Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Warunki geotermalne centralnego obszaru niecki lubelskiej oraz możliwości ich wykorzystania na przykładzie gminy Spiczyn

Ciosmak M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2009

|

Nr 21

109-120

PL

Obszar Gminy Spiczyn, zlokalizowany w województwie Lubelskim, charakteryzuje się zwiększoną w stosunku do otaczających terenów gęstością strumienia cieplnego Ziemi. Wyróżnia się również bogactwem i unikalnością walorów przyrodniczych. Obecność wód podziemnych mających cechy wód termalnych, upoważniają do podjęcia oceny ich przydatności do zagospodarowania pod względem energetycznym, balneologicznym, wypoczynkowym i turystycznym. Wody geotermalne posiadają temperaturę 25 oC na głębokości 800 m oraz do 35 oC na głębokości 1000 m. Ich zasoby określane są na 30 km3. Charakteryzują się średnią mineralizacją około 410 mg/dm3. Zasoby energii cieplnej wynoszą 193 000000 tpu (= 29 GJ). Przy podejmowaniu decyzji o lokalizacji obiektów geotermalnych powinno się uwzględniać najkrótszą drogą od źródła ciepło do odbiorcy z racji możliwych strat. Źródło ciepła należy umieszczać w miejscu największego zagęszczenie odbiorców. Najkorzystniejszy pod tym względem wydaje się być obszar w rejonie miejscowości Kijany, Spiczyn i Zawieprzyce.

EN

Spiczyn community lies at the centre of Lublin Voivodship. This area characterizes of high concentration of earth heat stream. Round the Spiczyn there are many interesting and being under protection places, such as reserves, national and view parks. Quality and resources of thermal waters, in porous, fissuric and cavitic sand and limestone beds, let us to suggest of using them in recreation, building heat stations and balneological treatment methods. Energy resources are about 193 000 000 Gl It is enough for many years and renewal exploitation. Area between the towns Kijany, Spiczyn and Zawieprzyce seems to be the best for building geothermal heat station.

2

Jedno- i dwuwymiarowe modelowania numeryczne procesów generowania, ekspulsji i migracji węglowodorów w utworach karbonu południowo-wschodniej części rowu lubelskiego

Wróbel M., Kotarba M. J., Kosakowski P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2

171-193

PL

W pracy przeprowadzono analizę generacyjną węglowodorów w utworach karbonu w południowo-wschodniej części rowu lubelskiego za pomocą numerycznych modelowań programami BasinMod 1- i 2-D. Na podstawie wyników analiz geochemicznych wydzielono w utworach karbonu poziomy skał macierzystych. Skały macierzyste utworów karbonu rowu lubelskiego charakteryzują się dobrymi własnościami macierzystości i obecnością gazotwórczego kerogenu IlI typu. W jednowymiarowych modelowaniach numerycznych, po skalibrowaniu pomierzonych wartości dojrzałości termicznej z wielkością erozji, dokonano identyfikacji faz węglowodorowych w utworach karbonu w profilach odwiertów Komarów IG-1, Grabowiec IG-4 i Terebin IG-5. W dwuwymiarowych modelowniach wzdłuż przekroju Komarów - Terebin uzyskano przestrzenny rozkład transformacji kerogenu skał macierzystych karbonu i sumaryczne ilości wygenerowanych węglowodorów. Wykazano, że jedynie w okolicach Komarowa i Grabowca możliwe było zachowanie węglowodorów. Przeprowadzona analiza naftowa dowiodła, że intensywna erozja w paleozoiku rozformowała potencjalne pułapki złożowe, a brak regionalnego uszczelnienia mezozoicznego pozwolił na rozproszenie resztkowych ilości węglowodorów.

