Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmienność ilości i składu gazów pochodzących z degazacji rdzeni skalnych w profilu geologicznym otworu z obszaru LGOM

Kania Małgorzata, Janiga Marek, Wciślak Agnieszka

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 1

3--11

PL

Głównym celem badań było określenie zależności ilości i składu chemicznego gazów powstałych podczas procesu degazacji skał zróżnicowanych litologicznie i petrofizycznie w nawiązaniu do przykładowego profilu geologicznego otworu. Dla formacji miedzionośnych określenie tego typu prawidłowości dla różnych typów skał pozwoli na przewidywanie miejsc i kierunków ekshalacji gazowych, a w przyszłości może przyczynić się do utrzymania bezpieczeństwa w kopalniach. Przedmiotem badań były próbki skał pochodzące z wybranego pionowego otworu w obrębie formacji miedzionośnej z rejonu południowej części monokliny przedsudeckiej. Pobrane do badań próbki reprezentowały następujące serie litologiczne: piaskowiec czerwony i szary, dolomit, anhydryt oraz sól kamienną. W celu oceny gazonośności skał o różnym wykształceniu litofacjalnym przebadano skład molekularny oraz ilości wydzielonych gazów desorbowanych i resztkowych w obrębie wybranego otworu pionowego. Dodatkowo wszystkie próbki rdzeniowe poddano badaniom porozymetrycznym oraz przepuszczalności w celu oceny podstawowych parametrów petrofizycznych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że ilość wydzielonego gazu resztkowego w całym obrębie profilu otworu doskonale koreluje z właściwościami petrofizycznymi, a dokładniej z wartościami porowatości całkowitej. Próbki pochodzące z serii piaskowcowej (zarówno czerwonego, jak i szarego piaskowca) charakteryzują się najwyższą porowatością całkowitą, sięgającą niemal 25%, i w tych porach zostały skumulowane i zamknięte największe ilości gazu resztkowego. Nieco mniejsze ilości gazu wydzieliły się podczas degazacji próbki dolomitu wapnistego pobranej z głębokości 10,00 m, o stosunkowo wysokiej porowatości całkowitej rzędu 7,3%, a jeszcze mniejsze z głębokości 8,35 m. Z kolei ilości gazu resztkowego dla soli kamiennej (Na1) oraz dla próbek anhydrytu (A1d) utrzymywały się na zdecydowanie niższym poziomie. Duże ilości gazu wydzielone z przestrzeni porowej rdzeni w trakcie procesu degazacji związane są z wysoką zawartością azotu nadmiarowego. Największe jego ilości wydzieliły się z serii piaskowców oraz z próbki dolomitu pobranej z głębokości 10,00 m, a więc z rdzeni o dużej porowatości całkowitej. Z kolei anomalnie wysokie wartości azotu nadmiarowego w gazie desorbowanym stwierdzono w próbce anhydrytu z głębokości 52,00 m (o stosunkowo niskiej porowatości). Obecność azotu nadmiarowego w tej próbce można tłumaczyć selektywną adsorpcją gazu podczas migracji na duże odległości, a także możliwością powstawania lokalnych pułapek gazu.

EN

The main objective of the research was to determine the amount and chemical composition dependence of gases formed during the degassing process of lithologically and petrophysically varied rocks in reference to the geological profile of the borehole. In the case of copper-bearing formations, determining this type of regularity for different types of rocks will make it possible to predict places and directions of gas exhalation. This may contribute, in the future, to maintaining safety in mines. The subject of the research were rock samples from a selected vertical borehole within copper-bearing formation from the southern part of the Fore-Sudetic Monocline. The samples collected for testing represented the following lithological series: red and grey sandstone, dolomite, anhydrite and rock salt. In order to assess the gas-bearing capacity of rocks with different lithofacial structure, the molecular composition and the amount of desorbed and residual gases were tested within selected vertical well. In addition, all core samples were subjected to porosimetric and permeability tests to evaluate the basic petrophysical parameters. Based on the obtained results, it was found that the amount of evaporated residual gas in the whole area of the borehole profile correlates perfectly with petrophysical properties, and more specifically with the values of total porosity. Samples from the sandstone series (both red and grey sandstone) are characterized by the highest total porosity reaching almost 25% and in these rock pores, the largest amounts of residual gas were accumulated and closed. Slightly smaller amounts of gas were separated during the degassing process from the limestone dolomite sample, taken from the depth of 10.00 m with a relatively high total porosity of 7.3%, and even smaller from the depth of 8.35 m. The amount of residual gas for rock salt (Na1) and for anhydrite samples (A1d) remained significantly lower. Large amounts of gas separated from the pore space of cores during the degassing process are associated with a high content of excess nitrogen. The largest amounts were separated from a series of sandstones and from a sample of dolomite, taken from a depth of 10.00 m, i.e. from cores with high total porosity. Additionally, anomalously high values of excess nitrogen in desorbed gas were found in the anhydrite sample, taken from a depth of 52.00 m (with relatively low porosity). The presence of excess nitrogen in this sample can be explained by selective gas adsorption during long-distance migration, as well as the possibility of forming of local gas traps.

2

Perspektywy budowy parku przemysłowo-technologicznego dla mieszkańców Zagłębia Miedziowego

Przybylski Grzegorz

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 1, vol. 1

139--144

PL

W artykule przedstawiono perspektywy budowy parku przemysłowo-technologicznego zlokalizowanego na terenie gminy miejskiej oraz wiejskiej Lubin. Obszar ten charakteryzuje się monokulturą przemysłu miedziowego związanego z największym pracodawcą w regionie – KGHM Polska Miedź S.A. Działalność wydobywcza Polskiej Miedzi w perspektywie długookresowej będzie ograniczana. Z tego względu szuka się innych możliwości wykorzystania potencjału regionu. Wydaje się, że jednym z najbardziej obiecujących jest budowa parku przemysłowo-technologicznego. Zainteresowanie tym przedsięwzięciem okazują samorządy (lokalne samorządy, Województwo Dolnośląskie), Agencja Rozwoju Przemysłu, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, przedstawiciele firmy KGHM Polska Miedź S. A. oraz przedstawiciele Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

EN

The article presents the perspectives for the construction of an industrial and technology park located in the urban and rural commune of Lubin. This area is characterized by a monoculture of the copper industry associated with the largest employer in the region – KGHM Polska Miedź S.A. The mining activities of Polish Copper will be limited in the long term. For this reason, other possibilities of exploiting the region’s potential are being sought. It seems that the construction of an industry and technology park is one of the most promising. Local governments, Lower Silesia voivodship, Industrial Development Agency, National Agricultural Support Center, representatives of KGHM and representatives of the Chancellery of the Prime Minister are showing interest in this undertaking.

