Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zastosowanie mięczaków słodkowodnych jako wskaźników zanieczyszczenia środowiska wodnego metalami ciężkimi (Cu, Zn, Pb, Co, Cd, Hg)

Piotrowski S.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 4

513--524

PL

Badaniami objęto 17 gatunków mięczaków słodkowodnych, z czego dla 14 gatunków oznaczono koncentracje metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg) w tkankach miękkich, a dla 16 gatunków oznaczono stężenia tych pierwiastków chemicznych w muszlach. Łącznie dysponowano wynikami analiz koncentracji metali w 110 próbkach tkanek miękkich i w 119 próbkach muszli. Gatunkami, których tkanki miękkie i muszle najlepiej reagują na zmiany koncentracji metali ciężkich w wodzie i osadach dennych, okazały się: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus. Drugą grupę, odzwierciedlającą w mniejszym stopniu poziomy metali w środowisku, stanowią cztery gatunki: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum oraz Unio tumidus. Gatunkami najlepiej odzwierciedlającymi poziomy metali w środowisku w poszczególnych układach środowiskowych są: (1) tkanki - woda: Viviparus contectus, Anodonta anatina oraz Viviparus viviparus, (2) tkanki - osady: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus, (3) muszle - woda: Dreissena polymorpha, Unio pictorum i Lymnaea stagnalis, (4) muszle - osady: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. W wodzie powierzchniowej wszystkie sześć badanych metali możemy kontrolować poprzez analizę muszli Dreissena polymorpha, a w osadach dennych Cu, Zn, Pb, Cd i Hg poprzez analizę tkanek oraz Co poprzez analizę muszli Anodonta anatina. Te dwa gatunki wydają się podstawowe do dalszych prac. Dwa gatunki uważa się za gatunki uzupełniające w dalszych pracach. Są to: Lymnaea stagnalis (w wodzie możemy kontrolować Cu, Zn, Pb, Cd poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Pb, Cd poprzez analizę muszli oraz Zn poprzez analizę tkanek), Viviparus contectus (w wodzie możemy kontrolować Cu, Co, Cd poprzez analizę tkanek i Pb poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Zn, Co i Cd poprzez analizę tkanek). W toku dalszych prac należy zrezygnować z gatunków, które od 2001 r. są na liście gatunków chronionych w Polsce. Są to: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata oraz Anodonta cygnea.

EN

The research was applied to 17 species of freshwater molluscs, for 14 species the concentration of heavy metals (Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg) was marked in soft tissues, and for 16 species the concentration of these metals was marked in shells. This study is based on the analysis of 110 samples of soft tissues and 119 samples of shells. The species that best react to the changes in concentration of the heavy metals in water and sediments are: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus. The second group, which is less related with the environment, are four species: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum and Unio tumidus. The species most related with the environment in individual arrangements are: (1) tissues - water: Viviparus contectus, Anodonta anatina and Viviparus viviparus, (2) tissues - sediments: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus, (3) shells - water: Dreissena polymorpha, Unio pictorum and Lymnaea stagnalis, (4) shells - sediments: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. In the surface water we can control all six analyzed metals through the shell analysis of Dreissena polymorpha, and in the bottom sediments we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd i Hg by soft tissues analysis and Co by shell analysis of Anodonta anatina. These two species are crucial for the future research. Two other species are considered as supplementary. Those are: Lymnaea stagnalis (in water we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Pb, Cd by shell analysis and Zn by soft tissue analysis), Viviparus contectus (in water we can control the concentration of Cu, Co, Cd by tissues analysis and Pb by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Zn, Co i Cd by tissues analysis). In the future research one should resig from using five species that are under protection in Poland since 2001. Those are: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata and Anodonta cygnea.

2

Porastanie kadłubów małych statków jako sposób rozprzestrzeniania się makrozoobentosu

Cupak J., Hałupka M, Gruszka P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 37

72--79

PL

Zbadano kadłuby 9 jednostek pływających po wodach śródlądowych i przybrzeżnych wodach Bałtyku pod kątem porastających je organizmów. Ogółem stwierdzono występowanie 23 taksonów zwierzęcych, w tym 8 gatunków obcych dla basenu Morza Bałtyckiego. Najczęściej stwierdzanymi taksonami były Amphibalanus improvisus, Chironomidae, Dreissena polymorpha i Gammarus tigrinus. Przedstawione wyniki badań wyraźnie wskazują na potencjalną rolę jaką mogą odgrywać małe statki w introdukcji i rozprzestrzenianiu się obcych gatunków, nie tylko w estuarium Odry, ale i w wodach Bałtyku będących poza zasięgiem oddziaływania Odry.

