Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Possibilities of inland waterway transport development on the Lower Vistula River from 2020–2030, considering River Basin Management Plans

Szatten Dawid, Habel Michał, Babiński Zygmunt, Schoeneich Marta

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie

|

2019

|

nr 59 (131)

120--126

EN

The Lower Vistula River is a Polish part of inland waterways E40 that has a comparatively low waterway class (Ib – III; excluding Wloclawek Reservoir part – Va), and projects and works should be undertaken to improve the waterway class conditions. This also depends upon the ratification of the AGN agreement by Poland, which obliges the country to adapt the main waterways to at least the fourth class of navigability. A catalog of investment activities must contain environmental objectives due to the inclusion of Lower Vistula River in the Natura 2000 protected areas network. This research includes an analysis of the impact on the inland waterway transport of the investments included in the Vistula River Basin Management Plans (RBMP). These documents make it possible to rationally manage water resources (also in the waterway transport) and indicate actions aimed at maintaining them for future generations. Therefore, in line with the Water Framework Directive recommendations, all planned investments should have a minimal environmental impact. In the coming years, large-scale infrastructure investments are planned, which will allow the waterway transport conditions to be improved and the environmental goals of the Water Framework Directive (WFD) to be achieved.

2

Monitoring obszarów chronionych Dolnej Wisły

Szatten D. A., Czerebiej Z.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 1

19--24

PL

Celem badań było określenie ilościowej i jakościowej oceny stanu wód na obszarach chronionych dolnego odcinka Wisły. Badania obejmowały analizę sieci monitoringu wód powierzchniowych płynących w zlewni Dolnej Wisły w cyklu wodnym 2010-2015. Podmiot badań stanowiła Dolna Wisła na odcinku od Zbiornika Włocławskiego (km 675) do ujścia rzeki do Zatoki Gdańskiej (km 941). Do najważniejszych rezultatów przeprowadzonych badań zaliczyć można: analizę kompletności sieci monitoringu wód Dolnej Wisły w świetle obowiązujących aktów prawa krajowego i europejskiego oraz dokonanie kwantyfikacji osiągniętych ocen stanu / potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Wyniki mają służyć racjonalnemu gospodarowaniu wodami w dorzeczu, rozpoznaniu presji ze strony gospodarki komunalnej, przemysłu, rolnictwa oraz presji hydromorfologicznej. Zakres (ilościowy i jakościowy) sieci monitoringowej wód powierzchniowych Dolnej Wisły jest wystarczający do określenia ich stanu, zgodnie z aktualnymi wymaganiami prawa.

EN

The main aim of the research was to determine the quantitative and qualitative assessment of the condition of surface waters in the protected areas of the Lower Vistula River. The research included the analysis of the surface water monitoring network in the Lower Vistula catchment area in the water management cycle 2010-2015. The research subject was Lower Vistula on the section from the Wloclawek Reservoir (km 675) to the estuary of the river to the Gdańsk Bay (km 941). The most important results of the conducted research include: the analysis of the completeness of the Lower Vistula water monitoring network in the light of the existing Polish and European laws and the quantification of achieved assessments of ecological status / potential and chemical status. The results can be used for the rational management of basin’s water, recognizing the pressure from the municipal utilities, industry, agriculture and the hydromorphological pressure. The range (quantitative and qualitative) of the surface water monitoring network of the Lower Vistula is sufficient to determine their state, in accordance with the current requirements of the law.

