Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Otwór geotermalny LZT-1 w Lądku-Zdroju – obiecujący potencjał, niewykorzystane możliwości

Kiełczawa Barbara, Wąsik Mirosław, Szostak Karolina, Rasała Marek, Ciężkowski Wojciech

Przegląd Geologiczny

|

2024

|

Vol. 72, nr 4

174--181

EN

In the years 2018-2019, in Lądek-Zdrój, about 700 metres northwest of the existing thermal water intakes, a well was drilled to a depth of 2.5km. TheinvestorwastheMunicipalityofLądek-Zdrójandthewellislocatedwithin the mining area designated for the structure of therapeutic thermal waters. The article presents the results of the work and research conducted (petrographic, thermal conductivity and permeability of rocks, concentration of radioactive elements, physicochemical properties of water, pumping test, etc.). Potentially, the well's discharge rate could be approximately 60 m3/h with a depression of about 70 metres. During the pumping test, the impact of the LZT-1 well on the spa intakes was observed. As a result, complete hydrodynamic tests were not performed, and the exploitable resources of this intake were not determined. The temperature at the bottom of the heated (period of time once mud circulation has stopped) well is 58.9oC, and the water exhibits properties similar to the therapeutic thermal waters used in the health resort. Long-term observations and studies of the regime of the Lądek-Zdrój thermal water deposit show that the development of optimal operating parameters for the LZT-1 well and spa intakes would make it possible to increase in the total amount of extracted water by approximately 25%, as well as with a higher temperature. This would enable the utilization of the heat from all intakes. Unfortunately, the well remains unused to this day.

2

Mineralogy and in situ S and Pb isotope characteristics of ore minerals from polymetallic mineralization in the Gierczyn-Przecznica area, SW Poland

Foltyn Krzysztof, Kozub-Budzyń Gabriela Anna, Lahaye Yann, Piestrzyński Adam, Skirak Paulina, Zygo Władysław, Pieczonka Jadwiga

Geological Quarterly

|

2023

|

Vol. 67, No. 1

art. no. 10

EN

Chlorite-mica-quartz schist in the Gierczyn-Przecznica area in SW Poland contains polymetallic ores which were the source of tin and cobalt in the past. This mineralogical study revealed the presence of silver-bearing minerals including members of the tetrahedrite (Ag <3 apfu) and freibergite series (3 < Ag < 8 apfu), galena (0.26–1.48 wt.% Ag), and a phase with the chemical composition of Te-rich canfieldite Ag8Sn(S,Te)6. In Przecznica Sn-sulphides are represented by stannite while cobaltite is the most abundant host for cobalt, followed by Co-bearing arsenopyrite. Glaucodot, ullmannite and members of the löllingite-rammelsbergite solid-solution series (Fe,Ni,Co)As2 also contain cobalt but are scarce in the samples. An exposure in the “Psi Grzbiet” area is characterized by the presence of Ag, Ni, Sb and Te minerals accompanied by very small amounts of As-bearing phases (represented by arsenopyrite) while the mineralogical composition in the Przecznica area is characterized by an abundance of As phases and a lack of Sb minerals. Sulphur isotopes of sulphides from Przecznica are heavier than in most deposits related to the Karkonosze Granite intrusion, while their Pb isotope signature in galena suggests an Early Paleozoic pre-Variscan affinity rather than a Variscan one.

3

Zagrożenia obiektów budowlanych i infrastruktury komunikacyjnej na tle rozmieszczenia osuwisk w jednostkach administracyjnych Sudetów

Sikora Rafał

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 9

636--644

EN

The paper presents the results of research on the landslide distribution according to the administrativ subdivision of the Sudetes (SW Poland). It is the first comprehensive analysis of this problem for the Polish part of the Sudetes, which is based on the published data, cartographic materials and spatial databases. The index of landslide occurrence for each county has been calculated, and the number and types of buildings and roads located on landslides have been distinguished. The results were used for preliminary identification of hazards, which, in turn, provide information for the county governments, on various levels, useful for spatial planning and practical risk management.

