Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The Application of Sentinel-2 Data for Automatic Forest Cover Changes Assessment – Białowieża Primeval Forest Case Study

Pelc-Mieczkowska Renata

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2021

|

Vol. 31, no. 4

148--166

EN

Sentinel-2 mission, as a part of European Space Agency Earth Observation Program Copernicus, designed specifically for Earth surface observations provides images in 13 bands. That imaging is used to analyse many subject areas as Land monitoring, Emergency management, Security and Climate change. In the presented paper the application of Sentinel-2 data for automatic forest cover changes detection has been analysed. As input data, B02, B03, B04 and B08 bands have been used to compute Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) and Enhanced Normalized Difference Vegetation Index (ENDVI). To track changes in the forest cover over the years, for each pixel the difference in the value of vegetation indices between consecutive years have been calculated. Then the threshold was set at the level of 0.15. The values of differences above the threshold mean a significant decrease in the quality of vegetation and may be considered areas of deforestation.

2

Z LiDAR-em w Puszczy Białowieskiej

Zapłata Rafał, Stereńczak Krzysztof, Mitelsztedt Krzysztof, Kraszewski Bartłomiej

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2020

|

nr 2

42--45

3

Niche Dynamics and Biodiversity : Many Rodent Species on One Marshy Meadow

Jancewicz E., Gliwicz J.

Polish Journal of Ecology

|

2017

|

Vol. 65, nr 4

371--379

EN

The ecological niche of a species is determined by its tolerance to environmental factors and by interactions with other species, particularly those using the same resource. We assessed spatial niches of four rodent species coexisting in one meadow habitat within the Białowieża Primeval Forest. Niche characteristics were based on the valorisation of the habitat around live-trapping sites visited by rodents during seven years of the study. The population size of each species was monitored and expressed as an average annual density. The root vole Microtus oeconomus was the most numerous and dominant species, with its density widely fluctuating due to the temporal increases of predation pressure exerted by the weasel Mustela nivalis. During the study period, the spatial niche of the root vole was nearly constant, with only significantly increased tolerance towards shrub covered sites at times of its high population density. However, even a slight niche expansion of the highly abundant root voles displaced accompanying species: the bank vole Myodes (Clethrionomys) glareolus, the yellow necked mouse Apodemus flavicollis and the striped field mouse A. agrarius, from their preferred sites and efficiently decreased rodent species diversity in the studied habitat. This study illustrates a possible mechanism of the direct effect of predation on the dominant prey species population and indirect one on the species diversity changes over ecological time.

4

The attractiveness of Białowieża Forest

Jalinik M.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 2

204--214

EN

The forest complex area of the Bialowieza Forest is a great monument of history and culture, and also a place of many important historical events. The motive of arrival to the Bialowieza Forest is mainly the attractiveness of the area, geographic location, international events and historical conditions. The purpose of the study is to analyze and evaluate tourist traffic in the area of Białowieża Forest on the basis of surveys conducted in the month of June 2016. Frequently opinions are expressed that tourists come to Białowieża for a longer holiday or they are engaged exclusively in a kind of scientific research. Therefore the author decided to investigate such a supposition, trying to find out, by survey research, from which places and towns and for how long tourists come, as well as what is their main purpose of arrival. The author of the study has conducted a study using the questionnaire technique among the owners of accommodation facilities and eating places, as well as visitors to the municipality Białowieża and the Forest. Studies have shown that there is currently no unified vision of creating attractions for the Bialowieza Forest, and above all systemic solutions at the level of commune and the region.

5

Analiza możliwości wykorzystania obrazów hiperspektralnych HySpex do inwentaryzacji drzewostanów leśnych Puszczy Białowieskiej

Bartkowiak P., Osińska-Skotak K.

