Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Blaski i cienie polskiej energetyki (nie)konwencjonalnej. Cz. 2

Wieczorek K.

Eliksir

|

2017

|

nr 2

26--29

2

Ocena możliwości zastosowania mieszanek popiołowo-gruntowych do rekultywacji wyrobiska KWB w Bełchatowie

Pozzi M., Mzyk T.

Górnictwo i Geologia

|

2012

|

T. 7, z. 2

219-228

PL

Działalność górnicza, w szczególności górnictwo odkrywkowe w znacznym stopniu przekształca środowisko naturalne. Wynikająca z przepisów prawnych konieczność przywrócenia walorów użytkowych środowisku, stwarza obowiązek znalezienia odpowiednich rozwiązań techniczno-ekonomicznych dla działań rekultywacyjnych. W pracy przedstawiono metodykę i wyniki badań mieszanek gruntowych wytwarzanych na bazie gruntu zwałowanego z nadkładu złoża i popiołów z elektrociepłowni. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że uzyskane mieszanki są dobrym materiałem nie tylko do prac rewitalizacyjnych, ale mogą stanowić materiał do innych robót inżynieryjno-budowlanych.

EN

Mining activities, in especially surface mining, largely changes natural environment. Necessity of environment utility values restoration, resulting from the legislations, causes obligation of finding proper techno-economic solutions for reclamation. The paper presents methodology and results of analyses of ground mixtures made on the basis of dumped ground from overlay of deposit and thermal-electric power station ashes. Studies results allow to state that mixtures are good material not only for revitalization activities, but also could be an material for other engineering-building works.

3

Elementy sterowania napędami mechanizmu jazdy podwozia koparki K42 KWB Bełchatów

Wachowicz M., Drabik G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2011

|

R. 52, nr 5

60-63

PL

W pracy opisano zmodernizowany napęd jazdy koparki K42 z omówieniem wybranych części algorytmu sterowani łącznie z próbą wspomagania napędu śruby skrętu. Rozważania zostały poparte i zweryfikowane wykonaniem pomiarów momentów obrotowych silników na poszczególnych napędach. W powyższych pracach wykorzystano wieloletnie doświadczenia w programowaniu przekształtników prądu zmiennego niskiego napięcia, komunikacji przemysłowej i sterowników PLC, w szczególności w sterowaniu maszyn podstawowych górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego.

EN

The text below describes modernized drive of bucket excavator K42. Chosen parts of algorithm and attempts to supporting of the turn drive are described. Considerations are supported and verified by measurements of the torques of every drive. Many years of experience in parameterization of frequency converters, programming of PLC and industrial communication in particular in control of machines for opencast mining, have been used.

4

Automatyczny system monitorowania i sygnalizacji zagrożenia pożarowego koparek SRs 2000

Sobczyński E., Jędrychowski W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2011

|

R. 52, nr 5

39-43

PL

Na przykładzie koparki SRs 2000 eksploatowanej w KWB Bełchatów przedstawiono nowy kompleksowy system sygnalizacji pożarowej. System ten ma na celu możliwie wczesne wykrycie, lokalizacją i sygnalizowanie oraz alarmowanie o pożarze w fazie jego powstania. Ochroną przeciwpożarową objęto pomieszczenia maszyn, w których panują warunki atmosferyczne zbliżone do warunków występujących w budownictwie oraz pomieszczenia technologiczne, trasy przenośnikowe w tym ruchome jego elementy. Wykonano to za pomocą dodatkowych podsystemów monitoringu zagrożenia pożarowego z układami wykorzystującymi liniowe czujki ciepła i bezprzewodowe czujki ciepła o parametrach technicznych i eksploatacyjnych odpowiadającym warunkom eksploatacyjnym i atmosferycznym zewnętrznym.

EN

New, complex system of fire signaling has been presented on the example of SRs 2000 excavator exploited in KWB Bełchatów. This system aims to detect, localize and signalize fire in its very early stage. Fire prevention system involves cabins where the atmospheric conditions are similar to indoor conditions. It also involves technological rooms and conveyor routes, mobile elements included. The system is constructed of additional subsystems of fire hazards monitoring. The subsystems use linear heat detectors and wireless heat detectors with technical and exploitation parameters similar to mining equipment exploitation conditions and outdoor conditions.

5

Pompy zatapialne wielkiej mocy

Pakuła G., Świtalski P., Urbański P.

