Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ślady Wielkiej Wojny w Karpatach. Badania i dokumentacja elementów umocnień w rejonie Jaślisk i Moszczańca w latach 2015–2016

Kołodziejczyk P., Czarnowicz M., Ochał-Czarnowicz A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 46

110--118

PL

Polsko-słowackie pogranicze w rejonie Podkarpacia usiane jest licznymi i widocznymi w krajobrazie pozostałościami po walkach, jakie toczyły się tu w latach 1914–1915. W rejonie miejscowości Jaśliska i Moszczaniec znajdują się setki niszczejących obiektów militarnych będących elementami umocnień zbudowanych przez armię austro-węgierską. Ich lokalizacja do niedawna była białą kartą na naukowej i konserwatorskiej mapie regionu. Od 2015 roku trwają prace w ramach projektu „Karpackie epizody Wielkiej Wojny”, którego celem jest zdokumentowanie i zbadanie ziemianek, okopów, cmentarzy, magazynów i wielu innych konstrukcji powojskowych zlokalizowanych w tym rejonie, oraz przywrócenie pamięci o tragicznych i krwawych wydarzeniach pierwszego etapu Wielkiej Wojny, których ślady skrywają podkarpackie lasy. W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy udało się nie tylko zlokalizować i zdokumentować dziesiątki obiektów, ale także odnaleźć pierwsze dokumenty przekazujące wiedzę o ich funkcjach i historii.

EN

The Polish-Slovakian borderlands in the Podkarpacie region abound in numerous relics, visible in the landscape, remaining after fights that took place here in the years 1914–1915. In the vicinity of Jaśliska and Moszczaniec there are hundreds of deteriorating military objects which were elements of fortifications built by the Austro-Hungarian army. Until recently, their location and contents used to be an uncharted territory on the scientific and conservation map of the region. Since 2015, work has been conducted for the project entitled “Carpathian episodes of the Great War” the aim of which is documentation and research of dugouts, trenches, cemeteries, magazines and many other post-military constructions located within the region, as well as restoring the memory of tragic and bloody events of the first stage of the Great War whose traces remain hidden in the woods of Podkarpacie. During the last several months it was possible not only to locate and document tens of objects, but also find first documents containing knowledge about their functions and history.

2

Karpackie epizody Wielkiej Wojny – badania, ochrona i rewitalizacja zespołu pobojowisk z okresu Pierwszej Wojny Światowej w rejonie Kamienia nad Jaśliskami i Jasiela

Czarnowicz M., Ochał-Czarnowicz A., Kołodziejczyk P.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

Nr 1 (2)

43--61

PL

Panujące w naszym kraju ciche przyzwolenie na prowadzenie poszukiwań przez ludzi kierowanych jedynie chęcią pozyskania nowych znalezisk lub co gorsza, chęcią zysku, określanych mianem detektorystów lub poszukiwaczy skarbów, powoduje postępujące niszczenie dziedzictwa kulturowego. Taki stan rzeczy prowadzi także do degradacji stanowisk związanych z działaniami wojennymi z lat 1914–1918 i do utraty wielu informacji, jakie można pozyskać w trakcie badań terenowych, będących cennym uzupełnieniem wiedzy historycznej, a w wielu wypadkach jej znacznym rozszerzeniem. W związku z postępującą dewastacją zespołu pobojowisk zlokalizowanych w okolicach góry Kamień nad Jaśliskami oraz Jasiela (pow. krośnieński/sanocki) oraz niezadowalającym stanem badań na temat walk toczonych na obszarze zlokalizowanym na wschód od przełączy Beskid nad Czeremchą, po grzbiet Kiczery, zainicjowano rozległy projekt badawczy obejmujący ten teren. Jego głównym celem jest wypracowanie schematu interdyscyplinarnych i kompleksowych badań naukowych wraz z metodami ich upowszechniania wśród ludności lokalnej. Finalnym efektem projektu może się stać kompleksowy i oparty na wynikach analiz naukowych plan rewitalizacji tego terenu i nadania mu charakteru pomnika historii.

EN

The tacit consent prevailing in our country to conduct underground exploration by people known as treasure hunters, causes progressive destruction of cultural heritage. Those people are only guided by the success desire or even worse – a profit desire. This situation also leads to degradation of many sites related to the Great War 1914–1918 events and the loss of many information, that we can obtain in the course of methodic fieldwork, which are a valuable complement, and in many cases a significant expansion to historical knowledge. In view of the increasing devastation of the huge battlefields located in the vicinity of the Jaśliska village and Jasiel (county Krosno/Sanok), and in connection with the unsatisfactory state of research on the struggle in this area, an extensive research project covering the area has been started. Its main objective is to develop a scheme for interdisciplinary and comprehensive research and methods for its dissemination among local people. The final result of the project can become complex and based on the results of scientific analyzes, plan to revitalize the area and give it the character of a historical monument.