3

Skutki ekologiczne wariantowej rewitalizacji dna doliny dolnej Wisły (MDW E40)

Babiński Z., Habel M., Szatten D.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 11

355--359

PL

W artykule omówiono główne problemy z podejściem do zagospodarowania den dolin rzecznych, w tym dolnej Wisły. Wzrost dynamiki odpływu wód, warunkowanego zmianami globalnymi klimatu, a także coraz większą ingerencją człowieka (rolnictwo, urbanizacja, przemysł), skutkuje tym, że mamy do czynienia ze wzrostem ilości i wysokości wezbrań z jednoczesnym potęgowaniem się susz. Z kolei podstawową zasadą prawidłowo funkcjonującego systemu rzecznego jest to, by umożliwić swobodny odpływ nadmiaru wód, zwłaszcza podczas wezbrań. I tak korytem następuje odpływ wód najczęściej trwających, tj. od niżówek poprzez stany (pochodne przepływy) średnie do tzw. stanów pełnokorytowych, zaś wody wezbraniowe są odprowadzane, specjalnie wykształconym przez rzekę, poziomem (równina) zalewowym. Tymczasem powierzchnia międzywala jest traktowana jako korytarz ekologiczny, obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) – Dyrektywa Ptasia, oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) – Dyrektywa Siedliskowa. Utrzymanie roślinności na międzywalu powoduje zagrożenie w momencie występowanie zwiększonych przepływów wody, przyczyniając się do wezbrań o charakterze powodzi. W ocenie autorów złą praktyką jest m.in. zachowanie drzewostanu i zakrzewienia na powierzchni równiny zalewowej międzywala, które dzięki „zaszłościom” historycznym i gospodarczym (nie prowadzono wyrębu i wycinki) dziś uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie tej makroformy korytowej (odcinki zatorogenne, utrudniające spływ wód wezbraniowych).

EN

The article discusses main problems related to the approach to development of river valley bottoms, including that of lower Vistula. Increased water outflow dynamics, determined by the global climate change, as well as growing human influence (agriculture, urbanization, industry) lead to escalation of the number and height of floods with simultaneous accumulation of droughts. On the other hand, the basic principle of a correctly functioning river system is to enable free outflow of the excess of waters, especially during floods. The most frequent water stages, i.e. from low water, thorough average water (derived flows), to the so-called bankfull stages, flow downstream the riverbed, whereas high water stages flow into the flood plain shaped by the river. The surface of the inter-embankment zone is treated as an ecological corridor, the area of special protection of birds (SPA) – the Birds Directive, and the area of special protection of habitats (SAC) – the Habitats Directive. Conservation of vegetation in the inter-embankment zone is dangerous at the moment of increased water flows, contributing to the occurrence of high water stages with flood characteristics. The authors consider it to be a wrong practice to preserve wood stands and bushes in the inter-embankment flood plain which, due to historical and economic reasons (no felling nor logging were carried out), prevent today the correct functioning of this riverbed macro-form (sections generating jams, hindering the outflow of flood waters).

4

Problem odnowy rumowiska wleczonego poniżej zapór. Ocena możliwości sztucznego uzupełniania rumowiska poniżej stopnia wodnego we Włocławku

Habel M., Babiński Z., Szatten D.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 11

360--363

PL

Artykuł stanowi pierwszą część z cyklu poświęconego projektowi sztucznego uzupełniania rumowiska wleczonego w odcinkach, gdzie występuje jego deficyt. Podjęto próbę wyznaczenia warunków brzegowych dla trwałego ustabilizowania procesów erozyjno-akumulacyjnych koryta dolnej Wisły. Ustalono, że powstanie sztucznego zbiornika wodnego skutkuje zmianą reżimu hydrologicznego rzeki, w tym następuje ograniczenie przepływu rumowiska rzecznego. Przeciętna roczna wielkość transportu osadów piaszczysto-żwirowych na dolnej Wiśle to ok. 2,2 mln ton i tyle jego dociera do cofki zbiornika włocławskiego. Deficyt w transporcie rumowiska poniżej zapory jest uzupełniany w wyniku erozji wgłębnej, często też bocznej, jednak tylko do przeciętnej rocznej wartości 1,1 mln ton. Wskazuje to na fakt, że Wisła samodzielnie nie jest w stanie odbudować transportu swoich osadów. W rezultacie rozważań proponuje się potrzebę „dokarmiania” koryta osadami piaszczysto-żwirowymi w odcinku erozyjnym w ilości mniejszej niż 0,5 mln ton rocznie.

