Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Roundel bastion fortifications of Grodno Castle in Zagórze Śląskie

Bogdała Marek, Chodkowska Anna

Architectus

|

2021

|

Nr 4 (68)

39--48

EN

The article presents the roundel bastion fortifications of Grodno Castle in Zagórze Śląskie in detail. It also describes subsequent stages of their extensions, including the previously unknown phase of fortifications of the outer bailey (the so-called middle castle), dated to around 1500, when a fence with two cylindrical towers, the first gatehouse, and a stable building were built. The largest transformations were connected with the construction activity of the von Logau family, which in 1547 came into possession of the castle and made its renaissance reconstruction as well as its extension by the lower part of the outer bailey. Other significant changes took place in the 19th century when the castle was saved from complete demolition and adapted for visiting by tourists. These actions influenced, inter alia, the appearance of its fortifications and surroundings. The text presents the stages of the roundel bastion perimeter construction. There are also references to the traces of its nonexistent elements. Building material such as brick formats and the type of mortar were observed. In the course of analyses, technologies of terrestrial and aerial photogrammetry were used, which made it possible to develop virtual models of the researched objects. On the basis of the data obtained from laser aerial scanning, a visualization of the terrain model around the castle was developed. Thanks to digital models, information, which was hardly legible during architectural research using traditional methods, was obtained. The authors express the need for further studies, in particular archaeological ones, which would allow discovering these relics of the castle which are still hidden.

PL

W artykule szczegółowo przedstawiono fortyfikacje bastejowe zamku Grodno w Zagórzu Śląskim. Opisano kolejne etapy ich rozbudowy, w tym nieznaną wcześniej fazę obwarowań podzamcza (tzw. zamku średniego), datowaną na około 1500 r., kiedy to powstał parkan z dwiema cylindrycznymi basztami i pierwszym domem bramnym oraz budynkiem stajni. Największe przekształcenia powiązano z działalnością budowlaną rodziny von Logau, która w 1547 r. weszła w posiadanie zamku i dokonała jego renesansowej przebudowy i rozbudowy o dolny człon podzamcza. Kolejne istotne zmiany miały miejsce w XIX w., kiedy to zamek został uratowany przed całkowitą rozbiórką i przystosowany do zwiedzania przez turystów. Działania te wpłynęły m.in. na wygląd jego obwarowań i otoczenia. W tekście przedstawiono etapy powstania obwodu bastejowego. Odniesiono się również do śladów po nieistniejących jego elementach. Poddano obserwacji materiał budowlany, jak formaty cegieł i rodzaj zaprawy. W toku analiz wykorzystano technologie fotogrametrii naziemnej i lotniczej pozwalających na opracowanie wirtualnych modeli badanych obiektów. Na podstawie danych pozyskanych z lotniczego skanowania laserowego opracowano wizualizację modelu terenu wokół zamku. Dzięki cyfrowym modelom uzyskano informacje, które nie były czytelne w trakcie prowadzenia badań architektonicznych tradycyjnymi metodami. Autorzy wyrażają potrzebę przeprowadzenia dalszych badań, w szczególności archeologicznych, które pozwoliłyby na rozpoznanie niewidocznych reliktów zamku.

2

Chronology of transformations in Grodno Castle from the 13th to the mid-16th century

Chorowska Małgorzata

Architectus

|

2021

|

Nr 4 (68)

