Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Otwór geotermalny LZT-1 w Lądku-Zdroju – obiecujący potencjał, niewykorzystane możliwości

Kiełczawa Barbara, Wąsik Mirosław, Szostak Karolina, Rasała Marek, Ciężkowski Wojciech

Przegląd Geologiczny

|

2024

|

Vol. 72, nr 4

174--181

EN

In the years 2018-2019, in Lądek-Zdrój, about 700 metres northwest of the existing thermal water intakes, a well was drilled to a depth of 2.5km. TheinvestorwastheMunicipalityofLądek-Zdrójandthewellislocatedwithin the mining area designated for the structure of therapeutic thermal waters. The article presents the results of the work and research conducted (petrographic, thermal conductivity and permeability of rocks, concentration of radioactive elements, physicochemical properties of water, pumping test, etc.). Potentially, the well's discharge rate could be approximately 60 m3/h with a depression of about 70 metres. During the pumping test, the impact of the LZT-1 well on the spa intakes was observed. As a result, complete hydrodynamic tests were not performed, and the exploitable resources of this intake were not determined. The temperature at the bottom of the heated (period of time once mud circulation has stopped) well is 58.9oC, and the water exhibits properties similar to the therapeutic thermal waters used in the health resort. Long-term observations and studies of the regime of the Lądek-Zdrój thermal water deposit show that the development of optimal operating parameters for the LZT-1 well and spa intakes would make it possible to increase in the total amount of extracted water by approximately 25%, as well as with a higher temperature. This would enable the utilization of the heat from all intakes. Unfortunately, the well remains unused to this day.

2

Wybrane problemy ocieplania ścian wieńcowych drewnianych budynków regionalnych w Sudetach

Jarosz Marcin, Nowak Henryk

Przegląd Budowlany

|

2024

|

R. 95, nr 4

117--121

PL

Przedmiotem badań w niniejszej pracy była ochrona zachowanych budynków wiejskiej, drewnianej architektury regionalnej na obszarze Sudetów, o konstrukcji wieńcowej w kontekście podwyższenia izolacyjności termicznej ich przegród zewnętrznych. Badaniami objęto budynki drewniane i drewniano-murowane. W artykule omówiono główne problemy związane z ocieplaniem ścian wieńcowych drewnianych budynków regionalnych zlokalizowanych w Sudetach, ze wskazaniem uwarunkowań prawnych, architektonicznych i budowlanych, wpływających na wybór sposobu ocieplenia. W pracy przeanalizowano również historycznie stosowane sposoby ocieplenia i ich rozwój w czasie.

EN

The subject of research in this work was the protection of preserved rural buildings, wooden regional architecture in the Sudetes region, with the timber walls structure in the context of increasing the thermal insulation of their external partitions. The research covered wooden and wood-and-brick buildings. The article discusses the main problems related to the insulation of timber walls of wooden regional buildings located in the Sudety Mountains, with an indication of the legal, architectural and construction conditions affecting the choice of insulation method. The paper also analyzes historically used different methods of wall insulation and their development over time.

3

Koncepcja zrównoważonej mobilności w obszarze funkcjonalnym Jeleniej Góry

Staśkiewicz Dominik, Haręża Oliwia, Protyńska Urszula, Małysz Michał

Transport Miejski i Regionalny

|

2023

|

nr 8

17--24

PL

Mobilność w miejskich obszarach funkcjonalnych opiera się na codziennych przejazdach między miastem-rdzeniem i jego otoczeniem. Zdecydowanie dominującym kierunkiem mobilności są dojazdy do rdzenia z obszarów sąsiadujących z nim związane z miejscem pracy, edukacji lub chęcią skorzystania z usług zlokalizowanych w rdzeniu. Istotnym wyzwaniem polityki regionalnej jest zapewnienie zrównoważonej mobilności w obszarach funkcjonalnych, pozwalającej na racjonalne gospodarowanie przestrzenią z jednoczesnym ograniczaniem kongestii w miastach. Planowanie zrównoważonego transportu zbiorowego obsługującego codzienne potoki związane z pracą lub edukacją, jak obsługa ruchu turystycznego, stanowią przedmiot analiz planistów transportu. Celem artykułu jest przedstawienie autorskiej koncepcji zrównoważonej mobilności w obszarze funkcjonalnym Jeleniej Góry. Obszar ten stanowi zarówno przestrzeń codziennego przemieszczenia się do rdzenia z obszarów sąsiedzkich, ale także dodatkowych przemieszczeń turystów odwiedzających Sudety. Obszar funkcjonalny Jeleniej Góry został wyznaczony w oparciu o opisane w artykule zasady delimitacji, bazujące na wyznaczeniu obszaru codziennych powiązań funkcjonalnych między Jelenią Górą i jej otoczeniem. Przy tworzeniu koncepcji zastosowane zostało oprogramowanie PTV VISUM, pozwalające m.in. na optymalizację planowania makroskalowego, w tym wykorzystanie wykresów ruchu do zarządzania rozkładem jazdy. W rezultacie możliwe było określenie najważniejszych połączeń transportu zbiorowego wykorzystujących istniejącą w obszarze infrastrukturę transportową. Przedstawione w tej pracy założenia i idee mają na celu zwrócenie uwagi na najważniejsze potrzeby mobilności oraz możliwości wykorzystania narzędzi analitycznych w celu zaplanowania jak najbardziej efektywnego systemu regionalnego transportu zbiorowego.

