Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków - konserwatorzy czy koniunkturaliści?

Pilch J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

Nr 31

126-128

PL

Ogromne zniszczenia struktury gospodarczej Polski, spowodowane świadomą polityką okupantów, jak i działaniami drugiej wojny światowej, dotknęły również jej pomników kultury. Wynikająca stąd konieczność w miarę szybkiej odbudowy, musiały oczywiście przesunąć na dalsze lata zagadnienia związane z ochroną zabytków. Likwidacja sektora prywatnego automatycznie przeniosła zagadnienia zabezpieczeń i konserwacji zabytków architektury na barki państwowych przedsiębiorstw budownictwa powszechnego całkowicie nieprzystosowanych do takich prac. Jedynym więc rozwiązaniem mogło być powołanie odrębnego przedsiębiorstwa, podległego Ministrowi Kultury i Sztuki. Było to PP PKZ, które rozpoczęło swą działalność w 1950 roku. Niniejsza publikacja przybliża kierunki działalności tej instytucji.

EN

Enormous damage to the economic structure of Poland, resulting from deliberate policy of the invaders as well as the ravages of the World War II, also afflicted monuments of our culture. The resulting necessity of a relatively quick reconstruction naturally delayed the issues associated with monument protection to later years. Elimination of the private sector automatically transferred the burden of protecting and restoring architecture monuments to the shoulders of state building companies, totally unprepared for performing such tasks. Therefore, the only solution could have been establishing a separate enterprise, subordinate to the Minister of Art and Culture. It was the State Enterprise-Monument Conservation Labs created in 1950. This article is to familiarize the reader with the activities of this institution.

2

Laboratoria i działalność naukowo-badawcza w PP Pracownie Konserwacji Zabytków

Rudniewski P.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

Nr 31

129-134

PL

W roku 1951 Pracownie Konserwacji Zabytków, działające dotychczas przy Ministerstwie Kultury i Sztuki pod kierownictwem prof. Bohdana Marconiego, przemianowane zostały w tworzące się Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków. W roku 1956 utworzono tam pod jego kierownictwem Główne Laboratorium, którego zadaniem było "unowocześnianie i ulepszania metod konserwatorskich" przez prowadzenie badań struktury i wieku obiektów zabytkowych, ustalanie przyczyń ich zniszczeń, prowadzenie ich konserwacji w szczególnych przypadkach, opracowywanie nowych metod badań, konserwacji oraz środków. Nieliczny zespół koncentrował się początkowo na usługach bieżących dla pracowni konserwatorskich różnych specjalności, głównie w Warszawie (identyfikacja materiałów, analizy mikrochemiczne pigmentów i spoiw, ustalanie budowy warstwowej polichromii, radioskopii, zdjęć w podczerwieni), lecz także opracowywaniu receptur materiałów i pomiarów papieru i in. Dzięki współpracy z instytucjami naukowymi prowadzono wspólne badania, np. nad stanem zachowania drewna w pałacu w Wilanowie. W roku 1968 laboratorium zostało zlokalizowane przy Oddziale Warszawskim PP PKZ, powstały też kolejne: w Toruniu, współpracujące blisko z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika, oraz w Szczecinie. Laboratorium warszawskie rozpoczęło wkrótce analizy ilościowe składników mineralnych i materiałów wiążących w budownictwie, a także badania zabytków na podłożu z papieru. W latach 1982-1990 laboratorium wraz z innymi pracowniami o charakterze badawczym, badawczo-projektowym i konserwatorskim, tworzyło odrębną jednostkę organizacyjną - Oddział Badań i Konserwacji PKZ w Warszawie. Laboratorium w Toruniu, pod kierunkiem głównie prof. W. Domasłowskiego, prowadziło badania w dziedzinie metod i środków dla konserwacji zabytków kamiennych oraz nad rozpoznaniem materiałów i technik malarstwa ściennego. Natomiast w laboratorium w Szczecinie zajmowano się głównie opracowaniem technik konserwacji murów i tynków, przeciwdziałaniu ich zawilgoceniom, lecz także wykonywaniem kopii płaskorzeźb na bazie żywic sztucznych. Utworzony w roku 1980 Oddział Badań i Konserwacji PP OPKZ miał w zamierzeniu stanowić podstawę do utworzenia w przyszłości Instytutu Konserwatorskiego. Obok laboratorium, posiadał też Pracownię Mikrobiologii oraz inne, specjalizujące się w badaniach i konserwacji zabytkowych przedmiotów drewnianych, budynków murowanych (szczególnie zawilgoconych), oraz pracownie: badawczo-urbanistyczną i urbanistyczno-projektowe, wykonywujące opracowania stanowiące m.in. podstawę dla opiniowania przez władze konserwatorskie planów urbanistycznych obszarów zabytkowych. Dzięki współpracy z pracownikami i instytucjami naukowymi, a także organizacji sympozjów i seminariów powstało m.in. szereg opracowań i publikacji. Rozwiązanie oddziału nastąpiło w początku lat 90. XX w., a wbrew propozycjom nie doszło do powołania instytutu konserwatorskiego.