4

Odpływ podziemny w Sudetach na podstawie rozdziału hydrogramu przy użyciu filtrów cyfrowych

Tarka Robert, Olichwer Tomasz

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

213--220

PL

W artykule przedstawiono i przetestowano dla obszaru Sudetów najczęściej stosowane filtry cyfrowe (Chapmana, Eckhardta, Lyneʼa i Hollicka, Chapmana i Maxwella oraz Fureyʼa-Gupty) pozwalające wydzielić odpływ podziemny z hydrogramu. Badania przeprowadzono w 11 zlewniach, które w przeważającej części położone są na obszarach zbudowanych ze skał krystalicznych. Na podstawie analizy w zlewni eksperymentalnej rzeki Kamiennej skalibrowano parametry filtrów i ustalono, że dwa z nich: Lyneʼa i Hollicka oraz Fureyʼa i Gupty, najlepiej odzwierciadlają na badanym terenie zmiany odpływu rzecznego w okresach niżówkowych. W kolejnej fazie pracy wykorzystano dwa wybrane w ten sposób filtry, z ustalonymi parametrami wejściowymi, do wyznaczenia odpływ podziemny dla pozostałych rzek uwzględnionych w badaniach. Obliczony procentowy udział odpływ podziemny w odpływie całkowitym w poszczególnych zlewniach stanowi od 48,8 do 68,3% przy wykorzystaniu filtru Lyneʼa-Hollicka i od 54,4 do 72,5% dla filtru Fureyʼa-Gupty. Przeciętne wartości współczynnika odpływu podziemnego wynoszą odpowiednio 60,1 i 65,1%. Otrzymane wartości współczynnika odpływu podziemnego przy wykorzystaniu do wyznaczenia średniego rocznego odpływu podziemnego filtrów cyfrowych są o kilkanaście procent wyższe w stosunku do wartości uzyskanych metodą Wundta. Średnia wartość współczynnika odpływu podziemnego z użyciem metody Wundta wynosi 48,3%.

EN

The article presents testing of the most commonly used digital filters (Chapman, Eckhardt, Lyne and Hollick, Chapman and Maxwell, and Furey-Gupta) that allow separating groundwater runoff from a hydrograph. The research was carried out in 11 river catchments representing the area of crystalline rocks of the Sudetes. Based on the analysis in the experimental basin of the Kamienna River, the parameters of the filters were calibrated, and it was established that two of them: Lyne-Hollick and Furey-Gupta, best reflect changes in the river runoff in low river-flow periods in the study area. In the next step, based on the calibrated parameters for two selected filters, groundwater runoff was determined for the remaining rivers included in the research. The groundwater runoff calculated using digital filters is from 48.8 to 68.3% (Lyne-Hollick filter) and from 54.4 to 72.5% (Furey-Gupta filter) of total runoff. The average values of the baseflow index equal 60.1 and 65.1%, respectively. The values of groundwater runoff and baseflow index, obtained with the use of digital filters, are over a dozen percent higher in relation to the values obtained by the Wundt method. The average value of the baseflow index using the Wundt method is 48.3%.

5

Zmienność wybranych parametrów ilościowych i jakościowych termalnych wód leczniczych Cieplic

Kiełczawa B., Liber-Makowska E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 1

61--72

PL

W artykule przedstawiono charakter zmian wybranych parametrów ilościowych i jakościowych wód termalnych ze złoża Cieplice w Jeleniej Górze. Scharakteryzowano warunki wypływu wód termalnych. Określono przyczyny i zakres zmian wydajności eksploatowanych ujęć oraz zmian ciśnienia na głowicy otworu C-1. Przeprowadzona analiza zmian parametrów ilościowych eksploatowanych ujęć potwierdziła, że wszystkie termalne ujęcia Cieplic ujmują wody z tego samego powiązanego hydraulicznie systemu szczelinowego. Omówiono zmiany wartości jonów fluorkowych w poszczególnych ujęciach wód termalnych Cieplic. Określono stopień nasycenia omawianych wód względem głównych minerałów skałotwórczych i prawdopodobnych produktów ich wietrzenia. Przedstawiono analizę zależności pomiędzy głównymi składnikami wód i jonami F–. Podjęto próbę określenia pochodzenia fluorków obecnych w wodach termalnych Cieplic. Najprawdopodobniej źródłem jonów fluorkowych oraz kwasu metakrzemowego w badanych wodach są rozpuszczające się krzemiany, glinokrzemiany oraz fluoryt.

