Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wiatrak w Chrośnie na Kujawach i jego problematyka konserwatorska

Tomaszewski Filip

Builder

|

2022

|

R.26, nr 10

24--28

PL

W 2021 roku gmina Kruszwica przeprowadziła kompleksowy remont konserwatorski zabytkowego wiatraka koźlaka w m. Chrosno (województwo kujawsko-pomorskie). Remont został poprzedzony interdyscyplinarnym rozpoznaniem zabytku. Na podstawie badań architektonicznych, historycznych i dendrochronologicznych sformułowano wytyczne konserwatorskie stanowiące swoisty podręcznik dla wykonawcy prac remontowych. Restauracja wiatraka została przeprowadzona w sposób zachowawczy z maksymalnym poszanowaniem elementów pochodzących z jego najstarszej fazy budowlanej, datowanej na lata 60. XVIII w. Dokładne rozpoznanie zabytku umożliwiło identyfikację tych elementów, a przyjęty program prac konserwatorskich umożliwił zachowanie autentyzmu substancji obiektu przy jednoczesnej rezygnacji z restytucji wiatraka jako w pełni sprawnego młyna.

EN

In 2021, the Kruszwica Commune carried out a comprehensive restoration of the historic post windmill in Chrosno (Kuyavian-Pomeranian Voivodeship). The renovation was preceded by an interdisciplinary research of the monument. Based on architectural, historical and dendrochronological research, conservation instructions have been formulated, which constitute a specific manual for the contractor of renovation works. The restoration of the windmill was carried out in a conservative manner, with maximum respect for the elements from its oldest construction phase, dating back to the 1760s. A careful research of the monument made it possible to identify these elements. Program of conservation works allowed to preserve the authenticity of the object's substance, while resigning from restitution windmill as a fully operational mill.

2

Skały syderytowe jury środkowej Kujaw : studium petrologiczne

Maliszewska A., Kozłowska A., Kuberska M.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 4

240--251

EN

The paper presents the results of new mineralogical and petrographic analyses of Middle Jurassic sideritic rocks in the Kujawy area. The scope of the research has been extended to the Ciechocinek-Brześć Kujawski-Wojszyce zone, where clayey and sandy siderites and sideritic coquina form only inserts in siliciclastic rocks. Early diagenetic sideroplesite and mesodiagenetic sideroplesite, Fe-dolomite, ankerite, pistomestite and calcite occur among carbonate minerals. They are accompanied by an early diagenetic green mineral called chamosite and identified as berthierine in the XRD analysis. The richest mineral composition occurs in the sideritic coquina containing various shell elements, often also ooids. It is suggested that the formation of the coquina in the Klodawa-Łęczyca anticline area was caused by saline movements of the Cimmerian orogeny. The start-up and blending of salt masses and the rockfracture contributed to the intensive circulation of mineralizing solutions and the development of diagenetic processes, especially the replacement of unstable components and the cementation of Jurassic sediments throughout the Kujawy area.

3

Monitoring dzikich pszczół w nieużytkach poprzemysłowych na Kujawach

Twerd L., Banaszak J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 2

180--188

PL

Przedstawiamy wyniki badań nad zróżnicowaniem owadów zapylających na obszarach oddziaływania przemysłu sodowego oraz wapienniczego na Kujawach w centralnej Polsce. Monitoringiem przyrodniczym objęto trzy zakłady przemysłowe, produkcyjnie związane z przetwórstwem wapienia, tj. Soda-Mątwy S.A. w Inowrocławiu, Janikosoda S.A. w Janikowie oraz Trzuskawica S.A. w Bielawach. Odnotowaliśmy występowanie 183 gatunków dzikich pszczół (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes). Wykazaliśmy, że gatunki rozpowszechnione na badanym terenie, tj. odnotowane na wszystkich stanowiskach stanowiły ok. 49%, natomiast występujące lokalnie, tj. związane tylko z 1 zakładem przemysłowym 25%. Na przestrzeni analizowanych lat potwierdziliśmy występowanie większości z odłowionych gatunków. Na obszarach oddziaływania przemysłu sodowego liczba ta wyniosła ok. 78%, a przemysłu wapienniczego 55%. Uzyskane wyniki wskazują, że wbrew pozorom nieużytki poprzemysłowe, w tym sztucznie wytworzone oraz silnie zdegradowane siedliska mogą zapewniać dogodne warunki dla występowania stabilnych populacji wielu gatunków owadów, w tym objętych monitoringiem dzikich pszczół.

