Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Domy szkieletowe XIX-wiecznych emigrantów z Pomorza Zachodniego w południowej Brazylii

Angoneze-Grela Ewa

Wiadomości Konserwatorskie

|

2024

|

Nr 77

121--136

PL

Treścią artykułu jest analiza drewnianej architektury szkieletowej XIX-wiecznych emigrantów z Pomorza Zachodniego w obszarze dawnej Kolonii Santo Ângelo w południowej Brazylii. Zachowane domy pomorskich osadników znajdują się obecnie w gminach Agudo i Paraíso do Sul w stanie Rio Grande do Sul. W tekście zaprezentowano wyniki badań terenowych wykonanych w Brazylii w latach 2015–2016 i zestawiono je z materiałem zebranym podczas podróży badawczej na Pomorze Zachodnie (powiaty szczecinecki i drawski). Artykuł odnosi się do tła historycznego fali migracyjnej, omawia metodykę badań oraz przykłady obiektów ryglowych znajdujących się w Brazylii i w Polsce. Na podstawie analizy zgromadzonego materiału scharakteryzowano dom pomorski w brazylijskiej kolonii i porównano z jego europejskim odpowiednikiem. Wskazano cechy wspólne łączące oba typy domów, świadczące o kontynuowaniu pruskiej tradycji budowlanej przez migrantów za oceanem. Ponadto wyszczególniono różnice stanowiące dowód adaptacji domu pomorskiego do nowych warunków klimatycznych i krajobrazowych.

EN

This paper presents an analysis of timber frame architecture of nineteenth-century West Pomeranian immigrants to Colônia Santo Ângelo in South Brazil. The surviving houses of Pomeranian settlers are now located in the municipalities of Agudo and Paraíso do Sul in the state of Rio Grande do Sul. The text presents the findings of field research conducted in Brazil in the years 2015–2016 and their comparison with material collected during a research trip to West Pomerania (Szczecinek and Drawsko counties). The paper relates the historical background of the migration wave, discusses the research methodology and examples of timber-frame buildings located in Brazil and Poland. Based on an analysis of the material collected, the Pomeranian house in the Brazilian colony was characterized and compared with its European counterpart. Common features of both house types were identified, which signifies a continuation of Prussian construction tradition by the overseas migrants. In addition, differences are detailed as evidence of the adaptation of the Pomeranian house to new climatic and landscape conditions.

2

Bicycle infrastructure: an element of sustainable mobility in the West Pomeranian voivodeship

Dyczkowska Joanna, Olkiewicz Marcin

Transport Problems

|

2023

|

T. 18, z. 4

113--124

EN

This article presents the results of transportation research conducted in the urban area of Koszalin, the region, and the West Pomeranian Voivodeship. The study’s purpose is to identify bicycle infrastructure’s role in promoting sustainable mobility in the West Pomeranian region. The paper provides an overview of the bicycle infrastructure in the West Pomeranian Voivodeship. The analysis is supplemented by a survey conducted among residents of the West Pomeranian region who use the aforementioned infrastructure. A diagnostic survey using a questionnaire was employed.

3

Wstępne rozpoznanie petrograficzne i geochemiczne materii organicznej rozproszonej w skałach karbonu Pomorza Zachodniego

Nowak Grzegorz J., Karcz Przemysław, Massalska Barbara

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 4

224--226

EN

he paper presents results of organic petrography and Rock-Eval pyrolysis studies of Carboniferous rocks from Western Pomerania (N Poland). Samples for the studies were taken from core of the DŸwirzyno 3 borehole. The thermal maturity level of organic matter is determined by the values of: 1) vitrinite reflectance VRo= 0.82–0.93% and 2) Tmax= 431–460°C, which indicate oil window maturity. Organic petrography studies have shown a presence of different macerals dispersed in the rocks studied. Vitrinite and inertinite are particles of humic origin, while most liptinite macerals are of aquatic provenance. The Rock-Eval data clearly indicate that the organic matter forms levels made up either of kerogen type III or of kerogen type II.