EN

In 1951, the Monument Conservation Labs which had so far operated at the Ministry of Art and Culture, in charge of Prof. Bohdan Marconi, were renamed into a newly created State Enterprise Monument Conservation Labs. In 1956, the Main Laboratory was created there under his supervision, the principal task of which was "modernising and improving conservation methods" by means of conducting research on the structure and age of historical objects, verifying reasons of their damage, carrying out their conservation in special cases, working out new methods and means of research and conservation. A small team concentrated initially on current services for various conservation labs, mainly in Warszawa (identifying materials, micro-chemical analyses of pigments and binders, establishing stratification in polychromes, radioscopy, infrared photography), but also preparing material prescriptions, paper measurements etc. Due to their collaboration with scientific institutions, joint research was carried out e.g. on the state of preservation of wood in the Wilanow Palace. In 1968, the laboratory was located at the Warsaw Branch of the PP PKZ, and others were established: in Torun, closely cooperating with the Nicholas Copernicus University, and in Szczecin. Warsaw Laboratory soon began quantitative analyses of mineral components and binding materials in construction industry, as well as research into monuments on paper background. In the years 1982-1990, the laboratory together with other labs of research, project-research and conservation character, constituted an independent organisation unit - the Research and Conservation Branch of the PKZ in Warsaw. The laboratory in Torun, run primarily by Prof. W. Domasłowski, conducted research in the field of methods and means of conservation of stone monuments, and on identification of materials and techniques of wall painting. The laboratory in Szczecin, on the other hand, dealt mostly with finding out techniques for conservation of walls and plasters, protecting them against damp, but also making copies of reliefs on the basis of artificial resins. The Research and Conservation Branch of the PP OPKZ, established in 1980, was meant to constitute the basis for creating the Conservation Institute in the future. Besides a laboratory, it was equipped with a Microbiology Lab and other specialising in research and conservation of historical wooden artefacts, masonry buildings (particularly damp ones), as well as a research-urban planning office and an urban-project office, preparing studies later used as e.g. the basis for conservation authorities in giving opinions concerning urban planning of historical areas. Several studies and publications came into existence thanks to collaboration with scientists and scientific institutions, organisation of symposiums and seminars. The unit was dissolved at the beginning of the 1990s and, despite previous proposals, the Conservation Institute has never been established.