3

Ocena jakościowo-ilościowa gazów pochodzących z degazacji rdzeni skalnych na tle właściwości petrofizycznych skał kompleksu miedzionośnego południowej części monokliny przedsudeckiej

Kania Małgorzata, Janiga Marek

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 6

314--323

PL

Przedmiotem badań były próbki rdzeni pochodzące z utworów miedzionośnych, w celu określenia zależności różnego typu parametrów geochemicznych z wykształceniem litologicznym badanych skał w nawiązaniu do badań petrofizycznych. W związku z tym przeanalizowany został zarówno skład molekularny gazów pod kątem obecności azotu nadmiarowego, helu, wodoru, związków siarki i węglowodorów, jak również dokładna ilość wydzielonego gazu. Badania przeprowadzono na próbkach gazu desorbowanego oraz na próbkach gazu resztkowego i na tej podstawie zostały określone pewne prawidłowości zmian jakościowo-ilościowych, co w konsekwencji pozwala na przewidywanie lokalizacji miejsc o zwiększonej akumulacji dla poszczególnych gazów. Dodatkowo analizie statystycznej poddano wybrane właściwości petrofizyczne skał, z których pozyskano gaz. Na podstawie uzyskanych wyników badań można zaklasyfikować skały takie, jak piaskowiec i dolomit wapnisty, jako typy litologiczne o wysokim potencjale akumulacyjnym dla gazów. Zdecydowanie najwyższa ilość gazu resztkowego uzyskana została z serii piaskowców. Nieco mniejsze ilości gazu wydzieliły się z kolei z próbek dolomitu wapnistego. Jeszcze mniejsze zanotowano dla soli kamiennej, a najniższe dla próbek anhydrytowych. Średnie ilości wydzielonego gazu resztkowego doskonale korelują z właściwościami petrofizycznymi, takimi jak: średnie wartości porowatości całkowitej i otwartej, powierzchnia właściwa oraz przepuszczalność. Na podstawie przeprowadzonej analizy, zaobserwowano duże zróżnicowanie oznaczeń zarówno ilościowojakościowych gazów, jak i właściwości petrofizycznych badanych rdzeni piaskowców i dolomitów wapnistych (gdzie mogą być kumulowane duże ilości gazu, co stanowi zasadnicze zagrożenie dla wyrobisk górniczych). Z kolei dostępne wyniki badań dla próbek anhydrytowych oraz soli kamiennej sugerują, że w analizowanym obszarze (pomimo stosunkowo słabych właściwości kolektorskich skał) pojawiają się jednak warunki do wystąpienia lokalnych pułapek gazu w strefach o podwyższonej porowatości.

EN

The subject of the study were core samples originating from copper-bearing deposits, in order to determine the correlation of different types of geochemical parameters with the lithological variation of the studied rocks in reference to petrophysical investigations. The molecular gas composition for the presence of excess nitrogen, helium, hydrogen, sulfur compounds, and hydrocarbons, as well as the exact amount of evolved gas, were examined. The tests were performed on samples of desorbed gas and on residual gas samples, and on this basis certain regularities of qualitative and quantitative changes were determined, which in turn allows to forecast the location of places with increased accumulation of individual gases. Additionally, the petrophysical properties of the rocks from which the gas was obtained, were subjected to statistical analysis. Based on the obtained research results, rocks such as sandstone and calcareous dolomite can be classified as lithological types with high accumulation capacities for gases. It is clear that the highest amount of residual gas was obtained from a series of sandstones, slightly smaller amounts of gas released from the samples of calcareous dolomite; less were noted for rock salt, and the lowest for anhydrite samples. The average amount of separated residual gas perfectly correlates with the petrophysical properties, such as: mean values of total and open porosity, specific surface area, and permeability. On the basis of the analysis, a large diversity of quantitative and qualitative gas coposition determinations, and the petrophysical properties of the studied sandstone and dolomite cores was observed (where large amounts of gas can be accumulated, which is a major threat to mining excavations). In contrast, the available results for anhydrite and rock salt samples suggest that in the analysed area (despite the relatively poor collector properties of rocks), there are conditions for local gas traps in zones with increased porosity.

4

Rozwój metod rozpoznania warunków hydrogeologicznych na potrzeby wykonywania pionowych wyrobisk udostępniających złoże : przykład LGOM

Chudy K., Worsa-Kozak M., Pikuła M.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

1035--1043

EN

The paper presents the review of methods for determining hydrogeological properties of rock mass in the place of mine shaft location. The largest Polish copper ore deposit is located in the Fore-Sudetic Monocline. It is the Kupferschiefer-type deposit occurring at a depth of 400 to 1200 metres. During the last 60 years the deposit was opened with 30 mine shafts, and the 31st shaft is currently being sunk. The methods of hydrogeological tests in boreholes as well as the methods of estimation of hydrogeological parameters and prediction of water inflow into the sinking mine shaft have evolved through the years. In the 1960s, the most popularfield test was the well bailing/infiltration test, and the most popular methods ofparameters estimation and inflow prognosis were analytical equations and analytical methods of water inflow forecasting. These methods provide very uncertain results. The best and reliable results of predicted water inflows are derived from methods based on long-term pumping tests and numerical modelling. These methods were used in the IMore project which concerns possibilities of dewatering of the Bundsandstein aquiferfor a mine shaft sinking purpose.

