Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Habitaty księżycowe: przegląd rozwiązań i perspektywy na przyszłość

Smolana Mateusz

Inżynieria i Budownictwo

|

2023

|

R. 79, nr 11-12

657--661

PL

Habitaty księżycowe są konstrukcjami, których zadaniem jest zapewnienie w ich wnętrzu warunków przyjaznych człowiekowi. Środowisko Księżyca znacznie różni się od ziemskiego, przez co wymagania stawiane tym konstrukcjom są inne niż wobec znanych nam obiektów mieszkalnych. Konstrukcje habitatów można podzielić na trzy klasy: konstrukcje gotowe (klasa I), konstrukcje prefabrykowane (klasa II) oraz konstrukcje wznoszone na powierzchni Księżyca, w myśl koncepcji ISRU (klasa III). Z perspektywy budownictwa najciekawsze rozwiązania zawiera klasa III. Propozycje habitatów zaliczanych do tej klasy często mają postacie kopuł lub torusów, a technologie ich wznoszenia opierają się między innymi na druku 3D z wykorzystaniem materiałów wytwarzanych na bazie regolitu księżycowego.

EN

Function of lunar habitats structures is to ensure human friendly environment inside. Lunar environment differs from the Earth one, thus also requirements for lunar habitats differ from requirements for well-known residential buildings. Lunar habitats can be divided into three Classes: Pre-Integrated (Class I), Pre-Fabricated (Class II), and In-Situ Derived and Constructed in line with practice called ISRU (Class III). From Civil Engineering point of view the most interesting is Class III. Concepts of habitats belonging to this class are often dome-shaped or toroidal structures, which technology of erection includes among others 3D print methods with usage of lunar regolith-based materials.

2

Magnetic separation of lunar regolith as its beneficiation for construction effort on the Moon

Kobaka Janusz, Katzer Jacek, Seweryn Karol

Artificial Satellites : Journal of Planetary Geodesy

|

2023

|

Vol. 58, Special Issue 1

203--213

EN

A concept of magnetic separation of regolith for production of lunar aggregate is presented in the paper. Future construction effort on the Moon will require significant amounts of concrete-like composites. The authors formulate a hypothesis that magnetic separation of regolith would be a very efficient beneficiation procedure solving multiple civil engineering problems associated with properties of raw lunar soil. For the research program, 10 lunar soil simulants were used. The magnetic separation was feasible in majority of cases. Acquired lunar aggregate would be useful for both concrete-like composite production and covering the surface of a habitat. The aims of future research are pointed out in the paper.

3

Górnictwo pozaziemskie w Polsce

Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, Blutstein Konrad, Szczęśniewicz Mateusz, Ciapka Dominika

Przegląd Górniczy

|

2022

|

T. 78, nr 3

17--24

PL

Autorzy przedstawili aktualny na połowę 2022 roku stan szeroko rozumianego górnictwa pozaziemskiego w Polsce. Analiza autorów objęła wszelkie inicjatywy, projekty i badania, które dotyczą różnych aspektów eksploracji pozaziemskich ciał Układu Słonecznego pod kątem rozpoznania i wykorzystania znajdujących się na nich złóż różnorodnych surowców. W Polsce mamy obecnie wiele możliwości rozwoju sektora górnictwa pozaziemskiego. Sytuacja ta jednak w najbliższym czasie będzie się pogarszać, jeśli nie zostaną stworzone warunki do rozwoju tej dziedziny wiedzy i przemysłu. Oczywiście istotne jest zainwestowanie odpowiednich środków finansowych, ale także wykreowanie odpowiedniej polityki rozwoju i podjęcie kompleksowych działań sprzyjających rozwojowi dydaktyki i nauki w zakresie górnictwa i górnictwa pozaziemskiego. Równie istotne jest także wspieranie, a najlepiej realizowanie spójnej koncepcji rozwoju górnictwa pozaziemskiego, jako bardzo istotnej części przemysłu sektora kosmicznego.

EN

The Authors presented the current state of the broadly understood extraterrestrial mining in Poland in mid-2022. The authors’ analysis covered all initiatives, projects and research that relate to various aspects of the Solar System’s extraterrestrial bodies exploration in terms of the identification and use of various raw materials on them. Currently we have many opportunities for the development of the extraterrestrial mining sector in Poland. However, this situation will deteriorate in the near future, if the conditions for the development of this field of knowledge and industry are not created. Of course, it is crucial to invest appropriate funds, but also to create an appropriate development policy and undertake comprehensive activities conducive to the development of teaching and science in the field of mining and extraterrestrial mining. It is also equally important to support, and preferably implement, a coherent concept for the development of extraterrestrial mining as a significant part of the space sector industry.

