Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problemy określenia „wieku” wód podziemnych drenowanych przez źródła pienińskie

Humnicki Włodzimierz, Szostakiewicz-Hołownia Marzena, Porowski Adam

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

59--65

PL

W artykule zaprezentowano wyniki oznaczeń trytu w wodach z czterech źródeł usytuowanych na terenie Pienińskiego Par¬ku Narodowego. Za pomocą programu FLOWPC podjęto próbę oszacowania trytowego wieku wód w systemie hydrogeologicznym, tj. czasu wymiany wody w zbiornikach drenowanych przez źródła. Z uwagi na skomplikowany porowo-szczelinowy system krążenia wód i niewielkie obszary zasilania najbardziej prawdopodobne wyniki uzyskuje się dla modeli dyspersyjnych i eksponencjalno-tłokowych. Uzyskane wyniki szacowania wieku wód, niezależnie od przyjętego modelu i jego parametrów, potwierdzają stosunkowo młody wiek wód, nieprzekraczający najprawdopodobniej 30 lat, i świadczą o drenowaniu przez badane źródła wód współczesnego zasilania infiltracyjnego.

EN

The paper presents the results of tritium determinations in four springs located within the Pieniny National Park. The attempt of assessing the age of groundwater, i.e. the groundwater tritium turnover time in the drained reservoirs was made using the FLOWPC computer code application. Due to the complex fissure-pore groundwater circulation system as well as relatively small recharge areas, the most reliable results were obtained for dispersion and exponential-piston flow models. The obtained groundwater age estimations, regar¬dless of the assumed model and its parameters, corroborated the relatively young age of studied waters, presumably not exceeding 30 years. This proves that the studied springs in the Pieniny National Park are recharged mainly by modern infiltration.

2

Atrakcyjność Pienińskiego Parku Narodowego w opinii turystów

Barniak J., Olucha M.

Geotourism / Geoturystyka

|

2018

|

nr 1-2 (52-53)

I-X

PL

Parki narodowe w Polsce są chętnie odwiedzane przez turystów. Wśród nich dużą popularnością cieszy się również Pieniński Park Narodowy, będący jednym z najmniejszych parków narodowych w kraju. Ochroną obejmuje on część Pienin odwiedzaną przez zorganizowane grupy turystów już od prawie 200 lat. Obszar Pienin odznacza się walorami przyrodniczymi, tj. specyficzną budową geologiczną, urozmaiconym ukształtowaniem terenu oraz ciekawą szatą roślinną. Cechuje się również obecnością obiektów kulturowych i punktów widokowych. Na jego terenie organizowane są wydarzenia, które mogą przyciągać turystów. Celem pracy było wskazanie najatrakcyjniejszych turystycznie miejsc i obiektów parku w opinii odwiedzających. Badania ankietowe w postaci sondażu diagnostycznego przeprowadzono na terenie parku na szlaku żółtym, z przełęczy Szopka w kierunku Krościenka. W opinii respondentów głównym atutem parku są walory krajobrazowe oraz szlaki piesze. Najbardziej atrakcyjnym turystycznie miejscem są Trzy Korony, dużą popularnością cieszy się również spływ Dunajcem. Park najczęściej odwiedzają osoby w wieku 20–40 lat, z wykształceniem wyższym, wybierające turystykę pieszą. Na obszarze parku turyści najczęściej spędzają dwa, trzy dni, często jest on także miejscem jednodniowych wycieczek. Respondenci deklarują chęć ponownego odwiedzenia parku, co wskazuje na jego atrakcyjność i pozwala wysunąć wniosek, iż ruch turystyczny na jego obszarze będzie wzrastał.

EN

In Poland national parks are places willingly visited by tourists. Among them the Pieniny National Park, which is one of the smallest national park in the country, is also very popular. Area of the Park covers a part of the Pieniny Mountains, visited by organized groups of tourists for almost 200 years. The Pieniny are characterized by natural values such as a specific geological structure, varied ter- rain and interesting vegetation cover. It is also characterized by the presence of cultural objects, viewpoints and organized events that can encourage tourists to visit. The purpose of the work was to identify the most attractive places and objects in the Park in the opinion of visitors. Survey research in the form of a diagnostic poll was carried out in the Park on the yellow trail from the Szopka Pass to the Krościenko. Landscape values and attractive hiking trails are the main advantages of the Park in tourists opinion. Three Crowns Mountain is the most attractive place, the Dunajec River Gorge rafting enjoys great popularity too. Tourists of the aged of 20 to 40 years old, with higher education who choose walking excursions, are persons mostly visiting the park. Short trips from 2 to 3 days long as well as day trip are the most popular stays in the Park. Respondents declare that they want to visit the Park again, which indicates its attractiveness. Taking into account above, it can be concluded that tourist traffic in the Pieniny National Park will increase.