5

Modelowanie numeryczne w celu oceny wpływu eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Obszarze Miedzionośnym na warunki eksploatacji ujęcia „Sobin-Jędrzychów”

Zawistowski K.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1403--1410

EN

Drainage of aquifers, processing of copper ores, and surface storage of extractive wastes (post-processing copper ore tailings) accompanying the mining activities in the Lubin-Głogów Copper Ore District (LGOM), SW Poland, affect the natural environment of the area, including surface and groundwaters. The paper focuses on assessment of the influence of this processes on operating conditions of the "Sobin-Jędrzychów ” groundwater intake. In order to simulate the aquifer and processes, a multiple (7) layer numerical model was developed and water balance calculations were performed. MODPATH computational particle tracking analysis was used to analyze migration ofpollutants from the foreground of the "Gilów” tailings storage into the subsurface, including deeper aquifers. The modelling studies have shown that the impact of mining drainage on groundwater resources is rather insignificant in the area of the "Sobin-Jędrzychów” intake. However, its southern part may be negatively influenced by migration of pollutants from the front of the "Gilów” tailings storage.

6

Wykorzystanie interferometrii satelitarnej do monitoringu deformacji powierzchni terenu na przykładzie LGOM

Graniczny M., Kowalski Z., Kowalski P., Przyłucka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 469

59--66

PL

W artykule przedstawiono zmiany powierzchni terenu zaistniałe w obszarze górniczym Rudna między 28 listopada a 10 grudnia 2016 r. Zmiany zarejestrowano na interferogramie różnicowym pozyskanym ze scen najnowszego satelity radarowego Sentinel-1. Interferogram jest obrazem rastrowym, będącym złożeniem dwóch scen radarowych, na którym jest przedstawiona różnica faz odbitego sygnału. Różnica ta odzwierciedla zmiany zaistniałe na powierzchni terenu w postaci prążków interferometrycznych, które można interpretować jako kolejne warstwice zmian morfologii terenu. W badanym okresie zidentyfikowano zmiany rzędu 3 cm. Wszystko wskazuje na to, że były one związane ze wstrząsem sejsmicznym z dnia 29 listopada, co zostało potwierdzone przez porównanie lokalizacji epicentrum zjawiska i wystąpienia deformacji terenu.

EN

The article presents surface deformations and changes in the Rudna mining areas, which occured between 28 November and 10 December 2016. These changes were recorded on the radar differential interferogram derived from the scenes of the ESA radar satellite Sentinel-1. The interferogram is a raster image that is a combination of two radar scenes, showing the phase difference of the reflected microwave signal. This difference reflects changes occurring on the earth surface in the form of interferometric stripes called “fringes”. They are interpreted as contours of changes in earth morphology. During the analyzed period, 3-cm variations were identified. All indications show that they were related to the November 29 seismic shock, which was confirmed by comparing the location of the earthquake epicentre with the recorded fringes.

7

Pierwiastki użyteczne w solankach dopływających do wyrobisk kopalń rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej

Chudy K., Worsa-Kozak M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 469

93--103

PL

Obecnie dostępne i wciąż doskonalone technologie, bazujące na żywicach jonowymiennych czy też filtrach membranowych, pozwalają na prowadzenie efektywnego odzysku z roztworów wodnych szerokiej gamy pierwiastków przy coraz niższych ich stężeniach. Jednocześnie umożliwiają one obniżenie ładunków substancji niepożądanych wprowadzanych do środowiska np. w związku z odwodnieniem zakładów górniczych. Mając powyższe na uwadze, w KGHM Cuprum sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe podjęto badania zmierzające do rozpoznania potencjału wód dopływających do wyrobisk górniczych kopalni rud miedzi KGHM Polska Miedź S.A. jako źródła pierwiastków użytecznych, w tym pierwiastków ziem rzadkich. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań nad zawartością wybranych pierwiastków użytecznych w wodach dopływających z górotworu do wyrobisk w obszarze górniczym Sieroszowice i Rudna (strefa północna). Przeprowadzone badania wskazują, że analizowane wody mogą stanowić potencjalne źródło m.in. litu, boru, rubidu, cezu oraz kilku innych pierwiastków ze względu na ich podwyższone koncentracje. Na obszarze prowadzonych badań zaobserwowano strefowość dopływów wzbogaconych w powyższe pierwiastki użyteczne. Łącznie wyróżniono 10 stref występowania solanek o podwyższonej zawartości głównie litu i boru, które zostały wytypowane do dalszych badań m.in. w kierunku zawartości pierwiastków ziem rzadkich.

EN

Technologies that are currently available and still being improved are based on ion-exchange resins or membrane filters and allow carrying out effective recovery of a wide range of significantly low-concentrated elements out of the water solution. They also make it possible to lower the discharge of unwanted substances into the environment during, e.g., dewatering of mine sites. It was the reason why KGHM Cuprum Ltd Research & Development Centre undertook research in order to determine the potential of waters inflowing into the excavations of the KGHM Polska Miedź S.A. mines as a source of useful elements, including the rare earth elements. The paper presents the preliminary results of studies on contents of selected useful elements in the waters inflowing into the excavations of the Sieroszowice and Rudna mining areas (northern zone). They indicate that, due to higher concentrations, the analyzed waters might be used as a potential source of lithium, boron, rubidium, cesium and some other elements. In the study area, a zoning effect in the distribution of useful elements has been noticed. Ten zones with elevated contents of mainly lithium and boron have been distinguished there, and they were selected for further studies focused, among others, on the determination of the occurrence of rare earth elements.

8

Analizy petrograﬁczne skał rejonu Rudnej, budujących cechsztyńskie formacje miedzionośne monokliny przedsudeckiej

Godyń K.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 4

117--132

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych analiz petrograficznych kilku odmian litologicznych skał miedzionośnych rejonu kopalni Rudna zlokalizowanego w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Badaniom poddano skały okruchowe – piaskowce, ilaste – łupki miedzionośne, węglanowe – dolomity oraz siarczanowe – anhydryty. Analizy petrograficzne osadów wykonywane były na szlifach cienkich w świetle przechodzącym i odbitym, na zgładach w świetle odbitym, a także pomocniczo przy użyciu mikroskopu stereoskopowego. Wyniki prowadzonych badań pozwoliły określić cechy petrograficzne osadów, w tym parametry strukturalno-tekstualne i charakter przestrzeni porowej. Znajomość tych cech może przyczynić się do szeroko pojętej oceny osadów miedzionośnych z punktu widzenia zagrożeń naturalnych, w szczególności pod kątem zagrożeń gazowych. Analizy takie, gdy są prowadzone na bieżąco, podczas eksplorowana coraz to głębszych formacji skalnych, mogą dać informację o niepokojących, gwałtownie zmieniających się cechach strukturalno-tekstualnych głęboko zalegających skał. Te cechy osadu mogą z kolei determinować obecność gazów występujących w przestrzeni porowej. Zawartość tych gazów, szczególnie gdy występują w porach zamkniętych pod dużym ciśnieniem, może podczas prowadzenia eksploatacji, nieść za sobą ryzyko wystąpienia zjawisk gazo-geodynamicznych.

