Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Capacity of surface water to reduce air multi-pollution in urbanized areas (the City of Krakow, southern Poland)

Pierri Dorota, Myszkowska Dorota, Casado Alba, Mitana Paulina

Geology, Geophysics and Environment

|

2024

|

Vol. 50, no. 2

191--205

EN

The study analyzes changes in the physico-chemical parameters in a 400 cm2 artificial water reservoir with distilled water, exposed to a 2-week (±2 days) period of atmospheric conditions in Krakow. After nearly 500 days, dry and wet deposition caused a shift from neutral to acidic pH levels (7.30–5.12, averaging 6.22 pH) and an average electric conductivity of 19.5 µS/cm (1.6–143.0 µS/cm). The study investigated chemical and biological pollutants, including pollen and fungal spores. Three distinct air quality periods were identified: (1) characterized by vehicle and combustion-related pollutants (Oct-Jan), (2) a transitional phase with increased biological particles (Feb-May), and (3) dominated by pollen and fungal spores (Jun-Sep). Despite peak air pollution in the warmest months, air temperature showed an inverse relationship with pollutant concentration, possibly due to decreased air humidity. Precipitation positively impacted air quality. The artificial reservoir received a total of 0.7 kg of air pollutants (723.6mg/m3 of surface water table). This corresponds to an annual load of 0.5 kg (551.4 mg) and a daily load of 1.51 mg. The reservoir’s pollutant capture capacity was estimated at 28% ±21% (mean±SD), with a critical value of 12%. The study evaluated Krakow’s surface water reservoirs’ capacity to mitigate air pollution, indicating potential benefits for urban air quality.

2

The functional and spatial model (in the development strategy) as an instrument for planning and controlling transformations in the structure of the city and agglomeration

Łasocha Marceli

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

301--318

EN

The article, based on the example of Krakow and the Krakow metropolis, discusses the method of managing space through the Development Strategy document, and in particular the recently launched Functional and Spatial Structure Model. After analyzing three documents of the Strategy, conclusions are drawn regarding the shortcomings resulting from these documents and good practices related to them. The guidelines may be helpful for other metropolises and for improving the current economic and spatial planning system in Poland. The article also draws attention to the authors of individual documents, which is particularly important in times of depreciation of the urban planning profession.

PL

Artykuł, na przykładzie Krakowa i Metropolii Krakowskiej, omawia metodę zarządzania i gospodarowania przestrzenią poprzez dokument Strategii Rozwoju, a w szczególności funkcjonujący od niedawna Model struktury funkcjonalno-przestrzennej. Po analizie trzech dokumentów Strategii formułuje się wnioski dotyczące mankamentów wynikających z tych dokumentów oraz dobre praktyki z nimi związane. Wytyczne mogą być pomocne dla innych metropolii oraz dla poprawy obecnego systemu planowania gospodarczo-przestrzennego w Polsce. W artykule zwraca się również uwagę na autorów poszczególnych dokumentów, co jest szczególnie ważne w czasach deprecjacji zawodu urbanisty.

3

Zieleń w mieście i jej wpływ na jakość powietrza oraz efekt miejskiej wyspy ciepła na przykładzie miasta Krakowa

Ciapa Sara, Śliwka Małgorzata

Polish Journal for Sustainable Development

|

2023

|

T. 27, cz. 2

7--13

PL

Zieleń w mieście jest ważnym elementem wpływającym na komfort życia mieszkańców. Dodatkowo pozytywnie przyczynia się do walki z problemami obszarów zurbanizowanych, do których zalicza się zanieczyszczenia powietrza oraz wysokie temperatury powodujące występowanie miejskiej wyspy ciepła. W artykule omówiono tematykę związaną ze wskazanymi problemami. Ponadto, na podstawie przeprowadzonych badań, wykonano analizę jakości powietrza w Krakowie. Analiza pozwoliła na wskazanie miejsc szczególnie zagrożonych wystąpieniem omawianych zjawisk, a także porównanie zmienności występujących poziomów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w zależności od pór roku.

EN

Green areas in the city are an important factor influencing the quality of life of residents. Additionally, it positively contributes to the fight against the problems of urbanized areas, which include air pollution and high temperatures causing the occurrence of an Urban Heat Island. The article discusses topics related to the indicated problems. Moreover, using the conducted research, an analysis of air quality in Krakow was carried out. The analysis allowed for the identification of particularly problematic places, as well as the comparison of pollution levels depending on the season.

