Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

An analysis of the work conditions in the Bóbrka-Rogi field over the 100 year history of its exploitation

Wojnar A., Rybicki C.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2017

|

Vol. 34, no. 4

821--830

EN

The Bóbrka – Rogi oil reservoir belongs to oldest reservoirs in Poland. The handmade well named Franek was created by Ignacy Lukasiewicz in 1853. It is currently the object about the historic museum. The accumulation appears in the anticline structure of the Bóbrka fold. As result of study of geological data, this fold has four secondary structures forming separate longitudinal blocks. Moreover transverse dislocations cross the Bóbrka structure on the row of separate deposits. Oil appears in four levels of Ciężkowice sandstones and in layers of the “czarnorzecki” sandstone. The level of the first Ciężkowice sandstone contains oil on the east from the Wietrznianka fault, II level of the Ciężkowice sandstone is oil-bearing within the Wietrznianka fault on the west, up to the Rogi fault on the east., III level of the Ciężkowice sandstone is oil-bearing from the Rogi fault on the east to the Bóbrka fault and partly outside it on the west, IV level of the Ciężkowice sandstone contains oil-bearing horizontals to the west from this block to the fault of the TPS mine. The sandstone Czarnorzecki contains oil-bearing horizontal to the west from the fault of the Jasiołka river. The reservoir belongs to the stratified type in the anticline structure it is shielded lithologically and partly tectonically by dislocations or overthrusts. As it gets out of data of geologically of deposit since the discovery of the deposit one got out of him above 1 200 thousand t of oil and 190 million nm3 gas. The surface of the mining district carries out approx. 2.5 km2. Authors on the basis archival data made the analysis the previous exploitation this reservoir and the evaluation of perspectives of his continued existence with the regard of the possible revitalization of the wells.

2

Nowe ujęcie wód leczniczych w Rymanowie-Zdroju

Chowaniec J., Operacz T.

Instal

|

2014

|

nr 7/8

78--80

PL

Rymanów-Zdrój usytuowany jest na antyklinie (fałdzie) Iwonicza Zdroju - Rudawki Rymanowskiej, która jest jedną z najważniejszych pod względem hydrogeologicznym struktur tektonicznych w obrębie jednostki śląskiej. W świetle danych pochodzących z badań w 2011 r., w uzdrowisku występują wody lecznicze od 0,16% typu HCO3–Cl–Na (otwór RZ-7) do 0,85% typu HCO3–Cl–Na, I (otwór RZ-2), charakteryzujące się zawartością CO2 dochodzącą do 1078 mg∙dm-3 (źródło Celestyna).

EN

Rymanów-Zdrój is located on the Iwonicz-Zdrój – Rudawka Rymanowska anticline (fold). In terms of hydrogeology this is one of the most important tectonic structures within the Silesian unit. In the light of data from the study in 2011, in the spa occur therapeutic waters of the type 0,16% HCO3-Cl-Na (hole RZ-7) to the type 0.85% HCO3-Cl-Na, I (hole RZ-2), characterized by a CO2 content of up to 1078 mg∙dm-3 (the Celestyna spring).

3

Recent discoveries of Tithonian ammonites in the Štramberk Limestone (Kotouč Quarry, Outer Western Carpathians)

Vašíček Z., Skupien P.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2014

|

Vol. 84, No. 2

131--141

EN

Recent discoveries of ammonites in the Štramberk Limestone in the type area of their occurrence near the town of Štramberk supplement existing data on the Tithonian age of the limestones. Franconites cf. fascipartitus occurs in the lower part of the Lower Tithonian (Neochetoceras mucronatum Zone). Lemencia ciliata has a zonal character in the upper part of the Lower Tithonian. Richterella richteri is a subzonal species of the upper part of the Lower Tithonian in the Mediterranean and Submediterranean areas (Semiformiceras fallauxi Zone). All of the new discoveries are referable to the faunal associations of the Submediterranean bioprovince, and are in agreement with existing knowledge of it. Sexual dimorphism was seen in the genus Richterella, with the recognition of both macroconchs and microconchs in the type species of Richterella, i.e. R. richteri. The stratigraphic position of these recent ammonite discoveries in the Štramberk Limestone at the Kotouč Quarry does not support the stratigraphy of the limestones based on the distribution of calpionellids, as previously assumed by other authors. The recent collection of ammonites confirms that the Štramberk Limestone belongs to the lower Tithonian and lower Berriasian and also represents the lower Tithonian as a shallow-water facies.

