PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Karpaty Polskie
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Warunki występowania erozji w obszarze stacji narciarskich w Karpatach Polskich
Piątek Dawid, Krzemień Kazimierz, Gołąb Agata
Landform Analysis
|
2022
|
Vol. 41
17--31
PL
Wzrost popularności turystyki narciarskiej wpływa na intensywny rozwój stacji narciarskich, w szczególności tych posiadających koleje linowe. W literaturze szeroko opisywane są przyrodnicze skutki narciarstwa, również wpływ na rzeźbę terenu. Jednakże, nie ma opracowań wskazujących stacje narciarskie jako obszary o zwiększonej podatności na erozję oraz skalę przestrzenną tego zjawiska. Celem badań było poznanie warunków wystąpienia erozji oraz intensywnego przeobrażania stoków w strefie stacji narciarskich na przykładzie Karpat Polskich. W tym celu, z wykorzystaniem danych GUGiK, oprogramowania GIS oraz metod statystycznych przeprowadzono analizę liczby, położenia i morfologii stoków narciarskich oraz sposobów ich utrzymania. Dokonano również podziału stacji narciarskich ze względu na typy rzeźby w ich otoczeniu oraz dominujące procesy morfogenetyczne. Uzyskane parametry morfometryczne oraz dane o infrastrukturze stacji narciarskich wykorzystano w analizie składowych głównych (PCA), która pozwoliła na wytypowanie stacji narciarskich o największej podatności na erozję w Karpatach Polskich. Otrzymane wyniki wskazują, że stacje narciarskie w masywie Skrzycznego charakteryzują się największym zagrożeniem wystąpienia erozji. Zwrócono również uwagę na duży potencjał erozyjny stacji na Kasprowym Wierchu oraz stacji w najwyższych partiach Beskidów. Wykazano, że najmniejszy potencjał erozyjny cechuje nisko położone, niewielkie stacje narciarskie. Badania wskazują również na istotną rolę sztucznego naśnieżania oraz występowania nieciągłej pokrywy roślinnej na warunki wystąpienia erozji w obszarze nartostrad niezależnie od energii rzeźby.
EN
Increasing in popularity of skiing lead to intensive development of ski resorts, especially these with cable transport. In the literature is a wide characteristic of environmental effects of skiing as well as the impact on the relief. However, there is a lack of works presenting ski resorts as areas with higher susceptibility to erosion and the spatial scale of the phenomenon. For this purpose, with the use of Head Office of Geodesy and Cartography (GUGiK) data, GIS software and statistical methods, an analysis of the number, location and morphology of ski slopes and the methods of their maintaining was carried out. The ski resorts were also divided according to the types of relief in their surroundings and the dominant morphogenetic processes. The obtained morphometric parameters and data about the infrastructure of ski resorts were used in the principal component analysis (PCA) allowed to select ski resorts with the highest susceptibility to erosion in the Polish Carpathians. The obtained results indicate that the ski stations in the Skrzyczne massif are characterized by the highest risk of erosion. Attention was also paid to the high erosion potential of the station on Kasprowy Wierch and the stations in the highest parts of the Beskids. It has been shown that the lowest erosion potential is found low mountains, small ski resorts. The research also indicates a significant role of artificial snowmaking and the presence of discontinuous vegetation cover on the conditions of erosion in the area of ski slopes, regardless of the relief energy.