EN

In the paper authors carried out the petroleum analysis of Carboniferous strata in the south-eastern part of Lublin Trough by means of BasinMod 1- & 2-D numerical modelling. Results of geochemical analyses allowed to determine source rocks in three complexes of Carboniferous strata. Carboniferous source rocks have good petroleum potential and contain type III kerogen. In one dimensional numerical modelling, measured thermal maturity values had been calibrated of erosion quantity, it provided to identification of hydrocarbon phases in Komarów IG-1, Grabowiec IG-4 and Terebin IG-5 wells. Two dimensional modelling along Komarów - Terebin cross-section gave a spatial view on transformation ratio of kerogen and total amount of generated oil and gas. It is pointed, that hydrocarbons could be retained only in Komarów and Grabowiec area. Petroleum analyses reveal also, that intensive Paleozoic erosion ruined previously formed traps and lack of regional Mesozoic overburden caused the dispersion of residual hydrocarbons.

3

Thermal history of the carboniferous strata in the Lublin Trough (Lublin Coal Basin) constrained by numerical maturity modelling approach

Botor D.

Górnictwo i Geologia

|

2007

|

T. 2, z. 3

5-15

EN

In Lublin Trough heat flow values in the past were much higher than now and reached values in the range 62-95 mW/m2 during the maximum burial event usually before the time of the Asturian inversion. Only in the NW part of the Lublin Trough coalification continued until the end of the Cretaceous. Bottom of the Carboniferous reached maximum paleotemperatures in range 64-154oC.

PL

W Rowie Lubelskim strumień cieplny był w przeszłości znacznie większy od współczesnego, osiągając wartości od 62 do 95 mW/m2 podczas maksymalnego pogrążenia, które miało miejsce na większości obszaru Rowu Lubelskiego, z końcem westfalu, przed inwersją asturyjską. Jedynie w NW części uwęglenie kontynuowało się do końca kredy. Maksymalne paleotemperatury osiągnięte przez spąg utworów karbońskich wyniosły od 64 do 154oC.

4

Nowe spojrzenie na tektonikę regionu lubelskiego (SE Polska) oparte na wynikach interpretacji danych sejsmicznych

Krzywiec P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 422

1-18

PL

Lubelszczyzna (rozumiana jako obszar między Warszawą i granicą ukraińską) jest obszarem intensywnych badań geologicznych i geofizycznych od wielu dziesiątków lat, co ma związek z występowaniem w tym rejonie różnego rodzaju złóż. Wykorzystując profile sejsmiczne z różnych części Lubelszczyzny określono różnego rodzaju procesy tektoniczne, które ukształtowały dzisiejszą budowę geologiczną piętra paleozoicznego i mezozoicznego. Strefa uskokowa Kocka została zinterpretowana jako obszar późnokarbońskich deformacji kompresyjnych, powstała ponad strefą uskoków odwróconych zakorzenionych w podłożu prekambryjskim, przy istotnym udziale deformacji plastycznych związanych z miąższym kompleksem utworów ilastych syluru. W rejonie Siedlec zidentyfikowano strefę uskokową o kierunku SW-NE, najprawdopodobniej o genezie przesuwczej. Strefa ta była aktywna w późnym dewonie, w późnym karbonie oraz późnej kredzie. W okolicy Mełgwi tzw. wyniesienie centralne zinterpretowano jako naskórkową strukturę kompresyjną, powstałą w późnym karbonie i zakorzenioną ponad utworami dewonu dolnego. W rejonie Ciecierzyna wyniesienie to związane jest z uskokiem odwróconym zakorzenionym w podłożu prekambryjskim. Współczesna południowo-zachodnia krawędź basenu lubelskiego (wyznaczona przez zasięg utworów karbońskich), tj. strefa Ursynów-Kazimierz, związana została ze strefą uskoków odwróconych, wzdłuż których utwory budujące podniesienia Radom-Kraśnik zostały en block uniesione w stosunku do basenu lubelskiego. Południowo-wschodni segment basenu lubelskiego charakteryzuje się asymetryczną strukturą, zdeterminowaną przez głęboko zakorzeniony uskok odwrócony. Na NE od niego zidentyfikowano skomplikowany system uskoków odwróconych i nasunięć, a także towarzyszących im ramp oraz fałdów przy- i naduskokowych, powstałych w trakcie późnokarbońskiej inwersji basenu lubelskiego. Strefa uskokowa Nowe Miasto-Zawichost aktywna była w późnym permie-jurze jako strefa uskoków normalnych, a w trakcie inwersji południowo-wschodniego segmentu bruzdy śródpolskiej została reaktywowana jako strefa uskoków odwróconych. Wzdłuż tej strefy stwierdzono szereg pozytywnych struktur kwiatowych, wskazujących na udział ruchów przesuwczych w trakcie inwersji.