4

Half-timbered resort architecture from the turn of the nineteenth and twentieth centuries in fore pomerania and western pomerania: in search of a style

Arlet Joanna

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 51

241--262

EN

Resort architecture, guesthouse and villa buildings, with a timber frame structure, are wellrepresented in the coastal towns of Fore Pomerania and Western Pomerania. In German it is called Bäderarchitektur, or resort architecture. Its intensive development took place in the years 1793–1918, only a few examples come from the interwar period. The studied examples of buildings in seaside and spa towns of the south-west Baltic coast show a variety of building types and a multitude of inspirations.

PL

Zabudowa uzdrowiskowa, pensjonatowa i willowa, o szkieletowej konstrukcji drewnianej, jest dobrze reprezentowana w miejscowościach nadmorskich Pomorza Przedniego i Pomorza Zachodniego. W języku niemieckim nosi nazwę Bäderarchitektur, czyli architektura kurortu. Jej intensywne kształtowanie miało miejsce w latach 1793-1918, tylko nieliczne przykłady pochodzą z okresu międzywojennego. Badane przykłady obiektów w miejscowościach nadmorskich i uzdrowiskowych południowo-zachodniego wybrzeża Bałtyku wykazują różnorodność typów budynków i wielotorowość inspiracji.

5

Tożsamość migrantów a tożsamość miejsca. Architektura wiejska Pomorza Zachodniego w świetle masowych migracji ludności w XIX i XX wieku

Angoneze-Grela Ewa

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

37--51

PL

Artykuł poświęcono zagadnieniu tożsamości miejsca w kontekście dwóch migracji odbywających się na terenie Pomorza Zachodniego. Pierwsza dotyczy dawnych Pomorzan, którzy w drugiej połowie XIX w. wyemigrowali do organizującej się wówczas pruskiej kolonii Santo Ângelo w Brazylii. Druga związana jest z powojennymi wypędzeniami mieszkańców tego regionu i zasiedleniem Pomorza Zachodniego przez Polaków. Osią prezentowanych badań jest drewniana konstrukcja szkieletowa, niegdyś typowa dla krajobrazu wsi pomorskiej. W artykule postawiono następujące pytania: Czy tradycyjna technika budowlana jest rozpoznawalna i zrozumiała dla obecnych użytkowników? Czy jest elementem ich tożsamości etnicznej/narodowej? Zaprezentowano wyniki wywiadów przeprowadzonych z aktualnymi właścicielami domów szachulcowych w Brazylii. Omówiono percepcję pruskiego dziedzictwa przez polskich mieszkańców Pomorza Zachodniego, na podstawie kwerendy terenowej przeprowadzonej w powiatach drawskim i szczecineckim. Wnioski uzupełniono o wyniki badań spójności społecznej Głównego Urzędu Statystycznego.

EN

The article is devoted to the problem of identity of space in the context of two migrations which took place in the West Pomerania. The first one is about former Pomeranians who in the second half of 19th century emigrated to the Prussian Colony Santo Ângelo in Brazil. The second one is related to post-war expulsions of the inhabitants of this region and settlements by displaced Poles. The axis of the presented research is half-timbered construction, once typical of the landscape of a Pomeranian village. In this article the author asked questions: is traditional construction technique recognizable and understandable to current users? Is it part of their ethnic/national identity? The results of interviews with current owners of half-timbered constructions in Brazil were presented. The perception of Prussian heritage by Polish inhabitants of Western Pomerania, based on field research carried out in the Drawsko County and Szczecinek County was discussed. The conclusions were supplemented with the result of research on social cohesion from Statistic Poland.

6

Churches established after the Second World War in the West Pomerania area – characteristics of selected objects

Janisio-Pawłowska Dorota

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 39

239--259

EN

In the post-war years, more than a hundred new religious buildings were built in the area of the present-day Western Pomerania. Contemporary churches represent a great variety of forms, created in many locations, most often as new buildings, but also as expanded and adapted ones. The article analyzes the created buildings and presents descriptions from individual groups of contemporary churchs.

PL

Na terenach obecnego Pomorza Zachodniego w latach powojennych powstało przeszło sto nowych obiektów sakralnych. Współcześnie powstałe kościoły stanowią dużą różnorodność form, powstały w wielu lokalizacjach, najczęściej jako obiekty nowe ale również jako rozbudowy i adaptacje. W artykule przeanalizowano powstałe obiekty i przedstawiono opisy z poszczególnych grup współcześnie powstałych kościołów.