4

Wody mineralne i lecznicze antykliny Iwonicza-Zdroju – Rudawki Rymanowskiej

Chowaniec J., Operacz T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

81--87

PL

Antyklina (fałd) Iwonicza-Zdroju–Rudawki Rymanowskiej jest jedną z najbardziej interesujących pod względem hydrogeologicznym struktur tektonicznych w obrębie jednostki śląskiej. Występujące tu wody lecznicze charakteryzują się zawartością CO2 dochodzącą do 1102 mg/dm3. Dwutlenek węgla obserwuje się również w wodzie w otworach wiertniczych, jednakże w mniejszych ilościach. W Iwoniczu-Zdroju są to wody od 0,09% Cl–HCO3–Na, I, Br, HBO2 do 1,94% kwasowęglowa Cl–HCO3–Na, I, zaś w Rymanowie-Zdroju od 0,17% wody Cl–HCO3–na do 0,83% szczawa Cl–HCO3–Na, I.

EN

The Iwonicz-Zdrój–Rudawka Rymanowska Anticline (fold) is one of the most interesting in terms of hydrogeology tectonic structures within the Silesian unit. Therapeutic waters occurring here have a CO2 content of up to 1102 mg/dm3. Carbon dioxide in smaller quantities is also present in the boreholes. In Iwonicz-Zdrój the mineral waters are of type from 0.09% Cl–HCO3–Na, I, Br, HBO2 to 1.94% Cl–HCO3–Na, I containing carbon dioxide, while in Rymanów-Zdrój from 0.17% Cl–HCO3–Na to 0.83% carbonated water Cl–HCO3–Na, I.

5

System naftowy jednostki śląskiej i dukielskiej w rejonie: Jasło-Krosno-Sanok

Matyasik I.

Nafta-Gaz

|

2009

|

R. 65, nr 3

201-206

PL

Na bazie wielokierunkowych badań geochemii organicznej, badań powierzchniowych i interpretacji danych sejsmicznych próbowano określić w sposób wiarygodny nowe obszary do poszukiwań węglowodorów, uwzględniając trzy podstawowe elementy systemu naftowego: ładunek naftowy, skały zbiornikowe i obecność pułapek. Te trzy elementy muszą być umiejscowione w czasie geologicznym i to w sposób spełniający wymogi systemu naftowego. Krytyczne zdarzenia muszą być poprzedzone procesami generacji i ekspulsji węglowodorów. W analizie karpackiego systemu naftowego w jednostce śląskiej i dukielskiej rozpatrywano dwie "kuchnie generacyjne" i blokowy układ powierzchni drenażu węglowodorów. W oparciu o wyniki obliczeń ilości węglowodorów wygenerowanych w poszczególnych blokach tektonicznych sporządzono ranking stref poszukiwawczych oraz określono hipotetyczne drogi migracji do potencjalnych pułapek złożowych.

EN

Multidisciplinary researches of organic geochemistry, investigations on outcrops samples and interpretation of seismic data have been the base to reliably determine new areas for hydrocarbons exploration. This definition has included three essential elements of petroleum system: charge, reservoir rocks and presence of traps. These three elements must be placed in geological time in a way to fulfill the petroleum system's conditions. Critical incidents have to be preceded by processes of generation and expulsion of hydrocarbons. During analyzing the Carpathian petroleum system in Silesia and Dukla Units two kitchens of hydrocarbon generation and restricted to particular tectonic blocks drainage of hydrocarbon have been taken into consideration. Basing of the calculations' results of quantity of hydrocarbons generated in particular tectonic blocks the ranking of exploration areas has been created. Moreover, hypothetical ways of migrations to the potential traps have been determined.