Pompy, Pompownie

|

2010

|

nr 2 (137)

28-30

PL

Rozwój pomp zatapialnych w kierunku specjalnych zastosowań wymagających dużych wydajności. Omówienie systemu i parametrów odwadniania kopalni odkrywkowej Bełchatów i stosowanych pomp.

EN

Pumps used to dewater the open mine pit at Bełchatów. Description of the dewatering system.

6

Górnicy w walce z wielka wodą

Urbański P.

Pompy, Pompownie

|

2010

|

nr 3 (138)

33-33

PL

Relacja grupy ratowniczej z KWB Bełchatów.

EN

Report of the emergency team from the Bełchatów Mine.

7

Kopaliny towarzyszące w kopalni Bełchatów - stan aktualny oraz perspektywy wydobycia i zagospodarowania

Jończyk W., Skórzak A., Bednarz A., Borowicz A., Specylak-Skrzypecka J., Ślusarczyk G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2010

|

R. 51, nr 2

44-52

PL

W artykule przedstawiono aktualny stan zagospodarowania oraz perspektywy wydobycia i zagospodarowania kopalin towarzyszących złożu węgla brunatnego " Bełchatów " poczynając od scharakteryzowania poszczególnych odmian kopalin towarzyszących, racjonalnej gospodarki kopalinami towarzyszącymi tj. rozpoznania i eksploatacji ich odmian o najkorzystniej szyci parametrach ilościowych i jakościowych, omówienia ich wydobycia i zagospodarowania poprzez przedstawienie kierunków wykorzystania oraz -wykonanych prac w zakresie tworzenia składowisk kopalin towarzyszących i budowy zakładów przeróbczych

EN

Actual state and prospects for development of accompanying minerals exploitation in Bełchatów Brown Coal Mine have been presented in the paper. Particular accompanying minerals have been described. Rational management of accompanying minerals, i.e. exploration and exploitation of reserves with the most favorable qualitative and quantitative parameters has been discussed. Methods of exploitation, development and storage, as well as construction of processing plants have beei presented.

8

Zmiany kształtu ziaren kwarcowych oraz składu mineralnego piaszczystych osadów miocenu, pliocenu i niższego czwartorzędu w rowie Kleszczowa

Goździk J., Kenig K., Skórzak A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 438

33--50

PL

W osadach pobranych z kopalni węgla brunatnego Bełchatów zbadano skład minerałów ciężkich i lekkich oraz kształt ziaren kwarcu osadów należących do miocenu, pliocenu i przykrywających je osadów niższego czwartorzędu. Badane osady miocenu–pliocenu należą do jednostek litostratygraficznych nazwanych kompleksami: podwęglowym, węglowym, ilasto-węglowym oraz najmłodszym ilasto-piaszczystym. Osady niższego czwartorzędu wykształcone są w postaci serii aluwialnych. W składzie mineralnym trzech dolnych kompleksów osadów mioceńskich dominują przezroczyste minerały odporne: turmalin i dysten, czasem występujące przemiennie, oraz staurolit. Znacznie mniejsze zawartości osiąga rutyl i cyrkon. Charakterystyczną cechą tego zespołu mineralnego jest minimalny udział granatów oraz brak minerałów nieodpornych. Natomiast odmienny skład minerałów ciężkich obserwuje się w osadach należących do kompleksu ilasto-piaszczystego, gdzie następuje nagły wzrost udziału granatów, przy dalszej dominacji turmalinu i większej niż poprzednio, ilości staurolitu. Wśród minerałów nieprzezroczystych w osadach mioceńsko-plioceńskich powszechny jest ilmenit i hematyt. Skład minerałów ciężkich w osadach czwartorzędowych zalegających powyżej utworów plioceńskich jest podobny do obserwowanego w tych ostatnich, przy większej zawartości granatów. We frakcji lekkiej wszystkich badanych kompleksów osadów miocenu–pliocenu przeważają ziarna kwarcu ze zmienną zawartością minerałów siarczanowych, agregatów ilasto-żelazistych oraz okruchów węgla brunatnego. Kompleksy osadów wykazują wyraźną odrębność mineralną. Minerały siarczanowe licznie obecne są jedynie w dwóch dolnych kompleksach. Kształt ziaren kwarcowych z osadów miocenu–pliocenu jest mało zróżnicowany w profilu pionowym, o czym świadczy niski stopień ich zaokrąglenia wyrażony w skali Krumbeina. Natomiast mikrorzeźba powierzchni ziaren kwarcu z tych osadów odznacza się wyraźną zmiennością. W dolnej i górnej części zbadanych osadów występują w ogromnej przewadze ziarna typu EL (obtoczone błyszczące). W części środkowej następuje spadek zawartości ziaren EL a wzrost udziału ziaren ET (przejściowe). Można sądzić, że pierwotna powierzchnia ziaren zaokrąglonych błyszczących w wyniku trawienia chemicznego uległa znacznemu zniszczeniu. W osadach preglacjalnych należących do najniższego czwartorzędu i spoczywających bezpośrednio na utworach plioceńskich, pojawia się wyraźna domieszka ziaren RM (okrągłych matowych), których liczba wzrasta systematycznie, aż do wyraźnej ich dominacji w części stropowej. Jest to ważne kryterium ułatwiające postawienie granicy pomiędzy osadami górnego neogenu (pliocenu) a sedymentacją plejstoceńską. Natomiast skład mineralny aluwiów preglacjalnych oraz najniższej części aluwiów wyżej leżących jest podobny do obserwowanego w osadach plioceńskich. Dopiero powyżej pojawiają się skalenie, a ich udział zwiększa się ku stropowi aluwiów. Źródłem tego minerału były osady glacjalne.

