Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ działalności człowieka na zmiany układu koryta w dolnym odcinku Obry - przykład zastosowania metody georadarowej

Słowik M.

Ekologia i Technika

|

2010

|

R. 18, nr 3

127-137

PL

Dolina rzeki Obry stanowi przykład intensywnych przekształceń koryta rzecznego dokonanych przez człowieka. Analiza archiwalnych materiałów kartograficznych wykazała, że prace hydrotechniczne prowadzono również w dolnym odcinku Obry. Na odcinku miedzy Rybojadami a Polickiem koryto rzeczne charakteryzuje się przebiegiem zbliżonym do prostoliniowego na skutek procesu odcinania zakoli meandrowych, jaki ilustrują mapy z XIX w. Badania mające na celu odtworzenie naturalnego przebiegu koryta Obry przeprowadzono w okolicach Siercza. Za pomocą georadaru MAŁA ProEx wyposażonego w anteny ekranowane o częstotliwościach 100MHz i 250MHz wykonano pomiary struktury osadów aluwialnych. Zmienność litologiczną osadów aluwialnych rozpoznano poprzez wiercenia w celu określenia typów osadów, których kontakt wyraźnie zaznaczył się na echogramach. Badania wykazały, że w osadach równiny zalewowej zachowany został zapis dawnego przebiegu koryta Obry. Zlokalizowano ślady po co najmniej trzech, a w pobliżu współczesnego koryta Obry - czterech korytach rzecznych. Zapis ten może dotyczyć poszczególnych faz migracji pojedynczego koryta lub odnosić się do jednoczesnego funkcjonowania sieci koryt rzecznych na badanym obszarze. Możliwe było również zlokalizowanie granicy między osadami aluwialnymi oraz fluwioglacjalnymi w strefie krawędziowej doliny.

EN

The Obra river valley is the example of intensive anthropogenic interventions. Analysis of archival cartographic materials has shown that hydro technical works were also done in the lower course of the river. Between Rybojady and Policko village, the course of the Obra river bed is close to rectilinear be-cause of artificial cutting off meander bends in th 19th century. Research regarding to reconstruction of natural course of the river was conducted in the vicinity of Siercz village. Measurements of structure of alluvial deposits were done using georadar MAŁA ProEx equipped with 100MHz and 250MHz shielded antennas. Lithologic variability of sediments was recognized through geologic surveys to determine the types of deposits, which were featured with distinct reflexes on echograms. The study has shown that records of former functioning of the Obra river bed were preserved in floodplain deposits. Traces of at least three river beds filled with organic deposits were detected here. It may represent migration phases of one river bed or refer to simultaneous functioning of network of water courses within research area. It was also possible to determine the boundary between alluvial and fluvioglacial deposits, which surround investigated section of the Obra river valley.

2

Geochemical groups of alluvial sediments of the lower course of the Obra river: an example of using cluster analysis

Słowik M., Sobczyński T., Młynarczyk Z.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 1

87-94

EN

Research concerning ehanges of chosen ehemieal elements concentration in alluvial sediments was conducted in the lower course of the Obra river valley. The analyses of Fe, Mn, Cu, Zn, Ca, Mg and K concentration were done in a fragment of vertical profile, which was characterized by variable lithology. On the basis of statistical analysis (cluster analysis) an attempt was made to distinguish geochemical groups of alluvial sediments of the Obra river valley. Six geochemical groups, which represent reductive conditions within peat deposits, the environment of Hood sediments (inserts of fine sands within peats and sandy silts in the top of the profile) and the environment of river bed sediments (fine sands in the bottom part of the profile), were singled out. Results of the study show that it is possible to distinguish the above mentioned depositional environments on the basis of variations of sediments' chemical constitution.

PL

W dolnym odcinku rzeki Obry przeprowadzono badania nad zmianami koncentracji pierwiastków chemicznych w osadach aluwialnych. Analizy zawartości żelaza, manganu, miedzi, cynku, wapnia, magnezu i potasu przeprowadzono we fragmencie profilu pionowego cechującego się zróżnicowaną budową litologiczną. Na podstawie analiz statystycznych (analiza skupień) podjęto próbę wydzielenia grup geochemicznych osadów aluwialnego wypełnienia dna doliny Obry. Wydzielono sześć grup geochemicznych osadów reprezentujących środowisko redukcyjne w obrębie osadów torfowych, środowisko pozakorytowe (warstwy piasków drobnoziarnistych w torfach oraz mulki piaszczyste w stropie profilu) oraz środowisko korytowe (piaski drobnoziarniste w spągu profilu). Z przeprowadzonych badań wynika, że rozróżnienie wyżej wymienionych środowisk sedymentacyjnych jest możliwa również na podstawie zmian składu chemicznego osadów aluwialnych.

