Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ogrody w pustelniach zakonów kamedułów, kartuzów i karmelitów bosych w XVII i XVIII wieku (część 1)

Brykowska Maria

Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce

|

2023

|

nr 6

5--112

PL

Opracowanie badań nad ogrodami w pustelniach zakonów kontemplacyjnych w XVII–XVIII wieku ukaże się w druku w dwóch częściach. Obecnie drukowana część 1, odnosi się do założeń architektoniczno-przestrzennych Kongregacji Kamedułów Pustelników Góry Koronnej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ogrodów, dotąd pomijanych w literaturze o dziejach zakonu. Artykuł został oparty na własnych, wieloletnich badaniach autorki i publikowanych źródłach, pracach na temat duchowości kamedułów i dziejów poszczególnych pustelni. Wprowadzenie obejmuje tematykę wspólnych źródeł powstania zakonów kontemplacyjnych w Europie – czerpaną z praktyki pustelników na Wschodzie w pierwszych wiekach chrześcijaństwa i skrót badań nad ogrodami tych zakonów. W artykule przedstawiono w układzie chronologicznym, w 4 częściach, eremy kamedułów realizowane w XVII–XVIII wieku łącznie w całej kongregacji – we Włoszech, w Rzeczypospolitej i na terenie Austro-Węgier. Uwzględniono rolę kamedułów w procesie realizacji fundacji, lokalizacji pustelni, kościoła i ogrodów oraz program, kompozycję i architekturę zależną od zakonu, jak i od fundatora. Podsumowanie wykazało zarówno wspólne cechy, jak i różnice w założeniach przestrzennych i w architekturze pustelni kamedułów. Wnioski z badań ogrodów – ich rodzaj, formy i treści, jako dzieła sztuki o głębokiej symbolice religijnej oraz sacrum krajobrazu, będą przedstawione, łącznie z założeniami architektoniczno-przestrzennymi kartuzji i pustelni zakonu karmelitów bosych, w części 2.

EN

This study of the research on hermitage gardens of monks belonging to contemplative orders in the 17th and 18th centuries will appear in print in two parts. Part 1, presently being printed, makes reference to the architectural–spatial complexes of the Camaldolese Hermits of Monte Corona (Er. Cam.), with special consideration for questions relating to the gardens omitted to date in the literature on the history of the order. The article is based on the author’s own, multiyear research as well as published sources, works on the mysticism of the Camaldoles and the histories of the individual hermitages. The introduction encompasses the topic of the common sources behind the emergence of contemplative orders in Europe as drawn from the practices of hermits in the East in the first centuries of Christianity, and a brief study into the gardens of those monks. The article presents the Camaldolese hermitages of the entire congregation erected in the 17th and 18th centuries—in Italy, the Polish–Lithuanian Commonwealth, and in Austro–Hungary—in chronological order in four parts. The role of the Camaldolese in the process of implementing the foundation, locating of hermitage, church, and gardens as well as the program, composition, and architecture, dependent on the order and the founder are all taken into account. A summary indicated both common features and differences in the spatial layout and architecture of the Camaldolese hermitages. Conclusions stemming from research into the gardens—their types, forms, and contents as works of art with far–reaching religious symbolism and the sacrum of the landscape—are presented, together with the Carthusian architectural–spatial complexes and the hermitages of the Discalced Carmelite orders in Part 2.

2

Geopolityczne idee wielkoprzestrzenne jako soft power : analiza przypadku Rzeczypospolitej

Lewandowski Piotr

Kwartalnik Bellona

|

2019

|

Nr 3

59--80

PL

Autor omawia geopolityczne idee wielkoprzestrzenne jako wyobrażenia zbiorowe odnoszące się do kultury geopolitycznej narodu. Idee te zazwyczaj są prezentowane jako idee podboju, idee odnoszące się do zmiany granic państwa. Sytuacja zmieniła się wraz z globalizacją i sieciowością relacji międzynarodowych. W artykule zostały zaprezentowane idee wielkoprzestrzenne Rzeczypospolitej czasów nowożytnych jako soft power oraz możliwości wykorzystania jego ewentualnej rewitalizacji we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

EN

The author discusses geopolitical ideas of great space as collective images relating to the geopolitical culture of the nation. These ideas are usually presented as ideas of conquest, ideas relating to the change of state borders. The situation has changed with globalization and the networking of international relations. The article presents the great-space ideas of the Republic of modern times as soft power and the possibility of using its possible revitalization in contemporary international relations.

3

Najwcześniejsze polskie ogrody krajobrazowe w świetle materiałów źródłowych (opisów, traktatów i poematów)

Jagiełło M., Brzezowski W.

