Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Litostratygrafia i geochemia cechsztyńskiej serii solnej przewierconej otworem M-35 w wysadzie solnym Mogilno

Wachowiak J.

Przegląd Solny

|

2016

|

T. 12

114--126

PL

Otwór badawczo-eksploatacyjny M-35 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno (Ryc. 2). Został odwiercony do głębokości 1755 metrów. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu). W analizowanym rdzeniu wydzielono 13 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ2, PZ3 i PZ4. Złoże solne w rejonie otworu M-35 jest uformowane tektonicznie. W wyniku procesów halokinetycznych i halotektonicznych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 70-80°. W wyniku częstych zmian kąta upadu i przefałdowań otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Ponadto wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklotemu PZ4 i ewaporatów starszych niż ogniwo starszej soli kamiennej (Na2).

EN

The M-35 exploratory borehole and operating well is located in the south-eastern part of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,755 m penetrating the Upper Permian (Zechstein) evaporates. Its core section enabled to distinguish 13 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, represented cyclothems PZ2, PZ3, and PZ4. The observed salt units had been tectonically extremely folded and steeply arranged. The layers dip varies from 35° to 90°, mostly 70-80° and the same salt units repetated several times in the section. Also many of them were reduced in thickness or completely wedged out. The uppermost units of PZ4 cycle or evaporates older than the Older Halite (Na2) unit, were not found in the studied profile.

2

Lithostratigraphic and bromine profile of the Zechstein salt series In the area of borehole M-29 of the Mogilno Salt Dome

Wachowiak J.

Przegląd Solny

|

2015

|

T. 11

81--97

EN

The M-29 exploratory borehole and operating well is located on the Mogilno I deposit in the south-eastern section of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,751 m in 2014. The borehole penetrated the evaporites of the Upper Permian (Zechstein) and a sequence of clay-mudstone-sand formations of the Lower Triassic. 11 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, belonging to cyclothems PZ-2, PZ-3, and PZ-4, were separated in the core subjected to our analysis. The salt deposit of the borehole M-29 area had been formed tectonically. The borehole cuts through a deep syncline, filled with the sediments of cyclothems PZ3 and PZ4. The syncline is limited on the ceiling and floor sides by anticlines composed mainly of Na2 rock salt. As a result of the uplift of the two anticline intrusions, the salt layers became strongly folded and formed very steeply. The borehole pierces through the same members several times. Many divisions are reduced in thickness or completely wedged out. No ceiling layers of cycle PZ-4 or evaporites, being older than Older Halite (Na2), were found in the profile. As a result of halokinetic and tectonic deformations, the salt layers became extremely folded and steeply arranged. The layer dip varies from 35° to 90°, mostly 60-80°. Numerous changes of the dip angle and multiple folding are demonstrated by the fact that the borehole often penetrated the same members.

PL

Otwór badawczo-eksploatacyjny M-29 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno, na złożu Mogilno I (Ryc. 2). Został on odwiercony w 2014 r. do głębokości 1751 m. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu) oraz kompleks utworów ilasto-mułowcowo- piaszczystych dolnego triasu. W analizowanym rdzeniu wydzielono 11 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ-2, PZ-3 i PZ-4. Złoże solne w rejonie otworu M-29 jest uformowane tektonicznie. Otwór przewierca głęboką synklinę, wypełnioną osadami cyklotemów PZ3 and PZ4. Synklina ograniczona jest od stropu i spągu antyklinami, zbudowanymi głównie z soli kamiennej Na2. W wyniku wypiętrzenia tych dwóch intruzji antyklinalnych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklu PZ-4 i ewaporatów starszych niż Starszy Halit (Na2). W wyniku deformacji halokinetycznych i tektonicznych warstwy solne są silnie pofałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 60-80°. Otwór przewierca wielokrotnie te same ogniwa ze względu na częste zmiany kąta upadu i przefałdowania.