EN

The article presents the results of microscopic petrographic analyses of several types of lithological cupriferous rocks in the area of Rudna copper mine, located in the Legnica-Głogów Copper District. The study involved different rocks: clastic – sandstones, clay – copper-shales, carbonate – dolomites and sulphate – anhydrites. Petrographic analyses of sediments were performed on thin sections in transmitted and reflected light, on polished sections in reflected light and, as a subsidiary, using a stereoscopic microscope. The results of the research allowed to determine the petrographic features of sediments, including the parameters of structural and textual nature of the pore space. Knowledge of these characteristics may contribute to the broader assessment of copper sediments from the point of view of natural hazards, particularly for gas threats. Such analyses, when they are conducted on a regular basis, when exploring a increasingly deeper rock formations, can give information about distressing and rapidly changing structural and textual features of rocks. These characteristics of sediment may, in turn, determine the presence of gases in the pore space. The content of these gases, particularly when they are inside the closed pores at high pressure, may entail the risk of gaso-geodynamic phenomena during mining operations.

9

Analiza korelacji pomiędzy miąższością serii łupkowej a zasobnością CU serii węglanowej we fragmencie jednego ze złóż CU-AG LGOM

Wójtowicz J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 2-3

92--96

PL

Wcześniejsze badania nad wykształceniem litologicznym i zasobnością Cu złóż LGOM-u, wskazują na istnienie zależności pomiędzy miąższością serii łupkowej a zasobnością Cu serii węglanowej. Statystyczna analiza miąższości serii łupkowej i zasobności Cu serii węglanowej wskazuje na dużą zmienność tych parametrów oraz występowanie w zbiorze danych wartość anomalnych. Analiza siły korelacji z wykorzystaniem współczynników Pearsona i Spearmana przyniosła na ogół statystyczny istotne, choć relatywnie bardzo małe wartości współczynników korelacji, które na wartość bezwzględną są rzędu 0,15.

EN

Earlier studies on lithological structure and accumulation index of Cu in LGOM deposits showed a relationship between thickness of shale ore and accumulation index of Cu in the carbonate ore. Statistical analysis of the thickness of shale ore and accumulation index of Cu in the carbonate ore indicates a high variability of these parameters and occurrence in the dataset anomalous values. The correlation testing using Pearson and Spearman coefficients generally resulted in a statistically significant but relatively very poor results with correlation coefficients slightly exceeding 0.15.

10

Methods of determining rock mass freezing depth for shaft sinking in difficult hydrogeological and geotechnical conditions

Duda R.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 2

517--528

EN

Methods of determining the depth of rock mass freezing for the purpose of shaft sinking in solid rocks in difficult hydrogeological and geomechanical conditions are analyzed in this paper. There are presented factors on the basis of which the freezing depth can be determined in heterogeneous rocks media. The author focuses on the source of problems with establishing parameters used for defining the freezing depth. A method of interpreting hydrogeological and geomechanical source data is presented on two examples of weak and medium compact sandstones freezing for the purpose of shaft sinking in the Legnica-Głogów Copper Mining District, south-western Poland. Moreover, a general algorithm for determining the rock mass freezing depth is given. The following main criteria of freezing depth evaluation have been assumed: hydraulic conductivity values, porosity, rock quality designation index (RQD) and Protodiakonow’s rock compaction index. The outflow of drilling fluid in the exploration borehole was taken into account as a complementary criterion. The practical use of the algorithm was exemplified by a geological profile.