2
Content available remote Photogrammetric reconstruction of changes in vertical river position using archival aerial photos: case study of the Czarny Dunajec River, Polish Carpathians
Hajdukiewicz Maciej, Wyżga Bartłomiej, Hajdukiewicz Hanna, Mikuś Paweł
Acta Geophysica
|
2019
|
Vol. 67, no. 4
1205--1221
EN
Rivers of the Polish Carpathians incised deeply during the twentieth century, but detailed information about the timing and amount of incision of their channels exists only for water-gauge cross sections. Applicability of photogrammetric extraction of digital elevation models (DEMs) from archival aerial photos for reconstructing changes in vertical river position was verifed in the study of a 3-km reach of the Czarny Dunajec River. DEMs extracted from a few sets of archival aerial photos from the years 1964–1994 together with recent orthophotos and DEMs were used in the analysis. Measurements taken in river cross sections spaced at 100-m intervals indicated that on average the lowest point of the channel bed lowered between 1964 and 2009 by 1.74±0.17 m, low-fow water surface by 1.57±0.07 m, active river channel by 1.54±0.12 m and the belt of river migration by 1.03±0.15 m. However, the change in vertical river position during the years 1964–2009 varied greatly along the reach, with the elevation of low-fow water surface lowered by up to 3.61±0.07 m in the upper part of the reach and increased by up to 1.34±0.07 m in its lower part. Combining the information about changes in vertical river position and the width of river migration belt yielded data about the change in sediment volume in the reach, with an average annual loss of sediment amounting to 256±37 m3 per 100-m channel segment. The study indicated that DEMs generated from archival aerial photos can be a useful tool in analysing recent vertical channel changes outside water-gauge stations.
3
Content available remote Anomalnie wysokie sezonowe i roczne opady atmosferyczne w polskich Karpatach i na ich przedpolu (1881-2010)
Cebulska M., Twardosz R.
Przegląd Geofizyczny
|
2014
|
Z. 3-4
111--126
PL
Celem tej pracy jest określenie wielkości, częstości, czasu wystąpienia oraz zasięgu przestrzennego anomalnie wysokich opadów atmosferycznych w porach roku i w całym roku w polskich Karpatach i na ich przedpolu w latach 1881-2010. Podstawą wyłonienia anomalnie wysokich opadów (AWO) przyjęto kwartyl górny powiększony o 1,5-krotność wielkości rozstępu międzykwartylowego sum opadów H (P≥Q75%+1,5H). W okresie 130 lat były 62 anomalnie wilgotne pory roku i 25 anomalnie wilgotnych lat. Pojawiały się one najczęściej tylko na pojedynczej stacji, co świadczy o wpływie nie tylko uwarunkowań cyrkulacyjnych, ale także i lokalnych na występowanie bardzo dużych opadów. W zimie i lecie obszar objęty AWO był mniejszy – średnio na 2 stacjach, a wiosną i jesienią większy – na 3 stacjach. Najwięcej AWO rocznych – 40% pojawiło się w 10-leciu 2001-2010. Największe bezwzględne sumy AWO sezonowych występują w lecie na stacjach w części zachodniej i wyżej położonej części południowo-wschodniej. Największe przekroczenie średniej sumy wieloletniej może pojawiać się we wszystkich porach roku (do 300% średniej). Największy zasięg przestrzenny miały AWO wiosną 2010 roku – 10 stacji, jesienią 1931 i 2007 – po 9 stacji. Stwierdzono większą częstość AWO w części zachodniej obszaru (do 7 wiosną w Wiśle), co należy wiązać z przeważającą cyrkulacją zachodnią w strefie umiarkowanej sprowadzającą wilgotne masy powietrzne znad Atlantyku.
EN
The paper answers questions about the scale, frequency, timing and extent of anomalously wet periods, both seasonal and annual, in the Polish Carpathian Mountains and in their foreland, during the period 1881-2010. For the purpose of the study anomalously wet periods (AWPs) were defined as those when precipitation totals were equal to or greater than the top quartile plus 1.5x of the interquartile gap H (P≥Q75%+1.5H). During the 130 years covered by the study, there were 62 anomalously wet seasons (AWS) and 25 anomalously wet years (AWY). Most AWPs were recorded at one station only, which suggests a strong local that influence in addition to circulation-related circumstances. The scale and the geographical extent of winter and summer AWSs tended to be smaller than those of spring and autumn with the ratio of two stations on average in the former to three stations in the latter case. The last of the studied decades, 2001-2010, had the greatest number of the AWY at 40% of all. The highest absolute AWS count was recorded at stations in a western section and in higher-altitude section of the south-east. The highest surpluses over the long-term average appear in all seasons (below 300% of the average). The AWS with the largest spatial coverage occurred in spring of 2010 at 10 stations and in autumn of 1931 and 2007 at nine stations each. It was found that AWSs were more frequent in the west of the area (up to seven at Wisła), which is explained by the mostly western circulation in the moderate climate zone bringing in humid air masses from over the Atlantic Ocean.
