Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Habitaty księżycowe: przegląd rozwiązań i perspektywy na przyszłość

Smolana Mateusz

Inżynieria i Budownictwo

|

2023

|

R. 79, nr 11-12

657--661

PL

Habitaty księżycowe są konstrukcjami, których zadaniem jest zapewnienie w ich wnętrzu warunków przyjaznych człowiekowi. Środowisko Księżyca znacznie różni się od ziemskiego, przez co wymagania stawiane tym konstrukcjom są inne niż wobec znanych nam obiektów mieszkalnych. Konstrukcje habitatów można podzielić na trzy klasy: konstrukcje gotowe (klasa I), konstrukcje prefabrykowane (klasa II) oraz konstrukcje wznoszone na powierzchni Księżyca, w myśl koncepcji ISRU (klasa III). Z perspektywy budownictwa najciekawsze rozwiązania zawiera klasa III. Propozycje habitatów zaliczanych do tej klasy często mają postacie kopuł lub torusów, a technologie ich wznoszenia opierają się między innymi na druku 3D z wykorzystaniem materiałów wytwarzanych na bazie regolitu księżycowego.

EN

Function of lunar habitats structures is to ensure human friendly environment inside. Lunar environment differs from the Earth one, thus also requirements for lunar habitats differ from requirements for well-known residential buildings. Lunar habitats can be divided into three Classes: Pre-Integrated (Class I), Pre-Fabricated (Class II), and In-Situ Derived and Constructed in line with practice called ISRU (Class III). From Civil Engineering point of view the most interesting is Class III. Concepts of habitats belonging to this class are often dome-shaped or toroidal structures, which technology of erection includes among others 3D print methods with usage of lunar regolith-based materials.

2

Górnictwo pozaziemskie w Polsce

Przylibski Tadeusz A., Łuszczek Katarzyna, Blutstein Konrad, Szczęśniewicz Mateusz, Ciapka Dominika

Przegląd Górniczy

|

2022

|

T. 78, nr 3

17--24

PL

Autorzy przedstawili aktualny na połowę 2022 roku stan szeroko rozumianego górnictwa pozaziemskiego w Polsce. Analiza autorów objęła wszelkie inicjatywy, projekty i badania, które dotyczą różnych aspektów eksploracji pozaziemskich ciał Układu Słonecznego pod kątem rozpoznania i wykorzystania znajdujących się na nich złóż różnorodnych surowców. W Polsce mamy obecnie wiele możliwości rozwoju sektora górnictwa pozaziemskiego. Sytuacja ta jednak w najbliższym czasie będzie się pogarszać, jeśli nie zostaną stworzone warunki do rozwoju tej dziedziny wiedzy i przemysłu. Oczywiście istotne jest zainwestowanie odpowiednich środków finansowych, ale także wykreowanie odpowiedniej polityki rozwoju i podjęcie kompleksowych działań sprzyjających rozwojowi dydaktyki i nauki w zakresie górnictwa i górnictwa pozaziemskiego. Równie istotne jest także wspieranie, a najlepiej realizowanie spójnej koncepcji rozwoju górnictwa pozaziemskiego, jako bardzo istotnej części przemysłu sektora kosmicznego.

EN

The Authors presented the current state of the broadly understood extraterrestrial mining in Poland in mid-2022. The authors’ analysis covered all initiatives, projects and research that relate to various aspects of the Solar System’s extraterrestrial bodies exploration in terms of the identification and use of various raw materials on them. Currently we have many opportunities for the development of the extraterrestrial mining sector in Poland. However, this situation will deteriorate in the near future, if the conditions for the development of this field of knowledge and industry are not created. Of course, it is crucial to invest appropriate funds, but also to create an appropriate development policy and undertake comprehensive activities conducive to the development of teaching and science in the field of mining and extraterrestrial mining. It is also equally important to support, and preferably implement, a coherent concept for the development of extraterrestrial mining as a significant part of the space sector industry.

3

Precision of the Nebra disc in astronomical and geometric aspect

Banasik Piotr, Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2021

|

T. 20

97--107

EN

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm.