PL

W wyniku trwającego rozwoju prognozuje się rosnące zapotrzebowanie na surowce mineralne. Kontynuowane jest wydobycie rud polimetalicznych w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym (LGOM) w SW Polsce i niewykluczona jest eksploatacja złóż rud polimetalicznych w Polsce NE. W praktyce głębienia szybów stosowana jest metoda mrożenia selektywnego. Metoda ta wymaga dokładnego określenia bezpiecznej głębokości wytworzenia płaszcza mrożeniowego. W pracy zaproponowano metodykę postępowania w celu określenia głębokości zamrażania w skałach zwięzłych o trudnych warunkach hydrogeologicznych i geomechanicznych, szczególnie kiedy napór hydrostatyczny wody wynosi kilka MPa. Dokonano oceny czynników oraz ich efektów wpływających na określenie bezpiecznej głębokości zamrażania wodonośnych skał zwięzłych w górotworze oraz zestawiono schematycznie (Fig. 1). Na dwóch przykładach przedstawiono sposób interpretacji źródłowych danych hydrogeologicznych i geomechanicznych w celu określenia głębokości mrożenia górotworu. Przykłady dotyczą mrożenia górotworu dlaszybów w LGOM: GG-1 i SW-4. W celu określenia głębokości zamrożenia skał dla obu szybów istotne są poziomy wodonośne występujące do głębokości około 650-700 m w piaskowcach triasu dolnego. Poziomy te występują w strefach słabo i średnio zwięzłych, silnie spękanych piaskowców o zróżnicowanej jakości i wytrzymałości na ściskanie. Wpływa to na ich zwiększoną porowatość i przepuszczalność (Tabela 1 i 3). Stosunkowo niskie wartości wskaźnika spękania rdzenia wiertniczego (RQD) i współczynnika zwięzłości skał Protodiakonowa (fd) wskazują, że w tej strefie głębokości występują niekorzystne warunki geomechaniczne (Tabela 2 i 4). Głębokość zamrożonego górotworu dla potrzeb głębienia szybu GG-1 metodą selektywnego zamrażania winna wynosić 690 m, czyli do spągu strefy wodonośnej wytypowanej na etapie wstępnej analizy. Dla szybu SW-4 winna wynosić 650 m. Głębokości te uwzględniają 10 m zapasu miąższości skał - koniecznego ze względów bezpieczeństwa. Zaproponowano ogólny algorytm postępowania w celu określania głębokości zamrażania górotworu dla głębienia szybów w skałach zwięzłych, w trudnych warunkach geologicznych (Fig. 2). Etap 1 ma na celu określenie przedziału głębokości występowania poziomów wodonośnych w skałach zwięzłych, które będą przedmiotem dalszej analizy. Analiza szczegółowa (Etap 2) polega na sprawdzeniu spełnienia kryteriów oceny przez poszczególne poziomy wodonośne. Kryteriami oceny głębokości zamrażania są odpowiednie wartości dopuszczalne współczynnika filtracji (k), porowatości ogólnej (n), wskaźnika spękania rdzenia wiertniczego (RQD) i współczynnika zwięzłości skał Protodiakonowa (fd). Przyjęte wartości dopuszczalne są podane w postaci dwóch wartości danego parametru. Odnoszą się one nie tylko do wartości maksymalnej (k i n) lub minimalnej (RQD i fd ), ale także do ich wartości średniej, spośród wartości prezentowanych w raportach z prac badawczych w otworach wiertniczych. Takie elastyczne podejście wynika z potrzeby uwzględnienia naturalnej zmienności wartości tych parametrów w górotworze, szczególnie szczelinowym. Wystarczy że jeżeli trzy kryteria analizy są spełnione, to należy zakwalifikować daną strefę wodonośną do zamrożenia. W przypadku oceny wykazującej, że jedynie dwa kryteria charakteryzujące dany poziom wodonośny są spełnione, sprawdza się dodatkowe kryterium oceny (Etap 3). Tym kryterium jest wystąpienie odpływu płuczki wiertniczej z otworu badawczego, w zakresie głębokości odpowiadającym ocenianemu poziomowi lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. W przypadku, gdy warunki geologiczne w najgłębszym poziomie (oznaczonym jako N), są na tyle korzystne że nie musi być zamrażany, to należy przejść do Etapu 4 procedury - czyli do sprawdzenia kryteriów oceny kolejno w coraz płytszych poziomach (N-1, N-2,…). Sprawdzanie spełnienia kryteriów oceny w takiej kolejności ma na celu uniknięcie ryzyka, że poziom który powinien być zamrożony, mógłby nie zostać wytypowany. Ilustruje to przykładowy schematyczny profil geologiczny (Fig. 3). Profil obejmuje cztery poziomy wodonośne wytypowane na etapie oceny wstępnej. W wyniku analizy szczegółowej przeprowadzonej zgodnie z algorytmem, wskazano dla każdego z nich, który winien być objętym zamrożeniem, a który tego nie wymaga. Proponuje się aby do głębokości spągu najgłębszego poziomu wodonośnego objętego mrożeniem dodać 10 m miąższości skał, jako dodatkowe zabezpieczenie. Przedstawiony algorytm postępowania mającego na celu określenie głębokości zamrażania górotworu dla potrzeb głębienia szybów w skałach zwięzłych, w trudnych warunkach geologicznych, może być zastosowany szczególnie w LGOM. Ze względu na dążenie do bardziej uniwersalnego charakteru przyjętych kryteriów oceny, metodyka może być również stosowana w innych rejonach złóż. Prezentowane podejście może stanowić podstawę dalszych prac badawczych, gdyż możliwe jest uzupełnienie algorytmu o inne kryteria oceny w przypadku znacznej odmienności warunków geologicznych w innych rejonach lub jego modyfikacja.

11

Opis koncentracji miedzi w profilu złoża i propozycja jego wykorzystania w planowaniu produkcji

Pactwa K., Malewski J.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 7

75--82

PL

Efektywność procesów wzbogacania rud miedzi zależy w znacznym stopniu od stabilności parametrów jakościowo-ilościowych rudy dostarczanej z różnych obszarów (pól) złoża do zakładu przeróbczego. Stąd planowanie jakości i ilości wydobycia rudy wiąże się z odpowiednim rozpoznaniem okruszcowania złoża, czyli rozkładu koncentracji metalu w profilu złoża przemysłowego. Artykuł przedstawia wyniki opisu rozkładów koncentracji miedzi w utworach łupkowych, węglanowych i piaskowcowych w pewnym obszarze złoża miedzi LGOM. Badania prowadzone były pod kątem ich wykorzystania do modelowania i symulacji procesów produkcyjnych wydobycia i przeróbki rud, a w szczególności uśredniania koncentracji miedzi w rudzie pochodzącej z wielu oddziałów wydobywczych oraz określenia struktury litologicznej rudy w strumieniach operacji wydobycia i przeróbki. Analizę statystyczną wykonano na próbie kilku tysięcy analiz chemicznych pochodzących z prób bruzdowych. Zaproponowano modele rozkładów koncentracji metalu w profilu złoża i oszacowano parametry tych rozkładów. Sposób wykorzystania uzyskanych wyników pokazano na odpowiednim przykładzie obliczeniowym.

EN

Efficiency of copper ore depends largely on the stability of qualitative and quantitative parameters of ore shipped from different areas of the deposit to the processing plant. Thus, planning the quality and quantity of ore exploitation requires appropriate identification of bed mineralization meaning the distribution of concentration of this metal in industrial deposits. This paper presents the results of the description of concentration distribution of copper in shale, carbonate and sandstone formations in the area of LGOM. The research concerned their use for modeling and simulation of manufacturing processes of extraction and processing of ore, especially averaging the concentration of copper in ore from many exploitation divisions as well as determining the lithological structure of ore in extraction and processing operation streams. The statistical analysis was performed on a sample of several thousands of chemical reactions from the channel samples. Models of concentration distribution for this metal in the deposit profile and the estimated parameters of these distributions were presented. The method of using the obtained results was shown in the form of a suitable numerical example.