EN

The article presents the nature of changes in selected quantitative and qualitative parameters of thermal waters from the Cieplice deposit in Jelenia Góra. The conditions of thermal water outflow and the characteristic of changes in the efficiency of exploited sources have been presented. Additionally, the causes of pressure changes on the head in the C-1 borehole were determined. All the thermal intakes in Cieplice capture water from the same hydraulically system in fractured rocks. This is confirmed by The analysis of changes in the quantitative parameters. The article describe the contents of fluoride ions in particular intakes of thermal waters in Cieplice. The degree of saturation of the discussed waters in relation to the main rock-forming minerals and probable products of their weathering was determined. An analysis of the relationship between the main water components and F– ions is presented. An attempt to determine the origin of fluorides present in thermal waters of Cieplice was made. The most probable source of fluoride and metasilicic acid are silicate, aluminosilicates and fluorite.

6

Warunki geotermiczne rejonu Lądka-Zdroju

Kiełczawa B., Liber-Makowska E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

105--115

PL

Pod względem stopnia rozpoznania warunków geotermicznych, jak i samych złóż wód termalnych, region sudecki można zaliczyć do złóż słabo rozpoznanych. Z jednej strony wynika to ze złożoności warunków geologicznych całej jednostki, z drugiej zaś z nielicznych dotychczas wykonanych, głębokich odwiertów rozpoznających takie złoża w obrębie Sudetów. Rozpoznając warunki geotermiczne danego rejonu istotnym jest zlokalizowanie obszarów cechujących się podwyższonymi parametrami przewodności termicznej ośrodka skalnego, powierzchniowego strumienia cieplnego czy gradientu temperatury. Niejednokrotnie rejonom takim towarzyszą wystąpienia wód geotermalnych potwierdzające anomalne, w skali lokalnej, perspektywiczne warunki geotermiczne. Najczęściej wody te przemieszczając się systemem głębokiego krążenia, wykorzystują strefy głębokich dyslokacji o charakterze rozłamów tektonicznych. Z rejonem krzyżowania się rozłamów karkonoskiego i morawsko-śląskiego związane są wypływy wód geotermalnych Lądka-Zdroju.

EN

In terms of geothermal conditions recognition, as well as the geothermal waters, the Sudeten region can be classified as poorly identified. This is due to the complexity of the geological conditions of the whole unit and, on the other hand, from the lack of deep boreholes that recognize such deposits within the Sudetes. Recognizing the geothermal conditions of an area, it is important to locate areas characterized by increased parameters of the rock’s thermal conductivity, surface heat flow or temperature gradient. These areas are often accompanied by the occurrence of geothermal waters which confirm anomalous, prospective geothermal conditions on a local scale. Most often, these waters move through deep-circulation systems using deep dislocation with the nature of tectonic zones. The Lądek-Zdrój geothermal waters are associated with the intersection of the Karkonosze and Moravia-Silesia splits zone.

7

Charakterystyka wybranych parametrów złożowych termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju

Liber-Makowska E., Kiełczawa B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

117--130

PL

W pracy scharakteryzowano najważniejsze parametry złożowe termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju, takich jak: temperatura wody, wydajność ujęć oraz analizę pochodzenia jonów F– wraz z analizą ich pochodzenia. Lądeckie termalne wody lecznicze są zasilane z jednego złoża szczelinowego głębokiego krążenia. Sumaryczna ilość wody obecnie naturalnie wypływającej ze złoża jest prawie stała. Wartość tę można przyjąć jako sumaryczne zasoby eksploatacyjne. Eksploatowane wody termalne wykorzystywane są tylko do celów balneologicznych, aż 43% poboru nie jest w ogóle wykorzystywana. Ciepło z wód pozabiegowych też nie jest pozyskiwane. Aktualnie złoże eksploatowane jest w warunkach ustabilizowanych. Stan ten może być zaburzony w przypadku nadmiernej eksploatacji otworu L-2 i/lub innego głębokiego ujęcia takiego jak np. planowane nowe ujęcie wód termalnych.

