Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rzeźby i dekoracje architektoniczne Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu

Mulczyński J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

75-87

PL

W ramach bogatej prezentacji sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej (PWK) w Poznaniu znalazły się również przykłady kilkunastu rzeźb, które stanęły w przestrzeni urbanistycznej Wystawy. O taką ekspozycję sztuki rzeźbiarskiej zaapelował w październiku 1927 roku Jerzy Warchałowski, pierwszy dyrektor Działu Sztuki. Modele rzeźb miały zostać poddane ocenie jury i przekazywane do realizacji. Poszczególne grupy, bądź pojedyncze rzeźby akcentowały ważne miejsca na terenach targowych, m. in. w centralnym punkcie założenia parkowego pomiędzy Pałacem Sztuki i Pałacem Rządowym stanął model "Pomnika Poległych Lotników" Edwarda Wittiga, a na osi wejścia na PWK od ul. Głogowskiej, za dwoma pylonami, na tle Wieży Górnośląskiej stanął "Siewca" Marcina Rożka. Inna grupa rzeźb nie pełniła już tak istotnej roli porządkującej przestrzeń Wystawy, akcentując raczej bryłę poszczególnych pawilonów. Przykładowo przed Pawilonem Przemysłu Likierowego (na jego osi) postawiono "Żniwiarkę" Edwarda Haupta, a po bokach Pawilonu Państwowego Banku Rolnego stanęły dwie rzeźby Franciszka Kalfasa: "Siewca" i "Kosiarz". Przykładem bardziej dekoracyjnej funkcji rzeźby była "Żniwiarka" Stanisława Jackowskiego, znajdująca się w Parku Wilsona. Niektóre pawilony pokrywano dekoracjami, najczęściej w formie płaskorzeźb, lub przy wykorzystaniu technik malarstwa ściennego, rzadziej do dekoracji stosowano witraż.

EN

Within the rich presentation of the fine arts at the Polish General National Exhibition in Poznań one could also come across several models of statues located at the urban area of the Exhibition. Jerzy Warchałowski, the first manager of the Fine Arts Department called for such kind of exposition of the statuary art in October 1927. The statues have been first assessed by jury and then completed. Groups of statues as well as the single figures were situated in order to mark some important spots of the Exhibition area, among them the model of "The Monument of The Airmen Killed in Action" /Pomnik Poległych Lotników/ by Edward Wittig - placed at the very centre of the park between Fine Arts Palace and Government's Palace. "The Sower" /Siewca/ by Marcin Rożek was situated at the axis of the main entrance to the Exhibition, at Głogowska Street, behind two pylons, with the Upper Silesian Tower in the background. Other groups of statues were not as important as far as organizing the urban area of the Exhibition is concerned, they were only emphasizing the shape of particular pavilions. For example "The Harvester" /Żniwiarka/ by Edward Haupt was located in front of the Pavilion of Liquor Industry /on its axis/, "The Sower" /Siewca/ and "The Haymaker" /Kosiarz/ by Franciszek Kalfas were situated on both sides of the Pavilion of State Agricultural Bank. An example of a more elaborate function of the statue was "The Harvester" / Żniwiarka/ by Stanisław Jackowski, placed in Wilson's Park /Park Wilsona/. Some pavilions were decorated with ornaments like bass-reliefs or mural paintings and less often with stained glass windows.

2

Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu w 1929 roku - rocznicowa retrospekcja

Grzeszczuk-Brendel H., Klause G., Kodym-Kozaczko G., Marciniak P.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

5-16

PL

Mijająca w tym roku osiemdziesiąta rocznica Powszechnej Wystawy Krajowej (PWK), zorganizowanej z okazji odzyskania niepodległości, stała się kolejnym już tytułem do przypomnienia roli tego wyjątkowego wydarzenia w życiu Drugiej Rzeczypospolitej oraz Poznania jako miejsca wystawy i głównego jej organizatora. Była ona dziełem wspólnym, pokazującym dokonania odrodzonego i integrującego się gospodarczo i kulturalnie kraju. W dziedzinie architektury pawilony PWK stały się odbiciem wielu nurtów: od form tradycyjnych po ówczesną awangardę modernistyczną. Tradycje targowe Poznania sięgają roku 1911, czyli Wystawy Wschodniopruskiej, po 1919 r. wystawom nadano wymiar międzynarodowy, aby w 1929 r. jednorazowo przekształcić ją w podsumowanie dorobku młodej demokracji. Późniejsze wystawy, także te organizowane po 1945 r. przybierały charakter targów międzynarodowych. Wszystkie one przynosiły miastu wymierne korzyści w postaci nowych inwestycji, przekształceń przestrzeni miejskiej. Powszechna Wystawa Krajowa zakończyła się sukcesem organizacyjnym, wizerunkowym, finansowym, i co istotne w pewnym stopniu zainicjowała prace nad realistyczną wizją urbanistyczną miasta.