12

Modelowanie 3D złóż Cu-Ag LGOM dla prognozowania jakości urobku

Mucha J., Wasilewska-Błaszczyk M.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 7

83--92

PL

Podano przykłady modelowania 3D fragmentu złoża Cu-Ag Lubin z zastosowaniem geostatystycznej procedury krigingu zwyczajnego. Sformułowano wstępne warunki wiarygodnego modelowania jakości złóż Cu-Ag. Zwrócono uwagę na konieczność oceny rodzaju i wielkości błędów opróbowania i weryfikacji poprawności rejestracji wyników opróbowań w bazach danych. Do badania błędów opróbowania zalecono stosowanie metod statystycznych dla danych sparowanych oraz formuły Gy. Przedstawiono podstawowe kroki geostatystycznego algorytmu modelowania złoża wraz z trudnościami ich realizacji: regularyzację próbek cząstkowych, wyznaczanie powierzchni granicznych między seriami litologicznymi, zasady opisu zmienności zawartości Cu i Ag za pomocą semiwariogramów, dobór rozmiarów komórek elementarnych i elipsoidy wyszukiwania danych, szacowanie zawartości Cu i Ag w komórkach elementarnych przy zastosowaniu krigingu zwyczajnego, sposób wyznaczania złoża bilansowego oparty na modelu 3D. Stwierdzono, że zasięg modelowania 3D dla potrzeb prognozy jakości urobku nie powinien w zasadzie wykraczać poza przestrzeń wyznaczoną przez skrajne punkty opróbowania. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach można ekstrapolować model ale na odległość nie większą niż 25÷50 m od linii skrajnych punktów opróbowania.

EN

Examples of 3D modeling of a fragment of Lubin Cu-Ag deposit with the application of geostatistical ordinary kriging procedure were presented. Preliminary conditions of reliable modelling of Cu-Ag deposit quality were formulated. Particular attention was paid to the necessity of assessment of the type and errors’ magnitudes of sampling as well as to the verification of correctness of sampling results recorded in a database. In order to effectively analyze the errors, statistical methods for paired data and Gy formula were recommended. Basic steps of the geostatistical algorithm of deposit modelling and the difficulties of their execution were indicated: regularization of partial samples, determination of boundary surface between the lithological series, principles of describing the variability of Cu and Ag contents by means of semivariograms, selection of dimensions of the elementary cells (voxels) and data search ellipsoid, estimation of Cu and Ag contents in elementary cells with the application of ordinary kriging procedure, method of defining the boundary of economic deposit on the basis of a 3D model. It was stated that the range of 3D modelling for the purposes of the prediction of the output quality may not exceed the extreme sample points. It is possible to extrapolate the model in some extraordinary cases, however, only at a distance between 25 and 50 m from the extreme sample points line.

13

Mechaniczne urabianie złóż rudy miedzi w KGHM "Polska Miedź" SA

Ziętkowski L., Teodorski D.

Wiadomości Górnicze

|

2011

|

R. 62, nr 6

325-332

PL

W artykule przedstawiono przesłanki do podejmowania działań w zakresie zmiany technologii urabiania złóż rud miedzi w LGOM oraz dalszego prowadzenia prób mechanicznego urabiania tych złóż w warunkach kopalń KGHM "Polska Miedź" SA. Omówiono stosowany obecnie sposób urabiania z wykorzystaniem techniki strzałowej. Scharakteryzowano doświadczenia z mechanicznego urabiania skał kombajnami z głowicami obrotowymi przeprowadzone w krajowym górnictwie miedziowym. Przedstawiono wyniki pracy kombajnów, które realizowały mechaniczne urabianie skał podczas wykonywania wyrobisk w Zakładach Górniczych "Lubin" i "Polkowice-Sieroszowice".

EN

The article presents evidence to take action with regard of changing the technology of mining of copper ore deposits in LGOM and continue testing the mechanical mining of these deposits in the conditions of the mines of KGHM „Polska Miedź" SA. The currently used method of mining using the shotfiring technique was discussed. The experiences of mechanical wining of rocks with the use roadheaders with rotary heads conducted in the country's copper mining were characterized. The article presents the results of operation of the roadheaders, which realized mechanical rocks winning during driving of workings in "Lubin" and "Polkowice-Sieroszowice" mines.

14

Water management consideration in the Lubin-Głogów Cupriferous Basin

Kołodziejczyk U.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2010

|

No. 4

111-118

EN

The Lubin-Głogów Cupriferous Basin is an area of intensive mining exploitation. The four active underground copper mines are: "Lubin", "Polkowice", "Sieroszowice" and "Rudna". In work are characterised topical states of hydrogeological conditions and are showed the directions of further protecting activities against hydrogeological degradation of this region. The mine-works progress, threats of water conditions and deposit's exploitation costs are dependent on the excess of the mineralized mine waters development method. The main purpose of all activities should be prevention of the ground and surface-waters against salinization. In this article drainage methods applied in copper mine and hydrogeological conditions changes caused by mining exploitation and deposit drainage were described. The purpose of research is to show hydrogeological threat which may be result of natural resources exploitation and to point at ways how to counteract these processes. Watering of natural resources deposits is an important economic problem so it requires suitable mining technology and proper water management application. Drainage of mine is most frequently made gravitationally or by mechanical pumping of water from each mine section.

PL

Lubińsko-Głogowski Okręg Miedziowy stanowi obszar intensywnej eksploatacji górniczej. Najbardziej zaawansowana eksploatacja jest prowadzona w obszarach górniczych: "Lubin", "Polkowice", "Sieroszowice" i "Rudna". W pracy scharakteryzowano warunki hydrogeologiczne zachodzące w tych obszarach i wskazano kierunki dalszych działań służących przeciwdziałaniu hydrogeologicznej degradacji regionu. Zawodnienie kopalń surowców naturalnych zawsze stanowi poważny problem ekonomiczny i wymaga zastosowania odpowiedniej technologii odwodnienia oraz sposobu zagospodarowania wód kopalnianych. Odwodnienie poszczególnych kopalń w Lubińsko-Głogowskim Okręgu Miedziowym najczęściej odbywa się metodą grawitacyjną, lub - poprzez mechaniczne wypompowanie wody z poziomów wydobywczych.

