Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Krakow regulatory plans in the 1920s. The outline of the issues, selected cases by Marian Lenk

Motak Maciej

Architectus

|

2022

|

Nr 3 (71)

17--28

EN

The article presents the issues of drawing up regulatory plans for Krakow in the interwar period, on the areas incorporated into the city (Greater Krakow) between 1909 and 1915. The case studies are three plans made in the City Regulation Office, nearly in the same time (1925–1926). All three selected plans differ substantially one from the other by the size of planned area, various conditions, planned functions. These are: general regulatory plan for the Dąbie district (a vast multifunctional area), regulatory plan for a part of the Płaszów district (medium-sized residential ensemble), regulatory plan for the part of Wielicka Street (road and railway traffic system). Each case was characterized by the plans’ conditions, assumptions, features, as well as by the degree of implementation and the further transformations of the plan area. The analyses were carried out on the basis of the original plans, other available archival sources and using the literature on the subject. The main characteristics of the plans are summarized, including their similarities and differences. As a result of the analyses, all three plans were attributed to the same person, engineer Marian Lenk (1879–1961). The basic information on Lenk was provided in the following part of the article. The conclusion contains a comparison of the three discussed plans, which exemplify the phenomenon of regulatory plans in interwar Krakow. The more important features of the author of the plans Lenk’s urban creative work are listed, too.

PL

W artykule przedstawiono, na wybranych przykładach, problematykę sporządzania planów regulacyjnych dla Krakowa w okresie międzywojennym, na obszarach przyłączonych do miasta (Wielkiego Krakowa) w latach 1909–1915. Omówiono trzy plany wykonane w Biurze Regulacji Miasta niemal w tym samym czasie (w latach 1925–1926). Wybrane plany istotnie różnią się pomiędzy sobą wielkością obszaru objętego rozplanowaniem, rozlicznymi uwarunkowaniami, planowanymi funkcjami. Są to: generalny plan regulacyjny dla dzielnicy Dąbie (rozległy obszar o wielu funkcjach miejskich), plan regulacyjny dla fragmentu dzielnicy Płaszów (zespół mieszkaniowy średniej wielkości), plan regulacyjny dla odcinka ulicy Wielickiej (układ komunikacji drogowej i kolejowej). Dla każdego przypadku dokonano charakterystyki i analizy uwarunkowań, założeń i cech planu, a także stopnia jego realizacji oraz późniejszych przekształceń obszaru objętego planem. Analizy wykonano na podstawie oryginałów planów, innych dostępnych źródeł archiwalnych oraz z wykorzystaniem literatury przedmiotu. W wyniku analiz zestawiono podstawowe cechy charakterystyczne planów, w tym dotyczące ich podobieństwa i różnice. Ustalono, że wszystkie trzy omawiane plany zostały opracowane przez tego samego autora – inż. Mariana Lenka (1879–1961). W dalszej części artykułu przedstawiono także podstawowe informacje o nim. W podsumowaniu dokonano zestawienia i porównania trzech omówionych planów jako w znacznym stopniu egzemplifikujących istotne dla rozwoju miasta zjawisko planów regulacyjnych w międzywojennym Krakowie. Wskazano ponadto ważniejsze cechy urbanistycznej twórczości autora planów – Mariana Lenka.

2

Park Wojciecha Bednarskiego jako stały element determinujący rozwój urbanistyczny Podgórza. Interpretacja projektowa romantycznego parku

Wowczak Jerzy

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 64

75--92

PL

Park Wojciecha Bednarskiego w Podgórzu funkcjonuje w literaturze przedmiotu jako jedna z pierwszych rekultywacji terenu poprzemysłowego. W 2019 powstał projekt rewitalizacji. Zgromadzony w trakcie prac projektowych materiał archiwalny pozwolił na pogłębioną interpretację inicjatywy założycielskiej Wojciecha Bednarskiego. U jej podstaw znajdowały się idee romantyczne i pozytywistyczne. Park pełnił ważne funkcje społeczne i determinował procesy urbanistyczne w najbliższej okolicy. Powstawał etapami na przestrzeni 40 lat. Mimo że był przedmiotem badań i prac projektowych pod koniec XX i na początku XXI wieku, jego układ kompozycyjny uległ zatarciu, a walory krajobrazowe degradacji. Projekt rewitalizacji uczytelnia fazy historyczne, przywraca zasady kompozycyjne, które przyświecały jego założycielowi. W sposób dyskretny wprowadza współczesne elementy do kompozycji, które formą architektoniczną nawiązują do czasu świetności parku, kiedy służył za salon towarzyski Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza.

EN

Wojciech Bednarski Park in Podgórze appears in the literature as one of the earliest regenerations of a post-industrial area. In 2019, a renewal design was developed. The archive materials collected during work on a design allowed for an in-depth interpretation of Wojciech Bednarski’s founding initiative. It was grounded in Romantic and Positivist ideas. The park fulfilled important social functions and determined the urban planning processes in its vicinity. It was created in stages for forty years. Although it was the subject of examinations and design works in the late twentieth and early twenty-first century, its composition layout was erased and the landscape values degraded. The restoration design made the park’s historical phases more legible and restored the compositional principles followed by its founder. It discreetly introduced contemporary components into the composition, with their architectural form referring to the times of the park’s splendor, when it was the parlor of the Free Royal Town of Podgórze.