3

Identyfikacja okresów suszy hydrogeologicznej na podstawie obserwacji źródeł w Pienińskim Parku Narodowym (pieniński pas skałkowy) – wyniki wstępne

Humnicki W.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1264--1269

EN

The paper discusses the results of stationary limnimetric observations conducted since 2003 for three springs located in Pieniny Czorsztyńskie within the Pieniny National Park. Current knowledge on the hydrogeological regime of the examined springs, and especially their response to precipitation, meltwater supply and type of discharge recession during periods with no water supply indicated that all the springs drained small local groundwater reservoirs characterized by rapid water exchange. One of the springs was ofperiodic nature. Relatively short (14 years) observational series on spring discharge were used to identify the periods of low flow and hydrogeological drought. In order to achieve this goal, total precipitation and snow cover thickness were analyzed in individual hydrological years. Low flow periods were defined as those when the spring discharge dropped below an average value calculated on the minimum annual spring discharge for the observation period. Identification of the hydrological drought was based on the interpretation of moving average values, which allowed for the elimination of changes in spring discharge due to seasonal fluctuations and random deviations. The basis for the determination of hydrogeological droughts were the deviations ofmoving average values from the mean value over the entire observation period. The methodology was similar to the ways of determining hydrogeological drought described by other authors in mountainous areas of Poland. Periods of the most severe hydrogeological drought in the Pieniny occurred in the 2003-2004, at the turn of 2005 and 2006, in 2012, and in the 2015-2016. Specific dates of drought occurrence for different springs were variable and depended on the morphological location of the spring and local hydrogeological conditions.

4

Zmiany wydajności monitorowanych źródeł w Pienińskim Parku Narodowym w latach 2003–2014 (pieniński pas skałkowy)

Humnicki W.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

750--755

EN

The paper presents the 12-years discharge variations of the three springs located within the Pieniny National Park. The background was the observations of the water table variation in the springs and seasonal measurements of the springs discharge, which made the possibility of calculation of the rating curves. Generally, the Pieniny springs are characterized by low discharge. The mean discharge of the springs studied for the period 2003–2014 was as follows: spring of the Potok pod Wysoki Dział – 1.66 dm3s‒1, spring of the Kotłowy Potok – 0.26 dm3s‒1, seasonal spring of the Kirowy Potok – 0.10 dm3s‒1. Variations of the springs discharge are different due to the fact that particular spring drain separate, and relatively small groundwater reservoir. First of all, the influence of the many-years variation in the sum of atmospheric precipitation as well as the amount of infiltrating meltwater can be observed. Observations with monthly distribution showed the characteristic shift between maximum discharge of the spring and the sum of atmospheric precipitation (about 1 month shift) as well as the thawing period (1–3 months shift). Presumably, during dry seasons the springs have mainly the thawing regime, in the normal (balanced) seasons – the thawing-precipitation regime is dominant, and during the wet season – the precipitation-thawing regime prevails. In the years 2012 and 2013 the sudden decrease of discharge of the Kotłowy Potok and Kirowy Potok springs have been observed which is in well agreement with the hydrogeological drought identified in Poland.

5

Reakcja wybranych źródeł pienińskich na zasilanie roztopowe

Humnicki W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

205--210

PL

W artykule przedstawiono reakcję na zasilanie roztopowe trzech źródeł usytuowanych na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego, w których od 2003 r. Są prowadzone obserwacje stacjonarne przy użyciu automatycznych limnimetrów z ciągłą rejestracją danych. Przeanalizowano elementy meteorologiczne, wywierające bezpośredni wpływ na dynamikę zmian infiltracji i retencji zbiorników wód podziemnych zasilających badane źródła w okresie zimowym i wczesnowiosennym, w tym w szczególności temperaturę powietrza, czas utrzymywania się, maksymalną i średnią grubość pokrywy śnieżnej oraz terminy roztopów. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że na przebieg zasilania roztopowego źródeł pienińskich wpływ ma cały szereg czynników meteorologicznych, geologicznych oraz hydrogeologicznych. Do najważniejszych można zaliczyć: warunki meteorologiczne zimy, usytuowanie morfologiczne źródła, głębokość dróg krążenia wód podziemnych drenowanych przez źródło oraz ewentualną złożoność systemów ich zasilania.