6

Zmiany średniej refleksyjności witrynitu uwęglonej materii organicznej w warstwach istebniańskich jako przykład tektonicznej ewolucji płaszczowiny śląskiej (zachodnie Karpaty fliszowe)

Syrek M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

61-68

EN

Organic matter in the Istebna beds occur as dark laminas in sandy mudstones. Coalification degree of organic matter in the Istebna beds is related with orogenic period of the flysch Carpathians. There is no correlation with age of rocks and subsidence processing started during Paleogene. Higher values of vitrinite reflectance in southern part of Silesian Unit have been noticed.

7

Produktywność karpackich skał zbiornikowych w świetle historii wydobycia węglowodorów

Marcinkowski A., Szewczyk E.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 3

405-421

PL

Celem publikacji jest charakterystyka produktywności ropo- i gazonośnych piaskowców karpackich w obszarze położonym na wschód od doliny Wisłoka, gdzie perspektywy dla odkrycia nowych złóż węglowodorów są najbardziej obiecujące. Opracowano ją na podstawie materiałów archiwalnych PGNiG SA, zawierających pełną dokumentację wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego i wody złożowej z poszczególnych złóż oraz otworów eksploatacyjnych. Wykresy wydobycia wymienionych mediów złożowych, sporządzone dla jednostki śląskiej i skolskiej, ilustrują trendy spadku wydobycia w okresie 1955-2007. Najbardziej istotne przesłanki dla oceny perspektyw odkrycia nowych pól naftowych wynikają z diagramów dokumentujących produktywność poszczególnych horyzontów ropo- i gazonośnych, a także interwały głębokościowe występowania przypływów, objawów i śladów węglowodorów. Interpretacja danych wskazuje, że w jednostce śląskiej największe wydobycie ropy naftowej uzyskano z piaskowców lgockich oraz krośnieńskich, a gazu ziemnego - z piaskowców czarnorzeckich. Natomiast w jednostce skolskiej dominującą serią produktywną są piaskowce kliwskie warstw menilitowych, cechujące się najlepszymi własnościami zbiornikowymi na analizowanym obszarze.

EN

The paper intends to characterize productivity of oil- and gas-bearing Carpathian sandstones in the area situated to the east of the Wisłok river valley where prospects for new hydrocarbon discoveries are best. It was based on materials from the POGC's files, which contain full documentation of oil, gas and reservoir water production from particular fields and wells. Graphs of the media production, constructed for the Silesian and Skole units, illustrate trends of the production decline in the years 1955-2007. The most fundamental premises for assessment of prospects for new oil-field discoveries result from diagrams that document the productivity of individual oil- and gas-bearing horizons, as well as depth intervals of occurrence of hydrocarbon inflows, shows and traces. Interpretation of the presented data indicates that in the Silesian Unit the greatest oil production was achieved from the Lgota and Krosno sandstones, whereas gas production - from the Istebna Sandstones. In the Silesian Unit, the Kliwa Sandstones of the Menilite Beds represent a predominating productive series; the sandstones are characterized by the best reservoir properties over the whole analyzed area.

8

Barremian and Early Aptian ammonites from the Godula Facies of the Silesian Unit in the Outer Western Carpathians, Czech Republic

Vasicek Z.

Acta Geologica Polonica

|

2008

|

Vol. 58, no. 4

407-423

EN

The Early Cretaceous ammonites from the Hradiste Formation (Wernsdorfer Schichten in original concept) in the Czech part of the Silesian Unit of the Outer (Flysch)Western Carpathians are described. This rich material, collected over more than 40 years, includes many usually fragmentarily preserved ammonites. The majority of specimens are preserved as "half-ammonoids"; a small portion of them have pyritized inner whorls with preserved suture lines. 15 species-level taxa are described, partly in open nomenclature. One species, ?Valdedorsella hoheneggeri, is described as new; albeit its generic classification remains uncertain. The ammonites described span the late Early Barremian (Niclesia pulchella ammonite Zone) to basal Aptian (Deshayesites oglanlensis ammonite Zone).