3

Zmiany w aranżacji placów rynkowych miast lokacyjnych w Polsce południowo-wschodniej po 1945 roku (na wybranych przykładach)

Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2015

|

Nr 41

49--58

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki związanej ze zmianami, jakie zaszły po roku 1945 w zagospodarowaniu rynków miast lokacyjnych Polski południowowschodniej. Przedmiotowe zagadnienie opisano na przykładzie trzech wybranych miast: Kołaczyc, Brzostka i Jaślisk. Opisane wyżej zmiany zachodziły w trzech etapach, które były związane z sytuacją polityczno-gospodarczą kraju. Pierwszy etap dokonywał się w okresie zaraz po II wojnie światowej. Wówczas kondycja placów rynkowych zależała od wielkości zniszczeń, jakich na terenie danego ośrodka dokonała wojna. W drugim etapie zmiany w wyglądzie rynków dokonywały się pośrednio pod wpływem ideologii komunizmu. Polegały one m.in. na obsadzaniu rynków zielenią wysoką oraz lokalizacją w ich przestrzeni symboli (pomników) komunizmu, co powodowało zafałszowanie ich pierwotnego charakteru oraz kompozycji. Etap trzeci, który dokonał się, a raczej w wielu przypadkach wciąż się dokonuje, to okres po roku 1989, kiedy to wraz ze stopniową poprawą sytuacji gospodarczej kraju i odejściem od ideologii komunizmu w wielu miastach, także tych na terenie Polski południowowschodniej, obserwujemy działania na rzecz rewaloryzacji przestrzeni rynkowej.

EN

This article concerns the issues connected with changes that took place after 1945 in developing market squares in foundation towns of south-eastern Poland. The main issue was described on the examples of three selected towns: Kołaczyce, Brzostek and Jaśliska. The above mentioned changes took place in three stages which were related to the political-economic situation of the country. The first stage was taking place in the period immediately after World War II. Then the condition of market squares depended on the damage which the war had caused in a given centre. During the second stage changes in the appearance of market squares occurred indirectly under the infl uence of the communist ideology. They involved e.g. planting tall greenery around market squares and locating symbols (monuments) of communism within their space, which resulted in falsifying their original character and composition. The third stage which, in many cases, is still taking place refers to the period after 1989 when, together with the gradual improvement of the economic situation in the country and abandoning the communist ideology, we can observe activities aimed at revalorization of the market space in many towns, also those in south-eastern Poland.

4

Jaśliska w dawnej ziemi krakowskiej w świetle mapy Miega

Kuśnierz-Krupa D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 34

57--62

PL

Prezentowany artykuł dotyczy „obrazu” dawnego miasta Jaśliska, który uwieczniono na mapie Miega, opracowanej w ostatniej ćwierci XVIII wieku. Mapa ta została wykonana w skali 1:28 800 przez zespół austriackich wojskowych pod kierunkiem majora Friedricha von Miega. Jaśliska, położone na Podkarpaciu, obecnie nie mają statusu miasta. Bogata historia tego ośrodka sięga jednak okresu średniowiecza, kiedy to w wyniku akcji kolonizacyjnej na wschodnich krańcach ziemi krakowskiej król Kazimierz Wielki założył w 1366 roku miasto Honstadt (Wysokie Miasto), które około stu lat później nazwano Jaśliska, zapewne od płynącej tędy rzeki Jasiołki. Niepublikowana i nieanalizowana dotychczas sekcja mapy Miega przedstawiająca Jaśliska przynosi wiele nowych treści, dotyczących przeszłości miasta i jego układu urbanistycznego.

EN

The presented article concerns the “image” of the old town of Jaśliska, which was immortalised on Mieg’s map drawn during the last quarter of the 18th century. The map was made in the 1:28 800 scale by a team of Austrian military under the of major Friedrich von Mieg. Jaśliska, located in Podkarpacie, do not currently have the status of a town. Rich history of this centre goes back to the medieval period when, as a result of settlement of the eastern outskirts of the Krakow region, in 1366 king Kazimierz Wielki founded Honstadt (Wysokie Miasto) which, around a hundred years later, was renamed Jaśliska, probably from the river Jasiołka running there. Unpublished and not previously analysed section of Mieg’s map representing Jaśliska brings plenty of new information concerning the town’s past and its urban layout.