4
Content available Analiza warunków geologicznych oraz technologicznych pod kątem pozarurowych erupcji gazu ziemnego w rejonie Karpat i ich przedgórza
Dubiel S., Zubrzycki A.
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
|
2009
|
T. 26, z. 1--2
131-139
PL
W artykule przeanalizowano przyczyny pozarurowych erupcji gazu ziemnego podczas poszukiwania i udostępniania złóż węglowodorów. Na podstawie danych przemysłowych, scharakteryzowano wpływ warunków geologicznych i czynników technologicznych na powstawanie tego typu erupcji wiertniczych, w odniesieniu do Karpat i ich przedgórza. Wskazano sposoby techniczne i technologiczne zapobiegania pozaruowym przepływom gazu ziemnego jako zjawiskom niebezpiecznym dla środowiska naturalnego.
EN
The paper examines reasons of external casing gas blow-out events during hydrocarbon explorations in the area of the Flysch Carpathians and their foredeep. On the basis of drilling and formation pressure data one describe how geological settings and technological drilling factors can affect on this type of drilling failures. The paper outlines the technology methods to prevent external casing gas flows as hazardous phenomena for natural environment.
5
Content available remote Wycieki ropy naftowej w obszarze wschodniej części Karpat polskich i ich znaczenie prognostyczne
Kuśmierek J., Machowski G.
Prace Instytutu Nafty i Gazu
|
2008
|
nr 150 wydanie konferencyjne
247--250
PL
Udokumentowane wycieki ropne występują w obrębie wychodni erodowanych przegubów antyklin i ich skrzydeł lub stref dyslokacji tektonicznych, w korytach potoków, przeważnie w postaci plam ropy pokrywających powierzchnie spękań lub skoncentrowanych wycieków ze skał zbiornikowych. Ich ilość i intensywność wskazuje na współczesną aktywność procesów migracji oraz na potencjalne kierunki i zasięgi rozpraszania faz węglowodorowych w obrębie poszczególnych podsystemów naftowych. W świetle wyników modelowań ilość węglowodorów utraconych przez wyciekanie jest kilkakrotnie wyższa od udokumentowanych zasobów eksploatacyjnych.
EN
Documented oil seeps occur within outcrops of eroded hinges and limbs of anticlines or tectonic dislocation zones, in stream channels, typically in the form of oil stains covering fracture surfaces or concentrated seeps from reservoir rocks. Their quantity and intensity indicates present-day activity of migration processes, and potential directions and extents of hydrocarbon phase dispersion within particular petroleum sub-systems. In the light of modelling results, the quantity of hydrocarbons lost through seepage is several times higher than the documented recoverable resources.
6
Content available remote Geologiczno-sejsmiczne modele 2D wgłębnej tektoniki karpackiej formacji naftowej
Kuśmierek J.
Prace Instytutu Nafty i Gazu
|
2008
|
nr 150 wydanie konferencyjne
241--245
PL
Kompleksowa interpretacja dotychczasowego rozpoznania geologicznego i kilkudziesięciu refleksyjnych profili sejsmicznych, przetworzonych zmodyfikowaną metodyką, dokumentuje bardziej skomplikowane 2D modele wgłębnej tektoniki fliszowych serii ropogazonośnych, w stosunku do poprzednio publikowanych ujęć kartograficznych, szczególnie w zakresie odwzorowania geometrii nasunięć. Eksponowane zróżnicowania stylu tektonicznego przypowierzchniowej i wgłębnej budowy geologicznej mogą mieć istotne znaczenie dla podwyższenia efektywności poszukiwań naftowych w obszarze wschodniej części Karpat polskich.
EN
Complex interpretation of the past geological survey and several tens of seismic reflection profiles, reprocessed with application of a modified methodology, documents more complicated 2D models of the subsurface tectonics of the flysch oil- and gas-bearing series compared with previously published cartographic elaborations, in particular considering the representation of the geometry of overthrusts. The exposed differentiation of the tectonic style of the near surface and deep geologic structure can be essential for improving the efficiency of hydrocarbon exploration in the eastern Polish Carpathians.