EN

Lublin region (defined as area between Warsaw and the Ukrainian border) has been focus of intense geological and geophysical studies for many years, due to the presence of various deposits. Different tectonic processes that have shaped present-day geological structure of the Paleozoic and Permo-Mesozoic structural levels have been described using seismic profiles acquired in different parts of this region. Kock fault zone was interpreted as an area of the Late Carboniferous compressional deformations formed above zone of reverse fault rooted in the Precambrian basement, with important influence of ductile deformations caused by thick Silurian shale complex. In the Siedlce area SW-NE strike-slip fault zone was identified, active in Late Devonian, Late Carboniferous and Late Cretaceous. The so-called central high in the Mełgiew area was interpreted as thin-skinned Late Carboniferous compressional structure detached above Lower Devonian complex, while in the Ciecierzyn area this high developed due to thick-skinned reverse faulting reaching the Precambrian basement. Present-day SW border of the Lublin Basin (defined by the SW extent of the Carboniferous cover), i.e. Ursynów-Kazimierz zone, is associated with zone of reverse faults along which Radom-Kraśnik High was en block uplifted in respect to the Lublin Basin. SE segment of the Lublin Basin is characterized by asymmetrical structure, determined by deeply-rooted reverse fault. NE from this fault complex system of reverse faults and thrusts together with associated ramps and fault-related folds formed during the Late Carboniferous inversion of the Lublin Basin was identified. Nowe Miasto-Zawichost fault zone was active as normal fault zone in Permian-Jurassic, and was reactivated as reverse fault zone during inversion of the SE segment of the Mid-Polish Trough. Along this fault zone numerous positive flower structures were identified, suggesting important strike-slip movements associated with inversion.

5

Diageneza piaskowców karbonu górnego występujących na pograniczu rowu lubelskiego i bloku warszawskiego

Kozłowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2004

|

nr 411

5-85

PL

Głównymi składnikami spoiwa piaskowców karbonu górnego, występujących w północno-zachodniej części rowu lubelskiego oraz w bloku warszawskim, są detrytyczne minerały ilaste oraz minerały autigeniczne, takie jak: kwarc, kaolinit i węglany. Lokalnie w znacznych ilościach występują: illit autigeniczny, chloryt autigeniczny, wodorotlenki żelaza i hematyt. Siarczany i piryt stanowią nieznaczny procent spoiwa. Najważniejszymi procesami diagenetycznymi zachodzącymi w badanych piaskowcach były: kompakcja, która zredukowała porowatość pierwotną przeciętnie o około 41% i cementacja - o około 36%. Do ważnych procesów diagenetycznych wywierających wpływ na porowatość piaskowców należy również rozpuszczanie, którego efektem jest powstanie wtórnej porowatości w skale (maksymalnie około 7%). W historii diagenezy piaskowców karbońskich wyróżniono dwa etapy: eo- i mezodiagenezę, których umowna granica odpowiada temperaturze około 50 stopni Celsjusza. Na przestrzeni czasu skład izotopowy tlenu wody porowej zmieniał się stopniowo w kierunku wyższych wielkości 18O i dopiero w końcowym etapie diagenezy powrócił do niższej wartości. Osady karbonu w czasie diagenezy poddane były działaniu maksymalnej temperatury wynoszącej około 120 stopni Celsjusza.