EN

Mobility in functional urban areas relies on daily trips between the city-core and its surroundings. The definitely dominant direction of mobility is commuting to the core from neighboring areas related to the place of work, education or the need of services provided in the core. An important challenge of the regional policy is to ensure sustainable mobility in functional areas, allowing for rational management of space while reducing congestion in cities. Planning of sustainable collective transport that serves daily flows related to work or education, as well as servicing tourist traffic are the subject of analyzes made by transport planners. The purpose of the article is to present the author’s concept of sustainable mobility in the functional area of Jelenia Góra. This area is both a space for daily movement to the core from neighboring areas, but also for additional movements of tourists visiting the Sudety Mountains. The functional area of Jelenia Góra was designated based on the delimitation rules described in the article, in accordance with the determination of the area of everyday functional connections between Jelenia Góra and its surroundings. PTV VISUM software was used to create the concept for optimizing macro-scale planning, including the use of traffic charts for timetable management. As a result, it was possible to determine the most important public transport connections using the transport infrastructure existing in the area. The assumptions and ideas presented in this work are intended to draw attention to the most important needs of mobility and the possibility of using analytical tools to plan the most effective system of regional collective transport.

4

Potencjalnie lecznicze wody radonowe wschodniej części Wysokiego Grzbietu Gór Izerskich (Sudety) o największej zawartości radonu w Polsce

Prusak Jakub, Przylibski Tadeusz A.

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 2

58--70

EN

In the years 2020-2022, the authors conducted research on the activity concentration of 222 Rn in the groundwater of the eastern part of the Izera metamorphic unit. As a result, they found potentially medicinal radon waters in hornfelses of the eastern part of the Szklarska Poręba band. The value measured in one of the water samples appeared to be the highest activity concentration of 222Rn in groundwater of Poland so far - 3368 ±61 Bq/dm3. The authors also found that outflows of potentially medicinal radon waters account for almost 85.5% (47 out of 55) of all groundwater outflows in the study area. Thanks to the large amount of data obtained, the authors calculated a new value of the hydrogeochemical back-ground of 222 Rn in the groundwater of the Izera metamorphic unit. The background is currently 17-890 Bq/dm3. In Poland, higher values have only been reported of the Lądek-Śnieżnik metamorphic unit. The research results also open the way to the possible creation of a modern radon spa in Szklarska Poręba. It could operate in Biała Dolina on the basis of both previously found resources of radon waters of the Karkonosze granite and the radon waters forming within the eastern part of the Izera metamorphic unit.

5

Badania geochemiczno-mineralogiczne i geofizyczne (VLF) w poszukiwaniach złóż złota typu żyłowego w dawnym Okręgu Rudnym Klecza-Radomice w Górach Kaczawskich

Mikulski Stanisław Z., Ostrowski Szymon

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 4

219--223

EN

The abandoned Klecza–Radomice gold mining area in the Kaczawskie Mountains is prospective for new occurrences of vein-type gold deposits. Research of sulphide ore samples from old mining wastes confirmed a rich gold abundance in this area. Chemical bulk-rock analyses proved a high content of gold (up to 60 ppm Au) and a common occurrence of microscopic gold (mainly electrum). The application of geophysical VLF surveys showed a number of linear anomalies indicating the possibility of the emergence of new ore veins between the areas of former mining exploitation. This area is very promising for gold prospecting and should be the subject of further geophysical research using the induced polarization method (IP), and verified by shallow prospecting drillings. Execution of this type of comprehensive exploration and research work would open a completely new stage of prospecting for primary gold deposits in the Sudetes.