EN

The article is the first of a cycle devoted to the project of artificial reconstruction of the bed load in sections where its shortage occurs. It attempts to determine the framework conditions for permanent stabilization of the erosion and accumulation processes in the Lower Vistula riverbed. It was found that creation of an artificial reservoir results in modification of the river’s hydrological regime, including limitation of the bed load flow. The average annual value of the sand and gravel deposits transport in Lower Vistula amounts to approx. 2.2 million tons and this is the amount that reaches the backwater part of the Włocławek reservoir. The deficit in the bed load transport downstream of the dam is completed mainly as a result of bottom erosion and, frequently, lateral erosion, but no more than to the average annual value of 1.1 million tons. It indicates that Vistula is not able to autonomously recreate the transport of its deposits. As a result of these considerations, the authors propose to “feed” the riverbed with sand and gravel deposits in the erosion section, in the amount of not less than 0.5 million tons per year.

5

Wieloletni przebieg zlodzenia dolnej Wisły na wybranych odcinkach dróg wodnych E70 i E40

Gorączko M.

Logistyka

|

2015

|

nr 3

1545--1553, CD 1

PL

Regularnie pojawiające się i długotrwałe zlodzenie rzek uniemożliwiało w przeszłości korzystanie z dróg wodnych w okresie od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Obecnie, głównie na skutek zmian klimatycznych, lód na rzekach pojawia się zdecydowanie rzadziej, a ich całkowite zamarzanie obserwowane jest sporadycznie. Zjawisko to przedstawiono na przykładzie odcinka dolnej Wisły pomiędzy Bydgoszczą a Grudziądzem bazując na obserwacjach hydrologicznych z 62 sezonów zimowych. Na Wiśle w rejonie wymienionych miast zjawiska lodowe traktowane łącznie jak też sama pokrywa lodowa ustępują przeciętnie o blisko miesiąc wcześniej niż jeszcze pół wieku temu. Uzyskane wyniki mają duże znaczenie dla planowania, budowy i eksploatacji infrastruktury żeglugowej, tym bardziej, że przedstawiona sytuacja dotyczy odcinka należącego jednocześnie do dwóch międzynarodowych szlaków wodnych.

EN

In the past, the regularly occurring and long-lasting icing of rivers made the usage of waterways impossible in the period lasting from late autumn until early spring. Currently, mainly due to changes of the climate, the appearances of ice floe on rivers is much more rare and their complete encrusting by ice happens sporadically. The article presents that phenomenon based on hydrological observations of the segment of lower Vistula River between cities of Bydgoszcz and Grudziadz, conducted throughout 62 consecutive winter seasons. These observations have a major importance from the perspective of planning, constructing and utilizing of water transport infrastructure, especially due to the fact that the aforementioned segment belongs to two distinct international inland water routes.

6

Zmienność przebiegu zjawisk lodowych na Wiśle w rejonie Bydgoszczy

Gorączko M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 4

382--388

PL

W artykule dokonano analizy wyników obserwacji przebiegu zjawisk lodowych na Dolnej Wiśle, prowadzonych w latach 1946–2012, w reprezentatywnym dla tego odcinka rzeki przekroju wodowskazowym Bydgoszcz-Fordon. Ustalono, że począwszy od 1970 roku zlodzenie Dolnej Wisły przebiega w zdecydowanie łagodniejszy niż w przeszłości sposób. Wyraźnemu skróceniu uległ czas trwania zjawisk lodowych. Bardzo rzadko też dochodzi do całkowitego pokrycia rzeki lodem. Oznacza to istotne zmniejszenie ryzyka wystąpienia powodzi zatorowej na Wiśle poniżej stopnia wodnego we Włocławku. Największe historyczne powodzie w dolnym biegu Wisły, podczas których odnotowano absolutne maksima wartości stanów wody, miały charakter zatorowy.