7

Parasitic Nematode Community Structure in Three Wild Duck Species from Western Pomerania, Poland

Stapf-Skiba Agata N., Kavetska Katarzyna M.

Polish Journal of Ecology

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

219--230

EN

Nematode communities of the gastrointestinal tract in three species of wild ducks: mallard (Anas platyrhynchos), tufted duck (Aythya fuligula) and common scoter (Melanitta nigra), from the area of Western Pomerania in Poland, were compared. Nematodes were the most numerous group in the helminth fauna of the common scoter, the second most abundant group in the mallard and the least numerous group among parasites found in the tufted duck. A total of 5348 nematodes belonging to 14 species were isolated from 366 examined ducks. Six nematode species (represented by 607 individuals) were found in mallard, 5 species (493 individuals) in tufted duck and 7 species (3576 individuals) in common scoter. Nematofauna of tufted duck was characterized by the highest species evenness, while the nematofauna of common scoter presented the greatest species diversity. The analysis of fauna similarity showed one common parasitic species (Epomidiostomum uncinatum) for mallard and common scoter, and three species (Tetrameres ryjikovi, T. spinosa and Echinuria hypognatha) for tufted duck and common scoter. Regarding the spatial distribution of nematodes most of them primarily reside in the proventriculus (84% of all nematodes in mallard and 40% in tufted duck) and gizzard (56.6% of all nematodes in tufted duck and 74% in common scoter), whereas, only individuals of the species Eucoleus contortus and Capillaria anatis were located in the oesophagus and intestine. The results confirm that the phylogenetic differences of the three duck species, as well as the differences in their ecology are accompanied by differences in the structure of parasitic nematode community.

8

Architektura obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania pasa nadmorskiego Pomorza Zachodniego na przełomie XX i XXI w. Urbanizacja i komercjalizacja przestrzeni oraz ich wpływ na środowisko kulturowe i naturalne

Bizio K.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2018

|

nr 24

150--163

PL

Zmiany polityczne i gospodarcze, które rozpoczęły się w Polsce w 1989 r., wpłynęły także na rozwój architektury dedykowanej wypoczynkowi. Jednym z przykładów takich procesów mogą być przemiany architektury obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania pasa nadmorskiego Pomorza Zachodniego. Od blisko trzydziestu lat obserwować można coraz szersze procesy urbanizacji tych obszarów, które w niedalekiej jeszcze przeszłości pełniły funkcję leśne lub rolnicze. Zjawiska te wpisują się w szerszą perspektywę zmian cywilizacyjnych wpływających w konsekwencji na relację człowieka z krajobrazem nadmorskim. W pierwszej części artykułu przedstawiono rys historyczny dotyczący rozwoju miejscowości nadmorskich dzisiejszego Województwa Zachodniopomorskiego. Druga część artykułu poświęcona jest próbie wprowadzenia typologii w zakresie realizowanych po 1989 r. obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania, oraz oceny ich współczesnego wpływu na zmiany w środowisku kulturowym i naturalnym. Część trzecia to podsumowanie i próba określenia przyszłych kierunków rozwoju tego typu architektury na badanym obszarze.

EN

The political and economic changes that occurred in 1989 in Poland have influenced the development of recreational architecture and facilities. The transformations that took place within the field of the architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania exemplify these shifts. For nearly thirty years, one has been able to observe the progressing urbanisation of areas that were recently used for agriculture and forestry. These phenomena belong to a broader spectrum of civilisational changes that influence the relationship between seaside areas and the people who live in them. The opening section of the paper presents a historical overview of the development of seaside towns and cities in the area that constitutes the contemporary Western Pomerania. The following part is dedicated to an attempt at introducing a typology of recreational residences created after 1989 and presenting an evaluation of their present influence on the changes that take place in the cultural and natural environment. The third section offers a summary and an attempt at defining the directions of future development for this type of architecture in the studied regions.

9

Relacje pomiędzy koncentracjami metali ciężkich w muszlach mięczaków słodkowodnych a stężeniami tych metali w wodzie i osadach dennych w obszarze estuarium Odry i wybranych jezior Pomorza Zachodniego

Piotrowski S.