4

Geological exploration of the Moon

Misiak Jacek

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 4

91--104

EN

The earliest studies of the Moon consisted of observations from Earth and meteorites containing lunar material. As technology progressed, the observations were made using remote sensing techniques. The next stage of the Moon reconnaissance consisted of unmanned flights, and later manned flights, with the help of which, in-situ tests were performed. The obtained materials enable the formulation of conclusions both about the geological structure and the mineral resources of the moon. The latest maps provided by the United States Geological Survey (USGS) and NASA Planetary Data System (PDS) enable a detailed analysis of the geological structure of the moon. Since they are available in shapefile format for QGIS and ArcGIS software, they can be freely modified and processed. On the basis of these, it is possible to analyze the complexity of the geological structure of the moon, especially with regard to the structure of its substrate and the surface covered with craters. Data obtained from the observation of the Moon with the use of research satellites and research carried out during landings related to the collection of samples enabled the formulation of conclusions about the raw materials present there. These raw materials are related to the surface layer of the so-called regolith, the recognition of which is relatively good because it is based not only on remote studies but also on the basis of collected samples. Additionally, there are indications of the possible presence of mineral resources related to the substrate, but its recognition is relatively poor because it is based on remote and geophysical surveys. The presented analysis shows that the Moon has such minerals as rare earth elements (REE) and Th and U found in the KREEP area. Fe and Ti are found to be in basaltic lava flows occurring in the mares and aluminum, silicon and Helium-3 occur in the regolith.

PL

Najstarsze badania Księżyca polegały na jego obserwacjach z Ziemi oraz meteorytów zawierających materiał księżycowy. W miarę postępu technicznego obserwacje odbywały się za pomocą technik teledetekcyjnych. Kolejnym etapem rozpoznania Księżyca były loty początkowo bezzałogowe, a później załogowe, za pomocą których wykonano badania in situ. Pozyskane materiały pozwalają wnioskować zarówno o budowie geologicznej, jak i zasobach mineralnych Księżyca. Najnowsze mapy udostępnione przez United States Geological Survey (USGS) oraz NASA Planetary Data System (PDS) pozwalają na szczegółową analizę budowy geologicznej Księżyca. Ponieważ udostępnione są w formacie shapefile dla oprogramowania QGIS i ArcGIS, można je dowolnie modyfikować i przetwarzać. Na ich podstawie można analizować złożoność budowy geologicznej Księżyca zwłaszcza w odniesieniu do budowy jego podłoża oraz powierzchni pokrytej kraterami. Dane uzyskane z obserwacji Księżyca za pomocą satelitów badawczych oraz badań wykonanych podczas lądowań związanych z poborem próbek, pozwoliły na sformułowanie wniosków o występujących tam surowcach. Surowce te związane są z warstwą powierzchniową tzw. regolitem, którego rozpoznanie jest stosunkowo dobre, ponieważ opiera się nie tylko na badaniach zdalnych, ale i na podstawie pobranych próbek. Istnieją również przesłanki o możliwości występowania surowców mineralnych związanych z podłożem, jednak jego rozpoznanie jest stosunkowo słabe, ponieważ opiera się na badaniach zdalnych i geofizycznych. Z przedstawionej analizy wynika, że na Księżycu występują takie surowce mineralne jak pierwiastki ziem rzadkich (REE) oraz Th i U występujące na obszarze KREEP. Fe i Ti występują w bazaltach budujących morza księżycowe oraz aluminium, krzem i hel-3 występują w regolicie.