9

Czarna kreda fliszu morawskiego

Waśkowska-Oliwa A., Golonka J., Strzeboński P.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 1

29-36

PL

Obszarem stratotypowym dolnokredowych warstw wierzowskich jednostki śląskiej Karpat fliszowych są Morawy w Republice Czeskiej. Profile tych warstw są efektowne i ciekawe, zapisują historię geologiczną wczesnych stadiów rozwoju słabo przewietrzanego basenu śląskiego. Pośród czarnych mułowców występują ławice i soczewy piaskowcowo-mułowcowe, soczewki septariowe, koncentracje siarczków żelaza oraz skamieniałości mezozoicznych głowonogów. Wskutek silnej erozji dennej na terenie występowania wychodni warstw wierzowskich rozwijają się głęboko wcięte doliny i wąwozy z licznymi kaskadami i szypotami w dnie.

EN

The Moravia Region in the Czech Republic is the strato-type area for the Lower Cretaceous Verovice Beds of the Carpathian Flysch Silesian Unit. The most comprehensive profiles of these beds occur there, with black mudstones as the prevailing lithological variety. The Verovice Beds successions are impressive and interesting as these contain numerous geological features, reflecting anoxic sedimentary conditions. The deeply incised valleys, ravines and gorges with numerous cascading waterfalls and rapids are the result of the strong bottom erosion in the area of their occurrence.

10

Benthic foraminiferal morphogroups and taphonomy of the Cieszyn beds (Tithonian-Neocomian, Polish Outer Carpathians)

Szydło A.

Studia Geologica Polonica

|

2005

|

Vol. 124

199-214

EN

Test gross morphology and taphonomy of calcareous benthic foraminifers from the Cieszyn beds were mainly controlled by depositional parameters, paleoecological conditions and paleogeographical settings. All of these control factors were influenced by a major tectonic event represented by the rifting of the Cieszyn Basin. In its earliest history it acted as a gulf adjacent to the Eastern European Platform. The Tithonian marls and marly shales known in Polish regional geology as the lower Cieszyn shales and Cieszyn limestones yielded highly diverse calcareous benthic foraminiferal assemblages which are dominated by shallow and deep infaunal morphogroups. A remarkably well-developed epifaunal component can be recognized as well. Shelf and peri-reefal foraminifera originally developed their life cycles under well-oxygenated conditions in the immediate proximity of the sea-bottom. The initiation of turbidite sedimentation lead to the removal and transportation of shelf foraminifers into deeper water environments (bathyal). Consequently, the tests of calcareous foraminifers are small, and poorly preserved, presenting dissolution traces, and abraded and corroded surfaces. The mixed and reworked microfauna were replaced by a more uniform one in the proximity of the Jurassic/Cretaceous boundary. Active omnivorous infauna survived not only the change of deposition system but also the deepening of the Cieszyn Basin during Early Cretaceous times. Periodically the supply of reworked and allochthonous calcareous benthic forms into the Cieszyn Basin took place during the Berriasian and Late Valanginian-Hauterivian times.