Gospodarka Wodna

|

2018

|

Nr 9

278--287

PL

Celem prezentowanych badań było określenie relacji pomiędzy koncentracjami sześciu metali ciężkich w muszlach dziewięciu wytypowanych gatunków mięczaków w relacji do ich stężeń w wodzie i osadach dennych. Na podstawie analizy danych określono przydatność muszli jako elementu organizmu wskaźnikowego. Wskazano również, które gatunki mięczaków najlepiej opisują badane relacje.

EN

The aim of the presented research was to determine the relationship between concentrations of six heavy metals in the shells of nine selected species of mollusks and their concentrations in water and bottom deposits. Based on a data analysis, the usefulness of shells as an indicator organism element was determined. The authors also indicate which species of mollusks are the best reflection of the examined relationship.

10

Malarstwo monumentalne Kazimierza Bieńkowskiego (1907-1993) w kościołach Pomorza Zachodniego : Przyczynek do dziejów architektury wnętrz sakralnych

Dziubecki T.

Architecturae et Artibus

|

2018

|

Vol. 10, no. 3

21--27

PL

Twórczość Kazimierza Bieńkowskiego (1907-1993), znakomitego rzeźbiarza, twórcy architektury wnętrz prezbiteriów kościołów na terenie Pomorza Zachodniego, nie była dotychczas przedmiotem badań. Niniejszy tekst stanowi przyczynek do opracowania dzieł sztuki tego artysty, wypełniając jednocześnie postulat badawczy dotyczący rozwijania wiedzy na temat dziejów współczesnej sztuki sakralnej w Polsce po 1945 roku, zwłaszcza w kontekście zmian liturgicznych po Soborze Watykańskim II.

EN

Kazimierz Bieńkowski, an eminent sculptor active basically in Poznań, where he was a professor in the High School of Art (now University of Fine Arts), created a number of pictures and interior designs in churches in West Pomerania. His first work there was the tomb of the bishop Teodor Bensh in the Gorzów Wielkopolski cathedral in 1958. During 1964-1965 Bieńkowski created sgrafitto scenes as part of the presbitery design in the parochial church in Łobez, which seems to be one of the first arrangement following the Vatican II Council liturgical requirements in Poland. Sgraffito technique was prevailing in a series of the interior wall paintings by the artist, e.g. churches in Szczecin and Police. Prestigious work Bieńkowski effected in the seventies and eighties in the cathedral in Szczecin: composition of the presbytery including the altar, the bishops’ chair (cathedra) and stalls. He also painted (oil on canvas) 14 pictures of Via Crucis there. The paper presents an intitial outline of the oeuvre of Kazimierz Bieńkowski, thus fulfilling the knowledge of artistic life in West Pomerania after 1945.

11

Ochrona architektonicznych dóbr kultury współczesnej na terenie Pomorza Zachodniego

Kozłowska I., Rek-Lipczyńska A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 49

63--78

PL

Polska architektura i urbanistyka 2. połowy XX wieku jako zasób dziedzictwa podlegającego potrzebie ochrony jest zjawiskiem nowym, ale wpisującym się w aktualny nurt działań podejmowanych na rzecz zachowania współczesnych dóbr kultury. W Polsce punktem zwrotnym była ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. wprowadzająca pojęcie dobro kultury współczesnej. Praca podejmuje próbę zilustrowania stanu ochrony dziedzictwa architektury i urbanistyki polskiej na terenie województwa zachodniopomorskiego w ciągu ostatniej dekady. Przedstawiona zostanie sytuacja „lokalnych ikon” architektury modernistycznej, jak i zasady ochrony obiektów będących dobrem kultury.

EN

The Polish architecture and urban planning of the 2th half of 20th century as a resource of heritage subject to necessary protection is a new phenomenon that fits into the current world direction of activities aimed at preserving the modern cultural assets. In Poland, the turning point was the Planning and Spatial Development Act of 27 March 2003, which was the first to introduce the concept of the asset of modern culture. Article attempts to illustrate the state of protection of Polish architecture and urban planning in West Pomerania province over the last decade. There were presented the situation of the “local icons” of modernist architecture, and the principle of protection of objects selected to the list of cultural heritage.