EN

The stationary monitoring of selected springs in the area of the Pieniny National Park has been conducted since 2003. This paper presents the reaction of spring discharge on the snow cover thawing. The discharge has been monitored by means of the automatic limnimeters with continuous data logging. The study concerned meteorological factors (i.e. Air temperature, snow cover thickness and duration, time of thawing) affecting directly the infiltration and retention dynamic of waters recharging springs in winter and early-spring period. The duration and course of the spring recharge caused by thawing depends on many interrelated meteorological, geological and hydrogeological factors. The most important are the winter meteorological conditions, morphological position of the spring, the depth of groundwater flow paths drained by the spring, and eventual relationship among recharging systems of particular springs.

6

Merkury Content in Soils of the Pieniny National Park

Mazurek R., Szymajda K., Wieczorek J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 8

973-979

EN

The work aimed at determining total mercury content in soils of the Pieniny National Park and relationship between propenies of studied soils and mercury content. Soil samples used in the studies were collected from all genetic horizons of 12 profiles. Mercury concentrations in most part of investigated profiles (11 of 12) did not exceed limit content permissible for unpolluted soils. Mercury pollution was deposited mainly in organic and humus horizons. The highest content of mercury was determined in organic and humus horizons of some mountain humic rendzina on the top of the Biała Skala. Some of physical-chemical properties influenced profile distribution of mercury. Based on statistical analysis correlations were found between mercury accumulation and soil reaction (pH measured in 1 mol KCl o dm-3), content of organic carbon and total nitrogen as well as clay fraction content (< 0.002 mm) in granulometric composition.

PL

Celem pracy było oznaczenie całkowitej zawartości rtęci w glebach Pienińskiego Parku Narodowego oraz określenie zależności między wybranymi właściwościami badanych gleb a stopniem akumulacji tego pierwiastka w glebie. Do badań pobrano próbki ze wszystkich poziomów genetycznych 12 profilów gleb. Większość profilów (11 spośród 12) charakteryzowała się mniejszą zawartością rtęci niż wartość przyjęta dla niezanieczyszczonych gleb obszarów chronionych. Największe zawartości rtęci zano-towano w poziomach organicznych i próchnicznych badanych gleb. Niektóre właściwości fizyczne i chemiczne gleb wpłynęły na przestrzenne rozmieszczenie rtęci w profilach glebowych. Biorąc pod uwagę współczynnik akumulacji (WA), większość badanych gleb charakteryzowała się podwyższoną zawartością rtęci w porównaniu z tłem geochemicznym. Na podstawie analizy statystycznej stwierdzono, że zawartość rtęci w poziomach organicznych i próchnicznych badanych gleb była skorelowana z wartościąpH (mierzoną w 1 mol KCl o dm-3). zawartością węgla organicznego i azotu ogólnego oraz z udziałem części spławianych (< 0.02 mm) w składzie granulometrycznym.

7

Projektowanie granicy rolno-leśnej w strefie otulinowej Pienińskiego Parku Narodowego na przykładzie Sromowiec Wyżnych

Przegon W.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 2-A

193-201

PL

Dla wielu gmin i wsi terenów górskich plany zagospodarowania przestrzennego nie rozwiązują problemu granicy rolno-leśnej. Zagadnienie to bywa pomijane lub tylko częściowo rozwiązywane. Z dwu powodów: gospodarczego i krajobrazowego, jest to założenie błędne. W artykule zwraca się uwagę na zagadnienia, jakie powinny być uwzględnione przy projektowaniu granicy rolno-leśnej we wsi Sromowce Wyżne, która stanowi południową część strefy otulinowej Pienińskiego Parku Narodowego. Opisywany teren jest niezwykle czuły pod względem krajobrazowym. Obecnie jest narażony na wiele ekologicznych zagrożeń wskutek wybudowania zapory na rzece Dunajec w Czorsztynie oraz zbiornika wyrównawczego w Sromowcach Wyżnych.