EN

The paper presents the most important deposit parameters of the thermal waters in Lądek-Zdrój, such as: water temperature, discharge of intakes and analysis of F– origin. The medicinal thermal waters of Lądek-Zdrój are recharged from one deep circulation fissure deposit. The total amount of water flowing naturally out of the deposit is almost constant nowadays. This value can be taken as the summative reserve admissible volume of extracted groundwater of from all the intakes. The extracted thermal waters are currently used only for balneological purposes and as much as 43% of the drawn water is not used at all. The heat from post-treatment waters is not reused either. Currently, the deposit is exploited in stabilized conditions. These conditions can be disturbed in the event of the excessive exploitation of borehole L-2 and /or another deep intake such as the planned new thermal water intake.

8

Charakterystyka nowo rozpoznanego złoża wód termalnych w Karpnikach na tle warunków geotermicznych Kotliny Jeleniogórskiej

Liber-Makowska E., Łukaczyński I.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 2

5--16

PL

W pracy przedstawiono nowe wyniki badań hydrogeologicznych wykonanych w celu rozpoznania złoża wód termalnych w Karpnikach, występującego w jeleniogórskim systemie geotermicznym. Scharakteryzowano m.in. warunki występowania i krążenia, skład izotopowy i fizykochemiczny wód termalnych. Oszacowano główne parametry termiczne złoża, takie jak: temperatura wody, gradient temperatury, przewodność cieplna i strumień cieplny. Dodatkowo porównano te parametry z warunkami geotermicznymi określonymi dla Dolnego Śląska.

EN

New results of hydrogeological research carried out in order to identify deposits of Karpniki thermal waters occurring in Jelenia Gora geothermal system was presented in the article. The conditions of the occurrence and groundwater circulation, isotopic and physicochemical composition of Karpniki thermal waters have been characterized. The main parameters of the thermal reservoir, such as water temperature, the temperature gradient, the thermal conductivity and the heat flow were presented. In addition, these parameters were compared with the conditions of geothermal, which have been defined for the Lower Silesia.

9

Natural background gamma radiation in the urban space of Walbrzych

Nowak K.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 1

47--56

EN

Walbrzych is the second most populous city of dolnoslaskie voivodeship, with the population of over 117 000 inhabitants. It is one of the largest cities within the Sudety Mountains with the area of approximately 85 km2. From the geological point of view it is situated at the junction of three units: the Gory Sowie Massif, the Swiebodzice Basin and the Intra-Sudetic Basin. Each of this unit consists of various rocks which are characterised by various natural radionuclides content, resulting in various gamma dose rates in air within Walbrzych area. The landscape of the city largely is formed by an anthropogenic activity, mainly coal mining. Within the city there are thirty two heaps of wastes after the coal mining. The gamma spectrometric research of natural background gamma radiation in the urban space of Walbrzych was carried out. In situ measurements were performed by means of portable gamma spectrometer RS 230 with a BGO detector and dimensions of 259 mm × 81 mm × 96 mm. The device displays potassium K [%], equivalent uranium eU [ppm] and equivalent thorium eTh [ppm] contents, as well as absorbed gamma dose rate in air at the height of 1 meter generated by these radionuclides [in nGy/h]. The investigations were divided into two stages. In the first one, the content of K, eU and eTh in various types of rocks was examined. Measurements were performed on 14 outcrops of various aged rocks within all the three units (from Proterozoic gneisses of the Gory Sowie Massif to Pleistocene sands and gravels covering the Swiebodzice Basin) and on a heap. In the second stage the spatial distribution of natural radionuclides and gamma dose rate within the city was examined. Forty measurements were performed in the nodes of regular grid with the mesh size of 1.5 km. Taking into account that gamma dose rate in air mostly is formed by radionuclides present in the top 30-centimetres ground surface, the type of material covering the ground in measurement points was noted. Performed investigations showed that among rocks occurring within Walbrzych city, late Carboniferous trachyandesites, outcropping in the old quarry in Podgorze II district (the Intra-Sudetic Basin), were the most radioactive. The mean content of K, eU and eTh was 3.8%, 4.0 and 18.3 ppm, respectively which generated absorbed gamma dose rate equal to 121.2 nGy/h. Late Carboniferous conglomerates and sandstones of the Glinik Formation (the Intra-Sudetic Basin) are characterised by the lowest radioactivity. The mean content of K, eU and eTh was 0.6%, 1.5 and 5.1 ppm, respectively which generated absorbed gamma dose rate equal to 29.6 nGy/h. The analysis of spatial distribution of absorbed gamma dose rate showed that Srodmiescie district and the vicinity of Ksiaz Castle are characterised by the highest natural background gamma radiation. Absorbed dose rates with values of over 100 nGy/h were noted in places where the ground was covered by granite cobblestone. The lowest natural background gamma radiation was observed in points situated on the outskirts of the city, in places with relatively natural soils.