4

Stop 18. Krakow vicinity – Middle-Upper Jurassic and Upper Cretaceous deposits

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 3-4 (74-75)

61

5

Passage: Kraków – Skrzydlna – Szczawnica. Description of the trip

Golonka Jan, Krobicki Michał

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 3-4 (74-75)

17

6

Conceptual design for a calligraphy park in the hospital and park complex in Kobierzyn

Baster Przemysław, Topa Karolina

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2023

|

no. 4

371--383

EN

The hospital and park complex in Kobierzyn is one of the few sites of its kind both in Poland and in Europe. It was designed at the beginning of the 19th century according to the idea of a citygarden. Although there are currently plans for its complete revalorisation, the paper presents the author’s design concept of expanding the hospital park with the area of the neighbouring former arable fields, which, according to the authors, meets contemporary realities and needs. The designed park ‒ together with the neighbouring manor buildings ‒ is harmoniously incorporated into the whole of the hospital-park complex, forming a coherent spatial composition. The design guidelines and solutions are adapted to the existing compositional axes, Art Nouveau aesthetic canons, buildings, trees and even the water reservoir. The project incorporates the design principles of Polish calligraphic parks established at the turn of the 19th and 20th centuries, whose compositional rules dominated Polish garden art for several decades and continue to resonate today. This little-known style crowned the development of 19th-century garden art of free forms ‒ the apparent naturalness of the forms was in fact a space fully subordinated to the designer’s efforts. It was also the first composite style that combined geometric and free forms, leaving its mark on contemporary works and continuing to fascinate today with its compositional principles. The project proves the timelessness of these principles and the desirability of employing historical solutions in landscape design.

PL

Założenie szpitalno - parkowe w Kobierzynie jest jednym z nielicznych tego typu obiektów zarówno w Polsce, jak i całej Europie. Zaprojektowane zostało na początku XIX wieku według koncepcji miasta - ogrodu. Obecnie tworzone są plany jego całościowej rewaloryzacji; w artykule przedstawiona jest natomiast autorska koncepcja projektowa poszerzenia parku szpitalnego o teren sąsiadujących z nim dawnych pól ornych, co zdaniem autorów odpowiada współczesnym realiom i potrzebom. Projektowany park – wraz z sąsiadującą z nim zabudową folwarczną – jest harmonijnie wpisany w całość założenia szpitalno-parkowego, tworząc z nim spójną kompozycję przestrzenną. Wytyczne i rozwiązania projektowe dostosowane są do istniejących osi kompozycyjnych, secesyjnych kanonów estetycznych, budynków, drzew, a nawet zbiornika wodnego; Projekt zakłada wykorzystanie zasad projektowania polskich parków kaligraficznych tworzonych na przełomie XIX i XX wieku, których zasady kompozycji zdominowały na kilkadziesiąt lat polską sztukę ogrodową, a szerokim echem słyszane są do dziś. Ten mało znany styl stanowił ukoronowanie rozwoju XIX-wiecznej sztuki ogrodowej form swobodnych – pozorna naturalność form tworzyła w istocie przestrzeń w pełni podporządkowaną działaniom projektanta. Był także pierwszym stylem złożonym, łączącym w sobie formy geometryczne i swobodne, odciskającym swe piętno na współczesnych realizacjach i do dziś fascynującym stosowanymi zasadami kompozycji. Projekt udowadnia ponadczasowość tych zasad, jak również celowość stosowania rozwiązań historycznych w projektowaniu krajobrazu.

7

Exploring the transparency of street frontages in Krakow

Kantarek Anna Agata

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

95--106

EN

The ground floor activities that define the street space play a key role both in traditional and contemporary public space. They provide an inward and outward relationship and contribute to both liveliness of the street and a sense of security. Thus, frontage transparency is crucial for the relationship between the open public space and the internal functions at the edge of the street, as well as for the production and maintenance of a vital public domain. This paper summarises the results of a study on the transparency of street frontages in public space using selected sequences of radial streets in Krakow as an example. The research measures building front transparency in two radial sequences of streets coming from Krakow’s inner city, using inventory of a shop window in two categories – degree of windows transparency and premises uses. The study reveals the basic characteristics of the street frontage transparency and the functional preferences of its degrees.

