Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stratygrafia i paleogeografia czwartorzędu południowej Warmii

Morawski W.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

T. 181

73--80

PL

Obszar badań obejmuje: fragment zdenudowanej wysoczyzny nidzickiej z okresu stadiału Mławy zlodowacenia Warty pozbawionej form akumulacyjnych (część południowa), pozbawioną form akumulacyjnych strefę maksymalnego zasięgu stadiału głównego zlodowacenia Wisły (część środkowa) oraz obszar sandrowy z fragmentami wysoczyzny tego stadiału w rejonie Olsztynka i Jedwabna (część północna). Głównymi elementami rzeźby obszaru w obrębie zasięgu ostatniego zlodowacenia są rynny polodowcowe i tarasy sandrowe. Podłoże osadów plejstoceńskich stanowi seria osadów górnego miocenu, których powierzchnia stropowa wykazuje deniwelacje do 300 m, spowodowane głównie glacitektonicznymi wypiętrzeniami (spiętrzone nasunięcia i wyciśnięcia diapirowe) miejscami do powierzchni terenu. Na badanym obszarze rozpoznano otworami wiertniczymi i badaniami geofizycznymi 8 poziomów morenowych wraz z osadami dzielącymi, które zostały szczegółowo omówione. Szczegółowe badania, w tym kartowanie geologiczne w skali 1:5000 z dokumentacją otworową, przeprowadzono w rejonie Łyna–Orłowo (ok. 30 km2) stanowiącym obszar kompleksowego testowania metod geofizycznych. Na podstawie wykonanych badań sejsmicznych i elektrooporowych przedstawiono szczegółową interpretację stratygraficzną i strukturalną sięgającą do stropu kredy. Została ona zilustrowana 9 krzyżującymi się przekrojami geologicznymi. Głównym elementem strukturalnym są zaburzenia glacitektoniczne rozpoznane do głębokości ok. 300 m, w które zaangażowane są osady od oligocenu do zlodowacenia odry. Są to piętrowo ułożone nasunięcia (łuski) glacitektoniczne i wypiętrzenia diapirowe. Obszar badań stanowi południowo-zachodni fragment warmińskiej prowincji sedymentacyjnej plejstocenu, która cechuje się przewagą procesów erozyjnych nad sedymentacją glacjalną w całym plejstocenie, występowaniem licznych luk sedymentacyjnych obejmujących w szczególności interglacjały. Charakterystyczna jest tu nieciągłość poziomów glacjalnych i ich zróżnicowanie w położeniu pionowym, występowanie miąższych serii osadów wodnolodowcowych oraz lokalnych zastoisk usytuowanych na różnych poziomach.

EN

The study region covers the following areas: part of the Nidzica Plateau developed during the Mława Stadial of the Wartanian Glaciation and devoid of glacial landforms - in the south, a zone of the maximum ice-sheet extent of the Main Stadial of the Vistulian Glaciation (also devoid of glacial landforms) - in the middle part, and an outwash plain with fragments of the Main Stadial glacial plateau, extending near Olsztynek and Jedwabno - in the north (Fig. 1). The main topographic elements within the zone of the maximum ice-sheet extent of the last glaciation are 6 outwash plain terraces. In the south, they surround erosional outliers representing fragments of an older glacial plateau. The terraces are transected by glacial tunnel valleys whose southern ends mark the maximum limit of the ice-sheet of the Vistulian Glaciation. Detailed mapping and geophysical investigations were performed in the southern sector of the Łyna tunnel valley (Fig. 2). The Pleistocene deposits are underlain by an Upper Miocene sequence whose top surface elevation varies by 300 m. Such variations are caused largely by glaciotectonic disturbances (thrusts and diapiric structures) up to the ground level. 8 till horizons with intervening deposits have been identified in the study area. They are thoroughly described and showed in the synthetic profile (Fig. 3) and in detailed cross-sections (Figs. S-13), basing on analyses of about 150 drillings, including cored boreholes for mapping purposes (Fig. 4). The Pleistocene sequence is highly diverse and simple as compared with other sections from north-east Poland. The paper thoroughly describes glaciations: Narewian, Nidanian, Sanian, Wilgian, Wartanian (2 stadials), Vistulian and Eemian Interglacial deposits. Detailed investigations, including 1: 5000 geological mapping with drilling documentation, were performed in the Łyna-Orłowo region (approximately 30 km2) as an area of complex testing of geophysical methods. Seismic and resistance profiles from that area enabled stratigraphic and structural interpretation at 9 crossings of geological cross-sections down to the top of Cretaceous. The main structural element are glaciotectonic deformations reaching a depth of about 300 m and involving Oligocène through Odranian Glaciation deposits. These are stacked glaciotectonic thrusts (slices) and diapiric upthrustings. In the immediate proximity of the folded and glaciotectonically upthrusted Miocene deposits, lithologically and genetically variable Pleistocene deposits are observed in the Łyna-Orłwo region. They are intercalated with Miocene sediments. Precise determination of their stratigraphie position is impossible. It was found that deposits older than Odranian Glaciation are involved in older glaciotectonic deformations, whereas Vistulian Glaciation deposits are involved in younger deformations. Parts of the geophysical profiles, where no boreholes are available for interpretation, contain unidentified Pleistocene deposits (Figs. 5-13) which can be tentatively assigned to the early Pleistocene. The study area is the southern part of the Pleistocene Warmia sedimentary province (Fig. 14) characterized by erosional processes prevailing over glacial sedimentation in the Pleistocene, and by the presence of abundant sedimentary gaps spanning in particular interglacial periods. Typical of this area are glacial horizons discontinuous and diverse in the vertical section, and thick fluvioglacial series and local ice-dam lakes at various levels. The Warmia province is part of the Peribaltic Syneclise. To the east it adjoins the Mazury province being part of the Mazury-Suwalki Anteclise. During the last glaciation these provinces corresponded to the large Warmia and Mazury ice-sheet lobes separated by a NE-SW-trending inter-lobe zone.