15

Metodyka prognozowania podtopień i zalewisk na obszarach górniczych kopalń LGOM

Fiszer J., Derkowska-Sitarz M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2009

|

R. 50, nr 1

39-43

PL

Artykuł omawia metodykę prognozowania zalewisk ipodtopień terenu opracowaną przez autorów dla obszaru górniczego LGOM. Dotychczasowe sposoby prognozowania miejsc pojawienia się podtopień i zalewisk charakteryzowały się dużym stopniem uproszczenia, opierając się głównie na prognozach osiadań, podczas gdy konieczne jest również uwzględnienie warunków: geologicznych, hydrogeologicznych, hydrologicznych oraz hydrodynamicznego stanu wód podziemnych. Podtopienia na omawianym obszarze związane są z powstawaniem niecek obniżeniowych terenu spowodowanych eksploatacją górniczą oraz odwadnianiem zloża. Zlokalizowane są głównie w południowej części obszarów górniczych Polkowice i Lubin w pasie terenu nad podtrzeciorzędowymi wychodniami z łoża. Stanowią one istotny problem dla mieszkańców miejscowości Szklary Górne, Jędrzychów i Sobin. Opracowane prognozy rozwoju zjawisk wskazują na możliwość ich powstawania również w innych miejscach - także na obszarze górniczym Sieroszowice

EN

The article presents the methodology offens and inundiations prediction, which was elaborated by authorsfor the mine-fields of LGOM (Coper mines in Lower Silesia, Polana). Previous methods of prediction was simplified and mainly based on prognosis of mining subsidence, whiles nesesary is taking into consideration conditions of geology, hydrogeology, hydrology and hydrodynamics of groundwater. The inundations on analised area are caused by exploitation of copper ore and dewatering of minmg. The inundations occur mainly in south part of mine filds Polkowice and Lubin over subtertiary outcropping bed of copper deposit and are large problem for residents places like: Szklary Górne, Jędrzychów and Sobin. The prognosis of progress of fens show, that they are possible in other places - also in Sieroszowice minefield

16

Mechanizm powstawania zalewisk i podtopień na obszarze górniczym kopalń LGOM

Fiszer J., Derkowska-Sitarz M.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 2b

51-60

PL

Artykuł omawia mechanizmy powstawania zalewisk i podtopień na obszarze oddziaływania eksploatacji górniczej kopalń LGOM. W wyniku prowadzonej eksploatacji i odwadniania kopalń rud miedzi na powierzchni terenu powstały deformacje w postaci niecek obniżeniowych. Niecki zlokalizowane są głównie w południowej części obszarów górniczych Polkowice i Lubin w pasie terenu znajdującym się nad podtrzeciorzędowymi wychodniami złoża rudy miedzi. Z powodu deformacji na obszarze oddziaływania kopalń tworzą się zalewiska i podtopienia terenu, które stanowią istotny problem dla mieszkańców takich miejscowości, jak: Szklary Górne, Jędrzychów i Sobin.

EN

The article presents mechanism of formation of fens and inundiations on the minefields of LGOM (Copper mines in Lower Silesia, Poland). Result of exploitatiuon and dewatering coppermines arę subsidences. Subsidences are mainly located in south part of mining area of Polkowice and Lubin minings, where the ground is over subtertiary outcropping bed of copper deposit. Deformations onto area of coppermine influence create fens and inundations, which are large problem for residents places like: Szklary Górne, Jędrzychów i Sobin.

17

Wykorzystanie pomiarów niwelacyjnych w modelowaniu warunków górniczo-geologicznych na obszarze LGOM

Sudoł E.

Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum

|

2009

|

Vol. 8, nr 3

13-22

PL

Skomplikowana budowa geologiczna spotęgowana dodatkowo występowaniem licznych zaburzeń tektonicznych struktury, a także wpływem wstrząsów sejsmicznych oraz robót strzałowych powoduje, że laboratoryjnie wyznaczone właściwości próbek skalnych wykorzystywane w modelowaniu MES mogą odbiegać od właściwości górotworu. W pracy przedstawiono sposób interpretacji fizycznego modelu MES górotworu w oparciu o pomiary niwelacji precyzyjnej oraz analizę odwrotną. Fizyczny model górotworu określono, bazując głównie na wynikach badań laboratoryjnych właściwości skał tworzących górotwór. Ze względu na dużą niejednorodność zarówno litologiczną, fizycznomechaniczną, jak i tektoniczną górotworu LGOM zaproponowano zastosowanie analizy wstecz. Polega ona na wprowadzeniu poprawek do laboratoryjnie wyznaczonych współczynników skał wyznaczonych na podstawie dopasowania obliczonego modelu do wyników pomiarów niwelacyjnych. Uzyskane rezultaty analiz wykorzystane zostaną do określenia efektywności modelowania MES oraz przyczynią się do rozpoznania mechanizmu deformacji pionowych powierzchni górotworu w niejednorodnych strefach tektonicznych.

EN

Deformation analysis of mines area includes geometrical analysis and physical interpretation. The most critical problem in modeling and predicting deformations is to obtain real characteristics of material because of very different rock – mass properties and tectonic activity. This paper present the method of interpretation of physical finite element method’s modeling by using precise leveling and back analysis. Physical model was built by using laboratory research of parameters characterizing rock – mass properties. Using the back analysis the material parameters of the observed area can by correcting by using the results of precise leveling. The analysis permits to identify the deformation mechanism and to verify the in-situ parameters and explain the cause of deformation in case of irregular behavior of area.