3

Soldiers' sections at the Jewish cemeteries of the former Krakow Fortress in the years 1914–1939

Schubert Jan

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 39

279--298

EN

This article is an attempt at recreating the history of the soldiers' sections of Jewish cemeteries within the former Krakow Fortress, ranging from those established during the Great War to the present. The sites in question are the Jewish necropolises at Miodowa Street – for the Jewish Community of the city of Krakow, and near Jerozolimska Street, for the town of Podgórze. During the Nazi German occupation, several valuable sepulchral monuments were destroyed and the soldiers' section was drastically downscaled and vandalised, while the old cemetery at Jerozolimska Street ceased to exist.

PL

Artykuł jest próbą odtworzenia dziejów kwater żołnierskich na cmentarzach żydowskich w obrębie dawnej Twierdzy Kraków od ich założonych, w latach Wielkiej Wojny, do czasów obecnych Były to nekropolie żydowskie przy ul. Miodowej – dla Gminy Żydowskiej miasta Krakowa i przy ulicy Jerozolimskiej dla miasta Podgórza. W czasie okupacji niemieckiej na cmentarzu przy ul. Miodowej zniszczono szereg wartościowych pomników nagrobnych oraz w ogromnym stopniu zmniejszono i zdewastowano kwaterę żołnierską, natomiast stary cmentarz przy ulicy Jerozolimskiej przestał istnieć.

4

Krajobraz poeksploatacyjny kamieniołomu Liban w Krakowie

Zarychta Roksana

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 12

1002--1011

EN

The paper concerns the Liban quarry in Cracow, which is located in the Podgórze district of Cracow. It shows the outline of the geological structure and history of quarrying, while the current topography and dominant elements of the relief of this object are discussed in more detail. Anthropogenic changes in the natural environment of the quarry have revealed its geodiversity and enhanced its biodiversity. It contains vertical rocky walls, debris cones, waste-heaps, a vast undulated surface of the quarry bottom, as well as diverse flora and fauna. Within the borders of the Liban quarry, the remains of industrial buildings and the staging for the film entitled "Schindler's List” have survived. Despite the fact that the extraction has already finished a long time ago, the quarry has not been systematically reclaimed or developed.

5

O starym Podgórzu słów kilka. Krajobraz kulturowy dzielnicy Krakowa

Łyczak J.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2015

|

Nr 1

85--104

PL

Podgórze to jedna z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych dzielnic Krakowa. Położona na prawym brzegu Wisły była świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych i przemian jakie stały się udziałem całego miast przez stulecia. Dziś staje się obiektem uwagi i zainteresowania zarówno turystów, przyciąganych tutaj przez nowe muzea i placówki kulturalne, ale także badaczy, którzy próbują rozwiązać niejedną z zagadek przeszłości tego rejonu miasta. Obserwujemy tu także szereg działań nie zawsze właściwie wspomagających ochronę krajobrazu kulturowego tej dzielnicy a niejednokrotnie wręcz mu szkodzących.

EN

Podgórze is one of the most beautiful and picturesque districts of Krakow. Situated on the right bank of the Vistula has witnessed of many important historical events and changes that have become to all the city districts for centuries. Today, Podgórze becomes the object of attention and interest to both, tourists attracted here by new museums and cultural institutions, but also researchers who are trying to solve many of the past mysteries of this area. We may also notice here a number of operations that are not properly supporting the protection of the cultural landscape of this district and sometimes even harming its image.

6

Bonarka City Center - wielofunkcyjne centrum miejskie

Siedlecka A.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2008

|

Nr 5

56-57

PL

W artykule przedstawiono 3 etapy realizacji wielofunkcyjnego centrum miejskiego Bonarka City Center, powstającego na terenie poprzemysłowym Podgórze w Krakowie.

7

Twórcza rekompozycja architektoniczno-krajobrazowa zdegradowanego zabytkowo przedmieścia - na przykładzie fragmentu dzielnicy Pogórze w Krakowie

Kisielowski M.

Przestrzeń i Forma

|

2006

|

Nr 4

259-276

8

Transformacja historycznych struktur urbanistycznych we współczesne „miasta w mieście" na przykładzie Krakowa

Motak M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2004

|

R. 101, z. 2-A

103--112

EN

There is a number of ways to create a "town in the city." It may emerge, for example, as a result of preserving some specificity by an independent urban unit after it has lost its independence and become part of a greater one. Cracow was granted the Charter in 1257. Then it was the capital of Poland, nowadays it is the third biggest city in the country. From the 13th to the 20th century, eight neighbouring towns of different size and importance originated and grew more or less successfully next to Cracow to be eventually incorporated into the city. The author discusses mostly the epilogues of their stories, which took place after they had become the districts of Cracow. Three districts can be now recognized as "towns in the city": 14th-century Kazimierz, 18th-century Podgorze and 20th-century Nowa Huta, which were joined with Cracow in 1800, 1915 and 1951, respectively. Each of them was created in a sort of particular opposition against Cracow, however those reasons have already lost all significance. Before the unifications, those towns had full municipal rights, being already well-developed areas of considerable population, economy, and urban form. Still recognizable for their unique features and values, such as local traditions and attitude, particular functions and architecture, those three "towns in the city" have recently enjoyed increasing interest and attractiveness.