EN

Species diversity of pollinating insects was studied in areas affected by soda and lime industry in the Kujawy region (central Poland). Environmental monitoring was conducted near 3 industrial plants related to lime processing: Soda-Mątwy S.A. in Inowrocław, Janikosoda S.A. in Janikowo, and Trzuskawica S.A. in Bielawy. We recorded there 183 species of wild bees (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes). The species that are widespread in the study area, i.e. common to all the 3 localities, accounted for about 49%, while those observed only locally, i.e. associated with only 1 industrial area, accounted for 25%. In the analysed period (2007–2010), we confirmed the occurrence of most of the species recorded: 78% in the areas affected by soda industry and 55% in those affected by lime industry. The presented results indicate that, surprisingly, postindustrial wastelands (including human-made and strongly degraded habitats) can create favourable conditions for stable populations of many species of insects, also of the monitored wild bees.

4

Tereny przemysłowe - jako miejsca bogatej fauny żądłówek

Twerd L.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

219-228

PL

Przedstawiono wstępne wyniki badań prowadzonych w latach 2008-2009 na obszarach oddziaływania przemysłu wapiennego na Kujawach w Północnej Polsce. W trakcie prowadzonych pracodłowiono 93 gatunki żąłówek - Crabronidae (40 gatunków), Chrysididae (18 gatunków), Vespidae (15 gatunków), Pompilidae (10 gatunków), Sphecidae (6 gatunków), Mutillidae (2 gatunki), Scoliidae (1 gatunek) oraz Tiphiidae (1 gatunek).Uzyskane wyniki wskazują, że przemysł nie zawsze musi kojarzyć się z negatywnym oddziaływaniem na faunę czy florę.

EN

Preliminary field research was conducted in 2008-2009 in areas directly affected by lime industry in the region of Kujawy (Kuyavia) in northern Poland. In the course of the work of 93 species caught Aculeata - Crabronidae (40 species), Chrysididae (18 species), Vespidae (15 species), Pompilidae (10 species), Sphecidae (6 species), Mutillidae (2 species), Scoliidae (one species) and Tiphiidae (one species). Results of this study imply that industry does not always have a negative effect on the local fauna or flora.

5

The share of land cover class and the landscape structure. Quantitative and qualitative analysis of Wielkopolsko-Kujawska Lowland using GIS techniques

Łowicki D.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 8

197--206

EN

More and more concern on landscape is a resulting from growing conviction of researchers about it’s indicating role in regard to ecosystem functioning. Number of research that confirm influence of landscape changes on biodiversity, climate, soil productivity, human health or quantity and quality of water courses and bodies is increasing. The simplest form of landscape study is an analysis of land cover. The data of this type can be easily treated by statistic methods and illustrated on the map. However, this sort of analysis concern mostly on particular component of landscape, not on the landscape as a whole. In many cases the structure, in terms of configuration and composition of land cover classes, determines landscape functions. Additional factor, usually not taken into account, is geomorphology of study area. The landform and his origin strongly affect landscape and it’s functions. The basic purpose of this study is to present the possibility of employing statistical analysis of numerical maps to describe landscape and predict the consequences of its changes. This paper considers the issue of landscape diversity measured by the share of land cover forms and the distribution of such forms in different geomorphologic forms of the Wielkopolsko-Kujawska Lowland. Author analyzed landscape structure of Wielkopolsko-Kujawska Lowland in 17 landscape types distinguished according to geomorphological division of Krygowski. In each geomorphological unit the share and structure of 16 land cover classes, obtained by data from CORINE Land Cover 2000 generalization, was counted. Analysis affected chosen indicators of patches area, density of their edges, shape, core zones, isolation and connectivity and was supported by Spatial Pattern Analysis Program Fragstats. Depending on the study object the change in various land cover forms entails different ecological consequences. They depend not only on the land cover type but also on its structure. The ability to predict those consequences and counteract adverse phenomena is very important. This study confirms that it is possible to draw conclusions on landscape consequences of land cover changes on the regional level only on the basis of quantitative data. It applies both to the future and the past.

