Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

In monte Silencii

Świechowski Z.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 7-A

5--20

PL

Od ponad 260 lat Góra Ślęża, prastary ośrodek kultowy ludów zamieszkujących Śląsk, jest przedmiotem prac podejmowanych przez kolejne generacje uczonych reprezentujących wiele dyscyplin. W szerokim wachlarzu problematyki ślężańskiej wyjątkowe zainteresowanie budzą relikty monumentalnej architektury i rzeźby romańskiej, dające pole do różniących się interpretacji wobec niejasnej wymowy źródeł pisanych. Wyrazem kulminacji tych zainteresowań, jaką obserwujemy od przełomu tysiącleci, są aktualnie prowadzone eksploracje archeologiczno-architektoniczne i wiele publikacji poświęconych temu zagadnieniu. W odróżnieniu od tych najczęściej bardzo szczegółowych monograficznych studiów autor podjął próbę ustosunkowania się do kilku najistotniejszych pytań tradycyjnego kwestionariusza ślężańsko-wrocławskiego. Są to zagadnienia lokalizacji klasztoru kanoników regularnych w obrębie masywu Góry Ślęży, interpretacji niektórych znalezisk archeologicznych na tle znanych faktów historycznych oraz funkcji rozlicznych monumentalnych rzeźb lwów, występujących w rejonie Ślęży i we Wrocławiu.

EN

For over 260 years Mount Ślęża, the ancient centre for people living in Silesia, has been the subject of research done by successive generations of academics of different disciplines. The wide range of issues concerning Ślęża is usually narrowed down to the relics of monumental Romanesque architecture and sculpture, which gave opportunity for different interpretations due to the vague meaning of written sources. The interest reached its climax at the turn of the millennium, and is now embodied in the architectural and archaeological explorations of the site, and numerous publications on the given subject. In contrast to the usually detailed monograph studies, the author of the article wanted to take a position on a few most vital questions concerning Ślęża and Wrocław. These issues include the location of the monastery of Canons Regular on the Mountain Ślęża, an interpretation of archaeological findings against a background of known historical facts, and the function of numerous monumental sculptures of lions appearing in the area of Ślęża and Wrocław.

2

Mikromorfologia powierzchni ziaren eolicznego pyłu kwarcowego z pokryw stokowych Ślęży (Przedgórze Sudeckie)

Woronko B., Żurawek R.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 4

321-324

EN

Three samples of aeolian silty deposits from slopes of Mt. OElęża (Sudetic Foreland, SW Poland) have been observed in scanning electron microscope in order to define their characteristic micromorphologic features. Four categories of quartz grains have been distinguished, i.e.: fresh, coated, etched, and broken. The majority (up to 70 %) of particles was fresh, with well visible conchoidal or linear fractures, possibly with initial coating, the percentage of coated and etched particles varied depending on sample investigated and there were very few broken particles (less than 8 %). This characteristic shows that the silty deposits have been little affected by epigenetic processes . Fluvial sediments, fluvioglacial deposits or older aeolian covers have been assumed as possible source of the loessic silt.

3

Struktury tektoniczne w osadach reliktowego lodowca skalnego na wschodnim stoku Ślęży (Przedgórze Sudeckie)

Żurawek R.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 2

148-154

PL

W osadach reliktowego lodowca skalnego, odsłoniętych we wkopie badawczym na wschodnim stoku Ślęży na Przedgórzu Sudeckim, stwierdzono występowanie licznych i różnorodnych struktur tektonicznych. Wśród nich rozpoznano fałdy ze ścinania przechodzące w fałdy złuskowane, zrotowane bloczki i związane z nimi fałdy oblekające, deformacje osadów drobnofrakcyjnych powstałe wskutek przebijania się przez nie grubych klastów ("struktury efektu Dopplera"), rozciągnięte zwietrzałe klasty gabra ("struktury kijankowe"), "struktury budinażowe oraz spękania tensyjne. Struktury te powstały w wyniku deformacji synkinematycznych i świadczą o heterogenicznym ścinaniu osadów w schyłkowej fazie aktywności lodowca skalnego. Jednocześnie wskazują one kierunek i zwrot sił odpowiedzialnych za ścinanie oraz świadczą o włączaniu do aktywnego lodowca skalnego m.in. gabra o różnym stopniu zwietrzenia chemicznego. Brak struktur tektonicznych jedynie w przypowierzchniowej warstwie osadu jest przesłanką dla uznania tej warstwy za przemieszczany pasywnie "płaszcz lodowca skalnego".

EN

A number of various tectonic structures have been observed within the relict rock glacier sediments uncovered in a 5 m-deep pit on the eastern slope of Ślęża Mt. The following structures were identified: shear folds, imbricated folds and slices, interlocking grains and drape folds, deformations of layers caused by pushing coarse clasts through ("Doppler-effect-structures "), stretched clasts of strongly decomposed gabbro ("tadpole-like structures"), boudinage structures and tension cracks. The microtextures are synkinematic and resulted from the shearing along discrete shear planes in the terminal phase of rock glacier activity. These features show the direction and sense of force vectors bringing about shearing. In addition, they indicate that already strongly weathered gabbro clasts were incorporated into creeping permafrost. The absence of tectonic microtextures within the uppermost diamictite layer is a premise for regarding this layer as a former "rock glacier mantle " which could have been transported passively upon the "rockglacier core".