EN

Hulls of 9 boats operating in inland waterways and coastal Baltic waters along were examined for the presence of fouling organisms. A total of 23 animal taxa were recorded, 8 of them being alien species known to have been earlier introduced into the Baltic Sea basin. The most frequent taxa were: Amphibalanus improvisus, Chironomidae, Dreissena polymorpha, and Gammarus tigrinus. The fi ndings of this study clearly demonstrate the important role potentially played by small crafts in the introduction and spread of alien species not only in the River Odra estuary, but also in the coastal Baltic waters outside of the Odra plume.

3

Unintended “biological cargo” of ships entering the River Odra estuary: assemblages of organisms in ballast tanks

Gruszka P., Rokicka-Praxmajer J., Cupak J., Radziejewska T., Wolska M.

Zeszyty Naukowe / Akademia Morska w Szczecinie

|

2013

|

nr 33 (105)

22--29

EN

Water and sediment in ships’ ballast tanks provide habitats for various organisms, and thus facilitate alien species introductions. Ballast tank water and sediment of 19 ships docked in the GRYFIA Szczecin Ship Repair Yard (Szczecin, Poland) located in an area connected with the River Odra estuary (Southern Baltic), were sampled in 2009–2011 to find out if the ships could be vectors of species introductions to the estuary, already known for the presence of non-indigenous taxa. This study showed the ballast water of the ships examined to house rotifers, copepods, cladocerans, and bivalve and cirriped larvae – common constituents of zooplankton assemblages in coastal waters. The ballast tank sediment supported meiobenthic foraminiferans, nematodes, harpacticoid copepods, turbellarians, bivalves, polychaetes, and chironomid and cirriped larvae. It is not possible at this stage to judge what meiofaunal taxa constitute an alien component in the estuary biota. Macrobenthos in the ships’ ballast tank sediment examined was represented mainly by nereid polychaetes. Although the unintended “biological cargo” examined proved quite diverse and abundant, it contained few identified alien taxa. It does not seem likely than any of them could pose a threat of a biological invasion in the River Odra estuary. However, numerous species remained unidentified, and therefore assessment of the risk of alien species introduction and invasion contains a large measure of uncertainty. On the other hand, the risk as such remains, since the density of ballast water-borne organisms in all ships exceeded the allowed limits.

4

Inwazja babki byczej neogobius melanostomus (pallas, 1814) – ekozagrożenie czy wzbogacenie środowiska?

Stepanowska K, Biernaczyk M, Wrzecionkowski K, Neja Z

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 35

69--74

PL

Babka bycza Neogobius melanostomus (Pallas, 1814) jest rybą naturalnie bytującą w basenie pontokaspijskim. Jednak od drugiej połowy lat 80-tych ubiegłego wieku obserwuje się rozprzestrzenianie tego gatunku w wodach Europy, w tym również w wodach polskich. W ostatnim dwudziestoleciu, począwszy od 1990 roku kiedy to po raz pierwszy złowiono babkę byczą w okolicach portu rybackiego w Helu trwa masowe i szybkie rozprzestrzenianie się tej ryby po całej Zatoce Gdańskiej, Zalewie Wiślanym, wzdłuż południowego wybrzeża Bałtyku, a także w Zatoce Pomorskiej oraz estuarium Odry. W 2009 roku odnotowano pierwsze okazy babki byczej w połowach gospodarczych prowadzonych w jeziorze Dąbie. Obserwując inwazję babki byczej w polskiej strefie przybrzeżnej Bałtyku oraz estuarium Odry należy postawić pytanie czy zjawisko to może być dla człowieka ekozagrożeniem czy wręcz wzbogaceniem jego środowiska?

EN

Round goby Neogobius melanostomus (Pallas, 1814) is a fish species of Ponto-Caspian basin origin. However, since the second part of the 80’s of the last century has observed spreading of this species in European waters, including in Polish waters. In the last two decades, from 1990 when it was first caught of round goby near the fishing port in Hel, takes a massive and rapid spread of this fish throughout the Gulf of Gdańsk, Vistula Lagoon, along the southern Baltic coastal zone and the Pomeranian Bay and also the River Odra estuary. In 2009, first round goby in commercial catches conducted in Lake Dąbie was recorded. In this situation the question is that invasion can be a eco-threat or even enrichment of the environment to the human being?