PL

Różne rodzaje aktywności w parterach budynków definiujących przestrzeń ulicy odgrywają kluczową rolę zarówno w tradycyjnej, jak i współczesnej strefie publicznej. Zapewniają relację do wewnątrz i na zewnątrz oraz przyczyniają się zarówno do ożywienia ulicy, jak i do poczucia bezpieczeństwa. Przejrzystość pierzei ma zatem kluczowe znaczenie dla relacji między otwartą przestrzenią publiczną a funkcjami wewnętrznymi na krawędzi ulicy, a także dla tworzenia i utrzymywania żywotnej domeny publicznej. W niniejszym artykule podsumowano wyniki badania przejrzystości pierzei ulicznych w przestrzeni publicznej na przykładzie wybranych ciągów ulic w Krakowie. W badaniu dokonano pomiaru transparentności frontów budynków w dwóch radialnych ciągach ulic wychodzących ze ścisłego centrum Krakowa, wykorzystując inwentaryzację witryn sklepowych w dwóch kategoriach – stopnia transparentności witryn oraz przeznaczenia lokali. Badania ukazują podstawowe cechy przejrzystości pierzei ulicznej i preferencje funkcjonalne różnych jej rodzajów.

8

Plot by plot urbanism. The area around the former slautherhouse in Krakow

Kantarek Anna Agata

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 52

143--164

EN

The main objective of this research is to map the morphological changes in the selected area of Krakow after the political changes in Poland and Eastern Europe in 1989. The development described was conditioned by changes in urban law in Poland, which led to a situation of no general rules at Masterplan level, what we have termed plot by plot urbanism.

PL

Głównym celem prezentowanych badań jest mapowanie zmian morfologicznych na wybranym obszarze Krakowa po zmianach politycznych w Polsce i Europie Wschodniej w 1989 roku. Opisany rozwój był uwarunkowany zmianami w Polskim prawie urbanistycznym, które doprowadziły do sytuacji braku ogólnych zasad na poziomie planu ogólnego, co określiliśmy mianem urbanistyki działka po działce.

9

Uwarunkowania użytkowania rowerów i hulajnóg elektrycznych w Krakowie

Dorocki Sławomir

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2022

|

nr 25(1)

23--40

PL

Problematyka mikromobilności i transportu osobistego jest coraz częściej podejmowana w pracach badawczych nad zrównoważonym transportem w miastach. Wynika to głównie z rosnących problemów komunikacyjnych na terenach zurbanizowanych, jak i poszukiwania alternatywnych form transportu dla samochodów osobowych. Dodatkowo pandemia Covid-19 wpłynęła na spadek popularności transportu publicznego. Kraków jest jednym z miast Polski borykających się z dużymi problemami komunikacyjnymi. Dlatego od lat próbuje się w nim ograniczyć liczbę samochodów i rozwijać inne formy transportu. Do przejawów tego procesu należy kreowanie przez władze miasta transportu rowerowego. Powstała infrastruktura rowerowa jest obecnie wykorzystywana również przez hulajnogi elektryczne. Celem artykułu jest analiza dostępności oraz użytkowania dwóch najbardziej popularnych wśród mieszkańców Krakowa alternatywnych form transportu osobistego – rowerów i hulajnóg elektrycznych. Przeprowadzone badania dowiodły, że wykorzystanie hulajnóg elektrycznych staje się coraz bardziej popularne w dojazdach na małe odległości, głównie wśród ludzi młodych. Rozwój tego rodzaju transportu uzależniony jest od zasięgu udostępniana tych pojazdów przez prywatne wypożyczalnie.

EN

The issue of micromobility and personal transport is more and more often undertaken in research on sustainable transport in cities. This is mainly due to the growing communication problems in urban areas, as well as the search for alternative forms of transport for cars. In addition, the Covid-19 pandemic contributed to a decline in the popularity of public transport. Krakow is one of the Polish cities struggling with major communication problems. Therefore, for years, this city has been trying to reduce the number of cars and develop other forms of transport. One of the manifestations of this process is the creation of bicycle transport by the city authorities. The resulting bicycle infrastructure is now also used by electric scooters. The aim of the article is to analyze the accessibility and use of the two most popular alternative forms of personal transport among the inhabitants of Krakow – bicycles and electric scooters. The conducted research proved that the use of electric scooters is becoming more and more popular, mainly among young people, for short-distance commuting. The development of this type of transport depends on the range of these vehicles made available by private rentals.