18

Doświadczenia związane z użytkowaniem oraz stosowana profilaktyka obudów tubingowych szybów w LGOM

Fabich S., Kokot B., Szlązak M.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2008

|

R. 53, nr 9

531-538

PL

Na terenie kopalń LGOM funkcjonuje obecnie 29 szybów. We wszystkich, na odcinku utworów trzeciorzędu oraz górnych warstw pstrego piaskowca funkcjonuje obudowa tubingowa. Obudowa ta, pomimo wielu niepodważalnych zalet ulega obecnie stopniowej destrukcji wskutek przejmowania przez nią znaczących deformacji górotworu, będących konsekwencją wpływów od prowadzonej eksploatacji złoża. Występujące uszkodzenia dotyczą kolumn tubingowych szybów najstarszych (okres funkcjonowania ponad 35 lat) o średnicy 6,0 m, ze szczelinami pikotażowymi. Uszkodzeniom o charakterze kompresyjnym ulegają przede wszystkim segmenty tubingowe zabudowane na szczelinach pikotażowych. Podstawową metodą naprawy uszkodzonych segmentów tubingowych jest ich wzmocnienie poprzez wbudowywanie w przestrzenie międzyżebrowe dopasowywanych żeliwnych wkładek wzmacniających. Obecnie, wobec coraz większej skali oddziaływania eksploatacji na obudowy szybów, istotnego znaczenia nabierają działania profilaktyczne, mające na celu ograniczenie ich skutków na obudowie. Pierwszym kierunkiem podejmowanych działań jest dobór odpowiedniego systemu eksploatacji złoża w bezpośrednim sąsiedztwie granic filarów ochronnych, tak by ograniczyć do minimum wpływy z nią związane. Drugim kierunkiem działań jest przygotowanie kolumny tubingowej na bezpieczne przejmowanie wpływów od prowadzonej eksploatacji.

EN

In the mines of the LGOM Copper Belt operate 29 pit shafts. In all of them, tubbing lining is used in the zone of Tertiary formations and in the upper layers of variegated sandstone. In spite of many undeniable advantages, this lining undergoes at present gradual destruction resulting from its exposure to considerable rock mass deformations, which are the consequence of mining activity. The damages are being found in tubbing columns of the oldest shafts (operating over 35 years) having the diameter of 6 m and picotage slots. Damages of the compressive character are encountered mainly in the tubbing segments built onto the picotage slots. A basic method of repairing damaged tubbing segments is their reinforcement by means of fitted insertions from cast iron built into inter-rib spaces. For the time being, because of increasing impact of mining activity on the shaft lining, undertaking of adequate preventive measures becomes of great importance so as to limit lining destruction. The first direction of activities undertaken is the selection of suitable mining system in the immediate vicinity of protective pillars, enabling minimisation of related impacts. The second type of protective measures includes preparation of a tubbing column for secure taking over of the impact from mining operations.

19

Ewolucja metod wyznaczania oddziaływań wstrząsów górniczych na terenie LGOM

Cholewicki A., Szulc J., Nagórski T.

Prace Instytutu Techniki Budowlanej

|

2008

|

R. 37, nr 1

3-17

PL

Eksploatacja rud miedzi na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego stwarza możliwość pojawienia się wstrząsów górniczych o charakterystykach zbliżonych już do słabych trzęsień ziemi i intensywnościach wykraczających poza wartości dotychczas prognozowane. Obserwacje skutków takich zjawisk nie w pełni potwierdzają merytoryczną zasadność stosowania metod obliczeń konstrukcji na podstawie tzw. spektrów odpowiedzi. Aktualne tendencje skłaniają do częściowego zastosowania zaleceń normy EC8. W artykule przeprowadzono krytyczną polemikę z tzw. koncepcją prędkościową przy szacowaniu wartości przyspieszenia projektowego. Pojawiające się wątpliwości uzasadniono na podstawie wyników analiz numerycznych prowadzonych obiektywnymi metodami dynamicznymi (krok po kroku) i z wykorzystaniem różnych spektrów odpowiedzi budowli.

EN

Years long exploitation of cupper on LGOM territory leads to occurrence of soil tremors comparable to minor earthquakes events. Their intensities often exceed the prognosis recommended by authority. Inspections of buildings subjected to those semi earthquake motions show that the classical methods of checking of structural response based on acceleration spectral values have not been fully confirmed. The new tendency in recommendations for this region is estimation of the internal forces equivalent by means of certain agreed proportionally to ground velocity values used in analysis by means of design response spectrum recommended in EC8 document. The aim of the paper is to discuss that approach based on the numerical study carried out by means of step by step method. Conclusions for further standardization has been proposed.

20

Satelitarna interferometria radarowa (InSAR) wysokiej rozdzielczości z wykorzystaniem danych TerraSAR-X

Perski Z., Krawczyk A., Marinković P.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2008

|

Vol. 18b

499--507

PL

W artykule autorzy przedstawiono pierwsze spostrzeżenia na temat interferometrycznego przetwarzania danych TerraSAR-X, który jest pierwszym na świecie wysokorozdzielczym satelitą obrazującym w zakresie mikrofal. W opracowaniu zostały użyte dane SAR zarejestrowane w trybie StripMap o rozdzielczości przestrzennej ok. 3.3m. Dane te, obejmujące swym zasięgiem obszar LGOM posłużyły do wygenerowania interferogramu przedstawiającego deformacje terenu wywołane eksploatacją rud miedzi. Z uwagi na wysoką rozdzielczość przestrzenną i małą długość fali nie można było do danych tych wprost zastosować istniejących algorytmów interferometrycznych. Otrzymany interferogram TerraSAR-X charakteryzuje się bardzo dobrą koherencją. Wykazano, że dane radarowe w paśmie X bardzo dobrze nadają się do monitoringu deformacji, a wysoka rozdzielczość umożliwia również śledzenie bardzo drobnych zmian wysokościowych. Wskazano, że czynnikiem znacznie poprawiającym koherencję jest jak wysoka rozdzielczość przestrzenna danych: charakterystyka rozpraszania sygnału jest bowiem częściej zbliżona do odbicia typu powierzchniowego niż tzw. odbicia objętościowego.

EN

The paper presents preliminary results of interferometric analysis of the high-resolution TerraSAR-X data for a deformation monitoring applications. The interferogram was computed for the Legnica-Głogów Copper Ore Mining Area with a dominant terrain deformation signal. This is the first interferogram of this type computed for any area in Poland. In addition, general characteristics of TerraSAR-X system were reviewed with a particular reference to different SAR acquisition modes and their significance for interferometric applications. Due to its shorter temporal baseline, the TerraSAR-X interferogram shows only a fraction of the deformation detected by Envisat, but the average velocity still remained almost identical, as shown by the selected examples. The comparison of the two SAR systems showed their detectability and measurability to be similar.