XX

The article describes an analysis of observations of ice phenomena progress of Lower Vistula River, conducted between 1946 and 2012, on representative gauge section this segment of the river – Bydgoszcz-Fordon. It has been concluded, that starting from late 1960s ice coverage of Lower Vistula is much lighter then it used to be in the past and very rarely ice covers the river completely. Also the length of the period itself, during which ice phenomena occurs, has decreased noticeably. Those factors contribute to a significant lowering of the risk of floods caused by ice blockage on Vistula below dam in Włocławek, which exactly has been the origin of the greatest floods on this river in recorded history, when the water level was reaching its peaks.

7

The next dam on the Vistula River below Włocławek

Granatowicz J.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 3

99--111

EN

This paper presents reasons for a decision on construction of the dam on the Vistula River below Włocławek. It includes a justification of the overriding public interest for this construction, the benefits that it will bring and a short description of the project. In addition the criteria for choosing the location are given and parameters of the Włocławek and Siarzewo dams are compared.

PL

W artykule przedstawiono powody podjęcia decyzji o budowie stopnia wodnego na Wiśle poniżej Włocławka. Podano uzasadnienie nadrzędnego interesu publicznego dla tej budowy, korzyści, jakie ona przyniesie, oraz krótką charakterystykę stopnia. Omówiono także kryteria wyboru lokalizacji oraz dokonano porównania parametrów stopni Włocławek i Siarzewo.

8

Hydromorphological conditions of the lower Vistula in the development of navigation and hydropower

Babiński Z., Habel M.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 2

83--96

EN

The article presents general principles of development of the lower Vistula channel in the Holocene period, with a particular emphasis on the unintentional human interference in the fluvial processes associated with deforestation and cultivation of cereals and root crops. It also characterises the basic hydraulic engineering works in the form of construction of embankments, adjustment of the bed and construction of the Włocławek barrage as factors of deliberate human interference and their impact on channel changes. The article characterises morphological and morphodynamic conditions of the basic bed forms, i.e. sandy and gravel bars and pools determining the possibility of river transport, and its development in time and space (depth of navigable route). Perspectives of multi-directional hydraulic development are presented, including the main cascade developments of the lower Vistula. The article presents the opportunities for a comprehensive use of the waterway, which forms route E40 in the section of the lower Vistula, taking into account sustainable development and compensation in the form of restoration of the valley bottom.

PL

W artykule przedstawiono ogólne prawidłowości rozwoju koryta dolnej Wisły w okresie holocenu, ze szczególnym uwzględnieniem nieświadomej ingerencji człowieka w procesy korytowe, związane z wylesianiem i uprawą zbóż oraz roślin okopowych. Scharakteryzowano podstawowe prace hydrotechniczne w postaci budowy wałów przeciwpowodziowych, regulacji koryta i budowy stopnia wodnego we Włocławku jako czynników świadomej działalności człowieka i ich wpływ na zmiany koryta. Scharakteryzowano warunki morfologiczne i morfodynamiczne podstawowych form korytowych, tj. łach piaszczysto-żwirowych i plos, warunkujących możliwości istnienia transportu rzecznego, jego rozwoju w czasie i przestrzeni (głębokość szlaku żeglownego). Przedstawiono perspektywy wielokierunkowej zabudowy hydrotechnicznej, w tym głównie skaskadowania dolnej Wisły. Zaprezentowano możliwości kompleksowego wykorzystania drogi wodnej, jaką jest E40 w odcinku dolnej Wisły, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju i rekompensaty w postaci rewitalizacji dna doliny.