10

Zielono–niebieska infrastruktura w środowisku miejskim na przykładzie Krakowa

Ciapa Sara, Śliwka Małgorzata

Polish Journal for Sustainable Development

|

2022

|

T. 26, cz. 2

7--14

PL

Zastosowanie elementów zielono-niebieskiej infrastruktury w tkance miasta staje się rozwiązaniem coraz bardziej popularnym. Przyczyną takich działań, jest jej „wielozadaniowość”, czyli możliwość rozwiązania wielu problemów, z którymi muszą mierzyć się intensywnie rozwijające się miasta. W artykule omówiono możliwości, jakie daje zastosowanie elementów zielono - niebieskiej infrastruktury w mieście i jej korzystny wpływ na środowisko obszarów zurbanizowanych. Ponadto omówiono koncepcje urbanistycznego rozwoju Krakowa zawarte w aktualnych dokumentach planistycznych, które dotyczą zapobiegania zmianom klimatu w mieście. Wykonano także inwentaryzację tego typu inwestycji zrealizowanych w mieście i przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców Krakowa. Badanie dotyczyło świadomości istnienia i świadomego korzystania z obszarów zielonych i wodnych.

EN

The use of elements of green and blue infrastructure in the city is becoming an increasingly popular solution. The reason for such activities is its "multitasking", that is the ability to solve many problems that intensively developing cities have to face. The article discusses the possibilities offered by the use of elements of green and blue infrastructure in the city and its beneficial impact on the environment of urbanized areas. In addition, the concepts of urban development of Krakow contained in current planning documents that concern the prevention of climate change in the city were discussed. An inventory of completed investments of this type in the city was also made. A survey was also conducted among the inhabitants of Krakow, which concerned their awareness of the existence and conscious use of both green and water areas.

11

Implikacje modernizacji połączeń kolejowych pomiędzy Krakowem i Katowicami na podstawie analizy rozkładu jazdy pociągów (13.12.2020–11.12.2021)

Pawłowski Kamil

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2022

|

nr 4

29--36

PL

Połączenia między miastami wojewódzkimi są bardzo ważne, gdyż ułatwiają nie tylko przepływ ludzi, ale także kapitału, informacji i innych zasobów. Realizację tych funkcji zapewnia połączenie kolejowe między Krakowem a Katowicami. W tych miastach znajdują się główne ośrodki akademickie, przemysłowe itp. Na trasie Kraków– Katowice leżą część aglomeracji krakowskiej i część konurbacji górnośląskiej. Przez wiele lat miasta te borykały się z niezadowalającym czasem przejazdu i małą liczbą pociągów. Podróżnym, którzy chcieli skorzystać z usług transportu publicznego, pozostawały autobusy. Od grudnia 2020 r. zwiększono liczbę połączeń kolejowych na tej trasie i znacznie skrócono czas przejazdu. Zwiększyła się liczba połączeń realizowanych przez PKP Intercity i POLREGIO. Pojawiło się też kilka kursów Kolei Śląskich. Zjawisko to należy ocenić pozytywnie, gdyż wywiązała się konkurencja między transportem kolejowym a autobusowym. Głównym celem artykułu jest zbadanie konsekwencji modernizacji linii kolejowej łączącej Kraków i Katowice oraz jej wpływu na siatkę połączeń, pobocznym zaś — porównanie ofert przewoźników kolejowych. W artykule skupiono się na parametrach związanych z: liczbą połączeń w ciągu doby, czasem przejazdu oraz liczbą obsługiwanych stacji. Rozważania te mogą stanowić inspirację do dalszych badań nad siecią połączeń pomiędzy miastami metropolitalnymi, takimi jak Kraków i Katowice.

EN

Connections between voivodship cities are very important as they facilitate not only the movement of people, but also of capital, information and other resources. These functions are fulfilled by the railway connection between Krakow and Katowice. The main academic and industrial centres etc. are located in these cities. On the route Kraków– Katowice there are: a part of the Krakow agglomeration and a part of the Upper Silesian conurbation. For many years these cities have suffered from unsatisfactory journey times and a low number of trains. Travelers who wanted to use public transport services were left to use buses. From December 2020, the number of train services on this route has been increased and journey times significantly reduced. On this route, the number of connections operated by PKP Intercity, POLREGIO increased. A few courses of Koleje Śląskie have also appeared. This phenomenon has a positive impact, because the competition between rail and bus transport has started. The main purpose of the article is to examine the consequences of the modernization of the railway line connecting Krakow and Katowice and its impact on the network of connections. The secondary one is to compare the offers of carriers. The article focuses on parameters related to: the number of connections per day, travel time and the number of stations served. These considerations may be an inspiration for further research on the network of connections between metropolitan cities, such as Krakow and Katowice.