6

Elektrownie wodne w Sudetach

Gierlotka Stefan

Napędy i Sterowanie

|

2023

|

R. 25, nr 2

83--86

PL

Początki budowy zapór i elektrowni wodnych w Sudetach związane są z tworzeniem na początku XX wieku sieci zbiorników wodnych, które miały zabezpieczać przed powodziami. Budowa systemu zabezpieczeń w dolinach rzecznych stała się programem rządowym Rzeszy Niemieckiej po katastrofalnych powodziach z końca XIX wieku. W ramach tego programu, powstała w 1901 roku pierwsza zapora z elektrownią wodną, na rzece Kwisie, w Leśnej. Po niej do wybuchu I wojny światowej powstały jeszcze 4 kolejne w Złotnikach na Kwisie, w Pilchowicach na Bobrze oraz w Lubachowie na Bystrzycy. Dziś te stare niemieckie elektrownie nadal działają. Ale są też nowe, obok zniszczonej w czasie wojny elektrowni Bobrowice III wybudowano w 2008 roku elektrownię wodną Bobrowice IV, która nawet architekturą nawiązuje do innych elektrowni wodnych w rejonie Jeleniej Góry.

7

Zagrożenia obiektów budowlanych i infrastruktury komunikacyjnej na tle rozmieszczenia osuwisk w jednostkach administracyjnych Sudetów

Sikora Rafał

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 9

636--644

EN

The paper presents the results of research on the landslide distribution according to the administrativ subdivision of the Sudetes (SW Poland). It is the first comprehensive analysis of this problem for the Polish part of the Sudetes, which is based on the published data, cartographic materials and spatial databases. The index of landslide occurrence for each county has been calculated, and the number and types of buildings and roads located on landslides have been distinguished. The results were used for preliminary identification of hazards, which, in turn, provide information for the county governments, on various levels, useful for spatial planning and practical risk management.

8

Wody lecznicze Dolnego Śląska - historia eksploatacji i specyfika dokumentowania zasobów

Sokołowski Jakub, Sosnowska Małgorzata

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 1

17--25

PL

W artykule przedstawiono warunki występowania wód leczniczych na Dolnym Śląsku zwracając szczególną uwagę na specyfikę tego obszaru. Omówiono wielowiekową historię wykorzystywania dolnośląskich wód leczniczych oraz obecny stan udokumentowania ich zasobów. Na Dolnym Śląsku występuje wiele rodzajów wód leczniczych, m.in. szczawy, wody radonowe i lecznicze wody termalne, a także ich mieszaniny (szczawy termalne, szczawy radonowe). Wody te zawierają także szereg składników swoistych, takich jak żelazo, fluorki, kwas metakrzemowy i siarkowodór. Złoża tych wód w największym nagromadzeniu występują w Sudetach. Na obszarze bloku przedsudeckiego i monokliny przedsudeckiej są mniej liczne. Aktualnie na Dolnym Śląsku znajduje się 20 złóż wód leczniczych, z czego w 2020 r. wody wydobywano z 10 z nich. Wody lecznicze Dolnego Śląska są wykorzystywane głównie w balneoterapii i rozlewnictwie, także w rekreacji oraz do wytwarzania kosmetyków i produkcji naturalnego CO2. W artykule poruszono także najważniejsze zagadnienia związane z dokumentowaniem zasobów eksploatacyjnych ujęć wód leczniczych na Dolnym Śląsku.

EN

The article discusses the conditions of the occurrence of medicinal waters in Lower Silesia, paying special attention to the specificity of this area. The centuries-old history of the use of healing waters and the current state of documenting their resources are presented. There are many types of healing waters in Lower Silesia, incl. sorrel, radon and healing thermal waters, as well as their mixtures (thermal sorrel, radon sorrel).These waters also contain a number of specific components such as iron, fluorides, metasilicic acid and hydrogen sulfide.The deposits of these waters are mostly concentrated in the Sudetes.They are less numerous in the area of the Fore-Sudetic Block and the Fore-Sudetic Monocline.Currently, there are 20 healing water deposits in Lower Silesia, of which, in 2020, water was extracted from 10 of them.The curative waters of Lower Silesia are used mainly in balneotherapy and bottling, also for the production of cosmetics and the production of natural CO2.The article also deals with the most important issues related to documenting the exploitation resources of the Lower Silesian healing water intakes.

