać region małopolski i śląski z systemem dróg wodnych Europy. Do najważniejszych uwarunkowań planowanej drogi wodnej zaliczono potrzeby ilościowe oraz warunki zasilania w wodę szlaku żeglugowego, lokalizacji i parametrów stopni wodnych ze śluzami oraz zmiany krajobrazowe i w zagospodarowaniu przestrzennym, a także bardzo istotne zmiany w gospodarce wodnej regionów wodnych górnych dorzeczy Odry i Wisły. W tym aspekcie rozważono alternatywne sposoby zasilania Kanału Śląskiego i konieczność doboru specjalnych rozwiązań hydrotechnicznych wynikającą z silnego zainwestowania terenu (obszary zwartej zabudowy, liczne kolizje z drogami, liniami kolejowymi, rurociągami) oraz jego górniczego charakteru (tereny i obszary górnicze, osiadania terenu). Wskazano kluczowe obszary problemowe i konfliktowe na potrzeby opracowania koncepcji techniczno-przestrzennej planowanej drogi wodnej.

EN

The article presents main water management and spatial planning considerations regarding construction of the planned waterway. They are based on hydrological, hydraulic engineering and natural limitations. The proposed route of the Silesian Canal and the Upper Vistula Waterway constitutes a transport corridor connecting 3 regions: Lesser Poland, Silesia and Opole region. The Silesian Canal and the Upper Vistula Waterway, as a route complementary to the Oder-Elbe-Danube canal, is to connect the Lesser Poland and Silesia regions with the Europe's waterways system. The most important considerations concerning the planned waterway are the quantitative needs and the shipping route water supply conditions, location and parameters of barrages with locks, landscape changes and spatial planning modifications, as well as major changes in the water management of the Upper Oder and Vistula water regions. In this aspect, the article analyses alternative methods of supplying the Silesian Canal with water and the necessity to apply special hydraulic engineering solutions, resulting from a large number of investments in this area (compact development areas, numerous collisions with roads, railways, pipelines) and its mining character (mining areas and terrains, ground subsidence). The article indicates main problem and conflict areas for the purposes of elaboration of a technical and spatial concept of the planned waterway.

2

Okresy bez opadu oraz z opadem bardzo silnym w półroczu letnim w dorzeczu górnej Wisły

Markiewicz Iwona

Przegląd Geofizyczny

|

2021

|

Z. 3-4

187--208

PL

Obszar dorzecza górnej Wisły charakteryzuje się dużym potencjałem powodziowym w okresie letnim z wezbraniami wywołanymi intensywnymi, długotrwałymi opadami. W pracy zbadano skrajne warunki opadowe w dorzeczu na podstawie dobowych sum opadów sezonu letniego (maj - październik) z okresu 1951-2018 dla 11 stacji meteorologicznych. W pierwszym etapie badania obejmowały ocenę częstości wystąpienia dni bez opadów oraz dni z opadem bardzo silnym (powyżej 20 mm na dobę) i wykazały, że istnieją duże podobieństwa w częstości wystąpienia dobowych sum opadów o różnej wielkości dla stacji o zbliżonej lokalizacji i wysokości n.p.m. Przeprowadzona za pomocą testu Manna-Kandalla analiza zmienności (stacjonarności) serii liczby dni bez opadu oraz liczby dni z opadem bardzo silnym pokazała, że dla 7 stacji serie liczby dni bez opadu są stacjonarne w badanym okresie 1951-2018, a jedynie 4 stacje (Skoczów, Rycerka Górna, Węglówka oraz Białka Tatrzańska) wykazują statystycznie istotne trendy malejące. Natomiast w przypadku serii liczby dni z opadem bardzo wysokim dla żadnej ze stacji testy nie wykazały statystycznie istotnych trendów. W kolejnym kroku zbadano długość najdłuższych sekwencji dni bez opadu oraz najdłuższych sekwencji dni z opadem bardzo silnym w poszczególnych latach, a także czas ich wystąpienia w poszczególnych miesiącach sezonu letniego. Wyniki dowodzą, że najdłuższe sekwencje dni bez opadu występują najczęściej we wrześniu i w październiku, zaś najrzadziej w maju i w czerwcu, natomiast dla najdłuższych sekwencji dni z opadem bardzo silnym obserwuje się odwrotną zależność, tj. najczęściej występują one w maju, czerwcu i lipcu, a najrzadziej we wrześniu i październiku. Badania dopełniła analiza długości i czasu wystąpienia maksymalnych w wieloleciu 1951-2018 najdłuższych sekwencji dni bez opadu oraz najdłuższych sekwencji dni z opadem bardzo silnym w odniesieniu do susz i powodzi, które wystąpiły w dorzeczu górnej Wisły w rozpatrywanym okresie. Okazuje się, że maksymalne najdłuższe sekwencje dni z bez opadu zanotowane dla poszczególnych stacji wynoszą od 19 dni dla Kasprowego Wierchu do 32 dni dla stacji Szaflary i w zdecydowanej większości związane są z głęboką suszą, która objęła rozległą część Polski w latach 1951-1952. Maksymalne najdłuższe sekwencje dni z opadem bardzo silnym wynoszą natomiast od 3 dni dla Krakowa do 7 dni dla Kasprowego Wierchu i odzwierciedlają powodzie, które nawiedziły rejon górnej Wisły, a w szczególności te z roku 1997, 2001 oraz 2010.