12

Research and conservation of the so-called Studentate at the Dominican Priory in Krakow

Bojęś-Białasik Anna, Luboń-Radwańska Agnieszka

Architectus

|

2022

|

Nr 4 (72)

27--36

EN

The topic of the article is architectural and conservation research in one of the rooms of the so-called studentate in the Dominican priory in Krakow, which brought very interesting and unexpected results. In a small room that served as a kitchen, elements of late-Gothic decoration were discovered, e.g. beamed ceiling, portal and large fragments of polychrome. The article describes the course of research and subsequent discoveries, each of which required individual decisions regarding the method of conservation and exposition. An important issue was the interpretation of the iconographic program of the polychrome and the analysis of the entire decoration in the context of architectural transformations and the supposed historical function of the room. Reference was also made to conservation and technical procedures related to, among others, the need to introduce a new load-bearing ceiling above the room.

PL

Tematem artykułu są badania architektoniczno-konserwatorskie jednego z pomieszczeń tzw. studentatu w klasztorze dominikanów w Krakowie. Prace te przyniosły bardzo ciekawe i nieoczekiwane rezultaty. W niewielkim pomieszczeniu pełniącym funkcję kuchni odkryto bowiem elementy późnogotyckiego wystroju, m.in. strop belkowy, portal oraz duże fragmenty polichromii. W artykule opisano przebieg badań oraz kolejne odkrycia, z których każde wymagało indywidualnych decyzji dotyczących sposobu konserwacji i ekspozycji. Istotną kwestią była interpretacja programu ikonograficznego polichromii i analiza całości wystroju w kontekście przemian architektonicznych i domniemanej historycznej funkcji pomieszczenia. Odniesiono się także do procedur konserwatorskich i technicznych związanych m.in. z koniecznością wprowadzenia nowego stropu nośnego nad pomieszczeniem.

13

Contextualism as a contemporary architectural design philosophy. The issue of the role of the architect based on examples of public buildings in Krakow

Białkiewicz Joanna Jadwiga

Architectus

|

2022

|

Nr 3 (71)

49--58

EN

The paper presents the selected examples of public buildings in Krakow, constructed between 2000–2016, which gained recognition from both local community and the architectural society. These are cultural facilities: Małopolska Garden of Arts, Centre for the Documentation of the Art of Tadeusz Kantor Cricoteka, MOCAK Museum of Contemporary Art, Józef Czapski Pavilion, and Polish Aviation Museum. The common feature for all the described buildings is the contextual philosophy of designing. According to this philosophy, the context of place and the conditions deriving from it (including legal protection of historic buildings and areas) are perceived not as limitations but the source of inspiration for an architectural idea. The new building can be context-dependent on many levels, from the most literal to the metaphorical ones, both within the area of architectural form and the symbolic meanings. Thanks to the use of contextual architectural philosophy, the new buildings are raised both valuable as a contemporary contribution to the urban space and also respecting its historical character and genius loci. Contextual architecture is thus the best solution for urban spaces nowadays, especially within the historic cities with numbers of monuments protected by law, such as Krakow.

PL

W artykule przedstawiono wybrane przykłady powstałych w latach 2000–2016 krakowskich budynków użyteczności publicznej, które zyskały uznanie wśród społeczności i w środowisku architektów. Są to ośrodki kulturalne: Małopolski Ogród Sztuki, Ośrodek Dokumentacji Sztuki T. Kantora Cricoteka, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Pawilon Józefa Czapskiego, Muzeum Lotnictwa Polskiego. Cechą łączącą wszystkie opisane budynki jest kontekstualna filozofia projektowania, która zakłada potraktowanie uwarunkowań wynikających z kontekstu miejsca (m.in. ochrona prawna zabudowań zabytkowych i terenów historycznych) w kategorii nie ograniczeń, lecz inspiracji dla architektonicznej idei. Nawiązanie do kontekstu miejsca odbywa się na wielu płaszczyznach, od najbardziej dosłownych do metaforycznych, zarówno w sferze formy, jak i przekazu symbolicznego. Dzięki zastosowaniu filozofii kontekstualnej powstają obiekty wartościowe jako współczesny wkład w przestrzeń miasta i respektujące jej historyczny charakter oraz genius loci. Tego rodzaju architektura jest w obecnych czasach najlepszym rozwiązaniem dla organizmów miejskich o szczególnie bogatej tkance zabytkowej, takich jak Kraków.