4

Orientacja powierzchni zniszczenia jako zapis reologii wieloletniej zmarzliny na przykładzie osadów reliktowego lodowca skalnego w Masywie Ślęży (Przedgórze Sudeckie)

Żurawek R.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 5

451-453

PL

Na podstawie orientacji wyraźnych powierzchni zniszczenia, które stwierdzono w osadach reliktowego lodowca skalnego na wschodnim stoku Ślęży na Przedgórzu Sudeckim, podjęto próbę ustalenia wartości kąta tarcia wewnętrznego w obrębie warstw i na ich stykach w fazie powstawania ostatnich deformacji synkinematycznych. Dla jednej z powierzchni zniszczenia określono kąt tarcia wewnętrznego równy 4°36', a w pozostałych przypadkach stwierdzono reorientację osi układu naprężeń. Takie wyniki świadczą o uplastycznieniu osadów, którego przyczyną mógł być praktycznie tylko lód gruntowy.

EN

Based on orientation of distinct failure surf aces found in sediments of a relict rock glacier on the eastern slope of the Mt. Sląża (Sudetic Foreland), an attempt was made to determine an angle of internal friction within beds and at their boundaries during the phase of last synkinematic deformations. An angle of internal friction amounting to 4°36'for one of the damaged surfaces was determined; in the remaining cases, reorientation of axes of stress pattern was noted. The results obtained indicate plasticization of sediments caused only by ground ice.

5

Allochtoniczność pokryw pyłowych na stokach Ślęży (Przedgórze Sudeckie) w świetle analizy ich składu chemicznego w skaningowym mikroskopie elektronowym (SEM)

Woronko B., Żurawek R.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 6

535-540

PL

Dla rozstrzygnięcia problemu allo- bądź autochtoniczności osadów pylastych, współtworzących pokrywy stokowe Ślęży (718 m n.p.m.) na Przedgórzu Sudeckim zastosowano metodę określania składu chemicznego detektorem rentgenowskim ECON. Wobec braku minerałów z grupy krzemionki w budującym wschodni stok Ślęży gabrze oraz ich znacznym udziale (około 70%) w analizowanych próbach, reprezentujących osady z wysokości 280-508 m n.p.m., wykazano allochtoniczność osadów pyłowych. Stwierdzenie to, w połączeniu z pozycją geomorfologiczą osadów i ich cechami litologicznymi, pozwoliło na wykluczenie innych niż eoliczny procesów mogących odpowiadać za ich depozycję.

EN

Mapping of the chemical composition of the siltfraction which composes to a considerable extent the slope covers ofMt. Ślęża (718 m a.s. I.), Sudetic Foreland, SW Poland has been carried out in order to verify their alio- or autochtonism. An X-ray detector ECONhas been used. Lack of the silica minerals within the rock composing eastern slope of the Mt Ślęża, i.e. gabbro, compared with an abundant (70%) occurrence of such minerals within the samples derived from different altitudes (280-508 m a.s. I.), allowed one to state the allochtonism of the siltfraction. Taking into account both this statement and the geomorphological setting and the lithological features of the silty deposits, one can exclude all processes other than aeolian activity as potential factors of deposition of these sediments.

6

Problem wieku reliktowych lodowców skalnych w Masywie Ślęży w świetle datowań 14C i OSL oraz obserwacji geomorfologicznych

Żurawek R.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

Vol. 49 nr 10

880-884

PL

Podjęto próbę określenia wieku reliktowych lodowców skalnych na stokach Ślęży na Przedgórzu Sudeckim. W tym celu metodą OSL (luminescencji stymulowanej optycznie) pojedynczych porcji (SAR) datowano dwie serie piasków wodnolodowcowych, włączonych przez aktywny lodowiec skalny do jego osadów. Ponadto metodą radiowęglową datowano torf, odwiercony w spągu wypełnienia zagłębienia wytopiskowego. Datowanie osadów mineralnych metodą OSL wykazało wiek 189+/-19, 387+/-50 oraz 264+/-33 tys. lat BP, natomiast datowanie torfu wiek 10270+/-150 lat BP. Daty OSL potwierdzają jedynie odrzański wiek piasków wodnolodowcowych. Jednocześnie wiek torfu, cechy rzeźby i dostępne dane dotyczące pozycji stratygraficznej reliktowych lodowców skalnych wskazują, że ostatnia faza ich aktywności miała miejsce podczas ostatniego zlodowacenia, nie wykluczając możliwości wcześniejszej wielokrotnej reaktywacji tych form. Na podstawie przesłanek stratygraficznych można uznać, że ostatnia faza aktywności lodowców skalnych prawdopodobnie miała miejsce po maksimum sedymentacji lessu w górnym plenivistulianie, a nie później, niż w młodszym dryasie.

EN

An attempt was made to define the age of relict rock glaciers on slopes of Mt. Ślęża (Sudetic Foreland, SW Poland). An OSL SAR (simple aliquot regenerative dose) dating technique was applied in order to date two series of fluvioglacial sands incorporated into the rock glacier core. Moreover, the peat from the bottom ofsediments, in filling a closed melt-out depression, was dated by a 14C technique. The OSL dating revealed the age of I89šl 9, 387š50 and 264š33 ka BP, whereas that for the peat was 10270š150 yrs BP. The results obtained show that the luminescence methods can hardly be of use for defining the age of rock glacier deposits and the dates gathered merely confirm the Odranian age of the fluvioglacial material. However, the radiocarbon age of the peat, local geomor-phology and some stratigraphical premises indicate that the terminal phase of the activity of rock glaciers occurred during the last glaciation, even though previous multiple reactivation cannot be excluded. Considering stratigraphy, it can be assumed that the last phase oflandform activity took place after the maximum loess sedimentation during the late Plenivistulian and not later than during the younger Dry as.