PL

Wałbrzych jest drugim najludniejszym miastem województwa dolnośląskiego, liczącym ponad 117 tys. mieszkańców. Jest jednym z największych miast Sudetów, o powierzchni ok. 85 km2. Pod względem geologicznym leży na styku trzech jednostek geologiczno-strukturalnych: bloku sowiogórskiego, depresji Świebodzic oraz niecki śródsudeckiej. Każdą z tych jednostek budują różnorodne skały, charakteryzujące się zróżnicowaną zawartością naturalnych pierwiastków promieniotwórczych, co sprawia, że moc dawki promieniowania gamma w powietrzu pochodząca od naturalnych radionuklidów rozproszonych w skałach podłoża i glebie waha się w szerokich granicach na terenie Wałbrzycha. Krajobraz miasta w dużej mierze ukształtowany jest przez działalność człowieka. Pozostałością po eksploatacji węgla kamiennego są 32 hałdy. Przeprowadzono gamma spektrometryczne badania naturalnego tła promieniotwórczego w przestrzeni miejskiej Wałbrzycha. Pomiary in situ były wykonywane przy pomocy przenośnego spektrometru gamma RS 230 o wymiarach 259 mm × 81 mm × 96 mm, wyposażonego w detektor BGO. Urządzenie podaje zawartość potasu K [%] oraz równoważne zawartości uranu eU [ppm] i toru eTh [ppm], a także moc dawki pochłoniętej w powietrzu na wysokości 1 metra generowanej przez te radionuklidy [nGy/h]. Badania składały się z dwóch etapów. W pierwszym zbadano zawartość K, eU i eTh w różnych typach skał podłoża, wykonując pomiary na 14 wychodniach różnowiekowych skał w obrębie trzech jednostek geologiczno-strukturalnych (od proterozoicznych gnejsów bloku sowiogórskiego po plejstoceńskie piaski i żwiry pokrywające depresję Świebodzic) oraz na hałdzie odpadów powęglowych. W drugim etapie zbadano przestrzenny rozkład zawartości naturalnych radionuklidów oraz mocy dawki promieniowania gamma na terenie miasta, wykonując 40 pomiarów w węzłach regularnej siatki o wielkości oczek 1,5 km. Uwzględniając fakt, że moc dawki promieniowania gamma w powietrzu kształtują głównie radionuklidy znajdujące się w 30-centymetrowej wierzchniej warstwie podłoża, zanotowano rodzaj pokrycia gruntu w badanych punktach. Przeprowadzone badania wykazały, że wśród skał występujących na terenie Wałbrzycha najbardziej radioaktywne są późnokarbońskie trachyandezyty odsłaniające się w starym kamieniołomie w dzielnicy Podgórze II (niecka śródsudecka). Zawartość K, eU i eTh wynosi średnio 3,8%, 4,0 i 18,3 ppm, odpowiednio, generując moc dawki pochłoniętej w powietrzu równą 121,2 nGy/h. Najniższą radioaktywnością charakteryzują się późnokarbońskie zlepieńce i piaskowce formacji z Glinika (niecka śródsudecka). Zawartość K, eU i eTh wynosi średnio 0,6%, 1,5 i 5,1 ppm, odpowiednio, generując moc dawki pochłoniętej w powietrzu równą 29,6 nGy/h. Analiza przestrzennego rozkładu mocy dawki pochłoniętej wykazała, że najwyższym tłem promieniowania gamma charakteryzuje się dzielnica Śródmieście oraz rejon zamku Książ. Moc dawki pochłoniętej o wartości ponad 100 nGy/h odnotowano w miejscach, w których grunt pokryty został kostką granitową. Najniższe tło promieniowania gamma zaobserwowano natomiast w punktach znajdujących się na obrzeżach miasta, w miejscach występowania względnie naturalnej gleby.