6

Warunki klimatyczne Wielkopolski i Kujaw

Bąk B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2003

|

T. 3, z. spec. (9)

11--38

PL

Badania klimatu Wielkopolski i Kujaw trwają już od połowy XIX w. Dość rozległa, chociaż zmienna ilościowo sieć stacji pomiarowych dostarcza wiele informacji, na podstawie których już w pierwszej połowie XX w. obszar Wielkopolski i Kujaw pod względem termicznym został zaklasyfikowany do regionów najcieplejszych w Polsce, a pod względem opadowym - do regionów najsuchszych. Podstawą takiego podziału klimatycznego były wieloletnie, w przypadku Bydgoszczy ponad 150-letnie, ciągi temperatury i opadów. Badania ewapotranspiracji wykazały, że jest to również obszar z największymi niedoborami wody w rolnictwie. Szczegółowa analiza potwierdza zróżnicowanie w rozkładzie przestrzennym i czasowym wartości poszczególnych elementów meteorologicznych. Różnice są najbardziej widoczne w rozkładzie temperatury, opadów i parowania. Mniejsze zróżnicowanie występuje w rozkładzie ciśnienia, wiatru i usłonecznienia. Dane ze stacji pomiarowych IMUZ w Bydgoszczy i na obszarze zlewni górnej Noteci świadczą o różnicach mikroklimatycznych w różnych siedliskach: wilgotnych i suchych łąkowych w dolinach rzek, suchych na gruntach ornych oraz na terenach zurbanizowanych.

EN

Studies on the climate of Wielkopolska and Kujawy have been carried out since the half of the 19th century. The wide, but quantitevely variable network of measurement stations provides vast observation material, on the basis of which the Wielkopolska and Kujawy region has been qualified as the warmest in Poland regarding thermal conditions and the driest regarding precipitation conditions. The base for this qualification were multi-year (over 150-year in Bydgoszcz ) observation series of temperature and precipitation. Investigations of evapotranspiration have shown that this is the region with the greatest water deficits in agriculture. The detailed analysis confirms the spatial and temporal differentiation of selected weather elements. Differences are noticed most distinctly in temperature, precipitation and evaporation distribution. Less differences are observed in atmospheric pressure, wind velocity and sunshine hours. Taking into account observations from the station of IMUZ in Bydgoszcz and in the catchment of the upper Noteć river, the microclimatic differentiation has been shown in different sites: in wet and dry meadow sites in river valleys, in dry sites in arable lands and in urban areas.

7

Występowanie soli niebieskich w Kłodawie

Natkaniec-Nowak L., Toboła T.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 5

435-438

PL

Sole niebieskie, a w szczególności ich geneza i charakter czynników barwiących, to jedna z frapujących zagadek współczesnej nauki. Od prawie 150 lat temat ten zajmuje badaczy różnych dziedzin nauki, ale mimo nowych danych, na wiele pytań brak odpowiedzi. Praca ta rozpoczyna cykl artykułów poświęconych solom niebieskim z Kłodawy. Już wstępne wyniki badań chemicznych pozwalają sądzić, że są to sole epigenetyczne, których powstanie nierozerwalnie łączy się z różnorodnymi czynnikami wywołanymi halotektoniką tego wysadu.