7
Content available Bankfull discharge determination using the new Invertebrate Bankfull Assessment Method
Radecki-Pawlik A., Skalski T.
Journal of Water and Land Development
|
2008
|
no. 12
145-153
EN
Along the paper the new method called Invertebrate Bankfull Assessment method (IBA method) of determination of bankfull discharge is presented. The investigation of bankfull discharge using IBA were performed within one Polish Carpathian stream in the mountain region: the Ochotnica Stream. As an index of bankfull the existence of certain species of invertebrates was used which are present and resistant to specific water discharge conditions. The borders within a cross section of the mountain stream with a gravel bed were defined where characteristic invertebrates are present which are recognized as bankfull borders. Finally three invertebrates benches (IB-ms) were recognized which are characterized by very specific invertebrate species. Bankfull discharge was calculated up to this IB-ms and corelated using Canonical Correspondence Analysis with other values of bankfull calculated for a cross section using different bankfull.
PL
W pracy przedstawiono nową metodę wyznaczenia wartości przepływu brzegowego na wybranym odcinku rzeki górskiej. Metodę nazwano IBA od angielskiej nazwy: Invertebrate Bankfull Assesment Method. Metoda ta umożliwia określenie wartości przepływu brzegowego w zależności od tego, na jakiej wysokości brzegu potoku górskiego żyją zwierzęta makrobezkręgowe (tu zastosowane jako wskaźnikowe: biegaczowate), tolerujące lub nietolerujące zalew wodą. Badania metodycznie przeprowadzono w zlewni potoku Ochotnica w Gorcach - w Karpatach Polskich. W artykule wyznaczono trzy poziomy, na których żyją określone biegaczowate.
8
Content available Charakterystyka termiczna głębokiej litosfery w rejonie Karpat polskich
Wróblewska M.
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
|
2007
|
T. 33, z. 4/1
237-245
PL
Przeprowadzone w ostatnich latach w Europie głębokie sondowania sejsmiczne umożliwiły analizę kolejnych pól potencjalnych. Od terenu Karpat pokrytego przez profile sejsmiczne CELEBRATION 2000 zapoczątkowano prace w tym zakresie. Ponowna analiza archiwalnych danych termicznych oraz włączenie nowych wyników, uzyskanych z wykorzystaniem metody obliczeniowej uwzględniającej wpływ czynnika paleoklimatycznego, stanowiły etap przygotowawczy do obliczenia pola temperatur głębokiej litosfery południowej Polski. Przedstawione mapy wynikowe temperatury oraz gęstości strumienia cieplnego w strefie przejściowej Moho charakteryzują pole cieplne skorupy i poszerzają możliwości prowadzenia dalszych prac badawczych w zakresie pól potencjalnych. Podwyższone wartości strumienia w strefie Moho obserwuje się w strefie Nowy Sącz - Krosno. Wynika to z obniżenia astenosfery w tym rejonie do około 50 km.
EN
Deep seismic sounding made in Europe enabled analysis of potential field methods to be made. The Carpathians were covered by seismic experiment CELEBRATION 2000 that initiated work with the problem within this area. Renewed analysis of borehole data, gathering new information together with applying a new estimation methodology respecting paleoclimatic effect, was the first preparatory stage for evaluation of deep lithosphere thermal regime in southern Poland. The outcome maps of temperature and heat flow density in Moho zone characterize thermal regime of the crust and allow research within the range of potential field issues to be continued. Increased values of heat flow and temperature are localized at Nowy Sącz - Krosno zone. It results from dipping - in of the asthenosphere that reaches here depth about 50 km.
9
Content available Gospodarcze i ekologiczne uwarunkowania wypasu dużych stad owiec w Karpatach Polskich
Drożdż A., Twardy S.