EN

The main components of cements of the Upper Carboniferous sandstones from the northwestern part of the Lublin Trough and the Warsaw Block are represented by detrital clay minerals and authigenic minerals such as quartz, kaolinite and carbonates. Authigenic illite, authigenic chlorite, iron hydroxides and hematite also locally occur in considerable amounts. Sulphates and pyrite represent a small percentage of the cement. Compaction and cementation were the major diagenetic processes that affected the sandstones studied. These processes reduced the primary porosity of sandstones by about 41 and 36% on the average, respectively. Another important diagenetic process which influenced the sandstone porosity was dissolution. It has resulted in the formation of secondary porosity (up to 7% at a maximum). Diagenetic history of the Upper Carboniferous sandstones includes two stages: eo- and mesodiagenesis, the suggested boundary of which corresponds to temperatures of about 50 degrees of Celsius. The pore water isotopic composition of oxygen gradually changed through time towards higher 18O values, and at the final stage of diagenesis it returned to a flower value. The Carboniferous deposits underwent diagenesis at a maximum temperature of approximately 120 degrees of Celsius.

6

Skalowanie jedno- i dwuwymiarowych modeli ekspulsji węglowodorów według progowych nasyceń skał macierzystych

Botor D., Kosakowski P, Kuśmierek J., Maćkowski T.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 1

72-77

PL

Uzyskanie wiarygodnych wyników modelowań jest ściśle związane z dokładnością skalowania parametrów wymiarujących system naftowy. Szczególnie istotnym jest problem doboru progowego nasycenia, szeroko dyskutowany w literaturze, którego wartości nie można wyznaczyć eksperymentalnie. Próbuje się ją szacować na drodze rozważań teoretycznych poprzez ekstrapolację przepuszczalności względnych fazy ropnej dla piaskowców o malejącej porowatości absolutnej lub poprzez analizę danych pirolitycznych i wyników ekstrakcji próbek skał macierzystych. Efektywność ekspulsji zależy pośrednio od pierwotnej zawartości materii organicznej i jej typu, a z drugiej strony od dynamiki generowania i przepuszczalności szkieletu skalnego. Natomiast bezpośrednio jest warunkowana przez wartości nadciśnień wywołanych kompakcją i dehydratyzacją skał ilastych oraz wielkością przemian fazy organicznej, determinujących wzajemne stosunki pomiędzy frakcjami węglowodorowymi i ich sumaryczną objętość. Na tym tle pokazano przykłady modelowania procesów ekspulsji węglowodorów w wybranych strefach polskich basenów sedymentacyjnych.

EN

The reliable results of numerical expulsion modeling depend on precision of scaling petroleum system parameters. Of particular importance are adequately selected expulsion threshold values that cannot be measured experimentally. They are estimated by theoretical extrapolation data from oil relative permeability for sandstones with decreasing absolute permeability or/and Rock-Eval pyrolitycal data and bitumen extraction analysis of source rocks. The expulsion efficiency depends indirectly on organic matter contents and its type, as well as on source rock permeability and generation dynamics, whereas the expulsion is determined by values of compactional overpressure, clay mineral dehydratation and degree of organic matter transformations that determine the relationship between hydrocarbon fractions and their total volume. Based on these data, the examples of expulsion modeling in selected areas of the Polish sedimentary basins are shown.