9

Geochemical relationships in CO2-rich therapeutic waters of the Sudetes (Poland)

Dobrzyński Dariusz, Stępień Marcin, Szostakiewicz-Hołownia Marzena, Humnicki Włodzimierz

Acta Geologica Polonica

|

2022

|

Vol. 72, no. 4

479--493

EN

Geochemical studies of CO2-rich therapeutic waters in the Sudetes have provided new data on a wide range of trace elements, going beyond standard chemical analyses of such waters. A consistent set of physicochemical data obtained using the same analytical methods was subjected to statistical analyses, including hierarchical clustering, factor analysis and nonparametric tests (Kruskal-Wallis, Tau Kendall), to reveal geochemical relationships between physicochemical and chemical parameters in the waters, and their relationships with the aquifer lithology. Distinct differences in the composition of waters found in crystalline rocks (mainly gneisses and mica schists) and sedimentary rocks were identified. The wide range of elements can be associated with the hydrolysis of silicate minerals, including alkali and alkali earth metals (Li, Na, K, Rb, Cs, Be) and (mostly) transition elements (Fe, Mn, Zn, Co, W, Mg). Carbonate equilibria are the next important factor as it determines the aggressiveness of the water towards the minerals of aquifer rocks and affects the concentrations of numerous solutes. The probable common origin of chlorides, bromides and sulphates together with Li, Na, Sr may be related to the relict saline component of deep circulating waters, a hypothesis that requires further investigations.

10

Wybrane formy rzeźby terenu w sudeckiej części Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów (pd.-zach. Polska)

Migoń Piotr

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

7--35

PL

Obszar Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów obejmuje część górską (sudecką) i przedgórską. W granicach geoparku znajdują się część Gór Kaczawskich, mających cechy gór niskich oraz część Pogórza Kaczawskiego. Mimo niewielkich wysokości bezwzględnych, rzeźba terenu jest różnorodna pod względem morfologicznym i genetycznym, a zróżnicowanie w dużej mierze nawiązuje do złożonej budowy geologicznej obszaru. Wyróżniające się zespoły form to wzniesienia i grzbiety twardzielcowe, zbudowane ze skał wulkanicznych wieku permskiego i kenozoicznego oraz elementy rzeźby krawędziowej (kuesty) rozwiniętej na permskich i mezozoicznych skałach osadowych. Wśród wzniesień zbudowanych z bazaltów część ma charakter neków. Do odpornościowego zróżnicowania podłoża nawiązują także przełomy rzeczne. Georóżnorodność obszaru uzupełniają formy skałkowe i odziedziczone formy środowiska peryglacjalnego, osuwiska, formy krasowe, przełomy rzeczne związane z reorganizacją sieci odwodnienia po zaniku lądolodu skandynawskiego oraz formy antropogeniczne, głównie związane z działalnością górniczą. Liczne miejsca wyróżniające się pod względem rzeźby mają charakter geostanowisk i są zagospodarowane geoturystycznie lub planowane do takiego zagospodarowania w przyszłości.

EN

The area of Land of Extinct Volcanoes Geopark can be divided into a mountainous (located in the Sudetes Mountains) and a fore-mountain part. Within the former are the low-altitude range of the Kaczawskie Mountains and the hilly land of the Kaczawskie Foothills. Despite their low altitude, morphology is very diverse in terms of both appearance and origin, reflecting to a large extent the complex geological structure of the region. The most distinctive landforms include lithologically-controlled hills and ridges built of Permian and Cenozoic volcanic rocks, as well as cuesta landforms developed on Permian and Mesozoic sedimentary rocks. Among basaltic hills many are necks. Variable rock resistance is also reflected by the occurrence of fluvial gorges. Further components of regional geodiversity are tors and crags, inherited periglacial landforms, landslides, karst phenomena, water gaps caused by drainage reorganization during Scandinavian ice-sheet decay, and anthropic landforms caused by mining activities. Numerous localities of geomorphological significance may play a role of geosites and are either already developed as local geotourist destinations or planned to be developed in the future.