3

Baseny ewaporatowe cykli PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu (górny perm) w Polsce – studium miąższościowe

Czapowski G., Tomaszczyk M.

Przegląd Solny

|

2014

|

T. 10

49--64

PL

Ewaporaty (utwory chlorkowe i siarczanowe) cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu budują blisko 72% całej sukcesji późnego permu na terenie Polski. W każdym cyklotemie sole kamienne, potasowe i lokalnie zubry są podścielone i przykryte ogniwami siarczanowymi (Tab. 1). W oparciu o dane z ponad 800 otworów wiertniczych, rozmieszczonych w 6 obszarach na obrzeżu późnopermskiego basenu w Polsce (Ryc. 1) przebadano relacje aktualnych miąższości utworów chlorkowych do podścielających i przykrywających je serii siarczanowych (Tab. 2). Relacje te zinterpretowano w kontekście warunków depozycji ewaporatów, przedstawiono 3 typy ewaporatowego basenu depozycyjnego: typ „wypełnieniowy”, typ „subsydujący” i typ „niestabilny” (Ryc. 2-4), w których rozwoju kluczową rolę odgrywają trzy czynniki: pierwotna batymetria, tempo subsydencji oraz możliwy wpływ tektoniki syn- i postsedymentacyjnej. W cyklu PZ1 (Ryc. 6) w północnej Polsce akumulacja chlorków (Na) i podścielających siarczanów (Ad) nastąpiła w stosunkowo głębokich zbiornikach o braku lub słabej subsydencji (typ „wypełnieniowy”), podobny typ depozycji przeważał na położnych ku wschodowi brzegach zbiornika cyklu PZ3 (Ryc. 9). Z kolei we wschodniej części zbiornika cyklu PZ2 taka sukcesja powstała w basenie typu „subsydującego” (Ryc. 7). Na pozostałych obszarach obrzeża zbiornika cechsztyńskiego sukcesja Ad+Na uformowała się w basenach o zmiennym tempie subsydencji (typ „niestabilny”; Ryc. 5, 7, 9), w podobnych warunkach nastąpiło osadzenie siarczanów przykrywających chlorki (Ag) w obu cyklach PZ1 i PZ2 (ryc. 6 i 8). W tym typie basenu na stosunki miąszościowe siarczanów i chlorków istotny wpływ miała zmienna subsydencja dna zbiornika, erozja osadów oraz tektonika. Ustalenie powyższych relacji, mimo ograniczeń wynikających z różnej ilości informacji, może być przydatne np. przy prognozowaniu przypuszczalnej miąższości poszczególnych wydzieleń ewaporatowych w wybranym rejonie dla przyszłego zagospodarowania (np. kawerny magazynowe czy składowiskowe). Optymalnymi dla tych celów są pokładowe sukcesje ewaporatów, powstałe w basenach typu „wypełnieniowego” i „subsydujacego”).

EN

Evaporites (chlorides and sulphates) of three cycles (PZ1, PZ2 & PZ3) constituted up to 72% of whole the Late Permian (Zechstein) succession in Poland (Czapowski, 2007). In each cyclothem the rock, potash and locally clayey salts are underlain and overlain by sulphates (tab. 1). Relations (tab. 2) of actual thickness of mentioned evaporite units (data from over 800 wells, localized in 6 areas) were analyzed on the margin of Zechstein basin (to minimalize halotectonic overprint – Fig. 1) to define a role of sedimentary conditions (3 the evaporite basin types, controlled by primary bathymetry and subsidence rate, were defined: infill, subsiding and fluctuating types – Figs 2-4) and tectonics. Accumulation chlorides (Na) and subsalt sulphates (Ad) in the relatively of deep but tectonically stable (lack or weak subsidence) basins („infill” basin type) took place during PZ1 cycle in northern Poland (Fig. 6) as well as on the more eastern basin margins of Z3 cycle (fig. 9). Such succession developed in the “subsiding” basin type, located on the eastern margin of Z2 cycle basin (Fig. 7). In other areas of the basin margins of Z1 to Z3 cycles the mentioned above Ad+Na evaporite complex as well as all occurrences of suprasalt sulphates (Ag; Z1 and Z2 cycles) have formed in the basins of “fluctuating” type (Figs 5-9), with variable bathymetry and subsidence rate (tectonic activity) and possible thickness modifications by erosion and later tectonics. Nevertheless the of different data quality (various number of wells) such calculations could help in management projects of Zechstein salts (for storage or disposal caverns construction) e.g. in prediction of evaporite units thickness in a selected area (the optimum stratifiorm evaporite successions have developed in the basins of “infill“ and “subsiding” type).