EN

The Upper Vistula basin is characterized by high flooding potential in the summer season, with high floods caused by intense, long-lasting rainfalls. The studies examined the extreme rainfall conditions in the basin on the basis of daily sums of precipitation in the summer season (May - October) in the period 1951-2018 for 11 meteorological stations located in the region. In the first stage, the research included the assessment of the frequency of days without precipitation and days with very heavy precipitation (over 20 mm per day) and showed high similarities in the frequency of occurrence of daily precipitation totals of various amounts for the stations with a similar location and altitude. The analysis of the variability (stationarity) of the series of the number of days without precipitation and the number of days with very heavy precipitation, carried out using the Mann-Kandall test for detecting the trend, showed that for 7 stations the series of the number of days without precipitation are stationary in the period 1951-2018, and only 4 stations (Skoczów, Rycerka Górna, Węglówka and Białka Tatrzańska) show the statistically significant decreasing trends. Meanwhile, in the case of the series of the number of days with very heavy precipitation, the tests did not show statistically significant trends for any of the stations. In the next step, the length of the longest sequences of days without precipitation and the longest sequences of days with very heavy precipitation in particular years were examined, as well as the time of their occurrence in particular months of the summer season. The results show that the longest sequences of days without precipitation occur most often in September and October, and the least frequent in May and June, while for the longest sequences of days with very heavy precipitation, the opposite relationship is observed, i.e. they most often occur in May, June and July, and least often in September and October. The study was completed by the analysis of the length and time of occurrence of the maxima from the period 1951-2018 of the longest sequences of days without precipitation and of the longest sequences of days with very heavy precipitation in relation to droughts and floods that occurred in the Upper Vistula basin in the studied period. It turns out that the maximum longest sequences of days with no precipitation recorded for individual stations vary from 19 days for Kasprowy Wierch to 32 days for Szaflary stations and are mostly related to the deep drought that occurred in a large part of Poland in 1951-1952. The maximum longest sequences of days with very heavy precipitation vary from 3 days for Kraków to 7 days for the Kasprowy Wierch station and are related to the floods that occurred in the Upper Vistula region, in particular large floods in 1997, 2001 and 2010.

3

Phytoseston communities used for the assessment of running water quality : an example based on the Upper Vistula River. A review

Bucka H.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2004

|

Vol. 33, No. 4

5--26

EN

This is a review of data that were obtained in the past and in more recent years by various authors who have often been involved in collective, interdisciplinary studies of the usefulness of phytoseston for evaluating the water quality of the Upper Vistula River. It is commonly known that drifting microflora in riverine bioseston is primarily a mixture of benthic forms that have been washed out from the bottom – their prior habitat. A considerable contribution of allochthonous forms were found among them. They originated from a reservoir created by river damming and also from tributaries. Generally, at the end of the 1990s at some Sites of the studied sector of the Vistula River there was intense development of potentially toxic cyanobacteria. The predominant taxa (e.g., Microcystis spp., Anabaena spp., Woronichinia naegeliana) and coccal green algae (e.g., Scenedesmus spp., Pediastrum spp.) are usually noted in eutrophic water bodies. These taxa competed with diatoms or sometimes prevailed over them in abundant populations. Since these groups were omitted from the benthic diatom index method, phytoseston analysis contributed very important additional information to the diatom index results applied by other authors.