11

Debryty kohezyjne warstw istebniańskich (senon górny - paleocen) na zachód od Skawy

Strzeboński P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2005

|

T. 31, z. 2

201-224

PL

W pracy opisano debryty kohezyjne warstw istebniańskich zachodniej części jednostki śląskiej Karpat zewnętrznych. Przedstawiona litofacja reprezentuje utwory silikoklastyczne, zbudowane z mieszaniny mułowo-piaskowego spoiwa i rozproszonego materiału okruchowego frakcji psefitowej. Powstawanie debrytów kohezyjnych związane było z grawitacyjnymi spływami osadu, generowanymi na skłonie basenu sedymentacyjnego przez ruchy masowe. Prezentowane utwory deponowane były w formie fartuchów przez podwodne, kohezyjne spływy rumoszowe. Największy udział miąższościowy debrytów kohezyjnych (12%) stwierdzono w warstwach istebniańskich Beskidu Śląskiego, znaczący udział odnotowano w Beskidzie Małym (7%), a najmniejszy w Beskidzie Morawskim (2%). Z największą częstotliwością opisana litofacja występuje w obrębie piaskowców istebniańskich dolnych, a regułą jest także pojawianie się w stropie łupków istebniańskich dolnych debrytów kohezyjnych z litoklastami o największych rozmiarach. Około 25% opisanych utworów zawierało w składzie fazy rozproszonej materiał egzotykowy (egzotykowe debryty kohezyjne), w których dominowały skały krystaliczne, przede wszystkim gnejsy, łupki krystaliczne i granitoidy. Wśród znacznie rzadziej obserwowanych egzotyków skał osadowych stwierdzono wyraźne zwiększanie się z zachodu na wschód udziału różnego rodzaju wapieni

EN

Cohesive debrites of the Istebna Beds occur within the western part of the Silesian Unit of the Outer Flysch Carpathians. The lithofacies described represents siliciclastic deposits consisting of mud-sandy matrix and scattered, psephite-size clasts. The cohesive debrites originated from sediment gravity flows that were generated on the slope of sedimentary basin by mass-movements and were deposed as aprons by submarine, cohesive debris flows. The highest content of the cohesive debrites (12% of the succession thickness) has been recorded within the Istebna Beds of the Silesian Beskid Mts, the medium in the Beskid Mały Mts (7%) and the lowest within the Moravian Beskid Mts (2%). Most frequently the lithofacies presented occurs within the Lower Istebna Sandstones, while the cohesive debrites with the biggest lithoclasts occur within the top part of the Lower Istebna Shales. The exotic material with dominating crystalline rocks, mostly gneisses, schists and granitoids, makes up 25% of the described deposits (exotic cohesive debrites). Various types of limestones prevail among much rarer clasts of sedimentary rocks and the amount of the limestones distinctly increases going to the east

12

Nowe dane o wieku skał cieszynitowych (Karpaty zewnętrzne, jednostka śląska : rezultaty datowań metodą K–Ar

Grabowski J., Krzemiński L., Nescieruk P., Paszkowski M., Szydło A., Pécskay Z., Wójtowicz A.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 1

40-46

EN

New 40K/40Ar datings for intrusive teschenitic rocks in the Silesian Unit of the Outer Western Carpathians in Poland are presented. Several petrological varieties of the intrusions were studied at 5 localities. Dating was performed on monomineral separates of biotites and amphiboles, as well as on whole rock samples. Biotite ages (137.9–133.1Ma: Valanginian) are significantly older than those of amphiboles (112.5–89.9 Ma: Albian–Turonian). Whole rock ages are considerably spread between these two clusters, being concordant either with “biotite” or with“amphibole” dates, or much younger. Interpretation of data poses some problems because evidence exists for hydrothermal alterations what might influence Ar content in both minerals. Older, biotite ages, are interpreted as more reliable crystallization ages since they are close to the age of surrounding sediments and are concordant with field observations that intrusions in some cases are almost surficial. Amphibole ages are probably affected by Ar loss due to hydrothermal activity. Comparison with recently published 40Ar/39Ar datings implies that duration of teschenitic and related magmatism in the Silesian Basin was probably from Valanginian up to Barremian–Aptian (ca. 15 Ma).