4

Bryozoans (trepostomes and fenestellids) in the Zechstein Limestone (Wuchiapingian) of the North Sudetic Basin (SW Poland : palaeoecological implications

Hara U., Słowakiewicz M., Raczyński P.

Geological Quarterly

|

2013

|

Vol. 57, No. 3

417-–432

EN

A recently investigated Zechstein Limestone (Ca1, Wuchiapingian) bryozoan fauna from the Polish part of the Southern Permian Basin (SW Poland) is dominated volumetrically and taxonomically by fenestellids. In total six species from five genera are recognized, comprising two species of trepostomes belonging to Dyscritella Girty, 1911 and four fenestellids attributed to Kingopora Morozova, 1970, Kalvariella Morozova, 1970, Acanthocladia King, 1849 and Spinofenestella Termier and Termier, 1971. The greatest biodiversity of the bryozoans in the Ca1 profiles studied is within the slope facies where large, fan-shaped and funnel-shaped reticulate fenestellid colonies up to 10 cm high dominate. In contrast, bryozoans in the marginal (proximal) parts of the basin mostly comprise trepostomes, represented by encrusting plate-like or coil-shaped colonies of Dyscritella Girty, and commonly broken branched colonies of Acanthocladia King. The changes in the biotic composition of the bryozoans and the presence of a dominant colony growth form in the stratigraphical profile of the Ca1 reflect the depositional environment and water energy. These factors stimulate the successive stages of the development of the biota and their settlement, marked by the rich productid-fenestellid assemblages typical of the offshore setting, with the maximum depth in the middle part of the Ca1 in the Grodziec Syncline. The proximal tempestites and foreshore facies of the upper part of the Ca1 (Leszczyna Syncline) terminate the sedimentary cycle of the Ca1, with the remnant, broken bryozoans of Acanthocladia and fenestellids. The relationship between the taxonomic composition, colony growth-patterns, associated biota, and sedimentary structures points to slow sedimentation rate on slope and basin floor of the Ca1 carbonate platform. The fenestellids which are dominated in the studied biota by the reticulate and pinnate colonies of Spinofenestella, Kingopora, Kalvariella and Acanthocladia mark a close palaeogeographical link with the Zechstein (Ca1) bryozoans of Great Britain, Germany and the southern Baltic region.

5

Odzwierciedlenie stresu środowiskowego w palinoflorze późnego permu w Polsce

Fijałkowska-Mader A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

23--31

PL

Analizując materiał pochodzący z utworów cechsztynu Polski, zaobserwowano pojawienie się zmienionych morfologicznie ziaren pyłku z gatunku Lueckisporites virkkiae Potonié et Klaus, stanowiącego główny składnik późnopermskich zespołów mikroflorystycznych. Zmiany te już wcześniej odnotował Visscher w zachodniej Europie (1971, 1972), nazywając zmienione formy normami. Dotyczyły one zwiększenia lub redukcji liczby worków powietrznych, zmiany ich kształtu i wielkości, pogrubienia egzyny ciałka centralnego i zagęszczenia jej struktury. Przyczyną powstania zmienionych form najprawdopodobniej był stres środowiskowy wywołany katastroficznymi zmianami klimatu w późnym permie, będącymi następstwem wzmożonej działalności wulkanicznej (Foster, Afonin, 2005).