3

Konserwatorskie badania archeologiczne w PP Pracownie Konserwacji Zabytków

Gromnicki J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

Nr 31

135-139

PL

Pracownie Archeologiczno-Konserwatorskie powołane zostały w ramach Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków w roku 1967 z zadaniem prowadzenia prac badawczych dla celów konserwatorskich, głównie we współpracy z przedstawicielami innych specjalności istniejących w ramach tej instytucji. W następnych latach nastąpił ich rozwój organizacyjny, wkrótce pracownie zatrudniały około stu archeologów. Był on połączony z rozwojem naukowym młodych zespołów pracowników, kierowanych i konsultowanych przez osoby o odpowiednim doświadczeniu badawczym. Owocowało to nie tylko wynikami badań terenowych, którymi objęto około 800 stanowisk archeologicznych w obszarach zainwestowania przemysłowego, regulacji wodnych i in. (zaś około 3000 ewidencją i wstępnym rozpoznaniem), w tym też zabytków architektury, lecz również sprawozdaniami naukowymi i innymi publikacjami, udziałem w konferencjach i kongresach archeologicznych. Po rozwiązaniu przedsiębiorstwa konserwatorskiego (w latach 90. XX w.) wielu archeologów, wykorzystując doświadczenie wyniesione z pracy w PKZ, znalazło miejsca pracy w instytucjach związanych z ochroną zabytków, naukowych lub prowadzi własne, autorskie pracownie badawczo-konserwatorskie.

EN

Archaeological Conservation Labs were established within the State Enterprise Monument Conservation Labs (PKZ) in 1967, in order to conduct research work for conservation purposes, primarily in collaboration with representatives of other specialities existing within the above mentioned institution. During the following years the organisation developed, and soon the labs employed about one hundred archaeologists. It was combined with the scientific development of teams of young employees, directed and consulted by people with suitable research experience. It started to pay off not only in results of field research which involved approximately 800 archaeological sites in areas of industrial interest, water regulations etc., (while about 3000 were registered and initially identified), including monuments of architecture, but also in scientific reports and other publications, participation in archaeological conferences and congresses. After the conservation enterprise had been dissolved (in the 1990s), many archaeologists used the experience acquired during their work for the PKZ to find employment in institutions connected with monument protection or science, or run their own research conservation labs.

4

Działalność zagraniczna PP PKZ: prace konserwatorskie, misje badawczo-konserwatorskie oraz współpraca międzynarodowa

Olbryś M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

Nr 31

140-143

PL

Od schyłku lat 60. po lata 90. XX wieku pracownicy specjalistycznego Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków (dalej PKZ) zrealizowali kilkaset projektów konserwatorskich w ponad 30 krajach Europy, Afryki, Azji i Ameryki Środkowej. Są wśród nich zarówno duże zespoły miejskie, jak i obiekty drobne, o wysokiej wartości zabytkowej i historycznej. Działalność zagraniczna PKZ objęła prace badawcze (m.in. archeologiczne), dokumentacyjne, projektowe, roboty budowlano-konserwatorskie oraz konserwację dzieł sztuki. PKZ powołały 12 zagranicznych misji badawczo-konserwatorskich z zadaniem ratowania wybitnych zabytków dziedzictwa kultury światowej. Działalność misji objęła kraje europejskie (Białoruś, Macedonia), Afrykę Północną (Algieria, Egipt), teren Azji (Kambodża, Mongolia, Wietnam), sięgając po Karaiby (Kuba). Podstawową ideą działania misji była współpraca w badaniach, pracach projektowych i konserwatorskich, szkolenie kadry PKZ w specyficznych warunkach miejscowych oraz szkolenie miejscowych specjalistów. Silne i stałe więzi łączyły PKZ z najważniejszymi zagranicznymi organizacjami (ICOMOS, ICCROM) oraz ośrodkami konserwatorskimi (Instytut Konserwatorski Getty'ego, English Heritage).

EN

Since the late 1960s till the 1990s, employees of the specialist State Enterprise Monument Conservation Labs (further referred to as PKZ) realized several hundred conservation projects in over 30 countries in Europe, Africa, Asia and Central America. Those involved both huge urban complexes, and smaller objects but of high architectural and historical value. Foreign activity of the PKZ involved research work (e.g. archaeological), documentation, project work, building - conservation work and restoration of art masterpieces. PKZ established 12 research-conservation missions abroad aimed at saving outstanding objects of world culture heritage. The missions operated in European countries (Belarus, Macedonia), North Africa (Algeria, Egypt), Asia (Cambodia, Mongolia, Vietnam), reaching even to the Caribbean (Cuba). The main idea behind the mission work was cooperation in research, project and conservation work, training the PKZ personnel in specific local conditions, and training local specialists. Strong and permanent ties linked PKZ with the most important foreign organizations (ICOMOS, ICCROM) and conservation centres (Getty's Conservation Institute, English Heritage).