14

Potrzeba weryfikacji obecnych trendów rozwoju miast - ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa

Bartkowicz Barbara

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2021

|

T. 49

3--23

PL

Ograniczenie aktywności we wszystkich dziedzinach życia z powodu pandemii koronawirusa to dobry moment do refleksji nad niekorzystnymi tendencjami przebudowy i rozbudowy polskich miast, a zwłaszcza Krakowa. W artykule zwrócono uwagę na fakt, że atrakcyjność turystyczna i biznesowa Krakowa jest przyczyną nadmiernego dogęszczania tkanki miejskiej nowymi inwestycjami. Natomiast podporządkowanie zabytkowego śródmieścia funkcji turystycznej narusza niektóre ponadczasowe wartości Krakowa oraz ogranicza uczestnictwo mieszkańców w użytkowaniu historycznego śródmieścia. We wnioskach zwrócono uwagę na potrzebę korekty obecnych działań przestrzennych na rzecz trwałych zasad kształtowania środowiska miejskiego.

EN

Reduced activity in all life areas due to the coronavirus pandemic is a good moment to reflect on the unfavorable trends in the redevelopment and expansion of Polish cities, especially Krakow. The article draws attention to the fact that the tourist and business attractiveness of Krakow is the cause of excessive densification of the urban fabric with new investments. The subordination of the historic downtown to the tourist function, in turn, violates some of the timeless values of Krakow and limits the participation of residents in the use of the historic downtown. In conclusion, attention was drawn to the need for correction of the current spatial activities in favor of sustainable principles of shaping the urban environment.

15

Ochrona wartości kulturowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na przykładzie Kazimierza w Krakowie

Łasocha Marceli

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2021

|

T. 49

25--46

PL

Przedmiotem artykułu jest sposób uwzględnienia i ochrony walorów kulturowych w planach zagospodarowania przestrzennego po 1980 roku dla Kazimierza w Krakowie. Ponadto publikacja wspomina o dokumentach stymulujących rozwój tego obszaru, które - wraz z wymienionymi planami - w sposób synergiczny wykreowały współczesny obraz dzielnicy. Artykuł obrazuje ponadto zmiany w warsztacie planisty na przestrzeni ostatnich 40 lat oraz wymienia autorów poszczególnych dokumentów, które po uchwaleniu stają się „anonimowym dobrem wspólnym”, będącym podstawą zagospodarowania przestrzeni.

EN

The subject of the article is the manner in which cultural values in post-1980 spatial development plans for Kazimierz in Krakow are to be considered and protected. Moreover, the publication mentions documents stimulating the development of this area, which, in combination with the above-mentioned plans, have synergistically created a contemporary picture of the district. The article also illustrates changes in the tools and methodology of urban planning over the past 40 years and cites the authors of particular documents which, after coming into force, have become an ‘anonymous common good’ serving as the basis for spatial development.

16

A study of PM 10, PM 2.5 concentrations in the atmospheric air in Krakow, Poland

Ciepiela Maciej, Sobczyk Wiktoria

Inżynieria Mineralna

|

2021

|

no. 1

129--135

EN

The air in Krakow is one of the most polluted in Europe. Polish standards for notification and alert levels for PM10 particulate matter are one of the highest in Europe and exceed the recommendations of the World Health Organization (WHO) for safe daily concentrations by several times. e article presents the results of airborne dust measurements in three districts of Krakow. e study has shown that the concentration of PM2.5 and PM10 particulate matter exceeded the annual average permissible levels. Empirical measurements of PM2.5 show significantly higher air pollution values than the data notified by stationary monitoring stations installed in two locations. e high value of Pearson linear correlation coefficient confirms that weather conditions have a significant impact on air quality in Krakow. Wind speed in the autumn and winter seasons has by far the greatest influence on air quality in al. Krasińskiego, in the Ruczaj and Kurdwanow districts. A strong negative correlation was displayed. Manual measurements should be used to verify data obtained from air monitoring stations. It is to be expected that, in Krakow, air purity will improve due to the implementation of an anti-smog resolution and subsidies for the replacement of obsolete heating systems with more environmentally friendly solutions.