Teledetekcja Środowiska

|

2016

|

T. 55

27--44

PL

W artykule przedstawiono analizę możliwości zastosowania zobrazowań hiperspektralnych HySpex do wykonania map rozmieszczenia poszczególnych gatunków drzewostanów leśnych, na przykładzie Puszczy Białowieskiej. W tym celu przeprowadzono kilka wariantów klasyfikacji przy użyciu metody Spectral Angle Mapper. Całą procedurę wykonano w oprogramowaniu ENVI 5.3 (Environmental for Visualizing Images), w module specjalnie dedykowanym danym hiperspektralnym. Metodyka badawcza obejmuje: wstępne przetwarzanie obrazów, tworzenie wzorców do klasyfikacji, procedurę klasyfikacji SAM i finalną ocenę dokładności uzyskanych wyników. Ostatecznie otrzymano mapy rozmieszczenia gatunków drzew w obrębie badanego szeregu hiperspektralnego. Dokładność map została oszacowana na podstawie danych pochodzących z opisów taksacyjnych. Ogólna dokładność klasyfikacji gatunków drzew na podstawie obrazów hiperspektralnych HySpex wyniosła ok. 77%. Najlepiej sklasyfikowane zostały olcha, sosna i dąb, w pozostałych przypadkach (brzoza i świerk) zaobserwowano zróżnicowane dokładności producenta i użytkownika, co może wynikać zarówno z charakteru drzewostanów leśnych, jak i pól testowych wykorzystanych do ceny dokładności wyników klasyfikacji. Na podstawie wygenerowanych map pokrycia terenu można wskazać obszary leśne o zróżnicowanym składzie gatunkowym fragmentu Puszczy Białowieskiej. Wykorzystanie danych teledetekcyjnych HySpex stanowi duży potencjał w zabiegach inwentaryzacyjnych lasu. Aktualizacja opisów taksacyjnych, modelowanie zjawisk czy symulacja scenariuszy dla obszarów leśnych technikami zdalnymi na potrzeby praktyki leśnej wydaje się technicznie i ekonomicznie uzasadnione.

EN

This paper contains an analysis of use of hyperspectral images HySpex to create maps of tree species distribution within Bialowieza Forest. To this end, a couple of variants of image classification with the use of Spectral Angle Mapper (SAM) method were carried out. Whole procedure was conducted in ENVI software environment (Environmental for Visualizing Images) intended for this kind of dataset. In the beginning, the classification process involves the hyperspectral images pre processing and training samples collection. Next, SAM algorithm as well as an estimation of precision of the classification were performed. Finally, land cover layouts for tree species distribution within the extent of hyperspectral array were generated. The accuracy of tree species detection was estimated on the basis of data derived from forest taxations. Overall accuracies of classification based on HySpex imagery were approximately 77%. The highest possible precisions were obtained for alder, pine and oak tree stands. In other cases (birch and spruce) diversified results for producer’s and user’s accuracy were achieved, which could be explained by various kinds of forest stands and characteristics of test samples used for an assessment of image classification results. On the grounds of the land cover layouts it is workable to indicate forest areas with diversified tree species distribution within Bialowieza Forest. Furthermore, remote sensing data obtained with the use of HySpex scanner has a lot of potential in forest inventory. An actualization of inventory database, woodland modelling and simulations of forest phenomena seem to be technically and economically reasoned.

6

Forest resources as a basis to creation of an integrated tourist product of an area on the example of Białowieza forest

Kiryluk H.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

nr 4

307-317

EN

The aim of the article is a theoretical analysis of aspects regarding the essence and structure of the tourist product of an area, show the importance of forest resources in tourism on the example of the Bialowieza Forest, and to present the concept of the integrated (complex) tourist product of that area, based on unique forest resources. This study concentrates on showing the possibility to create new tourist products of the forest, which will be linked together by a common idea and will create a conceptually coherent whole.

PL

Artykuł podejmuje problematykę szeroko rozumianego produktu turystycznego obszaru. Głównym jego celem jest analiza teoretycznych aspektów dotyczących istoty i struktury produktu turystycznego obszaru, ukazanie znaczenia zasobów leśnych w turystyce na przykładzie Puszczy Białowieskiej i przedstawienie koncepcji zintegrowanego produktu turystycznego tego obszaru w oparciu o unikatowe zasoby leśne. Kreowanie nowych leśnych produktów turystycznych (jako produktów cząstkowych), które będą powiązane ze sobą wspólną ideą (pod nazwą Leśne Dziedzictwo Europy) pozwoli lepiej wykorzystać dotychczasowy unikatowy potencjał przyrodniczy regionu.