EN

Blue-coloured salt minerals, and particularly their genesis and the nature of their colouration, are one of the fascinating puzzles of modern science. The problem has been dealt with for almost 150 years by scientists of diversified specializations but, despite new information gathered, many questions remain open. The paper begins a series of presentations devoted to the blue salt minerals from K³odawa Permian deposits. Even preliminary results of chemical analyses allow to conclude that the salts in question are of secondary origin and their genesis is closely related to various factors associated with halotectonics of the Kłodawa salt dome. There is a correlation of colour intensity with crystal size (larger halite crystals tend to be darker) and adjacent potassium salt deposits (sylvinite).

8

Petrochemia soli bitumicznych piętra PZ2 z kopalni soli w Kłodawie

Natkaniec-Nowak L., Heflik W., Pawlikowski M., Sikora M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 2--4

383-410

PL

Przedmiotem pracy są wyniki kompleksowych badań petrochemicznych soli bitumicznych występujących w formie różnych rozmiarów gniazd i soczew w obrębie soli starszych (Na2) formacji solonośnej Kujaw. Materiał próbkowy pochodził z kopalni w Kłodawie. Dokonano obserwacji makro- i mikroskopowych dostarczonych prób soli oraz poddano je badaniom chemicznym, rentgenograficznym i termicznym. Badania optyczne oraz spektrofotometryczne w podczerwieni posłużyły do rozwiązania zagadnień związanych z charakterem i formą występowania węglowodorów w analizowanym materiale. W wyniku badań stwierdzono monomineralny charakter osadu i ubogi zespół minerałów domieszkowych (anhydryt i przypuszczalnie dolomit). Udział substancji organicznej jest zmienny. Są to głównie węglowodory alifatyczne. Zaobserwowano trzy formy ich występowania: w przestrzeniach międzyziarnowych, strefach spękań oraz w izolowanych mniejszych lub większych skupieniach

EN

The present paper is the result of complex petrological investigations of bitumine salts, occurring as concretions of various in size lenses and nests in older salts (PZ2) of Zechstein salt formation in Kujawy (Central Poland). The samples were collected in Kłodawa salt mine. Along with macro- and microscopic observations, chemical, X-ray and thermal analyses were performed. In addition VIS and IR spectrofotometry were used for selving issues concerning the subject of character and concurrency form of hydrocarbons in the salts. Obtained data documented monomineral composition of rocks (halite) containing admixtures of traces minerals (anhydrite and probably dolomite). The amount of organic components varies. They are represented mainly by aliphatic hydrocarbons, wich occur in three forms: in spacies between grains of halite, in various fissures. They are observed also as small concentrations of different shape