PL

Krakowskie powietrze jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Polskie normy poziomów informowania oraz alarmowego dla pyłu zawieszonego PM10 są najwyższe w Europie i kilkakrotnie przekraczają zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w odniesieniu do bezpiecznych stężeń dobowych. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów zapylenia powietrza w trzech dzielnicach Krakowa. Badania wykazały, że stężenie pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10 przekroczyły średnioroczne poziomy dopuszczalne. Pomiary empiryczne PM2.5 przedstawiają znacznie wyższe wartości zanieczyszczenia niż dane ze stacjonarnych stacji monitoringu na dwóch stanowiskach. Wysoka wartość współczynnika korelacji liniowej Pearsona potwierdza, że warunki pogodowe mają istotny wpływ na jakość powietrza w Krakowie. Zdecydowanie największy wpływ na jakość powietrza ma prędkość wiatru w okresach: jesiennym i zimowym na al. Krasińskiego, na Ruczaju i na Kurdwanowie. Wykazano znaczącą odwrotną zależność. Pomiary manualne należy stosować w charakterze weryfikacji danych ze stacji monitoringu powietrza. Należy się spodziewać, że na terenie Krakowa czystość powietrza będzie się poprawiać w związku z obowiązującą uchwałą antysmogową oraz dotacjami na wymianę ogrzewania na bardziej przyjazne środowisku.

17

Forma architektoniczna, funkcja oraz potencjał zespołów budynków wielorodzinnych zbudowanych w XXI wieku w Krakowie na przykładzie osiedli Kurdwanów Nowy i Piaski Nowe

Woźniczka Magdalena

Środowisko Mieszkaniowe

|

2020

|

nr 31

82--92

PL

Piaski Wielkie oraz Kurdwanów to dawne przedmieścia Krakowa, których przestrzeń uległa silnym zmianom w ostatnim półwieczu. Pierwsza fala przemian nastąpiła w latach 70. i 80. kiedy to wzniesiono osiedla Piaski Nowe i Kurdwanów Nowy. Dalszy wzrost liczby mieszkańców Krakowa w XXI wieku, przyczynił się do ponownego skierowania uwagi inwestorów na te obszary. Obecnie tereny te są intensywnie zabudowywane. W niektórych rejonach tempo rozwoju infrastruktury drogowej i usługowej jest wolniejsze niż budowa obiektów mieszkaniowych. Tendencję tę widać w Piaskach Nowych, których funkcjonowanie opiera się głównie na ubiegłowiecznej infrastrukturze. Istotne stało się zbadanie form występujących w osiedlach, ich funkcji i potencjału, co pozwoli prowadzić skuteczną politykę przestrzenną w ich obrębie. Artykuł charakteryzuje formy architektoniczne, układy oraz podstawowe funkcje zespołów mieszkaniowych powstałych w latach 1999–2019 w Piaskach Nowych i Kurdwanowie Nowym. Wykonane badania wykazały, że oba osiedla mają predyspozycję do bycia atrakcyjnymi miejscami zamieszkania. Przyczyniają się do tego istniejące zaplecze usług publicznych oraz rozwijające się usługi prywatne. Ważnym czynnikiem jest też położenie miedzy III i IV obwodnicą Krakowa. Analiza form architektonicznych uwidoczniła zmiany w sposobie kształtowania zabudowy – zauważalna jest tendencja do upraszczania brył. Przedstawione realizacje pokazują, że uproszczenie nie jest jednak równoznaczne z końcem możliwości w kreowaniu form. Jest jedynie drogą do nowych rozwiązań.

EN

Piaski Wielkie and Kurdwanów are former suburbs of Krakow. Over the past half century their space has been changed significantly. The first modifications took place in the 1970s and 1980s. The Piaski Nowe and Kurdwanów Nowy estates were built during this time. In the twenty-first century, the number of inhabitants of Krakow has been constantly increasing. As a result, the attention of real estate developers is once again focused on the regions. At present, these areas are intensively built-up. In some regions, the speed of development of road and service infrastructure is slower than the construction of residential buildings. This tendency can be seen in Piaski Nowe. Last-century projects are the main basis for the functioning of this complex. It is important to determine the forms found in these housing estates, their functions and potential. The results of the research will contribute to effective spatial policy. The article characterises architectural forms, spatial structures and basic functions of housing complexes built in the years 1999–2019 in Piaski Nowe and Kurdwanów Nowy. The research has showed that both estates have a predisposition to be attractive places to live. This fact is supported by existing public service facilities and developing private services. The location between the third and fourth Krakow ring road is also an important factor. An analysis of architectural forms has revealed changes in the way how the buildings are formed. There is a tendency to simplify building massings. The presented projects show that simplification is not synonymous with the end of potential for creating forms. It is just a path to new solutions.