5

Przydatność Anodonta anatina (L.) jako organizmu wskaźnikowego odzwierciedlającego poziomy metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Co, Cd, Hg) w wodzie i osadach dennych

Piotrowski S.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2010

|

T. 13, nr 4

259-277

PL

Celem niniejszego artykułu było stwierdzenie, w jakim stopniu tkanki miękkie i muszle Anodonta anatina (L.) (szczeżuja pospolita) odzwierciedlają zmiany poziomów Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg w wodzie powierzchniowej i osadach dennych (frakcja poniżej 0,20 mm) ujścia Odry. Materiał do badań laboratoryjnych został pobrany w latach 1999 i 2000 z obszaru ujścia Odry (19 stanowisk) oraz z jeziora Miedwie (jedno stanowisko). Na każdym stanowisku oznaczano koncentracje metali w wodzie powierzchniowej, osadach dennych (frakcja poniżej 0,20 mm) oraz w tkankach miękkich (całe ciało) i muszlach Anodonta anatina. Analizowano 20 próbek tkanek miękkich i 12 próbek muszli Anodonta anatina oraz po 20 próbek wody powierzchniowej i osadów dennych. Na każdym stanowisku analizowano próbki Anodonta anatina obejmujące co najmniej kilkanaście okazów o różnych rozmiarach (tzw. próbki uśrednione). Oznaczenia Cu, Zn, Pb, Co, Cd dokonano techniką ICP-AES, a Hg oznaczono techniką CV-AES. Przy zastosowaniu Anodonta anatina, jako organizmu wskaźnikowego, rejestruje się zmiany poziomów stężeń metali ciężkich w wodzie powierzchniowej na podstawie analizy tkanek miękkich i muszli (Cu i Zn), analizy muszli (Pb i Hg) oraz analizy tkanek (Hg). Z sześciu badanych metali nie kontroluje się tylko zmian Co. Z kolei zmiany koncentracji metali w osadach można kontrolować, wykorzystując tkanki miękkie i muszle (Zn i Hg), tylko tkanki (Cu, Pb i Cd) i tylko muszle (Co).

EN

The aim of the present article was the determination to what extent soft tissues and shells of the Anodonta anatina (Anodonta cygnea piscinalis NILSSON 1823; Anodonta piscinalis NILSSON 1823) reflect the changes Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg in superficial water and bottom sediments (fraction below 0.20 mm) of the Odra River estuary. The material for laboratory investigations was taken in years 1999 and 2000 of the Odra River estuary (19 research points) and from Lake Miedwie (one research point). The concentrations of metals were marked at every research point in superficial water, bottom sediments and in soft tissues (whole body) and shells of the Anodonta anatina. 20 samples of soft tissues, 12 samples of the shells of the Anodonta anatina and 20 the samples of superficial water and bottom sediments were analysed. Samples of the Anodonta anatina (averaged samples) were analysed at every research point consisting more than ten specimens of various sizes. Quantitative determination Cu, Zn, Pb, Co, Cd was executed with the technique ICP-AES and Hg was marked with the technique CV-AES. The changes of the levels of the concentrations of heavy metals in superficial water were correlated with the results of the analysis of soft tissues and shells (Cu and Zn), the analysis of shells (Pb and Hg) and the analysis of soft tissues (Hg). Only changes of the Co did not show appropriate correlation. The soft tissues and shells (Zn and Hg), only soft tissues (Cu, Pb and Co) and only shells (Co) can reflect the changes of concentration of metals in bottom sediments.

6

Aktywność alkalicznych fosfataz w wodach estuarium Odry

Siwek H., Włodarczyk M., Waszak M.

Przemysł Chemiczny

|

2009

|

T. 88, nr 5

565-567

7

Some aspects of population biology of the mud crab, Rhithropanopeus harrisii (Gould, 1841) in the Odra estuary, Poland

Czerniejewski P.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2009

|

Vol. 38, No.4

49-62

EN

The mud crab is the only non-indigenous xanthid encountered in the River Odra estuary. In 2007-2008, the crabs were collected, using fish traps, to determine sex and to follow variations in individual weight and carapace length and width over a year. Sex-dependent differences in the crab morphometry were studied as well. The largest catch was that obtained in September (23.48% of the total number of 264 individuals) and October (31.82%). Male crabs accounted for 56.44% of the total number; males dominated in autumn (September-December) and spring (March, May, June) catches. Males showed significantly wider carapaces (16.81 š3.98 mm; range: 5.60-22.90 mm) and mean individual weight (2.15 š0.94 g; range: 0.15-3.93 g) than females (mean carapace width of 15.05 š3.33 mm; range: 5.30-19.80 mm, and mean individual weight of 1.47 š0.60 g; range: 0.13-2.56 g). Of the 11 morphometric characters analyzed, expressed in relative values (%), related to the carapace width, males showed significantly larger claw dimensions (CHL1, CHW1, CHH1, CHL2, CHW2, CHH2) and smaller abdomen widths (AW).