9

Hydroelectricity and ecological considerations. Falsification of the environmental reality by the opponents of hydropower

Giziński J.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 3

32--44

EN

Opponents of hydroelectricity claim falsely that hydrotechnical development of the Lower Vistula River constitutes implementation of Edward Gierek’s concept of bringing only environmental damage1. Statements on the negative environmental impact of constructing small hydroelectric power stations (SHPS) are equally groundless. Permanent protests against the construction of dams and river damming, regardless of the motivations and will of protesters, increase energy dependence on Russia, and preserves the poor, post-Bierut hydrological situation2. The main fallacy made by hydropower opponents is the alternative treatment of power and environmental purposes. Environmental errors consist in continuous omission of even the most obvious positive ecological effects of constructing river dams and – what is especially reprehensible – inventing non-existent threats, e.g. lethal concentration of toxic heavy metals in deposits of the Włocławek Reservoir or the detrimental impact of warming up water in stage of falls on the fish population below the dam.

PL

Przeciwnicy energetyki wodnej bezpodstawnie twierdzą, że hydrotechniczna zabudowa dolnej Wisły to realizacja koncepcji Edwarda Gierka, przynosząca wyłącznie szkody przyrodnicze. Równie bezpodstawne są twierdzenia o negatywnych skutkach środowiskowych budowy małych elektrowni wodnych (MEW). Permanentne protesty przeciwko budowie zapór i podpiętrzaniu rzek, niezależnie od motywacji i woli protestujących, zwiększają energetyczną zależność od Rosji i utrwalają fatalną, pobierutowską sytuację hydrologiczną. Głównym błędem logicznym adwersarzy energetyki wodnej jest alternatywne traktowanie celów energetycznych i środowiskowych, a błędy przyrodnicze polegają na uporczywym pomijaniu nawet najbardziej oczywistych, pozytywnych skutków ekologicznych budowy zapór na rzekach oraz – co jest szczególnie naganne – wymyślaniu zagrożeń nieistniejących, np. śmiercionośnego stężenia toksycznych metali ciężkich w osadach zbiornika włocławskiego lub zgubnego wpływu podgrzania wody w podpiętrzeniach na populacje ryb poniżej zapory.

10

Environmental considerations of development of the Lower Vistula River

Żelazo J.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 2

69--82

EN

For a long time, the Vistula River has been transformed and developed in order to better fulfil its economic functions. In spite of these changes, the river has very precious natural values, due to which it is covered by area legal protection, dominated by the Natura 2000 network. Environmental requirements related to Natura 2000 conservation and resulting from the Water Framework Directive – confirmed in Polish law (Environmental Protection Law, Water Law) – constitute part of the EU strategy within the scope of water management. Thus, they need to be considered in measures related to river transformation. This significantly reduces investment opportunities and complicates the process of investment preparation. Fuller diagnosis of the environmental condition including the impact of changeability of hydrological, hydraulic and morphological considerations on protected nature resources is necessary for reasonable conservation of Natura 2000 network areas, carrying out investment in these areas, as well as for conducting measures compensating possible harmful interference with the environment. The need for economic functions of the Vistula River and simultaneous necessity to consider environmental protection requirements, indicates the need to carry out compromise solutions of river development. This study presents some more important conditions of reaching such solutions.

PL

Wisła od dawna była przekształcana i zabudowywana w celu stworzenia pełniejszych możliwości realizacji jej funkcji gospodarczych. Mimo tych zmian rzeka ma bardzo cenne walory przyrodnicze, co stało się podstawą objęcia ich obszarową ochroną prawną, w której dominującą rolę odgrywa sieć Natura 2000. Wymagania środowiskowe związane z ochroną Natura 2000 i wynikające z Ramowej Dyrektywy Wodnej – potwierdzone w polskich aktach prawnych (ustawa o ochronie przyrody, ustawa Prawo wodne) – są elementem strategii UE w zakresie gospodarowania wodami i muszą być uwzględniane w działaniach związanych z przekształcaniem rzek. To istotnie ogranicza możliwości inwestycyjne oraz komplikuje proces przygotowania inwestycji. Do racjonalnej ochrony obszarów objętych siecią Natura 2000, realizacji inwestycji na tych obszarach, a także prowadzenia działań kompensujących ewentualne szkodliwe ingerencje w środowisko przyrodnicze niezbędne są pełniejsze rozpoznania stanu środowiska, obejmujące wpływ na chronione zasoby przyrody zmienności warunków hydrologicznych, hydraulicznych i morfologicznych. Potrzeba realizacji gospodarczych funkcji Wisły i jednocześnie konieczność uwzględnienia wymagań ochrony przyrody wskazują na potrzebę realizowania rozwiązań kompromisowych w zagospodarowaniu rzek. Niektóre ważniejsze warunki dochodzenia do takich rozwiązań przedstawiono w opracowaniu.