7

Zmiany litologiczne w utworach karbonu rowu lubelskiego w świetle interpretacji geofizycznej

Dziewińska L., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2000

|

nr 392

5-48

PL

Celem geologicznym pracy było zbadanie zmian litologicznych osadów karbonu w NW i centralnej części rowu lubelskiego. Zakres prac geofizycznych do zrealizowania powyższego zadania obejmował przetworzenie danych sejsmicznych w system współczynników odbicia, opracowanie wyników geofizyki wiertniczej w celu określenia parametrów fizycznych skał oraz dowiązania litologicznego kompleksów geologicznych do zmian obrazu sejsmicznego, obserwowanych wzdłuż przekrojów sejsmicznych. W artykule przedstawiono interpretację materiałów sejsmicznych odtworzonych w postaci sekcji współczynników odbicia, charakteryzujących się zwiększoną rozdzielczością zapisu w stosunku do obrazu falowego. Wyznaczenie związków między litologią a prędkością akustyczną fal sejsmicznych na podstawie danych geofizyki wiertniczej pozwoliło zidentyfikować zróżnicowane prędkościowo serie litologiczne na przekrojach sejsmicznych. Wynik interpretacji uzyskanych materiałów stanowią sekcje czasowe z przedstawioną budową strukturalną oraz wydzieleniem większych serii piaskowcowych karbonu. Korelacja geofizyczno-geologiczna granic tych kompleksów umożliwia badanie zasięgu, miąższości i wzajemnego ułożenia poszczególnych warstw. Obserwowane zmiany w wykształceniu litologicznym osadów wzdłuż przekrojów sejsmicznych oraz wyklinowania śródkarbońskie, mogą stanowić przesłankę do poszukiwań pułapek węglowodorów. Uzyskane wyniki należy traktować jako materiał do dalszych interpretacji i kompleksowych opracowań geofizyczno-geologicznych w tym rejonie.

EN

The geological aim of the study was to investigate lithological variations of the Carboniferous deposits in the northwestern and central parts of the Lublin Trough. The scope of geophysical works included seismic data reprocessing into a system of reflection coefficients, analysis of well logs to determine physical parameters of rocks, and correlations between lithologies within geological complexes and changes in seismic image, that were observed along seismic profiles. The paper presents the interpretation of seismic materials produced as reflection coefficient sections which are characterized by better record separation in relation to the wave image. Determination of relationships between lithology and acoustic velocity of seismic waves on the basis of well logs data, has allowed to identify lithological series on seismic profiles, which differ in wave velocity values. The result of interpretations are time seismic sections with geological structure shown, and with major Carboniferous sandstone series separated. The geophysical-geological correlation of boundaries of these complexes enables to study the extent, thickness and mutual relationships between the positions of individual strata. The lithological variations observed within the deposits along profiles and the occurrence of intra-Carboniferous pinches may be a circumstance for prospecting for hydrocarbon traps. The results obtained should be regarded as material for further interpretations and complex geophysical-geological studies in this region.

8

Devonian depositional architecture in central segment of the Lublin Trough : preliminary results of integrated seismic and borehole study

Krzywiec P., Narkiewicz M.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 2

131-140

EN

Seismostratigraphic analysis of two selected seismic lines coupled with sedimentological and stratigraphic investigations of four deep wells allows for putting forward a revised depositional model for the Middle to Upper Devonian predominantly carbonate succession in the central part of the Lublin Trough. The upper Frasnian carbonate ramp prograded towards the north-east over the relatively thin and widespread Middle Devonian to lower Frasnian cycles. The lower Famennian shelf- basin fill consists of carbonate-shaly clinoforms also prograding towards the depocentral axis. The proposed model has important implications for a distribution of source-rocks related to distal condensed portions of the lower Famennian clinoforms and, probably, to distal part of the upper Frasnian ramp.