12

Ocena zasobów odnawialnych wód podziemnych Pomorza Zachodniego na podstawie modelu symulacyjnego WETSPASS

Kajewska-Szkudlarek J., Kubicz J., Kajewski I., Dąbek P.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

1080--1084

EN

The aim of the study was to the assess Western Pomeranian renewable groundwater resources in relation to climate change. The objective was accomplished by simulating the water balance components in two periods of 1971-2000 and 1981-2010, differing in terms of climatic parameters (precipitation, evaporation, air temperature and wind speed). The results of the simulation calculations allowed to assess the impact of climate change on the water balance structure of Western Pomerania and particularly on groundwater recharge. The data for the simulation calculations in the WetSpass model were included 8 numerical maps (raster), representing the basic elements of the climate, land use, types of soil (due to soil texture), depth of the groundwater table and terrain slopes. As a result of the simulation calculations, raster maps of the spatial distribution ofparticular elements of the water balance were obtained sub-divided into the summer and winter seasons and for the whole year.

13

Kształtowanie się krajobrazu kulturowego Wyspy Chrząszczewskiej

Kupiec M., Pieńkowski P.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 38

97--111

PL

Izolacja przestrzenna wysp powoduje, że tworzący się w ich obrębie krajobraz kulturowy jest odmienny w porównaniu do obszarów sąsiadujących. Jednak odmienność Wyspy Chrząszczewskiej wynika głównie z jej budowy geologicznej, która wpłynęła na szereg oddziaływań antropogenicznych, związanych z wydobyciem surowców mineralnych. W analizowanym ponad dwustuletnim okresie rozwoju przestrzennego nie stwierdzono wyraźnych zmian w sposobie jej użytkowania, jedynie prace melioracyjne prowadzone od II połowy XIX w. spowodowały zanik mokradeł oraz cennych przyrodniczo obszarów solniskowych. Charakterystyczną cechą obserwowaną współcześnie są procesy samorzutnego zadrzewienia, które mają miejsce na: odłogach, osuszonych mokradłach, wyrobiskach i stromych wybrzeżach.

EN

Spatial isolation of the islands cause differences in processes of culture landscape development, compared to the neighboring areas. However, in the Chrząszczewska Islands located in the narrow Dziwna strait, such trend is not observed due to slight isolation. Distinct character of the island landscape is mainly caused by socio – economical drivers and geomorphological composition, which contributed to a number of anthropogenic impacts associated with the extraction of mineral resources. In last two centuries of landscape history there were no significant changes in the manner of land use. Those identified were connected with land reclamation works carried out since the second half of the nineteenth century, resulted finally in the disappearance of wetlands and valuable salt meadows. As a characteristic feature of modern processes, spontaneous forest succession was observed, which took place on fallow land, drained wetlands, excavations and steep coasts areas.

14

Funkcjonowanie regionalnego transportu kolejowego w województwie zachodniopomorskim w latach 2005-2015

Wojtkiewicz S.

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2017

|

nr 20(1)

62--77

PL

W artykule omówiono zmiany zachodzące w dostępie do regionalnego transportu kolejowego w woj. zachodniopomorskim. Przeanalizowano liczbę pociągów na dobę na poszczególnych odcinkach linii kolejowych, dostępność czasową pociągami regionalnymi ze Szczecina oraz wielkość przewozów pasażerskich w 2014 r. Dostępność transportowa pociągami regionalnymi w badanym okresie uległa znacznej poprawie pod względem czasu przejazdu, liczby połączeń oraz jakości taboru. Analizując dane wielkości potoków pasażerów, można zaobserwować, że regionalny ruch kolejowy koncentruje się wokół Szczecina oraz w mniejszym stopniu wokół Koszalina. Zmiany w regionalnym transporcie kolejowym w województwie były spójne, tj,: w taborze oraz modernizacji tras, co wpłynęło na pozytywną zmianę funkcjonowania transportu zbiorowego w regionie. W 2015 r. zachodniopomorski regionalny transport kolejowy był jednym z najlepiej funkcjonujących w Polsce.

EN

The analysis was concerning the number of trains per day on particular sections of railway lines, timing availability of regional trains departing from Szczecin and the quantity of passengers, whitch had been transported in the year of 2014. Transport accessibility by the regional trains during the period of study has significantly improved in terms of travel time, number of connections and quality of rolling stock. The analysis of passengers stream shows that regional rail traffic is concentrated around the city of Szczecin and in the minor amount around the city of Koszalin. Changes in regional railway transport in the voivodeship were consistent, that is: rolling stock and modernization of routes had influenced on the positive change in the functioning of public transport in the region. In the year of 2015, West Pomeranian regional rail transport was one of the best performing in Poland.