5

Potential extraterrestrial sources of lithium

Blutstein Konrad

Geological Quarterly

|

2021

|

Vol. 65, No. 4

195--203

EN

Extracting raw materials from extraterrestrial sources is a prerequisite for the expansion of our civilization into space. It will be necessary to acquire there practically all commonly used elements – including lithium. The most valuable source of this element currently appears to be lunar soil and rocks, especially K-rich rocks and breccias (>10 ppm of Li). Among the meteorites, the highest content of lithium is characterized by lunar mare basalts and gabbro, eucrites, Martian polymict breccia, nakhlites, howardites (>5 ppm), shergottites, chassignites, lunar anorthosites breccias, mesosiderites, ureilites (>2.5 ppm), diogenites, LL, angrites, H (>2 ppm), L, CM, CO, CV, EH, CI (>1.5 ppm), brachinites, aubrites, EL, CR (>1 ppm), CK and main-group pallasites (<1 ppm). This means that a potential extraterrestrial source of lithium can be the Moon, Mars, and the 4 Vesta minor planet considered as the probable parent body of HED meteorites.

6

Precision of the Nebra disc in astronomical and geometric aspect

Banasik Piotr, Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2021

|

T. 20

97--107

EN

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm.

PL

Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

7

The Sky Disk of Nebra reveals its secrets

Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2020

|

T. 19

73--80

EN

The paper presents the method and results of decoding the content on the Sky Disk of Nebra. It has been shown that the symbols found on it, suggesting the Sun, the Moon and the solar barge are only geometric figures facilitating the recording of astronomical knowledge. The paper first defines a polar system on the horizon plane. This system describes the range of the directions of sunrise and sunset in the annual period and the Moon in the 18.61-year cycle. It turned out that astronomical knowledge was recorded on the surface of the disk on two planes: horizontal and perpendicular one (the meridian plane). With the help of geometric constructions located on the meridian plane, it was possible to decode the range of changes in the altitude (zenith distance) of the Sun in the annual period, at the time of its upper culmination. Also, using two different geometric structures, the range of changes in altitude (zenith distance) of the Moon at the time of its upper culmination in the 18.61-year cycle was decoded

PL

W pracy zaprezentowano metodę i wyniki rozkodowania treści zawartej na powierzchni dysku z Nebry. Wykazano, że znajdujące się na nim symbole sugerujące Słońce, Księżyc i barkę słoneczną są tylko figurami geometrycznymi ułatwiającymi zapis wiedzy o charakterze astronomicznym. W pracy wpierw zdefiniowano układ biegunowy na płaszczyźnie horyzontu. W układzie tym opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w okresie rocznym i Księżyca w cyklu 18,61-letnim. Okazało się, że na powierzchni dysku zapisano wiedzę astronomiczną na dwu płaszczyznach: horyzontalnej i na płaszczyźnie do niej prostopadłej (płaszczyźnie południka). Za pomocą konstrukcji geometrycznych znajdujących się na płaszczyźnie południka udało się rozkodować zakres zmian wysokości horyzontalnej (odległości zenitalnej) Słońca w okresie rocznym, w momencie jego kulminacji górnej. Również za pomocą dwu różnych konstrukcji geometrycznych rozkodowano zakres zmian wysokości horyzontalnych (odległości zenitalnych) Księżyca w momencie jego kulminacji górnej w cyklu 18.61-letnim.

8

New high-precision values of the geodetic rotation of the Mars satellites system, major planets, Pluto, the Moon and the Sun

Pashkevich V. V., Vershkov A. N.

Artificial Satellites : Journal of Planetary Geodesy

|

2019

|

Vol. 54, No. 2

31--42

EN

In this study the relativistic effects (the geodetic precession and the geodetic nutation, which consist of the effect of the geodetic rotation) in the rotation of Mars satellites system for the first time were computed and the improved geodetic rotation of the Solar system bodies were investigated. The most essential terms of the geodetic rotation were computed by the algorithm of Pashkevich (2016), which is applicable to the study of any bodies of the Solar system that have long-time ephemeris. As a result, in the perturbing terms of the physical librations and Euler angles for Mars satellites (Phobos and Deimos) as well as in the perturbing terms of the physical librations for the Moon and Euler angles for major planets, Pluto and the Sun the most significant systematic and periodic terms of the geodetic rotation were calculated. In this research the additional periodic terms of the geodetic rotation for major planets, Pluto and the Moon were calculated.

9

New high-precision values of the geodetic rotation of the major planets, Pluto, the Moon and the Sun

Pashkevich V. V.