Architectus

|

2018

|

Nr 3 (55)

41--52

PL

Artykuł przedstawia historię rozwoju ogrodów nieformalnych w Polsce. Najwcześniejsze założenia tego typu powstały w 3. tercji XVIII w. Tę pierwszą fazę zakładania ogrodów swobodnych odnotowali licznie przybywający wówczas do nas publicyści, podróżnicy, dyplomaci, naukowcy, którzy pozostawili po sobie bezcenne źródłowo „opisy podróży”. Ich osąd bywał nieraz boleśnie szczery. Wielu właścicielom tych ogrodów zarzucano bowiem chęć błyszczenia i popisu, często nieudolne i niesmaczne naśladowanie wzorców obcych, a bardzo rzadko szczere zamiłowanie. Tego ostatniego nie sposób odmówić zasłużonym polskim ogrodnikomdyletantom: Izabeli Czartoryskiej, Aleksandrze Lubomirskiej, Aleksandrze Ogińskiej, Helenie Radziwiłłowej i Stanisławowi Kostce Potockiemu. To dzięki nim, inspirowanym wieloma europejskimi podróżami i jeszcze liczniejszymi publikacjami poświęconymi sztuce ogrodowej, powstała w ostatnich latach istnienia Rzeczpospolitej i pierwszych jej unicestwienia mozaika form ogrodowych, trudnych czasami do sklasyfikowania, które później przyjęto nazywać „angielskimi”, choć bliżej im wówczas było do wielu krajobrazowych ogrodów francuskich.

EN

The article presents a history of development of informal gardens in Poland. The earliest gardens of this kind arose in the 3rd terce of the 18th century. This first phase of establishing freestyle gardens was noted by many journalists, travelers, diplomats, scientists who came to us at that time and who left behind priceless „travel descriptions”. Their judgment was sometimes painfully honest. Many owners of these gardens were accused of glistening and showing off, often ineptly and unpalatably imitating foreign patterns, and very rarely manifesting sincere involvement. The latter cannot be denied to Polish gardenersdilettantes: Izabela Czartoryska, Aleksandra Lubomirska, Aleksandra Ogińska, Helena Radziwiłłowa and Stanisław Kostka Potocki. It is thanks to them, inspired by many European journeys and even more numerous publications devoted to garden art, that in the last years of the Republic’s existence and the first few of its downfall, a mosaic of garden forms appeared, sometimes difficult to classify, later named “English”, though they were closer to many French landscape gardens at that time.

4

Wolność jako podstawowy determinant kultury politycznej polski od XIV do XVII wieku

Piwnicki G.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2000

|

R. 41 nr 4 (144)

41-51

PL

Wolność to jedna z najistotniejszych wartości w dziejach ludzkości, w polityce rozumiana jako niezależność, niezawisłość jednego narodu od drugiego, w sprawach wewnętrznych to prawa i obowiązki człowieka i obywatela, m. in. zakres wolności i praw osobistych, swobód i praw politycznych, socjalnych, ekonomicznych i kulturowych. Artykuł prezentuje w tych kategoriach wolność w Polsce przedrozbiorowej, ukazując ją jako główny element kultury politycznej. Tym bardziej, że Polska wniosła poważny wkład w rozwój europejskich struktur parlamentarnych. Sejm okazał się w naszym ustroju trwałym elementem - od Średniowiecza do upadku państwa, wykazując dużą aktywność od schyłku XV w. Do XVII w., a więc w epoce ogólnej słabości europejskich zgromadzeń stanowych. Szczególną właściwością polskiego systemu państwowego była gwarancja nadrzędności prawa nad monarchą, prawem tym związanym zabezpieczały przed uwięzieniem bez wyroku sądowego cały stan szlachecki (ok. 10% ludzkości), zapewniały dziedziczonych gruntów i przyznawały udział w wymiarze sprawiedliwości organom samorządowym. Ukazano też wolność polskiego obywatela na tle innych europejskich krajów, porównanie to wypadło korzystnie dla I Rzeczypospolitej.

EN

Freedom is the most significant value in the history of mankind. In politics it is understood as sovereignty, independence of one nation of another, and in domestic matters it is rights and obligations of a human being and citizen, among others the scope of human, political, social, economic and cultural rights. The paper uses these categories to present freedom in the pre-partition Poland, showing it as the main element of the political culture. The more so, that Poland contributed largely to the development of European parliamentary structures. Sejm appeared to be a lasting element - from the Middle Ages until the collapse of the state, exhibiting much activity from the end of the 15'h century till the 18'h century, which was during general weakness of orders. A particular feature of the Polish