EN

Samples of Miocene, Pliocene and overlying Lower Pleistocene deposits collected from the Bełchatów brown coal mine were analysed for the composition of heavy and light minerals and the shape of quartz grains. The Miocene–Pliocene deposits represent lithostratigraphic units called the subcoal unit, coal unit, clayey-coal unit and the youngest clayey-sandy unit. The Lower Pleistocene deposits are represented by alluvial series. Mineral composition of the three lowest Miocene units is dominated by transparent resistant minerals. They are represented by tourmaline and disthene, which occasionally occur alternately, and staurolite. Rutile and zircon contents are much lower. The characteristic feature of this mineral assemblage is a very low content of garnets and lack of non-resistant minerals. However, a different composition of heavy minerals is observed in deposits representing the clayey-sandy unit. An abrupt increase in the amount of garnets is observed here, again with the dominance of tourmaline and a greater content of staurolite. Opaque minerals are represented in the Miocene-Pliocene deposits by common ilmenite and hematite. The heavy minerals composition of the Pleistocene deposits is similar to that observed in the underlying Pliocene series, however the content of garnets is higher. The light fraction of all the Miocene–Pliocene units is dominated by variable amounts of quartz grains, proportional to the contents of the remaining constituents represented by sulphate minerals, clayey-ferruginous aggregates and lignite fragments. The individual lithological units exhibit distinct, specific mineral characteristics. Sulphate minerals are abundant in the lower two units. Quartz grains from the Miocene-Pliocene deposits show low shape variability in the vertical section. Microrelief of quartz grains from these deposits is conspicuous by pronounced variability. In the lower and upper parts of the deposits, EL-type (blunt shining) grains are definitely prevalent. In the middle part, the amount of EL grains decreases with the increase in ET grains (transitional). It allows suggesting that the original surface of rounded polished grains was largely destroyed by chemical etching. The preglacial deposits, included in the lowermost Quaternary and immediately overlying the Pliocene series, contain a considerable admixture of RM grains (round matt). Their amount constantly increases to become dominant at the top. This is a very important criterion facilitating placing the boundary between the Upper Neogene deposits (Pliocene) and the Pleistocene succession. Mineral composition of the preglacial alluvial deposits and the overlying alluvial series is similar to that observed in the Pliocene deposits. Feldspars appear only above and their content increases upwards in the alluvial deposits. They were derived from glacial deposits.