11

Śnieżka i towarzysze na mapach

Spallek Waldemar

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2021

|

nr 10

48--52

12

Historia regionalnych badań geologicznych Oddziału Dolnośląskiego PIG-PIB we Wrocławiu oraz perspektywy na najbliższe lata

Cymerman Zbigniew

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 5

378--386

EN

The specificity of the activities of the Lower Silesian Branch of the Polish Geological Institute - National Research Institute (PGI-NRI) is due to main factors: (1) mosaic-like geological structure of Lower Silesia, (2) the wealth of various mineral resources, (3) centuries-old mining traditions of the region. Initially, the researches included mainly geological cartography, subsequently expanding the scope of work to include regional (structural) geology and deposit geology. The contribution of applied geology, especially hydrogeology and environmental geology, has increased significantly in the previous decades. Three chapters present different periods of the Lower Silesian Branch of the PGI-NRI with its most important milestones for the Polish geology in the last seven decades. This division includes three periods: (1) years of development (1949-1989); (2) years of stagnation (1989-2013), and (3) years of disorganization (2014-2019). The period of intensification of geological researches carried out by the Lower Silesian Branch of the PGI-NRI lasted until the years of the so-called system transformation. During that period, the programs of deep boreholes were finished. In the 1990s, detailed cartographic works in Lower Silesia were completed. Acute shortage of new factographic material caused the necessity to analyze the archival material stored during previous decades at the Lower Silesian Branch. In 2014, it has practically decommissioned the regional branches, including the Lower Silesian Branch. Full centralization has led to the liquidation of both the branches’ independence and their previous focus on the implementation of tasks related to the specificity of a given region. In the forthcoming future, new challenges would depend on a proper organization chart of the PGI-NRI and the position of the regional branches in this scheme.

13

Sudeckie wapienniki jako spuścizna dziedzictwa górniczego

Marek Aneta

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

39--43

PL

Celem artykułu jest wskazanie wybranych wapienników jako elementów dziedzictwa górniczego w kontekście ich zachowania i możliwości wykorzystania na inne funkcje. Większość obiektów, po zakończeniu swojej pierwotnej działalności, ulega dewastacji. Obiekty te po odpowiedniej rewitalizacji i zagospodarowaniu mogą pełnić nowe funkcje, jak: użytkowe, turystyczne, rekreacyjne, edukacyjne, kulturowe, czego przykładem może być wapiennik w Starej Morawie, Złotym Stoku czy Javorníku.

EN

The aim of the article is to indicate selected lime kilns as elements of the mining heritage in the context of their preservation and possible use for other purposes. Most of the facilities are subject to devastation after the termination of their original operation. These facilities, after appropriate revitalization and development, can perform new functions, such as: utility, tourist, recreational, educational, cultural, as exemplified in Stara Morava, Złoty Stok or Javorník.

14

Rola skansenu górniczo-hutniczego w Leszczynie w kreowaniu produktu geoturystycznego regionu sudeckiego – stan obecny i perspektywy rozwoju

Łach Janusz

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

33-38

PL

Celem artykułu jest wskazanie zasobów geoturystycznych dawnego ośrodka górniczego Leszczyna, położonego na Pogórzu Kaczawskim, jako podstawy do stworzenia liniowego produktu geoturystycznego. Zasoby przyrodnicze, wraz z kulturowymi reliktami dawnej działalności górniczej regionu Kaczawskiego, stanowią ciekawy i mało znany temat badawczy w zakresie atrakcyjności turystycznej. W wyniku przeprowadzonych badań przedstawiono georóżnorodność regionu o wysokich walorach edukacyjnych i potencjale do generowania większego ruchu turystycznego na całym obszarze występowania rud miedzi dawnego morza cechsztyńskiego. Pod względem metodologicznym w artykule zastosowano metodę wywiadów przeprowadzonych wśród zarządzających turystyką badanego obiektu, jakim jest skansen górniczo-hutniczy w Leszczynie, a także wykorzystano opinie odwiedzających. Pozwoliło to ocenić zasoby geoturystyczne i ich potencjał w tworzeniu produktu geoturystycznego o charakterze liniowym. Przedstawiono również zbiór propozycji, które należy uwzględnić w procesie planowania rozwoju badanego skansenu w Leszczynie. Dążeniem badań geoturystycznych podejmowanych na terenach byłej infrastruktury górniczej Pogórza Kaczawskiego – historycznego centrum wydobycia miedzi w regionie – jest ochrona zarówno walorów kulturowych, jak i przyrodniczych Leszczyny i okolic, z zachowaniem założeń zrównoważonego rozwoju turystyki.