7

Zagrożenie pożarowe Puszczy Białowieskiej

Szczygieł R., Kwiatkowski M., Kołakowski B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 43, nr 3

143--160

PL

Cel: Celem publikacji jest ocena zagrożenia pożarowego Puszczy Białowieskiej w kontekście rozpadu drzewostanów świerkowych w wyniku gradacji kornika drukarza. Artykuł powstał w dużej mierze na podstawie pracy pt. „Wpływ ilości martwego drewna w Puszczy Białowieskiej na zagrożenie pożarowe oraz zagrożenie dla ludzi” [1] zleconej przez Ministerstwo Środowiska, sfinansowanej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wprowadzenie: Puszcza Białowieska jest szczególnie cennym pod względem przyrodniczym obszarem, na którym wskutek niespotykanej gradacji kornika drukarza (Ips typographus) w ostatnich latach doszło do rozpadu drzewostanów świerkowych na powierzchni kilku tysięcy hektarów. To zjawisko o charakterze klęskowym spowodowało wzrost obciążenia ogniowego oraz zwiększenie łatwopalnej martwej biomasy, która stwarza duże zagrożenie pożarowe. W tle toczących się sporów i dyskusji pomiędzy różnymi grupami interesariuszy na temat ochrony Puszczy, kluczowe staje się pytanie, czy człowiek powinien czynnie przeciwdziałać i ograniczać degradację cennych siedlisk przyrodniczych, czy nie ingerować w siłę natury i pozostawić je samym sobie. Jednym z istotnych elementów czynnej ochrony Puszczy Białowieskiej jest jej ochrona przeciwpożarowa, dlatego w artykule przedstawiono ocenę istniejącego zagrożenia pożarowego, analizę obecnego systemu zabezpieczenia przeciwpożarowego wraz z propozycją jego poprawy. Metodologia: Oceny zagrożenia pożarowego Puszczy Białowieskiej dokonano w oparciu o analizy: kategoryzacji zagrożenia pożarowego lasu sporządzonych w planach urządzenia lasu nadleśnictw puszczańskich i planie ochrony Białowieskiego Parku Narodowego; występowania pożarów lasu w latach 2000-2015; obecnie funkcjonującego systemu ochrony przeciwpożarowej i jego oceny w świetle obowiązującego prawa oraz wpływu ilości i rodzaju wydzielonej biomasy na zagrożenie pożarowe. Wnioski: Zagrożenie pożarowe Puszczy Białowieskiej wzrosło w wyniku rozpadu drzewostanów świerkowych i związanych z nim zwiększeniem obciążenia ogniowego oraz pojawieniem się pokrywy trawiastej, która uschnięta sprzyja powstawaniu i rozprzestrzenianiu się ognia. W związku z zaniechaniem działań prewencyjnych i odstąpieniem od zasad gospodarki leśnej, które spowodowały wzrost ryzyka pożarowego, konieczne jest dostosowanie istniejącego systemu ochrony przeciwpożarowej Puszczy Białowieskiej do występującego ryzyka.

EN

Aim: The aim of this paper is to reveal evaluation findings in respect of forest fire risk at Białowieża Primeval Forest, in the context of spruce trees degradation caused by a bark beetle invasion. The article is based on the report “Level of forest fire risk and threat to humans in relation to the volume of dead wood in Białowieża Forest” [1], which was commissioned by the Ministry of Environment and financed by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. Introduction: Białowieża Primeval Forest is of particular importance in relation to environmental values. However, in recent years, spruce tree stock has been exposed to progressive degradation across an area exceeding thousands of hectares, caused by an unusually large infestation of bark beetle (Ips typographus L.). Such developments, accompanied by symptoms associated with natural disasters, have increased the presence of combustible materials creating a potential fire hazard. Current debate and controversy amongst diverse interest groups revolves around the question of whether active human intervention should constrain the degree of degradation in the precious environment or avoid interference and allow nature to pursue its own course. One essential element of proactive defence at Białowieża Forest is an endeavour to protect it from the risk of fire. For this reason the article contains an evaluation of existing fire hazards, an analysis of current protection systems in place and proposals for the improvement of such systems. Methodology: An evaluation of fire risk in Białowieża Primeval Forest was made by reference to the following: Forest fire risk categorization for Białowieża forest area management plan and conservation plan of Białowieża National Park; frequency of forest fires during the years 2000-2015; current forest fire protection system in force and evaluation of the system in context of current legal requirements, taking account of influences on the risk of fire caused by a volumetric increase and type of biomass generated through degradation. Conclusions: The risk associated with Forest fires has increased as a result of spruce trees degradation in Białowieża Primeval Forest. In addition to this increase of combustible material other factors, which contribute, include the emergence of grass overlays across dead wood areas. Such grass, when dry, leads to outbreaks and propagation of fires in forest areas. Abandonment of prevention activities and departure from forest management principles compel the adaptation and adjustment of existing fire protection systems in accordance with emerging threats.

