W artykule przedstawiono wyniki badania stanu hydromorfologicznego dwóch cieków: dopływu z Trzebcza, znajdującego się na obszarze górniczym Rudna i pozostającego pod wpływem oddziaływania podziemnej eksploatacji złóż rud miedzi, oraz Młynówki, cieku, znajdującego się na obszarze, który dotychczas nie podlegał wpływom górniczym. Uzyskane wyniki przeanalizowano pod kątem wpływu działalności górniczej na stan hydromorfologiczny cieku oraz w aspekcie możliwości zastosowania metody oceny stanu hydromorfologicznego cieków na terenach górniczych oraz zaproponowano jej modyfikację (rozszerzenie o dodatkowe badania terenowe i obliczenia wskaźnika antropopresji w zlewni) w kierunku optymalizacji jej zastosowania do monitoringu wód powierzchniowych na terenach górniczych.
EN
In the paper were presented the research results of the hydromorphological state of two watercourses: Trzebcz watercourse, which is located on the mining area Rudna and is influenced by underground exploitation of copper ore deposits and Młynówka watercourse, which flows through the area beside mining impacts. Obtained results were analyzed in the aspect of the mine exploitation impact on the hydromorphological state of the watercourse and in terms of application possibility of the method of hydromorphological state assessment of the watercourses on mining areas. The method was modified (by increasing the range of terrain researches and calculation of the anthropopression index of the river catchment) to optimize its application to surface water monitoring performed on mining areas.
Na przykładzie rzeki Raby omówiono w pracy problematykę wykonywania ocen stanu hydromorfologicznego wód płynących, zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej UE. Kartowanie rzeki zostało prze¬prowadzone latem 2012 r. na pięciu reprezentatywnych stanowiskach badawczych, położonych w granicach dwóch Jednolitych Części Wód Powierzchniowych. Badania wykonano z zastosowaniem brytyjskiej metody River Habitat Survey, polegającej na szacowaniu jakości siedliska rzecznego. Wyniki pomiarów terenowych pozwoliły ocenić aktualny stan hydromorfologiczny rzeki Raby w granicach badanych JCWP, przeanalizować przydatność stosowanych w metodzie RHS wskaźników jakości oraz określić czynniki, które w największym stopniu wpłynęły na końcową ocenę rzeki.
EN
In this paper, on example of the Raba River, the subject matter of executing the hydromorphological state assessment of running waters has been discussed, in accordance with requirements of the EU’s Water Frame¬work Directive. Surveying of the river was conducted during summer 2012 in five, representative research sites, located in the borders of two surface water bodies. The research was done with use of the River Habitat Survey method, relying on evaluation of the river habitat quality. The results of field measurements have al¬lowed to estimate actual hydromorphological state of the Raba River within the borders of surveyed water bodies, to analyse usefulness of quality indexes applied in the RHS method and to determine factors, which had the biggest influence on final assessment of the river’s quality.
W pracy przedstawiono klasyfikację stanu ekologicznego rzeki Wardynka według metody River Habitat Survey. Badania prowadzono w ramach projektu pt. Przeprowadzenie oceny stanu zasobów przyrodniczych zlewni rzeki Iny w ramach projektu LIFE+: „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów” finansowanego ze środków Wspólnoty Europejskiej instrumentu finansowego LIFE+ oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Uzyskane dane umożliwiły obliczenie dwóch syntetycznych wskaźników hydromorfologicznych HQA (Habitat Quality Assessment) i HMS (Habitat Modification Score), które są wypadkową wielu pojedynczych parametrów podstawowych. Obliczone wartości liczbowe wskaźników HQA wynoszącego 48 i HMS wynoszącego 3 wykazały, że wody rzeki Wardynka odpowiadają klasie IV, co oznacza umiarkowany stan ekologiczny.
EN
The paper presents the classification of the ecological condition of Wardynka river according to the River Habitat Survey method. The research has been carried out within the project entitled Carrying out the assessment of the condition of natural resources of the reception basin of the river Ina within the project LIFE+: “Building of the blue corridor along the valley of the Ina river and its tributaries” financed from the funds of the European Community financial instrument LIFE+ and the National Fund of Environmental Protection and Water Management. The obtained data facilitated the calculation of two synthetic hydro-morphological indices HQA (Habitat Quality Assessment) and HMS (Habitat Modification Score), which constitute the result of many singular basic parameters. The calculated numerical values of the indices HQA amounting to 48 and HMS amounting to 3 proved that the waters of the Wardynka river correspond with the fourth class, which means a moderate environmental conditio.
W artykule opisano wyniki badań elementów hydromorfologiczny i hydrochemicznych rzeki Stepnicy (Pomorze Zachodnie). Badania prowadzono na czterech stanowiskach usytuowanych w górnym jej biegu, gdzie rzeka jest silnie przekształcona i narażona na wpływ czynników antropogenicznych. Wykazano, że na większości stanowisk rzeka Stepnica ma niską jakość wód zarówno pod względem hydromorfologicznym jak i hydrochemicznym.
EN
The article describes the research results of the hydro-morphological and hydro-chemical elements of the Stepnica river (Western Pomerania). The research has been carried out on four positions situated in its upper course, where the river is highly transformed and susceptible to anthropogenic factors. It has been indicated that in most places the Stepnica river has got low quality of waters in terms of hydromorphology as well as hydrochemistry.