18

Comparative analysis of the accessibility and connectivity of public transport in the city districts of Krakow

Bárta Martin

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2020

|

nr 23(3)

7--14

EN

A properly functioning public transport is one of the most important components of urban mobility for the population. Due to spatial inhomogeneity and overall socio-economic differences within a city, there are often considerable disproportions in the quality of transport services within its districts. Also, the city of Krakow is no exception in this case. For a comparison of public transport accessibility in 18 Krakow districts, 7 major quantitative and 5 minor indicators were created. These indicators include the most important characteristics of transport services such as accessibility, frequency, connectivity of connections, and ratios of tram public transport subsystem. The resulting values give a fairly comprehensive picture of the quality of the transport services. Overall higher values for most indicators occur in the central districts of the city. However, due to the complexity of the observed characteristics, it is possible to discover significant differences in the structure of individual indicators. Peripheral districts reach higher amplitudes, which means that in some aspect they have even better transport services than the city center. Yet, at the same time, we also find opposite extremes here, highly below-average values for most other indicators. A detailed analysis of the results provides a unique perspective on the disparities among districts. It can also serve for specific identification of strengths and weaknesses of transport services and its possible optimization.

19

3D Technologies as the Future of Spatial Planning: the Example of Krakow

Bieda Agnieszka, Bydłosz Jarosław, Parzych Piotr, Pukanská Katarina, Wójciak Ewelina

Geomatics and Environmental Engineering

|

2020

|

Vol. 14, no. 1

15--33

EN

The main goal of the paper is to make a general assessment of the application of 3D technologies in spatial planning. It was performed with the city of Krakow as the case study. The paper describes the outline of the spatial planning system in Poland and the planning conditions of Krakow. The data obtained from laser scanning for Krakow are also briefly characterized. The possibility of using these data for locating high-rise buildings in terms of the protection of Krakow’s panorama and within two programs “IT system of the Country’s Protection Against Extreme Hazards” (ISOK) and “Integrated spatial data monitoring system for air quality improvement in Krakow” (MONIT-AIR) were analyzed in the paper. The main result of the research is the assessment of what studies or measurements may be used to meet particular spatial planning needs or requirements.

PL

Głównym celem artykułu jest ogólna ocena zastosowania technologii 3D w planowaniu przestrzennym. Została ona przeprowadzona na przykładzie miasta Krakowa. W artykule opisano zarys systemu planowania przestrzennego w Polsce oraz uwarunkowania planistyczne Krakowa. Krótko scharakteryzowano również dane uzyskane ze skaningu laserowego dla Krakowa. W pracy przeanalizowano możliwość wykorzystania tych danych do lokalizacji budynków wysokich w zakresie ochrony panoramy Krakowa oraz w ramach dwóch programów – „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami” (ISOK) i „Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie” (MONIT-AIR). W wyniku przeprowadzonych analiz określono, jakie badania lub pomiary mogą być wykorzystane do zaspokojenia konkretnych potrzeb lub wymagań planowania przestrzennego.

20

Zarys historii krakowskich urzędów górniczych

Malik Stanisław, Paraszczuk Krzysztof, Szymczyk Michał

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

nr 1

2--6

PL

W artykule przedstawiono informacje dotyczące tworzenia i zmian zachodzących w urzędach górniczych funkcjonujących w Krakowie.

EN

The history of organised forms of mining supervision in Kraków dates back to the Middle Ages, i.e. to the issuance of Statut dla żup solnych (Statute for salt mines) by Casimir III the Great. Mining offices in Kraków operated in various forms depending on the political power and political system at a given time; in modern Times they operated as a mining starostwo, a district mining office, or a State Mining Office. The successor to these bodies is the District Mining Office in Kraków, which has been established in its current form by a regulation of 1946. As part of their activity, mining offices in Kraków have supervised the extraction of most of the minerals available in Poland: rock salt, crude oil, natural gas, hard coal, metal ores, brine, healing and thermal waters, rock minerals, sand, and gravel. In addition, they currently supervise over tourism flows in the historic Bochnia and Wieliczka salt mines and building a tunnel through the Luboń Mały mountain. Those employed in the District Mining Office in Kraków are committed to ensuring safety for persons working in mines, ensuring general safety, and limiting mining effects on the environment.