9

Rozwój osuwiska 22S w najgłębszej części kopalni Bełchatów

Czarnecki L., Goździk J.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 2

150-157

EN

The open-cast mine at Bełchatów is one of the deepest in the Central Europe. Landslides are there the main geotechnical hazard. The principal factors causing landslides in the mine are: complicated tectonic setting in the Kleszczów Graben, high lithological variability and the considerable depth of the excavation (over 200m). Landslide 22S is one of the biggest in the mine. It is situated at the SE corner of the so-called "second-order graben", where seam exploitation reaches 280m in depth. In this corner there are a set of faults forming a step-like pattern and alluvial sandy cone splitting the brown coal seam. The result is that layers are inclined to the open-cast central axis. There is a clay layer near the bottom of the brown coal seam inclined in the same direction Analyses of these factors enabled the landslide hazard zone to be established. In September 2003 slope movement monitoring began. During the first year slow horizontal displacement was recorded (1.4-5.0mm/day). In July 2004 the tempo of the displacement doubled and one of the inclinometers was truncated at the depths ca 20m. A simulating calculation showed that in order to prevent a slide a widening of a bench ca 400m is necessary, and in consequence restrict brown coal exploitation. It was decided not to widen a bench, but to intensify the monitoring and control process. On 17.02.2005 the speed of displacement rate exceeded 30mm/day. From the experiences with earlier landslides such a value was regarded as critical. The landslide hazard zone was closed and equipment was evacuated. On 2.03.2005 the tempo displacement attained 66mm/day (the alarm value of 50mm/day was crossed). On 15.03.2005 rapid mass movement occurred and the landslide 22S was formed; more exactly it was end of first stage of its development. The volume of the landslide was estimated to be 650 000m3. Protection works were undertaken to restrain landslide progress. However an increase in the depth of an excavation may result in the possibility of a landslide, and an intensive monitoring of a displacement in the hazard zone was ordered. During the first half-year after the first stage of the landslide 22S, no displacement was recorded. In July 2005 initiation of movement and fissures formation were observed. Per analogiam to the investigations of the development of the earlier landslides in the mine, a reactivation of the landslide 22S was expected at the end of 2005. On 4.12.2005 the second stage of the landslide occurred. After two stages the landslide volume reached ca 1 million m3. Site-specific geological conditions and the great depth of the Bełchatów mine excavation result in the landslide development having some peculiar features, and an investigation of them provided important pointers for prognosis hazard of the slope instability.

10

Zjawiska glacitektoniczne w kopalni Bełchatów (2003-2005)

Bruj M., Krysiak Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 134 (14)

5-12

PL

W latach 2003-2005 prowadzone były badania struktur glacitektonicznych widocznych w osadach Plejstocenu kopalni Bełchatów. Skartowane zostały 4 kolejne ściany zachodnie wyrobiska (dwa najwyższe poziomy) oraz fragment ściany pólnocnej (rys. 1). Zinwentaryzowano liczne struktury glacitektoniczne, upłynnienia osadów oraz objawy neotektoniki. Skomplikowane deformacje widoczne były głównie w osadach piaszczystożwirowych i w mułkach znajdujących się pomiędzy dwoma poziomami glin, jakkolwiek same gliny są także lokalnie wciągane w deformacje. Wyróżniono następujące typy deformacji: diapiry, pogrązy, systemy ścięć komplementarnych, różne typy fałdów, łuski i odkłucia, duplexy, ścięcia cylindryczne, uskoki normalne i odwrócone. Precyzyjne ustalenie, które deformacje w obrębie osadów plejstoceńskich są efektem glacitektoniki, które repliką tektoniki podłoża, a które neotektoniki jest bardzo trudne lub nawet niemożliwe. Te same trudności napotykamy przy próbie precyzyjnego określania ich wieku. Podstawowym czynnikiem kontrolującym drobne deformacje glacitektoniczne jest wielkość ciśnień wód porowych. Inne ważne parametry to przede wszystkim granulometria osadu, jego skład, charakter i konfiguracja podłoża oraz prędkość lodu. Wyniki analizy mezostrukturalnej pozwoliły określić kierunek kompresji subhoryzontalnej. Zmieniał się on od NNE-SSW i N-S w spągu profilu przez NWSE w jego środkowej części do W-E w stropie. Zmiana pola naprężeń w czasie odzwierciedla dwa etapy deformacji: kompresja (N-S) = reakcja głównych struktur rowu Bełchatowa na nacisk lodowca (odkładającego glinę dolną), kompresja NW-SE i W-E odpowiada kierunkowi ruchu lodowca odkładającego glinę górną (tzw. lob Widawki).

EN

Glaciotectonic structures in Pleistocene deposits of Bełchatow Mine have been studied since 2003 to 2005y. Four Western (highest) wall s of cover were mapped and the part of the Northern wall too (fig. 1). Numerous glaciotectonic structures, sediment flows or liquefaction and neotectonic features were noticed. Complicated deformations are visible mainly in sandygravel sediments and muds between two till horizons, however the tills are also locally deformed. The following deformational structures were distinguished: diapirs, loadings, complementary shears, different fold types, slices, detachments, duplexes, cylindrical shears, normal and reverse faults. It's very difticult to state which of the structures have glaciotectonic origin, which one reflect basement tectonics and which of them have neotectonic origin. The same difficulties relate to attempt of age definition. Essential controlling factor of small glaciotectonic structures is pore water pressure. The other important parameters are: sediment granulometry. its content and/or character, basement configuration and Glacier-ice speed. Results of mesostructural analysis indicate a sub-horizontal direction of compression. It changes from NNE-SSW and N-S in the bottom of the profile, through NW-SE in the middle part to W-E in the top. Changes of stress field during the time, reflect 2 deformational stages: compression (N-S) = reaction of the main structures of Bełchatow Graben to the Glacier pressure (which had left The Lower till). Compression NW-SE and W-E correspond with Glacier movement direction (which had left the Upper till) - so called Widawka lobe.