9

Diageneza osadów Permu górnego i Mezozoiku Kujaw

Maliszewska A.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1999

|

T. 167

64--77

PL

Niniejsza praca jest wynikiem badań petrograficznych prowadzonych w ostatnich latach w ramach tematu "Podstawy geologiczne dla określenia ewolucji basenu permsko-mezozoicznego i możliwości generacyjnych węglowodorów w niektórych strefach bruzdy środkowopolskiej". Jest ona próbą możliwie wszechstronnego przedstawienia wyników badań skał za pomocą mikroskopu polaryzacyjnego z przystawką do analizy katodoluminescencyjnej, w elektronowym mikroskopie skaningowym oraz w mikrosondzie rentgenowskiej z dyspersją energii. Zbadano skały cechsztynu i mezozoiku z obszaru Kujaw, głównie ze strefy Ciechocinek-Brześć Kujawski-Wojszyce, a fragmentarycznie z obszarów niecki płockiej i niecki mogileńsko-uniejowskiej. W celach porównawczych wykorzystano materiał rdzeniowy z otworów położonych na pograniczu z niecką szczecińską (strefa Człopa-Szamotuły) oraz w obrębie samej niecki (strefa Chociwel-Człopa). Przyjęto podziały stratygraficzne zawarte w dokumentacjach głębokich otworów wiertniczych. Na podstawie wyników badań instrumentalnych dokonano oceny efektów działania kompakcji mechanicznej i chemicznej, a także wpływu procesów cementacji, rozpuszczania, zastępowania i przeobrażania składników mineralnych na ewolucję przestrzeni porowej osadów. W tym celu wykorzystano wyniki badań porowatości i przepuszczalności zawarte w dokumentacjach otworów. Przedstawiono charakterystykę przemian osadów w etapach eo- i mezodiagenezy, wyróżniono też zjawiska telodiagenetyczne związane z inwersją tektoniczną wału kujawskiego. Podjęto próbę skonstruowania schematów sekwencji diagenetycznych dla skał z poszczególnych epok. Obrazy struktur skał i minerałów zestawiono w tablicach z mikrofotografiami, a wyniki badań elektronooptycznych i mikrosondowych ujęto w postaci figur graficznych.

EN

This study has been carried out in the frame of researches conducted within the project entitled 'Geological principles for recognition of evolution of the Polish Permian-Mesozoic basin and possibilities for hydrocarbon generation in selected zones of the Mid-Polish Trough' realized under scientific leadership of Prof. Sylwester Marek. The work deals with Zechstein and Mesozoic deposits recognized by deep boreholes in the central part of the Polish Lowlands. These were largely boreholes drilled in the Kujawy segment of the Mid-Polish Trough in the Ciechocinek-Brzesc Kujawski-Wojszyce area, but also in the Plock and Mogilno-Uniejow Troughs. For comparative studies, deposits from the Pomeranian segment of the Mid-Polish Trough as far as the Chociwel area, have been examined (Fig. 1).

10

New petrological data on carbonate mineralogy in the Middle Jurassic siliciclastic deposits of the Kujawy region (Polish Lowlands)

Maliszewska A.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 4

401-420

EN

Carbonate minerals present in bioclastes, ooids, cements and veinlets of the Middle Jurassic rocks from the Kujawy area have been studied in detail. It has been found that the bioclasts are built of calcite and manganese calcite replaced by ferroan calcite, ankerite and minerals from the siderite group. Chamosite - the primary component of the ooids - is often replaced by siderite and magnesium siderite or ankerite. Cements of sandstones and mudstones are mainly built of ankerite while fillings of the veinlets - of ankerite and ferroan calcite. Widespread cementation with iron, calcium and magnesium carbonates as well as associated metasomatosis of grains and cements are related mainly to activity of salt tectonics.