PL

Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

4

The Sky Disk of Nebra reveals its secrets

Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2020

|

T. 19

73--80

EN

The paper presents the method and results of decoding the content on the Sky Disk of Nebra. It has been shown that the symbols found on it, suggesting the Sun, the Moon and the solar barge are only geometric figures facilitating the recording of astronomical knowledge. The paper first defines a polar system on the horizon plane. This system describes the range of the directions of sunrise and sunset in the annual period and the Moon in the 18.61-year cycle. It turned out that astronomical knowledge was recorded on the surface of the disk on two planes: horizontal and perpendicular one (the meridian plane). With the help of geometric constructions located on the meridian plane, it was possible to decode the range of changes in the altitude (zenith distance) of the Sun in the annual period, at the time of its upper culmination. Also, using two different geometric structures, the range of changes in altitude (zenith distance) of the Moon at the time of its upper culmination in the 18.61-year cycle was decoded

PL

W pracy zaprezentowano metodę i wyniki rozkodowania treści zawartej na powierzchni dysku z Nebry. Wykazano, że znajdujące się na nim symbole sugerujące Słońce, Księżyc i barkę słoneczną są tylko figurami geometrycznymi ułatwiającymi zapis wiedzy o charakterze astronomicznym. W pracy wpierw zdefiniowano układ biegunowy na płaszczyźnie horyzontu. W układzie tym opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w okresie rocznym i Księżyca w cyklu 18,61-letnim. Okazało się, że na powierzchni dysku zapisano wiedzę astronomiczną na dwu płaszczyznach: horyzontalnej i na płaszczyźnie do niej prostopadłej (płaszczyźnie południka). Za pomocą konstrukcji geometrycznych znajdujących się na płaszczyźnie południka udało się rozkodować zakres zmian wysokości horyzontalnej (odległości zenitalnej) Słońca w okresie rocznym, w momencie jego kulminacji górnej. Również za pomocą dwu różnych konstrukcji geometrycznych rozkodowano zakres zmian wysokości horyzontalnych (odległości zenitalnych) Księżyca w momencie jego kulminacji górnej w cyklu 18.61-letnim.

5

Izotop przyszłości - He3

Niechciał J.

Zeszyty Energetyczne

|

2014

|

T. 1

235--253

PL

Na Ziemi występują dwa stabilne izotopy: hel-3 oraz hel-4. Pozostałymi niestabilnymi izotopami są hel-2, hel-5, hel-6, hel-7, hel-8, hel-9 i hel-10. Izotop helu, którego liczba neutronów w jądrze wynosi trzy jest powszechnie oznaczany jako He-3. Współcześnie izotop ten nie dość, że nie jest postponowany to w wielu dziedzinach fizyki i przemysłu jego występowanie ma wręcz kolosalne znaczenie. Jego implementacja jest obecna zarówno w medycynie, kriogenice, chłodnictwie jak również w fizyce. Może być adaptowany jako paliwo do przyszłościowych reaktorów termojądrowych. Jego właściwości fizyko – chemiczne pozwalają na zastosowanie w wielu dziedzinach przemysłu i nauki. Niniejsza praca jest podsumowaniem dotychczasowej wiedzy na temat wykorzystania helu-3 oraz jego przyszłych aplikacji w świecie technicznym. Wiele instytucji naukowych próbuje dyskontować aktualny kryzys braku helu-3, poszukując nowych jego źródeł. W artykule poruszone zostały problemy z otrzymywaniem dotychczasowych zasobów izotopu jak i możliwych nowych potencjalnych źródeł He-3.W temperaturze pokojowej hel jest lekkim, obojętnym gazem. Jest bezwonny, bezbarwny i bez smaku. Światowy rynek odczuwa obecnie dotkliwe braki zaopatrzenia w ten izotop. 85% aktualnego na rynku He-3 wykorzystywane jest w detektorach neutronów.