8

Plankton wybranych oczek wodnych Puszczy Białowieskiej

Chomutowska H., Krzyściak-Kosińska R.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 42

1--9

PL

Puszcza Białowieska stanowi miejsce bytowania wielu rzadkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów. O jej unikalności świadczy zachowanie ciągłości procesów przyrodniczych na przestrzeni wieków. Urozmaiceniem krajobrazu Puszczy są oczka wodne, które wzbogacają bioróżnorodność terenów i są siedliskiem życia licznych organizmów, zależnych od środowiska wodnego. Bywają ostoją gatunków chronionych roślin i zwierząt. Przeprowadzone badania miały na celu określenie składu gatunkowego i ilościowego organizmów planktonowych oczek wodnych zlokalizowanych w Puszczy. Zróżnicowanie gatunkowe planktonu dowiodło niewielkiego zanieczyszczenia substancjami organicznymi: dominacja producentów nad innymi organizmami, świadczy o wysokim stopniu zmineralizowania. Oczka wodne powinny podlegać stałemu monitoringowi; wzbogacają bioróżnorodność krajobrazu Puszczy Białowieskiej, są miejscem bytowania wielu gatunków organizmów charakterystycznych dla bagien i małych źródeł wody.

EN

Białowieza Forest is the natural habitat of many rare species of green plants, animals and fungi. For centuries, it has been a unique place for developing environmental processes. The water ponds are the wildlife habitat for many organisms, whose lives depend on aquatic environments. Protected species of green plants and animals also live in the water ponds. The aim of this research was to determine the species and quantity of plankton which are present in Białowieza Forest’s water ponds. The presence of different species of plankton proved the presence of minimal organic pollution. It was noticed that the primary producers dominated over the other organisms, which confirmed high mineralisation. The water ponds should continue to be monitored, as they are responsible for biodiversity within the Białowieza Forest area and they are the best place to settle for many species which are characteristic for swamps and small sources of water.

9

Osobliwości flory porostowej rezerwatu „Lipiny” w Puszczy Białowieskiej

Chomutowska H.

Ekonomia i Środowisko

|

2015

|

nr 2

196--207

PL

Celem podjętych badań było określenie najczęściej spotykanych i osobliwych gatunków porostów w Rezerwacie „Lipiny”, położonym na obszarze Puszczy Białowieskiej i ustalenie, czy na badanym obszarze jest możliwość przygotowania ścieżek przyrodniczych dla turystyki pieszej, uwzględniającej obszary bogate w plechy porostowe. Znacznie wzbogaci to ofertę turystyczną terenów. Może być również wykorzystane w edukacji na poziomie podstawowym i średnim.

EN

The aim of this study is to find the most common species of lichens in the Reserve “Lipiny” in the Białowieża Forest. Occurrence of 33 species of lichens, especially epiphytic has been confirmed. Air pollution can be determined by bio-indicators species of lichens. The main feature of lichens as bio-indicators is the ability to absorb water and minerals from rain water and water vapor directly from surface of the thallus. These organisms are extremely sensitive to pollution of the atmosphere, sulfur dioxide and nitrogen oxides.

10

Analiza czystości wód rzeki Łutownia na terenie Puszczy Białowieskiej

Chomutowska H, Wilamowski K

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 38

117--128

PL

Celem pracy było określenie zmian w występowaniu pierwiastków biogennych w wodzie rzeki Łutownia, przepływającej przez tereny chronione Puszczy Białowieskiej. Zakres analiz obejmował określenie temperatury i odczynu wody (pH), przewodnictwa elektrolitycznego, zawartość pierwiastków biogennych (azotu amonowego, azotanów III i V, fosforanów) oraz tlenu rozpuszczonego. Na obszarze, na którym badana woda odpowiadała II klasie czystości; zawartość tlenu rozpuszczonego była niska, zaś zawartość pierwiastków biogennych odpowiadała średniemu zanieczyszczeniu. Rzeka niesie szereg zanieczyszczeń z pobliskiej wsi Teremiski, co wpływa na stan czystości oraz eutrofizację okolicznych obszarów leśnych. Woda rzeki przepływającej przez tereny chronione Puszczy Białowieskiej nie spełnia kryteriów czystości. Problemem w ostatnich latach staje się gwałtowne obniżenie poziomu wód, aż do całkowitego ich braku w niektórych miesiącach letnich, które przyczynia się do negatywnych zmian siedlisk.