2

Zasięgi lądolodu skandynawskiego w dorzeczu Wisły wyznaczone na podstawie petrograficznych badań glin lodowcowych, w nawiązaniu do izotopowych stadiów tlenowych

Lisicki S.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 3

217-223

PL

Petrograficzne badania frakcji żwirowej 5-10 mm glin lodowcowych pozwoliły scharakteryzować regionalne litotypy dorzecza Wisły. Na podstawie wyników tych badań i badań palinologicznych wyróżniono 16 stratygraficzych litotypów glin lodowcowych należących do 8 zlodowaceń: Narwi, Nidy, Sanu 1,Sanu 2– Wilgi,Liwca, Krzny, Warty iWisły. Pozwoliło to określić przybliżone granice maksymalnego zasięgu glin lodowcowych o różnych litotypach i lądolodów je akumulujących. Przedstawiono dwie wersje korelacji tych zasięgów z krzywą wskaźnika izotopów tlenu i w nawiązaniu do proponowanej stratygrafii glacjalnego plejstocenu dorzecza Wisły.

EN

Petrographical study of gravels of 5-10 mm in diameter permitted to define regional lithotypes of tills occuring within the Vistula drainage basin area. On the base of lithological and palynological studies 16 stratigraphic lithotypes of tills representing 8 (Narevian, Nidanian, Sanian 1, Sanian 2, Liviecian, Krznanian, Wartanian and Vistulian) were distinguished. Results of studies permitted define the maximum extent of particular ice sheets as well as till horizons different age. These ice sheets and tills ranges were correlated with regional stratigraphic scheme of the Pleistocene deposits and isotopic oxygen stages.

3

Jeziorno-bagienne osady organiczne interstadialu prewarciańskiego w odsłonięciach kopalni "Bełchatów"

Balwierz Z., Goździk J.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 4

320-324

PL

Dokładniej opracowanymi dotychczas utworami organicznymi z Bełchatowa, rozdzielającymi osady kompleksu odrzańskiego i warciańskiego są aluwia nazywane serią Chojny. W aluwiach tych są zaznaczone wyraźne fazy erozji powodujące luki w profilach osadów organicznych. W związku z tym nasuwają się wątpliwości, czy nie uległy erozji osady z optimum klimatycznego. Znalezione niedawno osady jeziorno-bagienne nazwane serią Żłobnicy, występujące w analogicznej sytuacji stratygraficznej, jak seria Chojny cechuje duża ciągłość sedymentacji organicznej dająca lepszą gwarancję uchwycenia optimum klimatycznego. Przeprowadzone badania palinologiczne wykazały, że roślinność panująca w czasie trwania optimum miała charakter interstadialny

EN

Organic material that separates Odrian and Wartian complexes from Bełchatów which until now have been examined in a detailed way comes from fluvial deposits called the Chojny series. In the alluvium significant marks of erosion phases resulting in gaps in the organic sediments profiles are visible, which pose a question whether deposits from the climatic optimum were not removed by the erosion. Recently, lacustrine-boggy deposits called the Żłobnica series that lie in a similar stratigraphic position to the Chojny series have been found. They show features of more continuous organic deposition and could better serve to pinpoint the climate optimum. Palynological analyses of the Żłobnica series have demonstrated that the vegatation indicates an intersiadial character of that optimum.