13

Petrologia piaskowców istebniańskich strefy czarnorzeckiej między Cieszyną a Wolą Komborską (polskie Karpaty fliszowe)

Peszat C.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 394

73-126

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań terenowych i petrograficznych zespołów piaskowcowych dolnych i górnych warstw istebniańskich. Na podstawie profilowania kamieniołomów scharakteryzowano zmienność uławicenia piaskowców fluksoturbidytowo-turbidytowych (FTa) różniących się uziarnieniem oraz ich udziały miąższościowe w profilach górnych i dolnych warstw istebniańskich. Wykazano, że dominujące w nich piaskowce (FTa) grubo-średnioziarniste oraz drobno-średnioziarniste stanowią łącznie 84% profilowanej miąższości górnych warstw istebniańskich oraz ponad 88% miąższości warstw dolnoistebniańskich. Budują one pięć (I-V) różnej miąższości kompleksów piaskowców istebniańskich, z których najniższy w profilu (V) przechodzi w piaskowce godulskie kompleksu VI. Gruboławicowe piaskowce każdego z kompleksów zostały opróbowane i poddane badaniom mikroskopowym. Zestawione odrębnie dla kompleksów wyniki badań składu ziarnowego i mineralnego stanowiły podstawę oceny zmienności profilu. Szczególną uwagę zwrócono na wzajemne związki między uziarnieniem piaskowców (Mz) a zawartością składników mineralnych, które w kompleksach układają się zmiennie. Z analizy składu mineralnego szkieletu ziarnowego wynika, że gruboławicowe piaskowce w większości reprezentują arenity sublityczne oraz arenity subarkozowe. Arenity lityczne stwierdzono tylko w kompleksach I, II i IV, podczas gdy arenity arkozowe obecne są wyłącznie w kompleksie II. Na projekcji QFL piaskowce znalazły się na polu przerabianego orogenu, a na projekcji QmFLt - głównie na polu przerabianego orogenu bogatego w kwarc, rzadko zaś przy graniczących z nim polach pośredniej strefy przerabianego orogenu i strefy mieszanej. Badania w mikroskopie optycznym i SEM wykazały, że rolę spoiwa fluksoturbidytowo-turbidytowych (FTa) piaskowców istebniańskich spełniają głównie międzyziarnowe kontakty z rozpuszczania i towarzysząca im miejscami krzemionka cementacyjna, w znacznie zaś mniejszej mierze luźno upakowane matrix, z którym jest związana dość duża porowatość piaskowców (9-12%). Odpowiada ona określonej mikroskopowo zawartości spoiwa.

EN

The study shows the results of fieldwork and petrographic investigations of sandstone complexes of the Lower and Upper Istebna Beds. Lithological and sedimentological observations in quarries enabled the characteristics of grain-size-related bedding variations within fluxoturbidite-turbiditic sandstones (FTa), as well as their thickness contributions in the Upper and Lower Istebna Beds. The study also shows that the predominant coarse medium-grained and fine medium-grained sandstones (FTa) compose a total of 84% of the investigated thickness of the Upper Istebna Beds, and over 88% of the thickness of the Lower Istebna Beds. They comprise five (I-V) complexes of the Istebna Sandstones of variable thickness. The lowermost one (V) grades down into the Godula Sandstones of the complex VI. Thickly bedded sandstones of each complex were sampled and studied under the microscope. The results of investigations of grain and mineral composition, given for each complex, are the basis for estimations of lithological variation along the section. A particular attention was paid to mutual relationships between the grain size of sandstones and the content of mineral components variably distributed within particular complexes. The analysis of mineral composition of the grain framework indicates that the thick-bedded sandstones are represented mostly by sublithic arenites and subarkosic arenites. Lithic arenites have been found only in the complexes I, II and IV. Arkosic arenites are present only in the complex II. In the QFL projection, sandstones locate within the field of reworked orogen, whereas in the QmFLt projection - mostly within the field of reworked orogen rich in quartz, and rarely - within the field of intermediate zone of reworked orogen and mixed zone. Studies under the optical microscope and the SEM show that the cements of the fluxoturbidite-turbiditic Istebna Sandstones (FTa) are intergranular dissolution contacts, locally accompanied by silica cements, and, to a large extent, loosely packed matrix responsible for high porosity of the sandstones (9-12%). These values correspond to the amount of cement determined by microscopic studies.