PL

Zintegrowana analiza danych sejsmicznych i otworowych z obszaru Lubelszczyzny pozwoliła na skonstruowanie wstępnego, odmiennego od przyjmowanych dotychczas, modelu sedymentacji osadów dewońskicj na tym obszarze. W pracy wykorzystano dwa profile sejsmiczne pomierzone przez ośrodek Geofizyka-Kraków i znajdujące się w ich pobliżu otwory Giełczew IG 1, PIG 5, PIG 6 oraz Zakrzew IG 1, odwiercone przez Państwowy Instytut Geologiczny. Obszar badań znajduje się w SE części Lubelszczyzny, gdzie osady karbonu występują tylko szczątkowo, a osady dewońskie przykryte są bezpośrednio przez osady mezozoiku platformowego. Osady dolnodewońskie (formacja zwoleńska), zaliczane do górnego żedynu-emsu, reprezentują aluwialny system depozycyjny. Dewon środkowy i górny składa się z utworów morskich. W niższej części (eifel) są to osady terygeniczne, przeważnie piaszczyste, zaliczone tu do systemu przybrzeżnych klastyków. Wyżej występują niemal wyłącznie utwory węglowe, reprezentujące rytmiczne następstwo utworów szelfu niżejpływowego (lub rampy) i płytkowodnej platformy węglowej. W obrębie żywetu i franu niższego można wyróżnić 4 cykle transgresywno-regresywne (T-R), których poszczególne ogniwa charakteryzują się znaczną oboczną ciągłością przy ogólnie niewielkich miąższościach ( 4 cykle łącznie ok. 300 m miąższości). Kolejny cykl T-R w obrębie wyższej części franu (ogniwo zubowickie) osiąga większą miąższość (ok.300 m) i odpowiada w większości środowisku płytkiego niżejpływowego szelfu lub środkowej rampy węglowej. Początek tego cyklu wiąże się prawdopodobnie z przyspieszenie tempa sedymentacji i subsydencji, które osiąga kulminację w farmenie. Wtedy to, po krótkotrwałym epizodzie regresywnym w najpóżniejszym franie, osadzają się miąższe (ok. 1000 m w tym rejonie, a ok. 1800 m koło Lublina) serie marglisto-wapienne tworzące pojedynczy cykl T-R. W warunkach silnej subsydencji, niewątpliwie o podłożu tektonicznym, następowało zasypywanie zbiornika przez utwory, początkowo, dys-anaerobowego niżejpływowego basenu szelfowego (formacja bychawska), a następnie - rampy węglanowej (formacja firlejska). Przy wykorzystaniu danych karotażowych (pomierzone oraz syntetyczne krzywe akustyczne) dla opracowanych otworów skonstruowano sejsmogramy syntetyczne, które pozwoliły na precyzyjne dowiązanie stratygrafii przewierconych osadów do obrazu sejsmicznego. W obrębie osadów dewońskich zidentyfikowano i skorelowano na profilach sejsmicznych horyzonty sejsmiczne związane ze stropem dewonu dolnego, eiflu, żywetu, franu i famenu. W obrębie interwału frańskiego stwierdzono wyraźne cienienie poszczególnych pakietów osadowych w kierunku NE, natomiast w obrębie pakietu fameńskiego zidentyfikowano kilka niezgodności kątowych między refleksami sejsmicznymi. Ponieważ dolny interwał osadów dewońskich reprezentowany jest przez osady generalne płytkowodne, przyjęto zatem, że dla odtworzenia dewońskiej syn-depozycyjnej geometrii tej części basenu można wypłaszczyć interpretowane profile sejsmiczne wzdłuż horyzontu związanego ze stropem dolnego dewonu. Na tak przekształconym profilu sejsmicznym wyraźnie widać, iż osady franu, a szczególnie famenu, wykazują progradacyjny charakter. Pozwoliło to na postawienie tezy, że osady ilasto-węglanowe famenu reprezentują etap zasypywania basenu i migrację pryzmy osadów ku NE. Przedstawiona interpretacja oparta była na stosunkowo skąpym materiale sejsmicznym. Z tego też względu powinna być traktowana jako wstępna propozycja modelu depozycyjnego dla osadów dewońskich w tej części Lubelszczyzny. Jego weryfikacja i uszczegółowienie powinno nastąpić poprzez interpretację gęstszej siatki profili sejsmicznych z tego rejonu oraz wykorzystanie większej liczby otworów.