10

Application of Chemometric Analysis to the Study of Snow at the Sudety Mountains, Poland

Błaś M., Polkowska Ż., Simeonov V., Tsakovski S., Sobik M., Kozak K., Namieśnik J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2016

|

Vol. 23, nr 4

621--637

EN

Snow samples were collected during winter 2011/2012 in three posts in the Western Sudety Mountains (Poland) in 3 consecutive phases of snow cover development, i.e. stabilisation (Feb 1st), growth (Mar 15th) and its ablation (Mar 27th). To maintain a fixed number of samples, each snow profile has been divided into six layers, but hydrochemical indications were made for each 10 cm section of core. The complete data set was subjected in the first run of chemometric data interpretation to Cluster Analysis as well as Principal Components Analysis. Further, Self-Organizing Maps, type of neutral network described by Kohonen were used for visualization and interpretation of large high-dimensional data sets. For each site the hierarchical Ward’s method of linkage, squared Euclidean distance as similarity measure, standardized raw data, cluster significance test according to Sneath’s criterion clustering of the chemical variables was done. Afterwards this grouping of the chemical variables was confirmed by the results from Principal Components Analysis. The major conclusion is that the whole system of three sampling sites four patterns of variable groupings are observed: the first one is related to the mineral salt impact; the second one - with the impact of secondary emissions and organic pollutants; next one - with dissolved matter effect and the last one - with oxidative influence, again with relation to anthropogenic activities like smog, coal burning, traffic etc. It might be also concluded that specificity of the samples is determined by the factors responsible for the data set structure and not by particular individual or time factors.

11

Mapy geologiczno-turystyczne Geostrady Sudeckiej : nowa forma edukacji geologicznej; historia projektu, założenia, wyniki

Bartuś T.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1450--1454

EN

Intensive development of various forms of geoturism during the last decades induces the need of suitably prepared maps for regions of attractive natural beauty. The Sudetes Mts. are one of such regions of Poland. The Author presents the history, assumptions and results of the project: “The Sudetic Geostrada – geological and landscape studies heritage with inventarization of the objects of abiotic nature” performed a few years ago (2008–2011). The main aim of the Geological-tourist maps of the Sudetic Geostrada Trail project was to popularize geological-mining heritage and abiotic nature of the Sudety Mts. using geological-tourist maps. The maps are a synthetic, multi-sheet cartographic development prepared in three versions: geotourist map of the Sudetic Geostrada Trail at 1 : 25, 000 scale (based on a geological map), map of geosites of geological and mining heritage of the Sudetic Geostrada Trail on a base topographic map at 1 : 25, 000 scale, and geosites localization maps at 1 : 10, 000 scale. Main thematic layers of the maps present the most important and attractive geosites, protected objects of biotic nature, objects of infrastructure and tourist attractions. These maps are addressed predominantly to tourists and local governments.The maps may become an important tool to popularize and promote geotourism in the Sudety Mts.

12

Chemizm wód zlewni Kamieńczyka w Sudetach na tle badań systemów przepływu wód podziemnych

Modelska M., Buczyński S., Staśko S.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

950--954

EN

The present study has shown that in small, mountainous Kamieńczyk catchment (Sudety Mts.) is possible to identify hydrodynamical conditions and chemical parameters typical for different zones of local groundwater flow systems: spring discharge, discharge variability, relationships between bicarbonate and sulphate ions, pH and silica contents. Furthermore regional flow zone was clearly chemically identified through high groundwater mineralization and strongly metamorphosed hydrogeochemical facies. This proves that studies of groundwater flow zones in mountain catchments can be effectively supported by chemical analysis of groundwater.

13

Geotourist maps of the Sudetic Geostrada Trail as a new form of popularization of geotourism in the Sudety Mts.

Bartuś T.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

3--18

EN

The aim of the paper is the presentation of Geological tourist maps of the Sudetic Geostrada Trail, which were prepared during the development of the project: “The Sudetic Geostrada – geological and landscape studies heritage with an inventory of the objects of abiotic nature” (2008–2011). The main aim of the project was to popularize the geological-mining heritage and abiotic nature of the Sudety Mts. The maps are synthetic, multi-sheet, cartographic development prepared in three versions: a geotourist map of the Sudetic Geostrada Trail at a 1 : 25 000 scale (on a base geological map), a geological and mining heritage map of the Sudetic Geostrada Trail, on a base topographic map at a 1 : 25 000 scale and Geosites localization maps at a 1 : 10 000 scale. The main thematic layers of the maps present the most important and attractive geosites, protected objects of biotic nature, objects of infrastructure and tourist attractions. Main recipients of these maps can be tourists and local governments. The maps may become important tools in popularizing and promoting geotourism in the Sudety Mts.