EN

The main purpose of this work was defining seasonal changes of biogenic elements in Lutownia river flowing through the protected areas of Bialowieza Forest. The range of analyses included measurements of temperature, water reaction, electrolytic conductivity, biogenic elements level (ammonium nitrogen, nitrates III i V, phosphates) and dissolved oxygen. On study area analyzed water corresponded to II class of water purity; level of dissolved oxygen was low and content of biogenic elements indicates an average pollution. The Lutownia river brings many urban pollution form near Teremiski village. This fact influences on water purity level and eutrophication of surrounding forest areas. The water of Lutownia river flowing through protected areas Bialowieza Forest does not meet the requirements of water purity. The main problem of last years is sudden reduction water level until the complete disappearance in several summer months, what cause the negative changes in habitats.

11

Ancient forest species and the diversity of vegetation and seed bank indicate the aptitude of transformed thermophilous oak wood patches for restoration

Kwiatkowska-Falińska A., Panufnik-Mędrzycka D., Wódkiewicz M., Sondej I., Jaroszewicz B.

Polish Journal of Ecology

|

2013

|

Vol. 61, nr 1

65--78

EN

Thermophilous oak wood is the most species-rich forest habitat in the zone of mixed deciduous forests. A very limited amount of it has been saved in good condition. We investigated the principal hypothesis that the vegetation and seed banks, especially of the ancient forest species, are good indicators of habitat naturalness and its aptitude for restoration. Vegetation and seed bank sampling were carried out in fragments of forest with a known management and disturbance history over the past 80 years. We predicted that natural and anthropogenic transformations of tree stands would be significant factors shaping species composition and similarity of vegetation and seed banks. The closest similarity was observed between the seed banks of plots which were never logged. The least related to others was the seed bank of the logged site, whose soil was ploughed prior to tree replantation. The highest number of ancient forest species was recorded in the vegetation (33 species) and in the soil seed bank (21 species) of the least transformed patch of thermophilous oak forest. It was decreasing gradually with increase of the tree canopy cover on the research plots. Our results indicate also that the higher the coefficient of similarity between seed bank and vegetation, especially of the ancient forest species, the higher the forest’s naturalness. We conclude that restoration of thermophilous oak wood has the highest chances for success in patches with well preserved seed banks and vegetation.

12

Small scale spatial pattern of a soil seed bank in an old-growth deciduous forest

Wódkiewicz K., Kwiatkowska-Falińska A.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 3

487-500

EN

We studied an old growth deciduous forest seed bank to examine how its potential role in regeneration is shaped by natural forest environment. Our research questions were: is the spatial pattern of seed bank influenced by local variation in elevation, soil moisture and light intensity, and what is the impact of herb layer characteristics on seed bank pattern. We recorded species composition of the herb layer and seed bank on a 2 x 40 m study plot divided into 20 quadrates, situated in a natural oak-hornbeam forest, in the Białowieża Primeval Forest, (NE Poland). Soil cores were sampled from two soil layers (0-5 cm and 5-10 cm) yielding altogether 40 samples of a total 15.9 dm[^3] and 0.159 m[^2]. Seeds were extracted from soil samples under a microscope. Ellenberg indicator values were used to characterize light (L) and moisture (F) conditions. Relative quadrate elevation was averaged for nine points. There were 6.65 x 10[^3] seeds m[^-2] in upper soil layer and 3.00 x 10[^3] seeds m[^-2] in lower soil layer. Seed bank structure constituted of patches 6 m diameter in the upper soil layer and 4 m in the lower soil layer. Aggregated pattern of the seed bank was influenced by clumped distribution of plants in the herb layer. Seed bank species richness in the upper soil layer was correlated with moisture (r = 0.485, P =0.03) and light (r = 0.526, P = 0.0172) values. Seed densities were correlated with moisture (r = 0.848 P <0.0001 upper and r = 0.491 P = 0.0278 lower soil layer) and light (r = 0.803 P <0.0001 upper and r = 0.751 P = 0.0001 lower soil layer). Seed density in upper soil layer was negatively correlated with elevation (r =.0.485 P = 0.0422). Higher seed density and species richness of the seed bank associated with better light conditions and higher moisture is probably caused by higher seed production in favourable conditions, and factors promoting seed persistence in soil. Our results indicate, that even subtle changes in light, moisture and mean relative elevation can shape seed bank spatial pattern on a fine local scale, differentiating the response of this community to small scale disturbances present in natural forests.