11

Wpływ głębokiej eksploatacji węgla brunatnego na zmiany środowiska wodnego w rejonie Kopalni "Bełchatów"

Motyka J., Czop M., Jończyk W., Stachowicz Z., Jończyk I., Martyniak R.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 2

477-487

PL

Wydobycie węgla brunatnego w Kopalni "Bełchatów" jest ściśle związane z koniecznością prowadzenia intensywnego, głębokiego drenażu wód podziemnych z wodonośnych pięter czwartorzędowego, trzeciorzędowego i kredowo-jurajskiego. Odwadnianie zasobnych pięter wodonośnych spowodowało uformowanie się wokół wyrobiska kopalni "Bełchatów" znacznych rozmiarów leja depresji. Strefa zmian warunków hydrodynamicznych aktualnie obejmuje powierzchnię około 450 km2. W centralnej części leja depresji Kopalni "Bełchatów" zwierciadło wody zostało obniżone o ponad 250 metrów. Kolejnym elementem wpływu działalności Kopalni na środowisko wodne jest przeobrażenie warunków hydrologicznych zlewni położonych w zasięgu leja depresji, związane głównie z obniżeniem zasilania cieków z dopływu wód podziemnych. Odpompowywanie dużych ilości wód podziemnych jest również przyczyną uformowania się antropogenicznej, młodej strefy aeracji z dostępem tlenu. Zmiany jakości wód podziemnych w leju depresji kopalni "Bełchatów" zachodzą w wyniku połączonych ze sobą procesów geochemicznych: utleniania siarczków, buforowania powstających kwaśnych wód kopalnianych i formowania bardzo dobrze rozpuszczalnych wtórnych minerałów siarczanowych oraz na skutek występowania wód typu Na-CI w rejonie wysadu solnego "Dębina". Prowadzony w Kopalni "Bełchatów" systematyczny monitoring środowiska wodnego daje możliwość śledzenia stanu środowiska wodnego, a także umożliwia planowanie scenariuszy dla jego remediacji.

EN

Brown coal exploration in the Bełchtów open-pit is connected with intensive and deep drainage of the groundwater from Quaternary, Tertiary and also Cretaceous-Jurassic aquifers. Drainage of the high permeable aquifers has led to the formation of the extensive zone of the hydrodynamical changes of water environment. Bełchatów open-pit cone of depression has an a area of about 450 km2. Within central part of this cone in the vicinity of the Bełchatów open-pit, groundwater table was highly lowered, on the order of tens metres. The next influence of the mining activity in Bełchatów open-pit is connected with changes in surface water budget, mainly in decreasing in groundwater recharge of the cachtments. Drainage of the groundwater is a reason for formation of the anthropogenic, modern vadose zone with availability of the oxygen. Groundwater quality deterioration within cone of depression is connected with geochemical processes of the sulphide minerals oxidation, buffering of the acid mine drainage and formation of the highly soluble secondary sulphate minerals and also occurrence of the Na-CI groundwater in the "Dębina" salt dome area. Monitoring system of the water environment in the vicinity of Bełchatów open-pit gave the possibility for observation of the water environment and also for planning of the remediation scenarios.

12

Zabezpieczenie środowiska wodnego w rejonie BOT KWB Bełchatów S.A. przed wpływem wysadu solnego "Dębina"

Seweryn L., Szczepiński J., Kozłowski Z.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

z. 271

149-158

PL

W artykule opisano naturalne warunki występowania wysadu solnego "Dębina" oraz wynikające zagrożenia dla środowiska wodnego, na skutek eksploatacji w jego sąsiedztwie złoża węgla brunatnego Bełchatów. Przedstawiono sposób zabezpieczenia oraz zasady działania bariery ochronnej wokół wysadu solnego oraz informacje na temat przebiegu jej dotychczasowej eksploatacji.

EN

In the paper natural conditions of Dębina salt diapir occurrence and conseąuent hazards for water environment, due to mining operations at Bełchatów and Szczerców open pits located in its vicinity was discussed. The protective measures were presented as well as the principles of the protection well barrier operation around Dębina salt diapir, and up to date effects of the protective barrier. Well protective barrier concept actualization was discussed, relating to required depression and prognostic inflow into "new" protective barrier.