W niniejszej pracy zastosowano metodę RHS do waloryzacji małego cieku nizinnego Osówka. Jest to silnie zmodyfikowany antropogenicznie ciek na Pomorzu Zachodnim, płynący na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Dolina Siedmiu Młynów i źródła strumienia Osówka" znajdującego się w granicach administracyjnych miasta Szczecina (województwo zachodniopomorskie). Uzyskane w trakcie badań terenowych dane pozwoliły na obliczenie dwóch syntetycznych (najczęściej używanych) wskaźników hydromorfologicznych HQA (Habitat Quality Assessment) i HMS (Habitat Modification Score), które są wypadkową wielu pojedynczych parametrów podstawowych. Na podstawie obliczonych wartości liczbowych wskaźników hydromorfologicznych tj. wskaźnika naturalności siedliska (HQA) wynoszącego 68 - i zmodyfikowany wskaźnik przekształcenia siedliska (HMS) wynoszącego 79 - dokonano ostatecznej klasyfikacji stanu hydromorfologicznego cieku Osówka. Według tej oceny wody cieku Osówka odpowiadają klasie V, co odpowiada złemu stanowi hydromorfologicznemu.
EN
In this thesis the author used the RHS method to evaluate the small plain Osówka watercourse. It is a considerably anthropogenically modified watercourse in Western Pomerania, flowing in the area of the landscape and nature protected complex "Valley of the Seven Mills and the source of the Osówka stream" located within the administrative boundaries of Szczecin (Western Pomeranian Province). Data obtained in the course of the field research enabled the calculation of two synthetic (most commonly used) hydro-morphological indices, HQA (Habitat Quality Assessment) and HMS (Habitat Modification Score), which is the result of the combination of multiple single basic parameters. The final classification of hydro-morphological condition in the Osówka watercourse was performed on the basis of calculated numerical values of the hydro-morphological indices, namely the habitat quality assessment (HQA) equalling 68 and habitat modification score (HMS) reaching 79. According to this evaluation, waters in the Osówka watercourse relate to class V, indicating a poor hydro-morphological condition.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej kraje członkowskie UE zobowiązane są do 2015 r. osiągnąć co najmniej dobry stan ekologiczny wód płynących. Jednym z trzech podstawowych składników oceny takiego stanu jest określenie warunków hydromorfologicznych panujących w korytach i dolinach rzecznych. W niniejszym artykule podjęto próbę wykazania stopnia przydatności do tego typu ocen brytyjskiej metody badawczej River Habitat Survey (RHS), która jest coraz częściej stosowana w Polsce do klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych z punktu widzenia ich aktualnego stanu hydromorfologicznego. Badania terenowe przeprowadzono na czterech wyżynnych oraz nizinnych rzekach lub potokach południowej Polski, przy czym każdy badany ciek należał do innego typu abiotycznego. Badania wykazały zarówno zalety, jak i wady metody RHS, natomiast wyniki oceny wskazały na potrzebę rozwoju tej metody przez jej rozbudowę o nie uwzględnianą dotychczas charakterystykę reżimu hydrologicznego.
EN
In accordance with legacy of the Water Framework Directive membership countries of the EU are obliged to reach at least good ecological state of running waters until 2015. One of the three basic components of assessing ecological state is the determination of hydromorphological conditions occurring in river channels and valleys. In this paper an effort has been taken to check usefulness for such evaluations River Habitat Survey (RHS) – British research method, which is used in Poland for classification of ecological quality of surface waters from the view-point of their actual hydromorphological state. Research was conducted in four upland and lowland rivers and streams of south Poland while each watercourse belonged to another abiotic type. The research released both advantages and disadvantages of the RHS method whereas results of this evaluation pointed at need of developing this method by adding to it, not regarded as yet, the characteristic of hydrological regime.
Waloryzacja hydromorfologiczna metodą River Habitat Survey na podstawie losowo wybranych fragmentów małej nizinnej rzeki - Gowienicy Miedwiańskiej - nie jest miarodajną oceną naturalności siedliska na całej jej długości. Odwrotna sytuacja jest na cieku sztucznym - Kanale Młyńskim, z uwagi na małą różnorodność naturalną. W przypadku oceny przekształceń antropogenicznych, zarówno małej rzeki nizinnej, jak i cieku sztucznego wykonanie waloryzacji na podstawie kilku losowo wybranych odcinków nie jest możliwe. Badane odcinki cieku naturalnego oraz sztucznego mieściły się w przedziale III i IV klasy stanu ekologicznego, co oznacza, że nie spełniły wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej.
EN
Hydro-morphological evaluation with the River Habitat Survey Method based on randomly selected sections of a small lowland river - the Gowienica Miedwiańska - is not a reliable assessment of the natural character of the habitat along its whole length. The reverse is true for an artificial water body - the Młyński Channel - due to its low biodiversity. In case of assessing human impact on both a small lowland river and an artificial channel, evaluation based on randomly selected sections is impossible. Studied sections of both types of running waters fell in the III and IV class of ecological status, hence they did not satisfy the requirements of the Water Framework Directive.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.