13

The response of ash-alder swamp forest to increasing stream water level caused by damming by the European beaver (Castor fiber L.)

Czerepko J., Wróbel M., Boczoń A., Sokołowski K.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

249-262

EN

The response of an ash-alder swamp forest to water damming was studied in the Łutownia stream running in Białowieża Forest. The Łutownia stream with artificial dam existing from 2001 for small water retention purposes was the test object. The first observation of vegetation was done in 2004, when small retention construction started to influence surrounding forest, but beavers had not built their dam yet. After one year of experiments (2005) the beaver dam was constructed close to man-made dam and its influence was most significant for further studies. So, the first observation refers to the status of ash-alder swamp forest before beaver damming. Water table level was measured from the beginning of 2004. The main goal of presented studies was to determine changes of terrestrial vegetation and its habitat after increasing of the water level in the stream. One square metre plots in a frame 5 x 5m were localized in a transect close to the stream upstream and downstream artificial dam. Within 104 such plots ground vegetation (growing up to 0.5 m above ground) was described using Braun-Blanquet scale of abundance. The vegetation studies were conducted twice in 2004 and repeated in 2007. The list of species and their abundance were determined twice: in spring and in summer. Changes of species richness and coverage by species characteristic for floodplain and swamp forest site were evaluated. Ecological indices of soil moisture and fertility determined as the means weighed by percent cover by plant species were calculated for two periods of observation. Calculated indicator values showed that water retention increased the number of swamp forest species by 8 times, but the area of swamp habitat increased 16 times compared with 2004. The mean number of species per sample plot was the same before and after water damming by beavers. The plant association (ash-alder riparian forest) changed its floristic composition to swampier variant. Obtained results showed real impact of beavers’ activity on ground vegetation and its habitat in ash-alder swamp forest. Observed increased number of swamp species close to the beaver dam is positive from ecological point of view. Presented results indicate also, that species richness is strongly controlled by beaver damming. The population dynamics of beavers could also potentially affect species richness by altering the age distribution of beaver dams and abandoned ponds across the river valley landscape. Generally, this point of view could have adverse social effects because beavers'activity brings losses to forestry and agriculture. Therefore, we should try to find a balance between economy and wildlife management. Monitoring of the beaver sites should be continued to evaluate ecological consequences and to find best solution of these problems.