13

Uwarunkowania prawne i specyfika pozyskiwania gruntów w górnictwie odkrywkowym węgla brunatnego na podstawie doświadczeń BOT KWB Bełchatów S.A.

Krężel Z., Skalski Z.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 3-4

87-90

PL

W artykule przedstawiono doświadczenia KWB Bełchatów SA przy pozyskiwaniu gruntów pod potrzeby wieloobszarowych odkrywek węgla brunatnego w zmieniających się uwarunkowaniach prawnych i ustrojowych w latach 1973-2005. Ponadto omówiono wadliwe praktyki stosowania obowiązujących przepisów, a także brak jednoznacznych procedur w postępowaniu wywłaszczeniowym gruntów niezbędnych do wydobywania kopaliny.

EN

KWB Bełchatów S.A. experiences in land obtain for huge lignite open mines in changing law conditions and political system in 1973-2005 have been presented in this paper. Moreover, defective practices of in force regulations applying and lack of unambiguous procedures in the action of dispossession have been discussed.

14

Rekultywacja w BOT KWB Bełchatów S.A.

Limanówka J., Sośniak E.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 3-4

187-191

PL

W opracowaniu zaprezentowano planowane zadania rekultywacyjne w początkowym okresie działalności Kopalni Węgla Brunatnego "Bełchatów". Przedstawiono faktyczny stan realizacji zadań rekultywacyjnych i uzyskane efekty oraz omówiono pozostały do realizacji zakres i kierunki rekultywacji z uwzględnieniem zagospodarowania wyrobisk końcowych obu odkrywek.

EN

Planned reclamation tasks in initial period of Bełchatów Lignite Mine activity have been presented in the paper. Actual stage of reclamation tasks realization and acquired effects as well as remaining range and direction of reclamation with consideration of both pits terminal excavations have been discussed.

15

Próba sorbowania metali ciężkich z roztworów wodnych przez rudy darniowe z nadkładu złoża węgla brunatnego "Bełchatów"

Bednarek P., Puff Z., Sałaciński R.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 1-2

146-150

PL

Przeprowadzono analizę zawartości niektórych komponentów w rudach darniowych, a następnie określono ich właściwości sorpcyjne. Proces sorpcji kationów metali ciężkich Cu2+, Zn2+, Ni2 oraz form anionowych arsenu (III) przeprowadzono z roztworów wodnych uzyskanych ze stałych odczynników: CuSo4, ZnSo4.H2O, NiSo4.7H2O oraz NaAsO2. Do badań zastosowano próbki dwóch frakcji ziarnowych rudy darniowej: pierwsza 0,088-1,02 mm, drugą<0,063 mm większej powierzchni właściwej. W procesie desorpcji zastosowano 1M oraz 3M roztwór CH3COONH4. W największej ilości zostały zaadsorbowane jony cU2+ (40 mg/g rudy), dwukrotnie mniej zostało unieruchomionych jonów Zn2+ oraz Ni2+. W procesie desorpcji ruda darniowa jest regenerowana w kilkunastu procentach. Proces adsorpcji odbywa się prawdopodobnie na powierzchni medium sorbującego, z którą jony metali są silnie związane. Zaprezentowano możliwość wykorzystania ruda darniowych w charakterze sorbentów metali ciężkich roztworów wodnych na szersza skalę z wykorzystaniem aparatury pracującej pod niewielkim ciśnieniem.

EN

The aim of this study is to test the heavy metals sorption properties of bog iron ores from the callow of Brown Coal Mine "Bełchatów". Metals Cu2+, Zn2+ and Ni2+ were sorbed from water solutions by samples of bog iron ores separated into two grain fractions: 0,088-1,02 mm and <0,063mm. Copper was sorbed in the highest amounts (40 mg/g), zinc and nickel were sorbed in quality of 20 mg/g. Separation of the bog iron ore into finer grain fraction has not improved its sorption properties. The desorption process was tested with the application of CH3COONH4. It is highly probable that the sorption process takes place only on the surface of the bog ore. The research are continued on the apparatus in which the bog iron ore is formed in the sorption column and the flow of the solutions is forced.