PL

Głównym celem artykułu była prezentacja map geologiczno turystycznych Geostrady Sudeckiej, które powstały w trakcie realizacji projektu „Geostrada Sudecka – studium geologiczno-krajobrazowe z inwentaryzacją obiektów dziedzictwa przyrody nieożywionej” (2008–2011). Głównym celem projektu była popularyzacja dziedzictwa geologiczno-górniczego i obiektów przyrody nieożywionej Sudetów. Mapy stanowią syntetyczne, wieloarkuszowe, opracowania kartograficzne przygotowane w trzech wersjach: mapa geologiczno-turystyczna Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 25 000, mapa obiektów dziedzictwa geologiczno-górniczego Geostrady Sudeckiej na podkładzie mapy topograficznej w skali 1 : 25 000 oraz mapy lokalizacyjne geostanowisk Geostrady Sudeckiej w skali 1 : 10 000. Główne warstwy tematyczne prezentują najważniejsze i najbardziej atrakcyjne geostanowiska, chronione obiekty przyrody ożywionej oraz atrakcje i obiekty szansę stać się ważnym narzędziem popularyzacji i promocji geoturystyki na obszarze Sudetów.

14

Wstępne wyniki badań hydrogeologicznych źródeł w Górach Orlickich (rejon Zieleńca i Zákouti)

Buczyński S., Rzonca B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

45--49

PL

W artykule zaprezentowano wyniki kartowania hydrogeologicznego oraz badań pH, przewodności elektrolitycznej właściwej i temperatury wód źródlanych pogranicza Polski i Czech w okolicach Zieleńca i Zákouti. Celem badań była charakterystyka krenologiczna źródeł występujących w sąsiadujących ze sobą zlewniach tj. górnej części zlewni Bystrzycy Dusznickiej w Polsce (kartowanie – VI 2004) i rzeki Bělá w Czechach (kartowanie VI 2011). Większość źródeł reprezentuje VI klasę wydajności według klasyfikacji Meinzera (0,1–1 dm3/s). Wyższe wydajności źródeł stwierdzono w zlewni Bystrzycy Dusznickiej, gdzie aż w 12 wypływach zanotowano wartości powyżej 1 dm3/s. W zlewni rzeki Bělá jedynie 3 wypływy miały wydajność powyżej litra. Również w źródłach zlewni Bystrzycy zanotowano wyższe wartości pH i przewodność elektrolityczną właściwą. Jednocześnie w wypływach na tym obszarze stwierdzono niższą temperaturę wód podziemnych. Wyniki badań wskazują, że źródła występujące po stronie polskiej są związane z głębszym systemem krążenia wód (przewyższającym głębokość pokryw zwietrzelinowych) niż źródła w sąsiadującej zlewni rzeki Bělá.

EN

The paper presents the results of hydrogeological mapping and research on pH, electrical conductivity and temperature of spring waters at the Polish-Czech border in the Zieleniec and Zákouti area. The purpose of the study was to characterise spring hydrology in the neighbouring catchments i.e. the upper part of the Bystrzyca Dusznicka River catchment in Poland (hydrogeological mapping in June, 2004) and the Belá River catchment in the Czech Republic (hydrogeological mapping in June 2011). Most of the springs represent Meinzer’s class 6 (0.1–1 L/s). However, higher spring discharge rates were found in the Bystrzyca catchment, where 12 springs yielded values more than 1 L/s. This catchmenr area was also characterized by higher values of pH and electrical conductivity of water. The water in the springs of this area was cooler, too. The research results indicate that the springs occurring on the Polish side are associated with a deeper water circulation system than the springs in the neighbouring Belá catchment 130.