PL

Przedstawiono wyniki badań minerałów węglanowych występujących w osadach jury środkowej nawierconych głębokimi otworami w osiowej części wału kujawskiego oraz na jego zboczach. Osady te utworzyły się w płytkim morzu epikontynentalnym, którego największy zasięg stwierdzono w keloweju górnym. Utwory aalenu, bajosu i kujawu w osiowej strefie wału kujawskiego, to występujące na przemian warstwy szarych piaskowców oraz ciemnych mułowców, iłowców i heterolitów. Materiał detrytyczny jest tu spojony minerałami ilastymi i krzemionką, cementy węglanowe są nieliczne. Pojawiają się wkładki syderytów ilastych lub piaszczystych. Osady batonu odznaczają się wzrostem zawartości piaskowców ku stropowi profilów, a także wzrostem zawartości bioklastów i cementów węglanowych. Miejscami w batonie górnym pojawiają się wapienie oraz wkładki zlepieńców śródformacyjnych. W keloweju również notowano wapienie. Minerały węglanowe w osadach jury środkowej są składnikami szkieletu ziarnowego i cementów. Budują one bioklasty, wchodzące w skład ooidów, występują w intraklastach, cementach, a także w żyłkach. Zbadano 220 próbek w płytkach cienkich, w większości barwionych płynem Evamy'ego, co pozwoliło wyróżnić kalcyt i kalcyt żelazisty oraz dolomit, dolomit żelazisty i ankeryt. 22 próbki zbadano za pomocą analizy katodoluminescencyjnej w angielskiej aparaturze zamocowanej na stoliku mikroskopu polaryzacyjnego Optiphot 2 . Wykonano również 135 analiz jakościowych i 35 analiz ilościowych w mikroobszarach za pomocą rentgenowskiej mikrosondy energetycznej EDS Link ISIS sprzężonej z elektronowym mikroskopem skaningowym JMS-35 firmy JEOL. twierdzono, że bioklasty najczęściej są złożone z kalcytu czystego i kalcytu Mn. Notuje się też elementy szkieletowe, w których kalcyt został zastąpiony przez kalcyt Fe, ankeryt bądź syderyt. Ooidy pierwotnie złożone z szamozytu uległy miejscami syderytyzacji lub ankerytyzacji. Przemiany te przebiegały we wczesnej diagenezie osadów, gdyż formy zsyderytyzowane są kuliste, natomiast nie przeobrażone ooidy szamozytowe uległy silnemu spłaszczeniu pod wpływem kompakcji. W obrębie cementów najpospolitszy jest ankeryt. Często współwystępuje on z syderytem magnezowym, reprezentowanym przez syderoplesyt. Wraz ze wzrostem zawartości Mg w minerałach szeregu izomorficznego FeCO3-MgCO3 wzrasta wydłużenie romboedrów. Niektóre formy przypominają pistomesyt. Minerał ten został stwierdzony w badaniach porównawczych skał jury środkowej z otworu Mąkowary 1 (niecka szczecińska). W piaskowcach batonu górnego i keloweju częściej pojawia się kalcyt i kalcyt Fe/Mn. W wapieniach notowano kalcyt Mn/Fe, a także syderyt. Minerały węglanowe występują także w żyłkach tnących opisywane skały. Dostrzegano tu anekryt lub kalcyt Fe. W syderycie z otworu Brześć Kujawski IG 2 zanotowano wypełnienie żyłek przez anekryt, syderyt, kalcyt Fe, dolomit Fe i robakowaty minerał z grupy kaolinitu (dickit? nakryt?). Na podstawie wyników badań stwierdzono, że większość minerałów węglanowych z osadów jury środkowej Kujaw jest produktem cementacji diagenetycznej oraz związanej z nią szeroko rozwiniętej metasomatozy. Przyczyn tych zjawisk należy upatrywać w uruchomieniu bogatych w jony metali solanek cechsztyńskich przez tektonike salinarną.

11

Rośliny halofilne na terenie Kujaw

Leśniak Lucyna

Przegląd Solny

|

2019/2020

|

T. 15

107--111

PL

Na Kujawach odnotowuje się największe w Polsce skupisko unikatowej roślinności słonolubnej. Obserwuje się tu wyraźny związek między występowaniem słonorośli a zasolonych gleb, lokalizacją słonych źródeł, złóż soli, ich eksploatacją oraz przemysłem sodowym, który często jej towarzyszy. Obecnie halofity w rejonie Kujaw można spotkać m.in. w okolicach Janikowa i Mątew (dzielnica Inowrocławia) oraz w rezerwatach w Ciechocinku i Błoniu koło Łęczycy, gdzie zidentyfikowano 18 gatunków tych roślin.

EN

In Kujawy there is the most significant concentration of unique salt-tolerant plants in Poland. Their presence is clearly associated with salt-affected soils, natural salt solutions, salt deposits, their exploitation and a soda factories, which often corresponds with this exploitation. Recently, halophytes in Kujawy are to be found in the vicinity of Janikowo and Mątwy (the latter being a district of Inowrocław), as well as within the halophyte reserves in Ciechocinek and Błonie near Łęczyca, where 18 species of such plants have been identified.