16

Bezpieczeństwo pracy w zakładach górnictwa odkrywkowego

Migda J., Krawczyk M., Kasprzyk A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 3-4

82-86

PL

W artykule zwrócono uwagę na aktualny stan zagrożeń naturalnych i technicznych występujących w odkrywkowych zakładach górniczych. Szczególną uwagę zwrócono na zagrożenia geotechniczne i wodne, które w dużym zakresie związane są z górnictwem odkrywkowym. Przedstawiona statystyka wypadków pozwala na dokonanie analizy porównawczej w aspekcie zaistniałych wypadków w górnictwie oraz skuteczność podjętych działań profilaktycznych.

EN

This paper pay attention to current state of natural and technological threats existing in open mine plants. Special attention is paid to geotechnical and water threats, in which in a huge range are connected with open mining. Presented statistics of accidents enable comparative analysis in the aspect of mining accidents and the effectiveness of undertaken prophylactic activities.

17

Zwałowarka ZGOT-15400.120 - maszyna nowej generacji przekazana do eksploatacji w KWB "Bełchatów" S.A. O/Szczerców

Kowalczyk M., Wocka N.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2005

|

Vol. 47, nr 1

5-13

PL

W artykule przedstawiono zaprojektowaną i wykonaną w kraju zwałowarkę nowej generacji o wydajności dobowej 260.000 m3 która została przekazana pod koniec 2004 r. do eksploatacji na Odkrywce ,,Szczerców". Podano głównych wykonawców, wyszczególniono parametry techniczne oraz opisano zastosowane rozwiązania projektowo - konstrukcyjne. Omówiono rozwiązania i dane techniczne wyróżniające tę zwałowarkę w klasie maszyn o podobnych parametrach. Wskazano na technologiczne możliwości jej stosowania jak również na spełnienie wysokich wymogów bezpieczeństwa pracy oraz potrzeb socjalnych załogi.

EN

The new generation spreader ZGOT-15400.120 with capacity of 260.000 m3 per day, dedicated to the open pit "Szczerców " which is part of the mine "Bełchatów " was presented in this paper. The machine was completely designed and manufactured in Poland. Main technical data was listed and compared to similar machines. Technological capabilities of the spreader were presented together with main outstanding features. Design solutions providing high safety and reliability level along with handling and maintenance facilities were presented and illustrated with pictures. The spreader successfully passed performance test on 29lh December 2004 and came into exploitation. Design and manufacturing of the steel structure of the machine fulfil present international standards. Conveyors arrangement, different belt width and relative big capacity of chutes ensures smooth material flow in all configurations of the spreader. Specially designed part of the supporting structure in hoisting point of the discharge conveyor ensures minimal belt radius 150 m. Crawlers are driven by modern planetary gears controlled by frequency converters. All movements of the spreader assemblies are monitored and controlled from two operators cabs.

18

Wpływ kopalni węgla brunatnego "Bełchatów" na odpływanie ze zlewni Widawki (stan do 2004 roku)

Wachowiak G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2005

|

Vol. 47, nr 6

14-22

PL

KWB "Bełchatów" wpływa na odpływ rzeczny poprzez dostarczenie di sieci hydrogeograficznej wód pochodzących z odwodnienia kopalni oraz zmniejszający przepływ rozwój leja depresyjnego. Największą zlewnią rzeczną gdzie doszło do przekształceń naturalnych stosunków wodnych jest zlewnia Widawki, w której istotne zmiany w odpływie datują się od 1976 roku. Określono całkowite straty w odpływie Widawki spowodowane depresją wód podziemnych wykorzystując do tego celu dane o przepływach rzeczywistych, przepływach odtworzonych jak dla warunków naturalnych (z wykorzystaniem metody analogii hydrologicznej) oraz o czynnikach antropogenicznych. Porównanie tych strat z wielkością zrzutu wód kopalnianych pozwoliło określić wpływ KWB na odpływ ze zlewni Widawki, który we wszystkich latach okresu 1976-2004 przejawił się wzrostem przepływów rzeki w stosunku do ich wielkości odtworzonych jak dla warunków naturalnych. Zwrócono uwagę na problem wyznaczania zasięgu leja depresji oraz zagadnienie infiltracji wód z koryt rzecznych w aspekcie analiz hydrologicznych.