Artificial Satellites : Journal of Planetary Geodesy

|

2016

|

Vol. 51, No. 2

61--73

EN

This investigation is continuation of our studies of the geodetic (relativistic) rotation of the Solar system bodies (Eroshkin and Pashkevich, 2007) and (Eroshkin and Pashkevich, 2009). For each body (the Moon, the Sun, the major planets and Pluto) the files of the values of the components of the angular velocity of the geodetic rotation are constructed over the time span from AD1000 to AD3000 with one day spacing, by using DE422/LE422 ephemeris (Folkner, 2011), with respect to the proper coordinate systems of the bodies (Seidelmann et al., 2005). For the first time in the perturbing terms of the physical librations for the Moon and in Euler angles for other bodies of the Solar system the most essential terms of the geodetic rotation are found by means of the least squares method and spectral analysis methods.

10

Mieszkańcy Księżyca w źródłach antycznych

Jasiński M.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2013

|

R. 58, nr 4

29--42

EN

The paper aims to present the various ways of approach to the problem of inhabitancy of the Moon, that can be found in ancient sources. The scope of possible ways of describing the lunar beings - both animal and sentient ones - stretches from mythological and fantastic stories to more cautious deliberations. Fabulous tales about the Lunar inhabitants can be found in True Story by Lucianus of Samosata (ca. 120-ca. 190 AD), where we are given a detailed description of their physiology and society. More scientific are opinions in Plutarch’s (before 50-after 120 AD) treatise On the Face in the Moon. Discussion of some features of Lunar environment leads there to conclusion about possible nature of the inhabitants of the Moon. Between these two extremes there are some other notions about the inhabitancy of the Moon, usually very short, that contain elements of the mythology or fable stories (e.g. the lion of Nemea is said to have fallen from the Moon) and early scientific opinions (e.g. the Pythagorean consideration, that day on the Moon is about fifteen times longer that day on the Earth). The paper is followed by an appendix with quotations from Greek and Latin sources in original languages.

11

Study on the possible existence of water on the Moon

Robens E., Halas S.

Geochronometria

|

2009

|

Vol. 33

23-31

EN

Aim of an extensive research project is an analysis of surface properties of Moon’s regolith covering and the assessment of the possible existence of usable water on the Moon. In the present paper a short historical survey on Moon’s exploration and recent and planned missions is given. Recent recognitions are discussed on the basis of origin and history of the Moon and the import of water from other celestial bodies. Characteristic data and chemical composition of the Moon’s surface are summarised with respect to possible water or ice preservation. Experimental investigations have been made on three typical lunar regolith powder samples from the Apollo 11, 12 and 16 missions. The experiments include spectroscopic and thermal analysis, density measurements and sorptometry. In the present paper we give a survey on measuring methods applied and discuss some results. The measurements confirm results of investigations made with less sensitive equipment shortly after the missions. With regard to water occurrence we found that the regolith cover of the Moon surface is rather hydrophobic and can hardly store water as adsorbed layers.

12

Argon stable isotope concentrations in lunar regolith

Halas S., Wójtowicz A., Czarnacki M., Robens E.

Geochronometria

|

2009

|

Vol. 33

37-39

EN

We performed stepwise heating experiments for determination of the two stable isotope ratios of argon fractions and total concentrations of the three stable isotopes 36Ar, 38Ar and 40Ar in lunar regolith acquired from the Apollo 11, Apollo 12 and Apollo16 missions. Also the concentration of in situ formed radiogenic 40Ar was estimated on the basis of known ages and potassium concentrations determined by isotope dilution method. The observed excess of 40Ar concentration is interpreted to be due to variable (over geological time) flux of solar energetic particles which were implanted into the material at the Moon surface.

13

On the geodetic rotation of the major planets, the Moon and the Sun

Eroshkin G. I., Pashkevich V. V.

Artificial Satellites : Journal of Planetary Geodesy

|

2009

|

Vol. 44, No. 2

43--52

EN

The problem of the geodetic (relativistic) rotation of the major planets, the Moon and the Sun was studied in the paper by Eroshkin and Pashkevich (2007) only for the components of the angular velocity vectors of the geodetic rotation, which are orthogonal to the plane of the fixed ecliptic J2000. This research represents an extension of the previous investigation to all the other components of the angular velocity vector of the geodetic rotation, with respect to the body-centric reference frame from Seidelmann et al. (2005).

14

Problem zakazu wykorzystywania przestrzeni kosmicznej w celach wojskowych

Kamiński S.

Wiedza Obronna

|

2000

|

nr 1

58—62