6

Mieszkańcy Księżyca w źródłach antycznych

Jasiński M.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2013

|

R. 58, nr 4

29--42

EN

The paper aims to present the various ways of approach to the problem of inhabitancy of the Moon, that can be found in ancient sources. The scope of possible ways of describing the lunar beings - both animal and sentient ones - stretches from mythological and fantastic stories to more cautious deliberations. Fabulous tales about the Lunar inhabitants can be found in True Story by Lucianus of Samosata (ca. 120-ca. 190 AD), where we are given a detailed description of their physiology and society. More scientific are opinions in Plutarch’s (before 50-after 120 AD) treatise On the Face in the Moon. Discussion of some features of Lunar environment leads there to conclusion about possible nature of the inhabitants of the Moon. Between these two extremes there are some other notions about the inhabitancy of the Moon, usually very short, that contain elements of the mythology or fable stories (e.g. the lion of Nemea is said to have fallen from the Moon) and early scientific opinions (e.g. the Pythagorean consideration, that day on the Moon is about fifteen times longer that day on the Earth). The paper is followed by an appendix with quotations from Greek and Latin sources in original languages.

7

Problem zakazu wykorzystywania przestrzeni kosmicznej w celach wojskowych

Kamiński S.

Wiedza Obronna

|

2000

|

nr 1

58—62

8

W 350 rocznicę wydania Selenografii Jana Heweliusza

Czerniakowska M.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

1998

|

R. 43, nr 1

7--26

PL

W 1987 r. minęła 350. rocznica wydania Selenografii, najlepszego dzieła wybitnego polskiego astronoma, Jana Heweliusza (1611-1687). Selenografia przyniosła Heweliuszowi międzynarodową sławę i dzięki niej wszedł gdański uczony do grona najwybitniejszych astronomów na świecie1. Trudno odtworzyć najdawniejsze poglądy na temat Księżyca. Wszystko, co na ten temat napisano przed wynalezieniem teleskopu, to tylko przypuszczenia, jak np. Herodota (ok. 400-424 p.n.e.), że na Księżycu są góry i Anaksagorasa (500-ok. 420 p.n.e.), że Księżyc to druga Ziemia. Przez długi czas przypuszczano również, że Księżyc jest wielkim zwierciadłem, w którym odbijają się zarysy Ziemi. Pogląd taki głosił m.in. Plutarch (100 n.e.) w pracy Twarz Księżyca. Jedyną znaną mapę naszego satelity w okresie astronomii przedteleskopowej sporządził uczony angielski, William Gilbert (1540-1603). Opublikowano ją dopiero w 1651 r. w Amsterdamie w dziele De mundo nostro sublunari Philosophia Nova.

EN

The article is devoted to Selenographia (Gdańsk [Danzig] 1647), the best work by theeminent Polish astronomer, Johannes Hevelius (1611-1687), which was published 350 years ago. Printed at the Gdansk publishing house of Andreas Huenefeldt (1581-1661), The work was the result of several years of observations made by Hevelius in his astronomical observatory in Gdansk.The major part of Selenographiais devoted to the description of the Moon, which begins in Chapter Six. The book was 563 pages in length, it contained 110 illustrations, of which 40 showed the Moon in its various phases, as well as three lunar maps, and in thisit surpassed all later scientific publications on the subject that appeared in the period of 150 years to follow. The illustrations made by Hevelius cover over 550 lunar spots which he observed by means of projection in a special room adapted for the purpose ("cameraobscura"). One of Hevelius's lasting achievements in the area of lunar research was to have developed a method for calculating the altitude of Lunar mountains on the basis of thelength of the shadows they threw; it was not until the end of the 18th century that a more precise method was developed by William Herschel. Hevelius was also the first astronomer to put forward the hypothesis of volcanic activity on the Moon and he also discovered the longitudinal librations of the Moon. Hevelius's Selenographia attracted much scientific interest from the very moment of its publication. He sent copies of the book as a gift to about one hundred scientists all over Europe. Among those who received the first copies of the work were the Polish King Władysław IV and French scientists. The first references to the book in scientific publications began appear as early as in 1649. Hevelius also received requests to supply optical instruments, following the publication of his Selenographia. The general acclaim with which the publication of the book was greeted earned him an international reputationamong scientists.