EN

The aim of this article is to indicate the geotourism resources of the former mining basin in Leszczyna, located in the Kaczawskie Foothills, as an essential basis for creating a linear geotourism product. The nature-based resources, together with the cultural relics of the foregone mining activity of the Kaczawski region, constitute an interesting and rather unfamiliar research subject within the realm of tourism attractiveness in the geotourism development context. The conducted research resulted in presenting an outstanding geodiversity of the region with high educational value and prospectus potential to generate greater volumes of tourist traffic to the whole copper-ore area of the former Zechstein Sea, provided that they are linked by theme. In terms of methodology, the article applies the interview method carried out amongst the tourism managers of the examined sites, as well as the visitors’ opinions. It let the authors evaluate the geotourism resources and their potential in creating the geotourism product of a linear character. A set of suggestions to be considered in the development planning process for the examined open-air museum in Leszczyna is also presented. Summarizing, the objective behind the geotourism research undertaking the former mining infrastructure of the Kaczawskie Foothills area – the historical core of the copper mining activity in the region – is to protect both cultural and natural values of the Leszczyna area and its surroundings, as well as to promote it applying the assumptions of sustainable tourism development.

15

Not simply volcanoes – the geoheritage of the Cretaceous system in the Land of the Extinct Volcanoes Geopark, West Sudetes (SW Poland)

Migoń Piotr, Pijet-Migoń Edyta

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 1-2 (60-61)

3--22

EN

Volcanic geoheritage is emphasized as the main asset and distinctive characteristic of the Land of Extinct Volcanoes Geopark in the West Sudetes (SW Poland). However, the geoheritage values of the region are not limited to the legacy of ancient volcanism but include various other elements. This paper explores the contribution of geosites that expose sedimentary rocks of Cretaceous age and landforms developed upon these rocks. Six localities from the Geopark area, included in the comprehensive regional inventory of geosites, are presented. They represent natural and man-made sandstone outcrops and show, among others, lithological variations, small- and large-scale post-sedimentary deformation structures, landforms arising from differential weathering (rock shelters, honeycombs), boulder fields and a sandstone xenolith in volcanic rocks. Next, five localities from outside the Geopark, but still within the Pogórze Kaczawskie region, are described. Qualitative and quantitative evaluation of both groups is attempted, and the results show that, in general, geosites within the Geopark rank higher. However at least two from the other group also have significant geotourist potential. Finally, a brief comparative analysis with other parts of the Sudetes, where Cretaceous sedimentary rocks occur, is offered.

PL

Dawny wulkanizm jest uznawany za główny walor i wyróżniającą się cechę Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów w Sudetach Zachodnich, jednak dziedzictwo Ziemi w regionie nie ogranicza się do reliktów aktywności wulkanicznej i zawiera różne inne elementy. W tym artykule są zaprezentowane miejsca (geostanowiska), w których można oglądać naturalne i sztuczne odsłonięcia skał osadowych wieku kredowego i formy rzeźby zbudowane z tych skał. Sześć z nich jest zlokalizowanych na obszarze Geoparku i zostały one uwzględnione w regionalnej inwentaryzacji obiektów dziedzictwa Ziemi. Zagadnienia, które można omówić na przykładzie tych miejsc, obejmują między innymi zróżnicowanie litologiczne, postsedymentacyjne struktury deformacyjne w małej i dużej skali, formy będące efektem zróżnicowanego wietrzenia (schroniska podskalne, „plastry miodu”), pokrywy blokowe i ksenolit piaskowca w skałach wulkanicznych. W dalszej części opisano pięć stanowisk spoza Geoparku, z pozostałej części regionu Pogórza Kaczawskiego. Rezultaty jakościowej i ilościowej oceny stanowisk z obu grup pokazują, że obiekty położone w Geoparku mają większą wartość, ale przynajmniej dwa z drugiej grupy mają istotny potencjał geoturystyczny. W części końcowej zostało przedstawione krótkie porównanie z innymi fragmentami Sudetów, gdzie występują skały wieku kredowego.

16

Rzeźba osuwiskowa południowo-wschodniej części Gór Wałbrzyskich, Sudety Środkowe

Kotwicka Wioleta, Jancewicz Kacper, Migoń Piotr

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 10

828--836

EN

The occurrence of landforms induced by large-scale mass movements has never been reported from the SE part of the Wałbrzyskie Mts., despite detailed geological field mapping carried out twice in the 20th century. This paper provides the first description of landslide-affected slopes in this area, recognized through the combination of LiDAR DEM interpretation and field work. Fifteen landslides have been identified, ranging in size from less than 1 ha to 10.44 ha. Morphological signatures suggest that they represent various types, including minor translational slides, larger rotational complexes and valley-confined flowslides. Closed depressions typify several landslides. In a few instances the valley blocking by landslides can be inferred.