11

Changes in the quality of water in the lower Vistula River in 1986–2009

Kentzer A., Giziński A.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 2

97--105

EN

The results of more than twenty years of own research and state environmental protection authority reports show that from 1986–2009 the quality of water in the lower Vistula, representative of the eastern (right bank) part of Poland, continuously and significantly improved. This improvement was the result of changes in water and sewage management in the Vistula basin. Earlier, in the 1970s, the Vistula was quite heavily polluted, but it has never been the dirtiest river in Europe. It has been shown that Włocławek Reservoir has improved the water quality in the Vistula, substantially reducing all the indicators examined (Tab. 2). The only exception is concentration of oxygen, lower in the reservoir than in the undammed Vistula, but not to such an extent that it would threaten the development of its biocoenosis, which is richer than in the undammed Vistula. Reduction in the nitrogen (by 12.4%) and phosphorus (by 21.5%) load carried by the Vistula in the reservoir is particularly important for protection of the Baltic Sea against excessive eutrophication. This way, Włocławek Reservoir contrutes to fulfilment of Poland’s obligations under the Helsinki Convention in 1999.

PL

Na podstawie wyników ponad dwudziestoletnich badań własnych i raportów państwowych służb ochrony środowiska stwierdzono, że w latach 1986–2009 jakość wody dolnej Wisły, reprezentatywna dla wschodniej (prawobrzeżnej) połowy terytorium Polski, podlegała stałej, znaczącej poprawie. Poprawa ta była efektem porządkowania gospodarki wodno-ściekowej w dorzeczu Wisły. Wcześniej, w latach 70. XX wieku, Wisła była dość silnie zanieczyszczona, ale nigdy nie była najbrudniejszą rzeką Europy. Wykazano, że zbiornik włocławski poprawia jakość wody Wisły, redukując znacząco wszystkie badane wskaźniki (tab. 2). Wyjątkiem jest stężenie tlenu, które w zbiorniku jest niższe niż w niepodpiętrzonej Wiśle, ale w stopniu niezagrażającym rozwojowi jego biocenozy, bogatszej niż w niepodpiętrzonej Wiśle. Szczególnie ważna dla ochrony Bałtyku przed nadmierną eutrofizacją jest redukcja w zbiorniku niesionego Wisłą ładunku azotu (o 12,4%) i fosforu (o 21,5%). W ten sposób zbiornik włocławski przyczynia się do realizacji zobowiązań Polski, wynikających z ratyfikowanej w 1999 roku konwencji helsińskiej.

12

O korytarzu komunikacyjnym Dolnej Wisły

Bogusławski J.

Inżynieria i Budownictwo

|

2011

|

R. 67, nr 2

80-83

PL

Przedstawiono problematykę komunikacji drogowej, kolejowej i wodnej w północnej części Polski. Podano rys historyczny oraz stan istniejący i niektóre projekty wynikające z aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego. Wyrażono nadzieję, że zrealizowanie podjętych zadań przyczyni się do przywrócenia dawnej rangi polskim portom w rejonie południowego Bałtyku.

EN

The problems of the highways, railways and water transport in the north part of Poland has been presented. The historical feature, existing state and some of the projects from the obligatory development plans has been shown. Hope, that realization of the projects will contribute to restore the past rank of Polish ports in the South Baltic region.