15

O wpływie przemysłu cementowego na architekturę Pomorza Zachodniego od połowy XIX wieku

Hamberg-Federowicz A. M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2017

|

R. 73, nr 5

232--233

PL

W połowie XIX w. pod Szczecinem powstała pierwsza niemiecka cementownia i rozwinął się przemysł cementowy. Dzięki temu w regionie powstało wiele nowatorskich budowli żelbetowych, w tym inżynierskich i drogowych, oraz obiekty architektury i elementy zagospodarowania terenu. Wpływ działalności cementowni „grupy szczecińskiej” na architekturę Pomorza Zachodniego wymaga dalszych badań.

EN

In the mid-nineteenth century near Szczecin was founded first German cement factory and it was a beginning of development of cement industry in region. Thanks to this in Szczecin’s district, a number of innovative structures of reinforced concrete, including engineering constructions, roads and architectural elements and landscaping elements was build. Impact of cement plants activity creating so called „Szczecin’s group” on architecture of Western Pomerania requires further research.

16

Zachodnie drogowe obejście Szczecina jako kluczowa inwestycja dla rozwoju Pomorza Zachodniego

Dziechciarz M.

Transport, Logistyka, Porty

|

2016

|

nr 1

11--14

17

Tożsamość krajobrazu wsi Pomorza Zachodniego

Rzeszotarska-Pałka M.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

149--162

PL

Krajobraz kulturowy Pomorza Zachodniego został ukształtowany w wyniku przemian cywilizacyjnych i politycznych trwających od X w. do czasów współczesnych. Najbardziej charakterystyczne elementy krajobrazu obszarów wiejskich regionu zostały wykształcone w okresie średniowiecza oraz późniejszego rozwoju wielkiej własności ziemskiej. Są to zachowane do dzisiaj średniowieczne układy ruralistyczne i obiekty sakralne, a także folwarki i założenia rezydencjonalne oraz zabudowa mieszkalna i gospodarcza pochodząca głównie z XIX w. oraz końca XVIII w. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu wiejskiego oraz przyczyn problemów związanych z poszukiwaniem regionalnej tożsamości kulturowej mieszkańców Pomorza Zachodniego.

EN

The cultural landscape of the Western Pomerania was formed as a result of civilization and political transformations lasting from the 10th century up to contemporary times. The most characteristic elements of the landscape of country areas of the region were created in the period of the Middle Ages and the development of the great land ownership. These are rural layouts and churches from the Middle Ages, as well as manor farms and residential layouts and also the residential and farm buildings coming mainly from the 19th century and the end of the 18th century. The aim of that paper is to present characteristic elements of the rural landscape of Western Pomerania and causes of the problems associated with the search the cultural identity of residents of that region.

18

Społeczna Opieka Zabytków na Pomorzu Zachodnim w latach 1952-1970

Małecki A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 33

91--98

PL

W opracowaniu przedstawionych zagadnień wykorzystałem materiał archiwalny przechowywany w zasobie Archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, który został uzupełniony o dokumentację znajdującą się Archiwum Państwowym w Szczecinie. Na podstawie zgromadzonych dokumentów działalność SOZ należy ocenić pozytywnie, aczkolwiek ich aktywność na tym polu nie była doceniana i wspierana przez władze terenowe. Bardzo ważną rolę w krzewieniu idei ochrony zabytków odegrała inteligencja, która była w owym okresie nośnikiem kultury na Pomorzu Zachodnim. Ludzie wykształceni rozumieli, czym było zachowanie pomników kultury dla przyszłych pokoleń. Poniemieckie dziedzictwo kulturowe dzięki zaangażowaniu inteligencji było w pewien sposób chronione przez nieliczne osoby. Społeczna Opieka Zabytków jako ruch nie zaistniała znacząco na Pomorzu Zachodnim. Przyczyn było wiele, ale najważniejsza to brak więzi historycznej z regionem. Dzięki meldunkom społecznych opiekunów Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie był bardzo dobrze zorientowany w stanie substancji zabytkowej w województwie szczecińskim. W pewien sposób SOZ uzupełniła lukę spowodowaną brakiem etatów dla służby konserwatorskiej w województwie szczecińskim.