17

Oddział Dolnośląski Państwowego Instytutu Geologicznego imienia prof. Henryka Teisseyre’a we Wrocławiu – ostatnie 50 lat historii : ludzie, praca, wydarzenia

Cwojdziński Stefan

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 10

799--804

EN

Lower Silesian Branch of the Polish Geological Institute (OD) was founded in 1949, 70years ago. It conducts geological and hydrogeological research as well as geological cartography in the area of Lower Silesia. In the 1970s until the end of the 1990s, during the period of the OD stabilization, the implementation of regional geological surveys started with the use of geophysical methods and deep drilling. These studies were conducted in the majority of tectonostratigraphic units - in the North Sudetic and Central Sudetic depressions, in the upper Nysa Kłodzka graben, in the Bardo structure and in the area of Foresudetic block. Geological and cartographic works on a scale of1 : 25,000 and 1 : 50,000 covered the entire area of Lower Silesia. In the mid-1990s, the edition of the Map of1 : 25,000 (134 sheets) was finalized, and the reambulation of Maps 1 : 50,000 (43 sheets) in 2009.

18

Geochemiczno-mineralogiczne badania koncentracji pierwiastków rzadkich i towarzyszących w obrębie mineralizacji kasyterytowo-siarczkowej w paśmie łupkowym Starej Kamienicy w Sudetach Zachodnich – wyniki wstępne

Małek Rafał, Mikulski Stanisław, Z.

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

179--182

EN

Abstract. The main task of research was to quantitatively and qualitatively identify rare and associated elements that occur within a cassiterite-sulphide mineralization zone hosted Precambrian - Lower Paleozoic metamorphic rochi in the Stara Kamienica schist belt making up the part of the Izera-Karhonosze Massif. Over 70 samples from archive boreholes and abandoned Sn-ore mines were examined using modern methods like portable pXRF, geochemical analysis (ICP-MS, WD-XRF, GF-AAS), polarizing microscopy, electron microprobe analysis (EMPA) and scaning electron microscopy with EDS system (SEM-EDS). Preliminary results show interesting concentrations of associated elements such as Zn (max 0.56%), Pb (max 0.7%), Cu (max 0.33%), As (max 0.55%), and some rare elements like In, Re, Nb, Co, Bi, Pt, V, La and Ce.

19

Odpływ podziemny w Sudetach na podstawie rozdziału hydrogramu przy użyciu filtrów cyfrowych

Tarka Robert, Olichwer Tomasz

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

213--220

PL

W artykule przedstawiono i przetestowano dla obszaru Sudetów najczęściej stosowane filtry cyfrowe (Chapmana, Eckhardta, Lyneʼa i Hollicka, Chapmana i Maxwella oraz Fureyʼa-Gupty) pozwalające wydzielić odpływ podziemny z hydrogramu. Badania przeprowadzono w 11 zlewniach, które w przeważającej części położone są na obszarach zbudowanych ze skał krystalicznych. Na podstawie analizy w zlewni eksperymentalnej rzeki Kamiennej skalibrowano parametry filtrów i ustalono, że dwa z nich: Lyneʼa i Hollicka oraz Fureyʼa i Gupty, najlepiej odzwierciadlają na badanym terenie zmiany odpływu rzecznego w okresach niżówkowych. W kolejnej fazie pracy wykorzystano dwa wybrane w ten sposób filtry, z ustalonymi parametrami wejściowymi, do wyznaczenia odpływ podziemny dla pozostałych rzek uwzględnionych w badaniach. Obliczony procentowy udział odpływ podziemny w odpływie całkowitym w poszczególnych zlewniach stanowi od 48,8 do 68,3% przy wykorzystaniu filtru Lyneʼa-Hollicka i od 54,4 do 72,5% dla filtru Fureyʼa-Gupty. Przeciętne wartości współczynnika odpływu podziemnego wynoszą odpowiednio 60,1 i 65,1%. Otrzymane wartości współczynnika odpływu podziemnego przy wykorzystaniu do wyznaczenia średniego rocznego odpływu podziemnego filtrów cyfrowych są o kilkanaście procent wyższe w stosunku do wartości uzyskanych metodą Wundta. Średnia wartość współczynnika odpływu podziemnego z użyciem metody Wundta wynosi 48,3%.

