W ciągu wieków można było wyraźnie zaobserwować u polskich władców zainteresowanie architekturą jako elementem świadczącym o ich panowaniu i zamiłowaniach. W ten właśnie sposób wytworzył się między innymi tak zwany „styl Wazów”. Choć władcy zawsze czerpali inspirację z panującego ówcześnie stylu, każdy z nich wnosił do fundowanych przez siebie budynków własne, charakterystyczne rozwiązania. Jan III Sobieski, od najmłodszych lat podróżując po Europie, zdobył szerokie wykształcenie w największych ówcześnie miastach. Dzięki swoim podróżom i zamiłowaniu do sztuki i kultury kładł on szczególny nacisk na odpowiednie kształtowanie formy stawianych przez siebie budowli, zarówno budynków świeckich, jak i sakralnych. Jego niesamowita charyzma, zdolności polityczne oraz militarne w połączeniu ze starannym wykształceniem i zamiłowaniem do wzorców antycznych pozwalały jego budowniczym oraz projektantom na tworzenie prawdziwych perełek architektury.
EN
Throughout centuries one could clearly observe among Polish rulers an interest in architecture as an element bearing to their reign and passions. Amon others, the so called “Vasa style” emerged in this way. Though monarchs always drew their inspirations from currently ruling styles, each of them introduced their own, characteristic solutions to the buildings they founded. Travelling around Europe since a very young age, Jan III Sobieski acquired extensive education in the largest cities of his time. Thanks to his travels and a passion for art and culture, he put particular emphasis on proper forms of edifi ces he had commissioned, both lay and church buildings. His unique charisma as well as political and military abilities, in combination with excellent education and a passion for antique models, allowed his builders and designers to create real architectural gems.
Artykuł jest wynikiem kontynuacji badań nad stanem zachowania krakowskiego pałacu w Łobzowie po zniszczeniach z 1655 roku i związkami obiektu z osobą Jana III Sobieskiego. Istniejące, nieliczne źródła historyczne potwierdzają, że król zaangażował się w odbudowę letniej rezydencji, po to, by umieścić w niej swoją rodzinę w czasie odsieczy wiedeńskiej. Po badaniach dotyczących odtworzenia skali przeobrażeń pałacu oraz jego nowego kształtu nadanego z inicjatywy Sobieskiego rozpoczęto kwerendę archiwaliów związanych z osobami architektów króla oraz podjęto się analizy źródeł historycznych dotyczących życia zawodowego i prywatnego tych twórców, ich związków z królem, Krakowem i Łobzowem. Przeprowadzono także analizę dorobku projektowego oraz umiejętności i zainteresowań projektowo-budowlanych wybranych artystów celem wskazania najbardziej prawdopodobnego kandydata na autora projektu odbudowy oraz przekształceń pałacu łobzowskiego.
EN
This article is a result of continued research on the state of preservation of the Palace in Łobzow, Krakow, after the damage it suffered in 1655 and its associations with the person of Jan III Sobieski. The few existing historical sources confirm that the King was involved in rebuilding the summer residence in order to put his family there during the relief of Vienna. After the research concerning recreating the scale of transformation in the palace and its new shape initiated by Sobieski, a preliminary research of archive materials relating to the King’s architects was undertaken, as well as an analysis of historical sources concerning their professional and private life, their connection to the King, Krakow and Łobzow. An analysis of project achievements, skills and project-building interests of the selected artists was also carried out in order to indicate the most likely candidate for the author of the project of the reconstruction and transformation of the Łobzow palace.
Na zaproszenie Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki, do uczestnictwa w przygotowaniach obchodów zbliżającej się 400-setnej rocznicy bohaterskiej śmierci Stanisława Żółkiewskiego, hetmana wielkiego i kanclerza wielkiego koronnego w bitwie pod Cecorą w 1620 roku, zorganizowane zostały Warsztaty Akademickie z cyklu „Synergia w Architekturze” w dniach 16-19.06. Inicjatorem zaproszenia był prof. dr hab. inż. Andrzej Wac-Włodarczyk, prorektor ds. studenckich Politechniki Lubelskiej. Warsztaty zorganizowane przez Samodzielną Pracownię Architektoniczną przy współpracy Fundacji Rozwoju Politechniki Lubelskie z grupą studentów pod opieką tu torów z Wydziału Budownictwa i Architektury były powrotem pamięci do bohaterów „Ziemi Chełmskiej”: Stanisława Żółkiewskiego, Jana Zamojskiego, Jana III Sobieskiego.
EN
At the invitation of the Regional Association of the Żółkiewka Friends to participate in the preparations of the celebration of the upcoming 400th anniversary of the heroic death of Stanisław Żółkiewski, the Grand Hetman and Crown Chancellor in the Ce- cora battle in 1620, the Academic Workshops were organised as part of the series “Synergy in Architecture” between 16th and 19th June. The initiator of the invitation was Prof. D.Sc. PhD. Eng. Andrzej Wac-Włodarczyk, prorector for Student Matters of the University of Technology in Lublin. The workshops, organised by the Independent Architectural Lab in cooperation with the Foundation of the Development of the University of Technology in Lublin, involving a group of students under the supervision of the tutors of the Faculty of Civil Engineering and Architecture, were the return of the memory to the heroes of the “Chełm’s land”: Stanisław Żółkiewski, Jan Zamoyski, Jan III Sobieski.
Pałac w Łobzowie został doszczętnie zniszczony przez Szwedów w 1655 roku. Za jego późniejszą odbudowę odpowiada Jan III Sobieski. To właśnie temu władcy udało się przywrócić rezydencji królewskiej w Łobzowie jej dawną świetność. Materiały źródłowe potwierdzają, że Sobieski otoczył pałac szczególną opieką i mieszkał w nim przez wiele lat wraz z żoną i dziećmi. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie generalny remont rezydencji łobzowskiej po szwedzkich zniszczeniach. Do dziś jednak nie wiadomo, w jakiej formie i do jakiego stopnia król odbudował budynek. Po jego śmierci pałac ponownie podupadł i popadł w ruinę, która przetrwała aż do początku XIX wieku. To właśnie wtedy został on przejęty przez Austriaków. Na podstawie analizy wykonanych przez nich inwentaryzacji oraz projektów przebudowy możliwa jest próba rekonstrukcji retrospektywnej, mająca na celu komputerowe odtworzenie bryły rezydencji z czasów, gdy mieszkał w niej Jan III Sobieski wraz z rodziną.
EN
The palace in Łobzow was completely destroyed by the Swedish troops in 1655. Jan III Sobieski is responsible for its later reconstruction. It was the monarch who managed to restore the royal residence in Łobzow to its former glory. Source materials confirm that Sobieski took particular care of the palace and lived there for many years with his wife and children. It wouldn’t have been possible, if it hadn’t been for the general refurbishment of the Łobzow residence after the damage incurred by the Swedish troops. However, the form and extent to which the King had the edifice rebuilt has remained unknown till today. After this death the palace again fell into decline and ruin, and remained so until the beginning of the 19th century. It was when the object was taken over by the Austrians. On the basis of an analysis of the Austrian inventories and projects of alterations, it is possible to attempt a retrospective reconstruction involving a computer recreation of the shape of the residence from the times when it was inhabited by Jan III Sobieski with his family.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.