EN

The 80th anniversary, observed this year, of the Polish National Exhibition organized to celebrate Poland's re-gaining of independence, has become another impulse to remember the role of this special event in the life of the Republic of Poland before WWII and Poznań as the location of the exhibition and its main organizer. It was a common enterprise illustrating achievements of the reborn country, undergoing economic and cultural integration. In terms of architecture pavilions of the exhibition, commonly referred to as Pewuka, reflected many directions: from traditional forms to the modernistic avant-garde of that time. Traditions of fairs in Poznań date back to the year 1911, i.e. the East Prussian Exhibition, while after 1919 exhibitions were given international rank, to be changed only once in 1929 into a summary of achievements of the new democratic state. Later exhibitions, also those organized after 1945, had the character of international fairs. They all brought clear benefits to the city in the form of new investments and transformation of the urban space. The Polish National Exhibition was completed with an organizational, promotional and financial success and - what is crucial here - to a certain degree initiated works on the realistic urban planning vision of the city.

3

Powszechna Wystawa Krajowa 1929: polityczno-przestrzenne konteksty miejsca

Grzeszczuk-Brendel H.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

17-33

PL

Porównanie dwóch poznańskich wystaw: Ostdeutsche Ausstellung (1911) i Powszechnej Wystawy Krajowej (PWK) z 1929 roku, pozwala określić ich polityczne cele poprzez analizę przestrzenną obydwu założeń i ich relacji z miastem. Dziedziniec honorowy Ostdeutsche Ausstellung znajdował się przy obecnej ul. Grunwaldzkiej, ale architektoniczny obraz wystawy został zdominowany przez Wieżę Górnośląską, znajdującą się niedaleko dworca. Jednak właśnie oficjalne wejście otwierało panoramę nowej dzielnicy cesarskiej o silnej wymowie ideowej, co tłumaczy umieszczenie dziedzińca honorowego pozornie na uboczu założenia wystawowego i sytuuje wystawę jako tło dla miasta. Na PWK zastosowano podobny układ wejść, umieszczając Halę Reprezentacyjną przy ul. Grunwaldzkiej. Analiza oficjalnej drogi na PWK wskazuje, że tym razem wejście to służyło odwracaniu się od założenia dzielnicy cesarskiej i ignorowaniu masywu Wieży Górnośląskiej, a Poznań stał się tłem wystawy. W tej sytuacji większego znaczenia nabierała sama architektura pawilonów wystawowych, reprezentujących wszystkie nurty ówczesnej architektury.

EN

A comparison of two exhibitions held in Poznań, i.e. Ostdeutsche Ausstellung (1911) and the Polish National exhibition [Powszechna Wystawa Krajowa (PWK)] of 1929 made it possible to determine their political goals thanks to the conducted spatial management analysis for both spatial arrangements and their relations with the city. The honour courtyard of Ostdeutsche Ausstellung was located at the present Grunwaldzka Street, but the architectural image of the exhibition was dominated by the Upper Silesian Tower, situated near the railway station. However, it was the official entrance to the exhibition which opened the panorama of the new imperial district with a strong symbolic impact, which explains the location of the honour courtyard seemingly at the outskirts of the exhibition grounds and located the exhibition as the background for the city. A similar design of entrances to the Polish National Exhibition was used, placing the Representative Hall at Grunwaldzka Street. An analysis of the official road to the Polish National Exhibition indicates that this time this entrance was used to turn away from the spatial arrangement of the imperial district and to ignore the massive Upper Silesian Tower, while Poznań became the background for the exhibition. In this situation a more important role was played by the architecture of exhibition pavilions, representing all directions in architecture of that time.

4

"Nowy duch" w Poznaniu. Pawilon Pracy Kobiet Anatolii Hryniewickiej-Piotrowskiej

Kubiak S. P.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

65-74

PL

Powszechna Wystawa Krajowa, urządzona w Poznaniu w 1929 roku, miała zaprezentować polską prosperitę w 10. rocznicę odzyskania niepodległości. Swoją działalność przedstawiły nie tylko rząd i magistraty poszczególnych miast, lecz także "kapitaliści", dla których patriotyczny obowiązek udziału w doniosłym wydarzeniu utożsamiał się z reklamą i potencjalnym zyskiem we własnych interesach. Niepoślednią rolę w tym procesie, obok opracowania plastycznego samych stanowisk wystawowych, odgrywała architektura gmachów ekspozycyjnych, operująca - za Hansem Seydlmayrem - powtórzeniem starszych lub nowszych, ale powszechnie rozpoznawalnych obrazów. Wśród licznych grup społecznych (wykorzystujących podobne narzędzia propagandy) obecne były również organizacje feministyczne, które wzniosły samodzielny Pawilon Pracy Kobiet (proj. Anatolia Hryniewicka-Piotrowska). Fakt zaistnienia w owym dyskursie dyferencji płciowej nasuwa generalne pytanie o sposób jej ukazania. W tekście podjęta została analiza skrajnie prostych płaszczyzn i brył, wykazująca analogie w innych budowlach o podobnym przeznaczeniu. Wykorzystany w większości z nich obraz domu mieszkalnego potwierdza stereotypowe myślenie o miejscu wszystkich kobiet w systemie społecznym oraz postrzeganie zadań zawodowych kobiet architektów.