EN

For many mountain communities and villages the problem of the agricultural-forest border is not solved by development plans. It is omitted, roughly or badly approached. Because of economic and landscape reasons it is a false assumption. In this paper there are presented rules which should be followed by planning services white marking the agricultural - forest border in the village Sromowce Wyżne which constitutes the southern part of the protective zones of the Pieniny National Park. The described area is extremely sensitive to landscape. At the prezent moment it is exposed to all ecological dangers due to the dam being built on the river Dunajec in Czorsztyn and the stilling basin in Sromowce Wyżne.

8

Inwentaryzacja źródeł emisji i szacunkowe określenie wielkości emisji zanieczyszczeń w gminach przyległych do Pienińskiego Parku Narodowego

Miczyński J., Stolarczyk M.

Problemy Ekologii

|

2001

|

R. 5, nr 4

157-166

PL

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego spowodowane emisją szkodliwych substancji, takich jak pył, CO, SO2, N02 stanowi bardzo poważne zagrożenie dla obszarów o szczególnych wartościach przyrodniczych, do których należy Pieniński Park Narodowy. Mimo, że nie znajduje się on w bezpośrednim sąsiedztwie dużych zakładów przemysłowych, które wpływałyby na jego dewastację, to jednak poważnym zagrożeniem są małe miejscowości zlokalizowane w jego obrębie. Odpowiedzialne są one bowiem za tzw. niską emisję, w wyniku której do atmosfery są uwalniane bardzo duże ilości szkodliwych substancji powstałych w procesie spalania węgla i koksu dla potrzeb grzewczych. Stąd też w celu określenia rzędu wielkości emitowanych substancji, w latach 1999/2000 została przeprowadzona inwentaryzacja źródeł emisji zanieczyszczeń z obszaru gmin leżących w sąsiedztwie Pienińskiego Parku Narodowego. Inwentaryzacją objęto cały sektor bytowo-komunalny w skład którego wchodzą emitory powierzchniowe (indywidualne gospodarstwa domowe) jak i emitory punktowe (lokalne kotłownie w budynkach użyteczności publicznej). Poprzez przeprowadzoną inwentaryzację możliwe było przeanalizowanie wpływu poszczególnych miejscowości na zanieczyszczenie powietrza Parku, co dało obraz realnego zagrożenia, jakie niesie emisja zanieczyszczeń oraz pozwoliło na wyodrębnienie źródeł o szczególnie wysoce, niekorzystnym oddziaływaniu na Park, stanowiąc również podstawę do dalszych działań ochronnych. Należy zaznaczyć, że przedstawione w niniejszej publikacji dane stanowią jedynie wielkości szacunkowe emisji zanieczyszczeń. Dokładne określenie emisji jest rzeczą w praktyce niemożliwą z uwagi na zbyt dużą ilość zmiennych w czasie wielkości, których dokładne ustalenie jest bardzo trudne i opiera się najczęściej na danych szacunkowych otrzymanych poprzez modelowanie matematyczne, analizy inżynierskie oraz ograniczone dane eksperymentalne.

EN

Atmospheric air pollution caused by emission of such hazardous substances as dust, CO, SO2, N02 poses a serious risk to areas of special natural qualities such as Pieniński National Park. Despite the fact that the Pieniński National Park is not located in the direct vicinity of large industries of potentially devastating effect, small settlements situated within its area cause serious risk to the park. These settlements are responsible for "Iow emission" in the consequence of which large volumes of hazardous substances are released from the process of coal and coke combustion for heating purposes. In the years 1999-2000 an inventory of emission sources in settlements located in the vicinity of the Pieniński National Park was carried out to determine the volumes of emitted pollutants. The inventory covered all municipal and household sector comprising surface emitters (individual households) and point emitters (local heating plants in public buildings). The inventory allowed analyzing the impact of individual settlements on the pollution of air in the Park. In this way a picture of an actual risk caused by pollutants emission was developed. The inventory also enabled identifying the sources that most negatively impact the Park and initiating necessary protective measures. It should be stressed that the data described in this publication represent only estimate values of pollutants emission. Too large a number of variables in time concerning volumes which specific determination is very difficult and usually based on estimate data from mathematical models, engineering analyses and limited experimental results makes a precise determination of emission practically impossible.