PL

Celem badań było określenie ekologicznych skutków działalności bobrów (budowa tam) na przykładzie najczęściej przez nich preferowanego siedliska olsu jesionowego. Obiekt niniejszych badań położony jest w zachodniej części Puszczy Białowieskiej na terenie Nadleśnictwa Browsk w obrębie Narewka (oddział 182C). Tama bobrowa występowała w górnym biegu rzeki Łutowni. Siedlisko reprezentuje ols jesionowy w wariancie dość mokrym (zespół Fraxino-Alnetum W. Mat. 1952 = Circaeo-Alnetum Oberd. 1953). Niniejsze badania obejmują stan przed piętrzeniem przez bobry (2004), gdy od trzech lat istniała tylko budowla PTOP, mająca za zadanie piętrzenie wód w korycie cieku (do 30 cm), oraz porównano ze stanem zbiorowiska w pierwszym okresie po zaprzestaniu piętrzenia przez bobry (2007). Badania roślinności prowadzono na 104 kwadratach próbnych (1 m²) rozmieszczonych w więźbie 5 x 5 m. Spis gatunków runa i ilościowość określano w 2004 i 2007 r. w okresie wiosny i lata. Równolegle w studzienkach badawczych wykonywano pomiar położenia zwierciadła wód gruntowych w okresie od 1.01.2004 do 31.12.2007 r. 8 razy na dobę za pomocą limnigrafów elektronicznych. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki z pomiaru poziomu wód gruntowych w jednej studzience (nr 5), w okresach od czerwca do grudnia w latach 2004, 2005 i 2007. W czasie największego oddziaływania tamy bobrowej na zwierciadło wody (rok 2005) średni poziom zwierciadła wody osiągnął rzędną 160,19 m n.p.m. i był wyższy od poziomów z okresów bez oddziaływania tamy o około 20 cm. Po czterech latach na badanym obiekcie przybyło 20 gatunków roślin, a ubyło 14. W ciągu ostatnich 4 lat nastąpił istotny wzrost wskaźnika wilgotności siedliska obliczonego na podstawie roślinności runa, którego wartość przeciętna dla całego obiektu w 2004 r. wynosiła 3,48, natomiast w 2007 r. - 3,93. Duże zmiany nastąpiły również w pokryciu terenu przez gatunki charakterystyczne dla olsów (lasów bagiennych - Ol). Po trzech latach oddziaływania tamy bobrowej nastąpił ośmiokrotny wzrost przeciętnego procentowego pokrycia gatunków olsowych na kwadratach próbnych. Gatunki charakterystyczne dla eutroficznych lasów łęgowych zmniejszyły swój udział na powierzchniach próbnych średnio o połowę - z 20,6 do 10,6%. Podsumowując należy stwierdzić, że obecność i aktywność bobrów w środowisku olsów jesionowych ma znaczenie pozytywne. Powstanie rozlewisk w ciągu ostatnich 3 lat spowodowało restytucję zespołu potencjalnego Circaeo-Alnetum ranunculetosum. Badany płat przesuszonego siedliska olsu jesionowego uległ naturalnej restytucji. Behawioralne właściwości bobrów mogą być jednak postrzegane jako niekorzystne z punktu widzenia gospodarki leśnej, gdyż w miejscu spiętrzeń następuje obumieranie drzewostanu. Dlatego końcowa ocena aktywności bobrów w środowisku leśnym może bardzo od siebie odbiegać, zależnie od sposobu potraktowania tego problemu.

14

The impact of beaver ponds on tree stand in a river valley

Boczoń A., Wróbel M., Syniaiev V.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

313-327

EN

The number of beavers in Poland rapidly increases which may result in conflicts between man and beavers. Despite the fact that beaver ponds play important role in increasing of biodiversity, water retention and soil moisture, they may also cause the die out of tree stands in river valleys and lead consequently to disappearance of typical riparian forest communities. Field studies demonstrated that long term flooding inhibited tree growth. Many trees died after 2 years of flooding. Long flooding caused the death of 80% of trees.

PL

W artykule podjęto problem wpływu budowli piętrzących wznoszonych na ciekach przez bobry na otaczający drzewostan. Przedstawiono wyniki pomiarów przyrostów rocznych drzew rosnących w zasięgu zalewu, a także oszacowano stan zdrowotny drzewostanu, będącego pod wpływem podniesienia poziomu wody. Badania przeprowadzono na ciekach płynących przez Nadleśnictwo Browsk, położone w północnej części Puszczy Białowieskiej. Liczebność bobrów w Polsce gwałtownie wzrasta, co może w najbliższych latach skutkować nasileniem występowania sytuacji konfliktowych między człowiekiem a bobrami. Pomimo, że stawy bobrowe pełnią ważną rolę w zwiększaniu różnorodności biologicznej, w zwiększaniu retencji wodnej, zwiększaniu uwilgotnienia gleby, to jednak na terenach leśnych doprowadzają do zamierania drzewostanów w dolinie rzecznej, w wyniku czego dochodzi do powstawania wylesionych dolin i zanikania typowych leśnych zbiorowisk przyrzecznych. Przeprowadzone prace terenowe wykazały, że na terenach zalewu gwałtownie obniża się przyrost drzew, wiele z drzew już po 2 latach zalewania zamiera. Długotrwałe zalewanie doprowadziło do zamarcia blisko 80% drzew.