EN

The General National Exhibition was organized in Poznań in 1929, 10 years after the return of Polish independence. The government and town halls used this forum to showcase their contribution to the development of the prosperity of the state, as also did the "capitalists", using advertising toward their own potential private profit under the guise of patriotic duty. Apart from the design of the exhibition stalls, the external architectural form of the exhibition buildings themselves played a great role in this process, making use of the repetition of older and newer images that were commonly recognized, as stated by Hans Sedlmayr. Amongst the various social groups, exploiting this event to generate their own propaganda, were feminist organizations that created a separate "Pavilion of Women's Labour" (designed by Anatolia Hryniewicka-Piotrowska). The appearance of gender discourse raised questions regarding the manner of its presentation. The analysis of the "extremely simple surfaces and masses", described in the preceding text, points out the analogies with other buildings designed for similar purposes. The image of the household - exploited in most of those architectures - confirms the stereotypical view of a woman's place in the social hierarchy and the perception of female architects' professional tasks at that time.

5

Nowa linia. Kilka uwag o architektonicznej awangardzie na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu

Kubiak S. P.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

55-64

PL

Analiza awangardowej aranżacji stoiska (proj. Henryk Oderfeld) otwiera rozważania, dotyczące pozycji modernistów na Powszechnej Wystawie Krajowej. Sytuacja PWK zostaje zestawiona ze współczesną jej Wystawą Światową w Barcelonie. W nawiązaniu do wzniesionego tam pawilonu niemieckiego (proj. Ludwig Mies van der Rohe), jednego z niewielu gmachów awangardowych, autor stawia pytanie o rolę środowiska warszawskiego w promowaniu nowoczesnej estetyki wśród tradycyjnych kręgów poznańskich. Kluczową rolę przypisuje architektowi Jerzemu Müllerowi, dawnemu pracownikowi ministerialnemu, zajmującemu stanowisko Głównego Budowniczego PWK.

EN

The analysis of the avant-garde decoration of the stand (design: Henryk Oderfeld) opens considerations regarding the position of modernists at the General National Exhibition (GNE). The situation of the GNE was compared with the contemporary World Exhibition in Barcelona. In reference to the German pavilion erected there (design: Ludwig Mies van der Rohe), one of the very few avant-garde buildings, the authors asks about the role of the Warsaw circles in promoting modern aesthetics in traditional Poznań circles. The key role is attributed to the architect Jerzy Müller, former ministry employee, holding the position of the Chief GNE Constructor.

6

Dział opieki nad zabytkami sztuki i kultury w Pałacu Rządowym na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku

Klause G.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

46-54

PL

Wystawa Rządowa na Powszechnej Wystawie Krajowej, w ramach której został zorganizowany skromny dział poświęcony ochronie i konserwacji zabytków, zajmowała jeden z najbardziej eksponowanych budynków - Pałac Rządowy (przyszłe Collegium Chemicum Uniwersytetu Poznańskiego). Autorem merytorycznej wizji wystawy konserwatorskiej i zarazem osobą odpowiedzialną za dobór materiałów graficznych oraz koordynację przygotowań prowadzonych przez poszczególne Oddziały Sztuki Urzędów Wojewódzkich, był Jerzy Remer, późniejszy konserwator generalny. Rodząca się w niezwykłym trudzie wystawa zmobilizowała i skonsolidowała rozproszone, pracujące w trudnych warunkach, niedoinwestowane okręgi konserwatorskie obejmujące dwa, niekiedy nawet trzy województwa, i co najważniejsze przyspieszyła podjęcie systematycznych prac inwentaryzacyjnych zabytków architektury. Sukces wystawy wpłynął ostatecznie na utworzenie Centralnego Biura Inwentaryzacyjnego, specjalistycznej instytucji, która odtąd kierowała akcją inwentaryzacyjną obejmującą zabytki sztuki od X do poł. XIX w. Celem ostatecznym było opracowanie i wydanie drukiem polskiego inwentarza zabytków sztuki, niestety przed wybuchem drugiej wojny światowej wydano tylko pierwsze tomy.

EN

The Governmental Exhibition at the Polish National Exhibition, within which a modest section concerning the protection and preservation of historic monuments was organized, occupied one of the most prominent buildings - The Governmental Palace (future Collegium Chemicum of the Poznań University). The author of the professional vision of the conservation exhibition and at the same time a person responsible for the selection of illustrative materials and coordination of preparations conducted by individual Departments of Art of Provincial Offices, was Jerzy Remer, later the general conservator of Poland. The exhibition, which organization faced numerous hardships, mobilized and consolidated the scattered, operating under difficult conditions and underfinanced conservation districts covering two or occasionally even three provinces and what is the most important here, it accelerated the undertaking of systematic inventory works concerning architectural monuments. The success of the exhibition finally resulted in the establishment of the Central Survey Office, a specialist institution, which from that time directed the survey works on monuments of art until the 1950's. The final aim was to develop and print an inventory of monuments of art; unfortunately, only the first volumes of the monograph were published before the outbreak of WWII.