8

Zawartość metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, w wybranych elementach ekosystemu estuarium Odry Co, Cd, Hg)

Piotrowski S.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 6

213-218

EN

The content of Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg accumulated in water, mollusc shells and 15-cm layer of bottom sediments in Lake D1bie, Domi1?a and Roztoka Odrzanska is analysed. The metal concentrations range from 99.82 to 99.88% in bottom sediments, from 0.09 to 0.16% in water and from 0.01 to 0.04% in shells. There is some diversity in distribution of heavy metals in bottom sediments of the study areas due to diversity of heavy metal concentrations in the Odra River Estuary. The metal successions in mollusc shells of the three areas under consideration are identical: Zn > Cu > Pb > Cd > Hg. The distribution of metals in water and mollusc shells indicates greater concentrations of metals in molluscs. In particular, when considering the mass ratio, the water mass is greater than the mass of shells, varying from 3100 (Lake Dąbie) to 20000 (Domiąża). The content of metals in the shells ranges from 7.33% to 22.39% of their total amount in the analysed ecosystems.

9

Geochemical characteristics of bottom sediments in the Odra River estuary - Roztoka Odrzańska (north-west Poland)

Piotrowski S.

Geological Quarterly

|

2004

|

Vol. 48, No 1

61--76

EN

Roztoka Odrzańska is the last section of the Odra River estuary. Both in 1996, and in 1999 concentrations of Zn, Cu, Pb, Cd and Hg in the surface waters of Roztoka Odrzańska were within the limits for I class of purity. Maps of the heavy metal distributions in bottom sediments resemble those of TOC distribution in the < 0.20 mm fraction. Overall, 58.3% of the bottom sediments of Roztoka Odrzańska in 1996, as regards concentrations of Cd, Zn, Pb, Cu and Hg, belonged to class IV of purity; 14.6% belonged to class III; 18.8% belonged to class II and 8.3% to class I at all research stations. The excessive pollution the Roztoka Odrzańska sediments is controlled mainly by Cd and Zn concentrations and, to a much lower degree by Pb. Analyses in 1999 showed similar average concentrations of Cu, Zn and Pb, but less than half the content of cadmium. Concentrations, though, of cobalt (1.8x) and especially mercury (22.7x) were higher than the 1996 average levels. The observed concentrations fall within the concentration limits recorded in 1996 for Cu, Zn, Pb, Cd and Co, but they exceed these limits considerably for Hg.

10

Obecność polichlorowanych bifenyli (PCB) i pestycydów chloroorganicznych (OCP) w osadach dennych ujścia Odry

Piotrowski S.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 10

835-840

PL

Zawartości siedmiu badanych kongenerów PCB (wartość średnia wynosi 8,6 ppb) w osadach powierzchniowych ujścia Odry poniżej Szczecina są niskie i generalnie nie przekraczają wartości granicznych dla II klasy czystości osadów wodnych. Wyższe stężenia polichlorowanych bifenyli stwierdza się w osadach basenów i kanałów portowych Szczecina (średnio EPCB wynosi 38,1 ppb), które w konsekwencji zaliczyć należy do osadów IV klasy czystości. Większość analizowanych pestycydów chloroorganicznych występuje w ilościach śladowych (<0,01 ppb). Jedynie DDT, p,p'-DDE, DDD i $-HCH wykazują stężenia wyższe, ale nie przekraczające norm opisanych dla I klasy czystości osadów (odpowiednio wartości maksymalne: 0,6; 0,5; 0,7 i 0,4 ppb). Badane osady pod kątem obecności w nich PCB i pestycydów chloroorganicznych wykazują nieznaczną lub niską toksyczność na organizmy bentoniczne.

EN

In 1996, the contents of the seven examined PCB congeners (with an average of 8.6 ppb) in superficial sediments of the Odra River estuary downstream of Szczecin were low and generally did not exceed the boundary values for the 2nd water sediment cleanness class. Higher concentrations of the polychlorinated biphenyls werefoundin the sediments of Szczecin port basins and canals (with an average of sigma PCB 38.1 ppb); consequently these sediments should be classified as the 4^th cleanness class sediments. Most of the analysed chloroorganic pesticides are found in trace concentrations (<0.01 ppb). The only exception are DDT, p,p '-DDE, DDD and sigma-HCH which show higher concentrations although they do not exceed the standards set for the 1^st sediment cleanness class (respectively the maximum values: 0.6; 0.5; 0.7 and 0.4 ppb). The concentrations of PCBs and OCPs in the sediment are likely to cause detrimental biological effects in the benthic organisms and pose risk to fishes.