15

Stan systemów melioracyjnych strefy ochronnej Parku Narodowego Puszcza Białowieska i ocena ich wpływu na warunki wodne terenów przyległych

Aleksandrowicz-Wołczek A., Nikołajewicz-Szeszko N., Iwanowna-Kamłacz W.

Gospodarka Wodna

|

2009

|

Nr 7

282-286

PL

Zaprezentowano główne problemy systemów melioracyjnych i ochrony środowiska w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Przedstawiono zmiany poziomów wody w zależności od stanu systemów odwadniających.

EN

The article concentrates on main problems of land drainage systems and the environment protection in the Belarusian part of the Białowieska Forest. It presents changes in water levels depending on the state of drainage systems.

16

Walory przyrodnicze i hydrologiczne małych zbiorników wodnych wybudowanych w Puszczy Białowieskiej

Bielecka J., Hardej M., Kozłowska E., Stepaniuk W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 2

17-27

PL

W ostatnich latach na terenie Puszczy Białowieskiej notuje się stałe obniżanie się zwierciadła wód gruntowych. Proces ten jest spowodowany m.in. pracami melioracyjnymi wykonanymi w latach 50. i 60. ubiegłego wieku. Regulacja cieków oraz budowa rowów melioracyjnych przyśpieszyły odpływ wody. Efektem zaburzenia warunków wodnych na tym obszarze jest przesuszenie mokradłowych siedlisk leśnych, a w rezultacie grądowienie olsów i łęgów. W celu poprawy warunków wodnych mokradłowych obszarów leśnych na terenie Puszczy Białowieskiej (poza obszarem parku narodowego), z inicjatywy PTOP (Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), wybudowano kilkadziesiąt małych zbiorników wodnych różnych typów. Zbiorniki w zlewniach zalesionych powstały poprzez przegrodzenie naturalnych cieków bądź rowów progiem-bystrotokiem, natomiast zbiorniki śródpolne wykopano. Oczekuje się, że powyższe działania wpłyną korzystnie na wydłużenie okresu stagnacji wód roztopowych, co zapobiegnie wysychaniu niektórych cieków w okresie lata. Umożliwią one również przywrócenie i powstanie nowych miejsc rozrodu płazów oraz utrzymanie bazy pokarmowej dla ptaków obszarów mokradłowych, m.in. bociana czarnego (Ciconia nigra L.). W pracy przedstawiono ocenę warunków ekologicznych i hydrologicznych zbiorników w zlewni Narewki. Przeprowadzono podstawowe pomiary jakości wody i stanu roślinności ekotopu oraz lustra wody wybranych zbiorników. W wielu przypadkach stwierdzono wkraczanie roślinności siedlisk mokradłowych oraz wypadanie gatunków grądowych i borowych. W okresie wiosennym zaobserwowano wykorzystanie stworzonych miejsc lęgowych przez płazy oraz obecność bociana czarnego (Ciconia nigra L.). W wyniku budowy małych zbiorników wodnych poprawiły się warunki do istnienia siedlisk olsowych i łęgowych.

EN

Constant decline of groundwater levels has recently been observed in the Białowieża Forest . This process is due to drainage which took place in the 1950s and 1960s. Regulation of watercourses and construction of drainage canals and ditches caused the increase of water discharge from the area and drying of wetland forest habitats: riparian forests and alder carr. In order to improve water conditions for wetland forests in the area of the Białowieża Forest (outside the Białowieża National Park ) several dozen small water reservoirs were built by PTOP (North-Podlasie Association of Bird Protection). Some of them were made by damming watercourses and the midfield ponds were just dug out. These actions were expected to prolong the stagnation period of melting waters in the bed of watercourses, to create breeding places for amphibians and to provide food resources for waterfowl like e.g. black stork (Ciconia nigra L.). The study was focussed on ecological and hydrological conditions of small water reservoirs in the Narewka river catchment. The paper presents the description of plants, which have overgrown water reservoirs and their neighbourhood, the size of reservoirs and basic analyses of water quality. In most cases typical species for wetlands forest were observed, which was the evidence for the improvement of hydrologic conditions for riparian forests and alder carr. Moreover, water reservoirs were inhabited by waterfowl and used as breeding places by amphibians.

17

Zawartość NO3- i NH4+ w wodach studziennych w otulinie zachodnio - północnej Puszczy Białowieskiej

Niczyporuk A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

57-59