15

Wpływ zmian klimatycznych na odpływy całkowity i podziemny na przykładzie zlewni rzecznych Sudetów i ich przedpola

Olichwer T., Tarka R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/2

443--449

PL

W artykule przedstawiono zmiany wielkości odpływów całkowitego i podziemnego pod wpływem globalnych i lokalnych zmian klimatu, na przykładzie wybranych siedmiu zlewni rzecznych Sudetów i ich przedpola. Na podstawie danych IMGW z lat 1966–2005 wyznaczono średnie roczne wartości odpływów całkowitego i podziemnego, a także wartość średniej rocznej z przepływów minimalnych siedmiodniowych, które dostarczają przydatnych informacji o suszy. Obliczone charakterystyki zestawiono z wartościami opadów, temperatury, wskaźnikiem suchości, NAO i AMO. Na obszarze Sudetów i ich przedpola nie zaobserwowano zmian w odpływie całkowitym, natomiast stwierdzono istotne zmniejszenie odpływu podziemnego, co świadczy o zmianie w strukturze zasilania wód podziemnych. Zmiany odpływów całkowitego, podziemnego oraz siedmiodniowego rocznego minimalnego przepływu wykazują największe powiązanie z NAO, co potwierdza zależność odpływu z obszaru Sudetów i ich przedpola od czynników globalnych. Ma to duże znaczenie do oceny zmian odpływu z obszaru Sudetów zgodnie ze scenariuszami klimatycznymi dla lat 2011–2030, które wskazują na znaczny wzrost temperatury powietrza i niewielkie różnice w wielkości opadów atmosferycznych. Na podstawie przeprowadzonych badań należy spodziewać się na obszarze Sudetów i ich przedpola znacznego zmniejszenia odpływu podziemnego na rzecz wzrostu odpływu powierzchniowego.

XX

The article presents the variability of total and groundwater runoff influenced by global and local climate changes exemplified by selected Sudetic and Fore-Sudetic river basins. The IMGW data from the years 1966–2005 allowed estimating the average annual values of the total and groundwater runoff and seven-day annual minimum flows, which provide useful information about the drought. The calculated parameters were compared with the precipitation and air temperature values, dryness index, the NAO and the AMO. In the Sudety Mts and their foreland, no changes in the total runoff have been observed, however there is a significant reduction in the groundwater runoff rate, which indicates a change in the structure of groundwater recharge. The greatest relationship of the changes in total runoff, groundwater runoff and seven-year annual minimum flow was obtained for the Oscillation NAO, which confirms that the runoff from the Sudety Mts and their foreland is dependent on global factors. It is very important to assess the changes of runoff from the study area according to climate scenarios for the years 2011–2030, which show a significant increase in air temperature and slight differences in precipitation. The studies indicate that significant reduction of groundwater runoff in favour of surface runoff increase can be expected in the Sudety Mts and their foreland.

16

Wody podziemne bloku przedsudeckiego-tło hydrogeochemiczne i jakość

Buczyński S., Modelska M.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 2

145-145, 150

EN

The study area-the Bystrzyca River catchment extends over about 1500 kmexp.2 of the Sudety Mts foreland [SW Poland]. The chemical composition of groundwater collected in 2004 from 57 sampling wells within the Holocene-Pliocene and Miocene aquifers throughout the Bystrzyca River catchment was analyzed. The results served to study the hydrogoechemical background and quality of groundwater. Groundwater of both aquifers were usually dominated by HCO3- (with the background of 47–400 mg/l and 110-260 mg/l for Holocene-Pliocene and Miocene aquifers, respectively, SO4exp. 2- [9–200 mg/l; 6-82 mg/l], Caexp.2+[20-101 mg/l; 32-72 mg/l] and Mgexp.2+[4.8-20 mg/l; 7.2-16 mg/l] ions, but the quality of groundwater from theMiocene aquifer was relatively better. The similar chemical composition of the both aquifer’s groundwater shows that the Miocene aquifer was reinforced by water seepage from the upper Holocene-Pliocene aquifer. Thus, the water from the Holocene-Pliocene aquifer could have been the source of anthropogenic pollutions to the Miocene aquifer. However, groundwater from the Miocene aquifer contain more Fetot and Mnexp.2+ ions, attributed to geogenic influences. Concentration of toxic ions like NOexp.2- and probably anthropogenic NOexp.3- and Clexp.- ions in the studied groundwaters was low, not exceeding the limits for potable water [as defined by Polish standards; Official Journal. No. 203, item1718].