EN

The abnormal pollen grains of the Lueckisporites virkkiae Potonié et Klaus species were recorded in the Late Permian microfloristic assemblages from Poland. These morphologically mutated miospores were already described by Visscher in the Permian succession of Western Europe and became interpreted as evolutional forms called norms (1971, 1972). The most probable reason of such aberration was the environmental stress accompanied the catastrophic climatic changes in the Late Permian resulted from the high volcanic activity (Foster, Afonin, 2005).

6

Sedimentology of a Permian playa lake: the Boda Claystone Formation, Hungary

Konrád Gyula, Sebe Krisztina, Halász Amadé, Babinszki Edit

Geologos

|

2010

|

Vol. 16, No. 1

27--41

EN

The Upper Permian Boda Claystone Formation (BCF) in SW Hungary has been previously been identified as a saline lake deposit. A country-wide screening found this 800-1000 m thick succession the most suitable for the disposal of high-level radioactive waste in Hungary, and research into this formation has consequently been intensified since. The investigations included a detailed study of the sedimentological characteristics. Data obtained by mapping of the 25 km2 outcrop area of the formation and from more than 40 boreholes were processed. The sedimentary structures were investigated on outcrop to microscopic scales, and cycles in the succession were interpreted. The main lithofacies, sedimentary structures and ichnofossils are presented. They indicate that the major part of the succession was deposited in a playa mudflat and is not of lacustrine origin in a strict sense. The lake sediments are represented by laminated and ripple-marked/flaser-type cross-laminated claystones and siltstones and by massive dolomites; trace fossils include crawling traces and burrows. Partial or complete drying out of the lake commonly occurred after the formation of carbonate mud by evaporation. Periodic fluvial influx is recorded by cross-bedded sandstones and unsorted gravelly sandstones of up to pebble-sized angular grains. Fenestral and stromatolitic structures reflect the repeated appearance of playa mudflat conditions. The silty claystones, which compose the major part of the succession, lost their primary structures due to pedogenic processes and indicate prolonged subaerial intervals with soil formation and only ephemeral inundations. The presence of pedogenic carbonate concretions supports the interpretation of an arid climate and a relatively shallow groundwater table. Drying-out events shown by desiccation cracks and authigenic breccias can be traced all over the succession. The various facies form small-scale sedimentary cycles showing a shallowing-upward trend and the growing influence of aridity and subaerial exposure.

7

Strontium isotopes in the Zechstein (Upper Permian) anhydrites of Poland: evidence of varied meteoric contributions to marine brines

Denison R. E., Peryt T. M.

Geological Quarterly

|

2009

|

Vol. 53, No 2

159-166

EN

Strontium isotope ratios have been determined on 74 anhydrite samples from seven borehole cores in the Polish Zechstein. Five of the borehole cores are located in the basin and isotope results from these samples show a nearly pure marine signal. Results from one borehole core, located near the Zechstein coastline that migrated through time, record a stronger, in consistent influence of continental strontium to a marine base. Intermittent meteoric influence is recorded in anhydrites from other borehole cores close to the carbonate platform that was emergent during the anhydrite deposition. Consistency of isotope values indicates a marine signal and there is a narrow range in consistent values from 87Sr/86Sr near deltasw –215 (0.70702) for the oldest anhydrites and near deltasw –205 (0.70712) for the youngest an hydrites. Comparison with a sea water 87Sr/86Sr curve based on samples in West Texas and a Permian-Triassic boundary value from China shows that the Polish Zechstein in these seven boreholes is latest Permian in age and major deposition represents a short time interval (~2 million years). Strontium isotope ratios reported by other workers indicate some of the younger Zechstein elsewhere indicate even greater continental influence is in agreement with the interpreted sedimentological set ing for those anhydrites.