EN

The article presents testing of the most commonly used digital filters (Chapman, Eckhardt, Lyne and Hollick, Chapman and Maxwell, and Furey-Gupta) that allow separating groundwater runoff from a hydrograph. The research was carried out in 11 river catchments representing the area of crystalline rocks of the Sudetes. Based on the analysis in the experimental basin of the Kamienna River, the parameters of the filters were calibrated, and it was established that two of them: Lyne-Hollick and Furey-Gupta, best reflect changes in the river runoff in low river-flow periods in the study area. In the next step, based on the calibrated parameters for two selected filters, groundwater runoff was determined for the remaining rivers included in the research. The groundwater runoff calculated using digital filters is from 48.8 to 68.3% (Lyne-Hollick filter) and from 54.4 to 72.5% (Furey-Gupta filter) of total runoff. The average values of the baseflow index equal 60.1 and 65.1%, respectively. The values of groundwater runoff and baseflow index, obtained with the use of digital filters, are over a dozen percent higher in relation to the values obtained by the Wundt method. The average value of the baseflow index using the Wundt method is 48.3%.

20

Stare hałdy w Sudetach – nowa geobaza Państwowego Instytutu Geologicznego

Sroga C., Mikulski S. Z., Bobiński W., Adamski M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

147--161

PL

Od końca 2017 roku na portalu internetowym Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB dostępna jest Geobaza HAŁDY. Zawiera ona informacje i dane o mineralnych surowcach odpadowych zgromadzonych na starych hałdach, składowiskach przemysłowych i w osadnikach poeksploatacyjnych, z terenu polskiej części Sudetów. W artykule przedstawia się rodzaje danych i informacji zawarte w geobazie oraz metodykę ich gromadzenia. W rezultacie czteroletnich prac badawczych, zwiadu terenowego, kwerendy archiwów i geologicznych badań podstawowych zinwentaryzowano 445 obiektów dawnego górnictwa i przetwórstwa kopalin. Są to 403 hałdy kopalniane, 16 osadników przemysłowych, 23 składowiska i 3 zwałowiska zewnętrzne. Głównie są to obiekty po górnictwie węgla kamiennego i rud metali, w tym pouranowe. Największe możliwości gospodarczego wykorzystania odpadów wiążą się z mułami węglowymi, zgromadzonymi w osadnikach zlikwidowanego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Do łatwego wykorzystania jest również materiał z kamiennych hałd po górnictwie rud polimetali, żelaza i fluorytu. Wciąż otwarta pozostaje kwestia gospodarczego wykorzystania odpadów poflotacyjnych rud miedzi, czy też odzysku metali (w tym złota) z hałd górnictwa arsenowego. Ograniczeniem jest tu efektywność technologii odzysku metali oraz obostrzenia środowiskowe. Część obiektów znajduje się na terenach chronionych, co wyklucza możliwość zagospodarowania odpadów. Niektóre składowiska i hałdy powinny być starannie zrekultywowane i objęte monitoringiem środowiskowym, ze względu na ich szkodliwe oddziaływanie na komponenty środowiska.

EN

As of the spring of 2017, the HAŁDY Database is available on the Polish Geological Institute – NRI website. The geodatabase contains information and data on waste mineral raw materials collected on old heaps, 148 industrial waste stock-piles and in post-mining settlers, from the Polish part of the Sudety Mountains. The article presents the types of data and information contained in the geodatabase and the methodology for their collection. As a result of four-year research works, field reconnaissance, archives and geological basic research, 445 objects of former mining and mineral processing were inventoried. There are 403 mine heaps, 16 industrial settlers, 23 stock-piles and 3 external dumps. These are mainly objects after coal mining and metal ores, including post-uranium. The greatest opportunities for the economic use of waste are associated with coal sludge accumulated in settlers of the liquidated Lower Silesian Coal Basin. The material from stone heaps after polymetallic, iron and fluorite ore mining is also easy to use. The issue of the economic use of post-flotation copper ore waste or the recovery of metals (including gold) from dumps of arsenic mining remains open. The limitation here is the efficiency of metal recovery technologies and environmental restrictions. Some of the objects are located in protected areas, which excludes the possibility of waste management. Some stock-piles and heaps should be carefully reclaimed and covered by environmental monitoring, due to their harmful impact on environmental components.