14

Środowisko sedymentacji warstw istebniańskich dolnych (górny senon) rejonu Dobczyc

Leśniak T., Słomka T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 26, z. 1

51-65

PL

Przedmiotem badań były dolne warstwy istebniańskie (górny senon) serii śląskiej Beskidu Wyspowego, w rejonie Dobczyc. Szczegółowo zbadano kilka bardzo długich profili. Rozpoznany zespół warstw obejmuje wszystkie typowe litofacje dla głębokomorskiej sedymentacji silikoklastycznej, ale dominują piaskowce zlepieńcowate. Wysokim udziałem charakteryzują się także piaskowce i zlepieńce piaszczyste. Osady wyróżnionych facji powstawały głównie w wyniku depozycji z wysoko gęstościowych, żwirowo-piaszczystych prądów zawiesinowych, rzadziej spływów rumoszowych. Zespół cech sedymentacyjnych, oraz wydzielone sekwencje facjalne (pozytywne, negatywne i o nieuporządkowanym wykształceniu) wskazują na sedymentację w zróżnicowanych i szybko zmieniających się środowiskach sedymentacji kanałów i ich stref ujściowych stożka środkowego oraz chaotyczną sedymentacją w obrębie nie skanalizowanego fartucha utworów silikoklastycznych.

EN

Several well-exposed sections of the Lower Istebna Beds (Upper Senonian) Silesian unit of the Beskid Wyspowy Mts have been sedimentologically analysed. Recognized facies have been represented all typical deep-water siliciclastic deposits, dominated by conglomeratic sandstone. Sandstones and conglomerates sandstones are also enriched. Recognized facies have been deposited by various density turbidity currents deceleration rate. Rapid deposition of the pebble-sandstone material by the high-density turbidity currents passing into fractionated, pebble-sand or sandy turbidity currents also frequently occurred. Occasionally, finest suspension sedimented on the basin floor from the tail of turbidity current. Episode of debris flow was also sporadically noted. Sedimentological features as well as established facies sequences (thining and fining upward, thickening and coarsening upward, heterolitic structure) indicate sedimentation within differentiated and changeable environments of channels middle fans and chaotic deposition of unchannalized siliciclastic apron.

15

Właściwości strukturalno-teksturalne i geneza spoiw węglanowych gruboławicowych piaskowców jednostki śląskiej (Polskie Karpaty fliszowe)

Peszat C.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

1999

|

T. 15, z. 1

65-104

PL

W pracy scharakteryzowano węglanowe spoiwa gruboławicowych wapnistych piaskowców (Fx, Ta) występujących pośród wyróżnionych w jednostce śląskiej ogniw litostratygraficznych fliszu. Wykazano, że występujące najwyżej w profilu piaskowce krośnieńskie odznaczają się bardzo drobnokrystalicznym spoiwem cementacyjnym z węglanową matriks, która ma głównie charakter dolomitowy. W gruboławicowych piaskowcach pozostałych w profilu zespołów brak węglanowej matriks okruchowej, a frakcje najdrobniejszych węglanów są pochodzenia cementacyjnego. We wczesnej diagenezie matriks uległa w nich rozpuszczeniu i stała się głównym źródłem wytrącanego z roztworów porowych kalcytu cementacyjnego pochodzenia. Cementacyjne spoiwo kalcytowe należy do najpospolitszych i występuje w wapnistych piaskowcach godulskich, istebniańskich i ciężkowickich, w których jego zawartość odpowiada porowatości osadu w czasie jego cementacji. W osadach tych przepływ przesyconych roztworów porowych i spokojne warunki krystalizacji były przyczyną powstawania grubo-średniokrystalicznych spoiw kalcytowych. Krystaliczność ich uwarunkowana też była zawartością spoiwa oraz stopniem jego kontaminacji. Do najgrubiej krystalicznych należy jednak rekrystalizacyjne spoiwo kalcytowe występujących najniżej w profilu piaskowców grodziskich. Rekrystalizacja spowodowała przejście w spoiwo nawet najdrobniejszych frakcji litoklastów wapieni. Stąd też piaskowce te odznaczają się niezwykle wysoką jego zawartością. Występujące powyżej piaskowce lgockie, jako jedyne w profilu, zawierają pojedyncze grube ławice silnie wapnistych piaskowców odznaczających się bądź to rekrystalizacyjnym, bądź też cementacyjnym spoiwem kalcytowym.