3

Changes of chosen chemical elements concentration in alluvial sediments: an example of the lower course of the Obra river (Western Poland)

Słowik M., Sobczyński T., Młynarczyk Z.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 1

75-86

EN

Research concerning chemical constitution of alluvial sediments was done in the lower course ofthe Obra River (Western Poland). The fragment of vertical profile, which consisted of various alluvial sediments (fine sands, peats and sandy silts) was chosen for detailed analysis. Main research problem was to determine if lithology and chemical constitution of alluvial deposits arc interconnected in a distinct way within studied section ofthe Obra river valley, and if changes of chemical elements concentration could be used to illustrate depositional processes which take place in river bed and floodplain. Concentrations of Fe, Mn, Cu, Zn, Ca, Mg and K were determined in collected sediment samples. Investigated changes of chemical elements concentration show that there is a distinct border between the organic sediments, which mark the place of former functioning ofthe Obra river bed, and sandy silts, which were deposited within floodplain during Hoods. Besides, dependence between lithologic variability of alluvial sediments and their chemical constitution was observed. However, this dependence is not clear in some cases. The authors concluded that it is necessary to use statistic analyses to define connection between lithology and chemical constitution of alluvial deposits (distinguishing geochemical groups of alluvial sediments).

PL

Badania składu chemicznego osadów rzecznych przeprowadzono w dolnym odcinku rzeki Obry 3,5 km na północny zachód od Międzyrzecza. Do analizy wybrano fragment profilu pionowego o zróżnicowanej litologii. Głównym celem badań było określenie, czy litologia i zmienność składu chemicznego osadów rzecznych są od siebie w istotny sposób uzależnione w badanym fragmencie doliny, i na ile wiarygodny zapis zmian zachodzących na obszarze zlewni rzecznej stanowi skład chemiczny osadów aluwialnych. W pobranych próbkach osadów określono koncentrację żelaza, manganu, miedzi, cynku, wapnia, magnezu i potasu. Wykazano, że zmiany koncentracji pierwiastków chemicznych wskazują na wyraźną granicę pomiędzy środowiskiem osadów organicznych wypełniających miejsce dawnego funkcjonowania koryta, a środowiskiem pozakorytowym reprezentowanym przez osady mułkowe. Ponadto w badanym fragmencie profilu zauważalny jest związek między zmiennością litologiczną osadów aluwialnych dna doliny Obry a ich składem chemicznym. Zależność ta nie jest jednak ścisła. Wskazano na konieczność wykorzystania analiz statystycznych w celu bardziej szczegółowego określenia związku między litologią i składem chemicznym osadów rzecznych (wydzielenie grup geochemicznych osadów).

4

Temporal variations of suspended sediment concentration during period of high water stages in the lower course of the Obra River (Western Poland)

Młynarczyk Z., Słowik M.

Archives of Environmental Protection

|

2008

|

Vol. 34, no. 1

33-49

EN

Research concerning temporal variations of suspended sediment concentration during period of high water stages was done in the lower course of the Obra River near Międzyrzecz (Western Poland). The analysis regarding dependence of mean suspended sediment concentration and discharge allowed to determine the way of suspended sediment supply to the river bed during high water stages. It was supposed that exposures of glacial and fluvioglacial sediments in high concave banks could be an important factor influencing the amount of delivery of suspended material. Besides, normal hystcretic loops (oriented clockwise) were observed in cross-sections 4 and 5. That fact would suggest that transported material originates form the Obra River bed or its vicinity. The process of sediment accretion was observed on a fragment of drowned floodplain during high water stages. Collection of samples of freshly deposited sediment and grain size analysis allowed to illustrate the mechanism of forming floodplain sediments. It also was possible to draw near conditions of forming such sediments in the past.

PL

Badania nad zmianami koncentracji materiału zawieszonego w okresie występowania wysokich stanów wody przeprowadzono w dolnym odcinku rzeki Obry, w okolicach Międzyrzecza. Analiza związku pomiędzy średnią koncentracją materiału zawieszonego a przepływem umożliwiła wstępne określenie sposobu dostawy materiału do koryta rzecznego. Ważną rolę mogły tu pełnić odsłonięcia osadów glacjalnych i fluwioglacjalnych znajdujących się w wysokich brzegach wklęsłych koryta Obry. Ponadto na dwóch z pięciu badanych przekrojów pomiarowych zaobserwowano efekt histerezy o przebiegu normalnym, co świadczyłoby o autochtonicznym pochodzeniu transportowanego osadu. Ponadto zaobserwowano proces depozycji osadów na fragmencie równiny zalewowej w okresie występowania wysokich stanów wody. Podjęto w ten sposób próbę przedstawienia mechanizmu tworzenia się litofacji środowiska pozakorytowego. Pozwoliło to na przybliżenie warunków, w jakich osady powodziowe dna doliny Obry były kształtowane w przeszłości.