EN

For studying the presented issues I have used archive material stored in the Archive of the West-Pomeranian Voivodeship Heritage Protection Office in Szczecin, which was supplemented with documentation kept in the State Archive in Szczecin. On the basis of the collected documents the work of PHP should be positively evaluated, although their activity in this field was neither appreciated nor supported by local authorities. The intelligentsia, who at that time were the supporters of culture in West Pomerania, played a very important part in popularising the idea of heritage protection. Educated people understood the significance of preserving cultural heritage for future generations. The former German cultural heritage was to some extent protected by a few people thanks to the involvement of intelligentsia. Public Heritage Protection as a movement was never of much significance in West Pomerania. There were numerous reasons, but the essential one was lack of historical ties with the region. Owing to reports from public guardians, the Voivodeship Heritage Conservator in Szczecin was very well informed about the state of historic substance in Szczecin Voivodeship. In a way the PHP filled in the gap caused by lack of full-time jobs for conservation services in Szczecin Voivodeship.

19

Ocena geochemiczna cieków wodnych Pomorza Zachodniego

Pokorny P., Senze M., Dobicki W., Kowalska-Góralska M., Polechoński R.

Przemysł Chemiczny

|

2013

|

T. 92, nr 9

1768-1771

PL

Przedstawiono wyniki geochemicznej oceny osadów dennych rzek przymorza. Zbadano zawartość Cd, Pb, Ni, Cu i Zn w osadach dennych rzek Czerwonej, Wieprzy, Parsęty, Strzeżenicy, Dzierżęcinki, Unieść, Grabowej i Radwi, których zlewnie znajdują się na terenach użytkowanych rolniczo, ale z wpływami gospodarki komunalnej i przemysłu. Ze względu na zawartość metali badane osady denne wskazują na brak lub niewielkie zanieczyszczenie. Stwierdzono, że większe stężenia jonów metali występują w osadach rzek o mniejszej zlewni.

EN

Contents of Cd, Pb, Ni, Cu and Zn in sediments from 8 coastal rivers with an agro-forestry catchment were detd. The rivers belong to the I class of purity except for Cd in 2 rivers (II class).

20

Zastosowanie metody River Habitat Survey do oceny jakości rzeki Wardynka (Polska północno-zachodnia)

Spieczyński D, Raczyńska M, Grzeszczyk-Kowalska A, Raczyński M, Zimnicka-Pluskota M

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 35

85--94

PL

W pracy przedstawiono klasyfikację stanu ekologicznego rzeki Wardynka według metody River Habitat Survey. Badania prowadzono w ramach projektu pt. Przeprowadzenie oceny stanu zasobów przyrodniczych zlewni rzeki Iny w ramach projektu LIFE+: „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów” finansowanego ze środków Wspólnoty Europejskiej instrumentu finansowego LIFE+ oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Uzyskane dane umożliwiły obliczenie dwóch syntetycznych wskaźników hydromorfologicznych HQA (Habitat Quality Assessment) i HMS (Habitat Modification Score), które są wypadkową wielu pojedynczych parametrów podstawowych. Obliczone wartości liczbowe wskaźników HQA wynoszącego 48 i HMS wynoszącego 3 wykazały, że wody rzeki Wardynka odpowiadają klasie IV, co oznacza umiarkowany stan ekologiczny.

EN

The paper presents the classification of the ecological condition of Wardynka river according to the River Habitat Survey method. The research has been carried out within the project entitled Carrying out the assessment of the condition of natural resources of the reception basin of the river Ina within the project LIFE+: “Building of the blue corridor along the valley of the Ina river and its tributaries” financed from the funds of the European Community financial instrument LIFE+ and the National Fund of Environmental Protection and Water Management. The obtained data facilitated the calculation of two synthetic hydro-morphological indices HQA (Habitat Quality Assessment) and HMS (Habitat Modification Score), which constitute the result of many singular basic parameters. The calculated numerical values of the indices HQA amounting to 48 and HMS amounting to 3 proved that the waters of the Wardynka river correspond with the fourth class, which means a moderate environmental conditio.