EN

The paper presents the results of studies on carbonate cements of Hauterivian-Oligocene sandstones from the Silesian Unit (Polish Flysch Carpathians). Petrographic observations included 70 samples of thick-bedded, fluxoturbiditic (Fx) and turbiditic (Ta) sandstones which showed highest carbonate contents among all the Silesian Unit flysch members (Tab. 11). In these samples principal fabric components (Q, F, R, M), cement and CaC03 were measured (Tab. 1, 3, 4, 8). Moreover, variability of crystal size of carbonate cements was determined quantitatively (Tab. 2, 5, 6, 9) along with their genesis. The results demonstrate regularity in distribution and crystal size of genetically different cements in calcareous sandstones of the Silesian Unit. The regularity is dependent on the age and burial depth ot sandstones. The Oligocene thick-bedded Krosno Sandstones reveal the presence of very finecrystalline calcite cement (Tab. 2). As the only studied sandstones they also contain predominantly dolomitic matrix (Tab. 1) and dolostone clasts of diversified textures. The clasts were redeposited from the marginal zone of the basin where sedimentary environment favoured carbonate deposition (including dolomite). The calcite cement of the Krosno Sandstones precipitated relatively very rapidly from supersaturated pore solutions at the presence of abundant crystallization nuclei originating from the incompletely dissolved calcitic matrix. The increasing content of carbonate cement is accompanied by its decreasing crystal size (Fig. 4). Calcite cement of the Eocene-Turonian thick-bedded, calcareous sandstones known from the Ciężkowice, Istebna and Godula Beds (Tab. 11) originates exclusively from diagenetic cementation process. On the contrary to the Krosno Sandstones, this cement is medium- to coarse-crystalline (Tab. 5, 6) and does not contain carbonate matrix. The finest-crystalline calcite fractions originate from cementation processes, as well. This cement was precipitated from supersaturated pore solutions. Precipitation of calcite took place relatively early, at relatively shallow burial depths. Cementation resulted in hardening of the fabric. In co-existing sandstones devoid of or poor in carbonate mineraIs the prolonged compaction led to densification of fabric and appearance of concave-convex grain contacts. The increasing calcite cementation is accompanied by increasing crystal size in the Ciężkowice and Istebna Sandstones (Fig. 2, Tab. 4) or decreasing crystal size in the Godula Sandstone (Fig. 3). Correlation coefficients between the cement content and the crystal size of calcite reach maximum positive and negative values for the average crystal diameters (Mz) or for the crystal diameters most typical of the given sandstone unit (Tab. 7). The Grodziszcze Sandstones located in the lowest part of Hauterivian-Barremian succession contain recrystallized calcite cement which shows highest percentage and largest crystal size among all the studied sandstones. Very coarse- and coarse-crystalline (Tab. 8, 9) cement of the Grodziszcze Sandstones originated from recrystallization of not only primary matrix but also finest fraction of limestone lithoclasts. This recrystallization was related to the significant burial depth accompanied by high pressure and increased temperature. The Lgota Sandstones (Albian-Cenomanian) contain only single layers of calcareous sandstones (up to 1.2 meters thick). Their calcite cement originated from cementation or recrystallization of detrital carbonate grains. Calcite produced by recrystallization is more abundant and shows larger diameters than calcite derived from cementation processes (Tab. 8, 9). Moreover, microcrystalline silica which always accompany calcite cement is absent.