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
|
2004
|
T. 4, z. 2a
265-276
PL
Praca dotyczy gospodarczych i środowiskowych aspektów wypasu dużych stad owiec, głównie rasy polskiej owcy górskiej (p.o.g.). Przyrodnicze ich uwarunkowania przedstawiono w odniesieniu do biomasy roślinnej i zwierzęcej wytwarzanej na pastwiskach karpackich. Podkreślono, że wraz z wznoszeniem się terenu n.p.m. pogarszają się warunki produkcji rolniczej i obniża naturalny potencjał produkcyjny siedlisk. Granicę stanowi strefa 500-600 m n.p.m., powyżej której wielkość produkcji roślinnej obniża się. Na podstawie średnich z wielolecia 1973-1991 sezonowych przyrostów masy ciała różnych grup produkcyjnych owiec na pastwisku, stwierdzono, że większymi przyrostami masy ciała cechują się jagnięta i jarki (8,3-9,6 kg·szt.-¹) niż owce-matki i tryki (6,3-6,8 kg·szt.-¹). Wskazano na koszarzenie jako prośrodowiskowy sposób wykorzystania pozostawianych przez zwierzęta świeżych odchodów. Podano masę odchodów w rozdzieleniu na kał i mocz, a także ich siłę nawozową, zwracając uwagę na wysoką średnią zawartość azotu: 0,95% (kał) i 1,48% (mocz). Racjonalne dawkowanie przy obsadzie co najmniej 15 szt.·ha-¹ owiec umożliwia zachowanie produkcji roślinnej na poziomie 5,0-6,0 t·ha-¹ s.m.
EN
The paper outlines some economic and environmental aspects of grazing sheep in large flocks, particularly the sheep of Polish Mountain breed. Some natural preconditions of such shepherding were described in regard to the production of animal and plant biomass in the Carpathian pastures. It was emphasised that with a rise of altitude the terms of agricultural production deteriorate and natural productivity of the site decreases. The elevation of 500-600 m a.s.l. is a borderline above which the yielding of plants dramatically declines. The paper puts together the average values of animal weight gains per season collected for the years 1973-1991 due to specific categories of grazing sheep. It was find out that the gains characteristic of lambs and ewe hoggets (8.3-9.6 kg per head) were higher than those of adult ewes and rams (6.3-6.8 kg per head). Furthermore, the role of hurdling as the environmental friendly use of animals' excreta left on a pasture was summarized. Their weight separated for urine and faeces and their fertilizing potential was given with the emphasis put on a remarkable nitrogen content: 0.95 % (faeces) and 1.48 % (urine). It was concluded that in terms of minimum stocking rate of 15 sheep per hectare such organic fertilisation with fresh manure would only be promising. If its dosage is reasonable, plant production sustains at a level of 5.0-6.0 t DM·ha-¹.
10
Content available remote Osuwiska Karpat
Poprawa D., Rączkowski W.
Przegląd Geologiczny
|
2003
|
Vol. 51, nr 8
685-692
PL
W artykule omówiono zagrożenia wypływające ze środowiska geologicznego Karpat, ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk. Ponad 95 % osuwisk występujących w Polsce znajduje sie na terenie Karpat. Osuwiska po raz pierwszy w 2002 roku zostały zaliczone do zjawisk powodujących klęski żywiołowe. Prace Rządu RP zaowocowały propozycjami zmian w kilku Ustawach. Mają one polegać na wprowadzeniu uwarunkowań związanych z ruchami masowymi m.in. w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
EN
Hazards resulting from the geological environment of the Carpathians, with particular emphasis on landslides, have been discussed because over 95% of all landslides in Poland occur in the Flysch Carpathians. In 2002, landsliding was officially included in the list of events causing a natural disaster for the first time. Efforts of the Polish government yield to proposals of changes in certain legal acts. Landsliding risk must be considered in spatial planning and management. This is likely the best method of mitigating the related hazards.
11
Content available remote Sedimentary environment of the Istebna beds (Upper Senonian-Palaeocene) of the Silesian Beskid Mts, the Polish Flysch Carpathians
Strzeboński P.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2001
|
nr 396
147-147
12
Content available remote Neotectonics of the Polish Outer Carpathians: some insights from geomorphic studies
Zuchiewicz W.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2001
|
nr 396
170-170
13
Content available remote Ichnological record of oxygenation changes in the Lower Cretaceous flysch deposits of the Silesian Unit, Polish Carpathians
Uchman A.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2001
|
nr 396
159-160
14
Content available remote Carbonate concretions of the Skole Unit, Polish Flysch Carpathians
Szczepańska M.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2001
|
nr 396
150-151
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.