EN

KWB "Bełchatów" affects river runoff because of its water contributions to the hydrogeographical network from mine dewatering, and because of the flow reducing expansion of the depression cone. The largest catchments whose natural water relations have been reshaped is the catchments of the Widawka River where considerable changes in the runoff date back to 1976. this article discusses the impact KWB "Bełchatów" had on the runoff volume of the Widawka catchment area (up to 2004). This influence, however, is not tantamount to the ultimate change in the river runoff. To a large degree, it is also affected by water management of "Bełchatów" Power Plant which by using the water diminishes water resources. Total losses in the Widawka runoff caused by underground water depression were estimated on the basis of the factual flow data, flow a data reconstructed for as if natural conditions (created with the methods of hydrological analogy) and data of the anthropogenic factors. The comparison of these losses with the value of mine water discharges allowed the estimation of the influence of KWB "Bełchatów" on the Widawka River catchment runoff. This influence manifested itself in the increase of river flow compared to the data of as if natural conditions estimates all throughout the period of 1976-2004. the average flow increase was 2.84 m3/s (22%) - the same amount that KWB "Bełchatów" contributes to the runoff of the Widawka River. This influence, however, was not steady. Although the period of 1976-2004 was characterized by the average flow increase of 2.52m3/s, the last four years (2001-2004) had the increase of 4.91 m3/s, i.e. 35%. The biggest discharges of 7.08m3/s, took place in 2001. In the relative values, however, the largest increase was in a dry year of 2003 when it went over 545%. An attempt was made to connect the values of total runoff reduction with the influence of the depression cone in the catchment. A special attention was paid to the problem of establishing the depression cone range and the issue of the infiltration of the water from river channels in the light of hydrological analyses.

19

Geologiczno-górnicze warunki zalegania bruków krzemiennych w O/Szczerców

Frankowski R., Gadek A., Bednarz A., Borowicz A., Specylak-Skrzypecka J., Ślusarczyk G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2005

|

Vol. 47, nr 2

58-63

PL

Kopaliny towarzyszące złożu węgla brunatnego Bełchatów stały się znów obiektem szczególnego zainteresowania, ze względu na rozcinanie kolejnego fragmentu tego złoża, jakim jest Pole Szczerców. Zdejmowane obecnie warstwy nadkładu mogą przy spełnieniu pewnych warunków (miąższość, ułożenie itp.) zostać wykorzystane jako kopaliny towarzyszące. Zaprojektowanie eksploatacji tych kopalin, wymaga jednak znajomości ich rozprzestrzenienia. Zgromadzone w bazie danych geologicznych informacje pochodzące z otworów wiertniczych i badań terenowych, przy zastosowaniu oprogramowania MineScape, pozwoliły na zweryfikowanie danych zawartych w bazie oraz zbudowanie cyfrowego modelu złoża. Dzięki temu, możliwa jest wizualizacja struktury całego złoża oraz wybranych jego elementów jak np. tzw. "powierzchni mycia" i podkreślających je osadów warstwy bruków krzemiennych. Zaprezentowano przestrzenne ułożenie powierzchni mycia na wybranym piętrze eksploatacyjnym Odkrywki Szczerców oraz przedstawiono rozmieszczenie otworów wiertniczych, w których jako główny składnik litologiczny została stwierdzona warstwa bruków krzemiennych.

EN

Minerals associating the Bełchatów lignite deposit has again became an object of particular interest primarily for the reason of cutting the subsequent fragment of this deposit, which is Szczerców Pit (Pole Szczerców). Overburden layers which are now stripped, could be utilized as the accompanying minerals depending on the fulfillment of some conditions (thickness, layout arrangement). Designing these minerals exploitation requires however the knowledge of their propagation. Data collected in the geological database gathered from boreholes and field research with the application of MineScape software, allowed on verifying the data contained in database and building the digital model of deposit. Owing to this achievement the visualization of entire deposit structure and its selected elements is possible, such as so called,, washing surface " (that is floor of loam-sand complex) and flint cobblestones layer sediments which underline them. Spatial deposition of the washing surface on the selected exploitation level of Szczerców pit was presented as well as the arrangement of boreholes in which the flint cobblestones layer was found as a primary lithological component.

20

Geologiczne uwarunkowania prognozy rejonów występowania gruntów skalistych w wyrobisku górniczym KWB Bełchatów

Czarnecki L.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2005

|

Vol. 47, nr 6

47-51

PL

W artykule omówiono problemy związane z prognozowaniem występowania skał w KWB Bełchatów S.A., charakterystykę struktur tektonicznych pomocnych w procesie prognozowania, wpływ innych geologicznych elementów na proces prognozy oraz podział skał ze względu na możliwości i prognozowania.

EN

The article elaborates on issues encuntered in the process of predcicting Mesozoic underbunden rocks occurences in the rock-mass of KWB Belchotow pit, outlines various structures that are helpful in predicting the areas of such rocks occurences, presents other geological items that may have an influence on such prediction process and classifies rock types from the standpoint of ability to predict areas of their occurance.