3--19

EN

The aim of the article is to present the results of the architectural research on Grodno Castle which was carried out by the author in the years 2017-2019 in cooperation with Radosław Biel and a query of published written sources by Agnieszka Gryglewska. They shed new light on the chronology of transformations in the structures of the upper castle in the period from the end of the 13th to around the mid-16th century. Contrary to what has been previously thought, the shape of the upper castle consisting of three wings of buildings with a height of 3-4 storeys was formed in a different way at that time. This was previously attributed to construction actions undertaken in the early modern age. The late-medieval origin also refers to the tower perimeter of the middle castle and the lower part of the wall protecting the zwinger. As a result of the conducted studies and field research, construction actions which were undertaken in the Middle Ages in the upper castle, can be grouped into three phases that occurred in around 1300, 1350 and 1500. In phase 1, a high perimeter wall with battlements and a hoarding overhanging the entrance gate to the castle and a section of the southern wall from the rocky slope and the road running along the River Bystrzyca Valley, were constructed. The wall climbed a rocky slope, culminating on the eastern side. There, at the highest point of the hill, it formed a square tower in plan with the same height as its adjacent sections. This fact makes us connect Grodno Castle with the type of the so-called coat castles, relatively rare in Silesia, but numerous in the territory of Bohemia. The wall surrounded a large courtyard and the rock on which the princely house was built. The entrance to the castle led from the south-west through a high ogival gate arcade secured with a portcullis. In around the mid-14th century, a long two-winged house was added to the inner side of the defensive wall. It had two storeys and reached half the height of the present 2nd storey of the castle. From the east, the southern wing reached the rock on which the oldest castle building was built. The last medieval extension probably took place at the beginning of the 16th century, due to the fact that the Czetryc family obtained a royal privilege in 1502 and a lucrative customs house in Jedlinka. As a result, the two-storey stone house was transformed into a four-storey stone and brick house, although some of its internal divisions and the rooms above the kitchen were made of wood. The storeys of the heightened house "climbed onto the rock" on which the house from phase 1 previously stood and were closed from the north with a thick stone wall. Even further to the north there was a brick kitchen. The most important room in the house was a magnificent two-storey hall which occupied the entire central part of the southern wing on the 3rd storey. Thus, it turned out once again that the scope of construction works which were carried out in the castle in the Middle Ages and the size of its body turned out to be larger than originally assumed.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań architektonicznych zamku Grodno przeprowadzonych przez autorkę w latach 2017-2019, przy współpracy Radosława Biela, oraz kwerendy publikowanych źródeł pisanych przygotowanej przez Agnieszkę Gryglewską. Rzucają one nowe światło na chronologię przeobrażeń zabudowy górnego zamku w okresie od końca XIII do około połowy XVI w. Inaczej niż dotychczas sądzono, ukształtowała się wówczas bryła zamku górnego, złożona z trzech skrzydeł zabudowy o wysokości 3-4 kondygnacji, co przypisywano dotąd działaniom budowlanym podejmowanym w dobie nowożytnej. Średniowieczną metrykę przypisano także do obwodu basztowego średniego zamku i dolnej części muru osłaniającego międzymurze. W wyniku przeprowadzonych studiów i badań terenowych stwierdzono, że działania budowlane podejmowane w średniowieczu na górnym zamku można pogrupować w trzech fazach zaistniałych ok. 1300 r., ok. 1350 i ok. 1500 r. W pierwszej fazie powstał wysoki mur obwodowy z blankowaniem i hurdycją nadwieszoną nad bramą wjazdową do zamku i odcinkiem muru południowego od strony skalnego zbocza i traktu drożnego biegnącego doliną rzeki Bystrzycy. Mur wspinał się po skalnym zboczu, osiągając kulminację po stronie wschodniej. Tam, w najwyższym punkcie wyniesienia formował kwadratową w planie basztę, o tej samej wysokości co przyległe jego odcinki. Stwierdzenie tego faktu każe wiązać zamek Grodno z typem tzw. zamków płaszczowych, stosunkowo rzadkich na Śląsku, lecz licznych na terenie Czech. Mur opasywał obszerny dziedziniec i skałę, na której zbudowano książęcy dom. Wjazd do zamku prowadził od południowego zachodu przez wysoką, ostrołuczną arkadę bramną zabezpieczoną broną. Około połowy XIV w. do wewnętrznej strony muru obronnego został dobudowany długi, dwuskrzydłowy dom. Miał on dwie kondygnacje i sięgał do połowy wysokości obecnego I piętra zamku. Od wschodu skrzydło południowe dobijało do skały, na której wznosił się najstarszy budynek zamkowy. Ostatnia średniowieczna rozbudowa nastąpiła zapewne w początkach XVI w., w związku z uzyskaniem przez właścicieli zamku przywileju królewskiego i lukratywnej komory celnej w Jedlince. W jej efekcie dwukondygnacyjny, kamienny dom został przekształcony w czterokondygnacyjny dom kamienno-ceglany, choć część jego wewnętrznych podziałów i izby nad kuchnią pozostały wykonane w drewnie. Piętra podwyższonego domu „weszły na skałę”, na której wcześniej stał dom z I fazy, i zostały zamknięte od północy grubą, kamienną ścianą. Jeszcze dalej na północ znajdowała się murowana kuchnia. Najważniejszym pomieszczeniem domu była potężna, dwukondygnacyjna aula zajmująca na poziomie II piętra całą środkową część skrzydła południowego. Tym samym po raz kolejny okazało się, że zakres prac budowlanych, jakie prowadzono na zamku w średniowieczu, i jego bryła były znacznie bardziej rozległe, niż początkowo przypuszczano.

3

Образ города в современной живописи : на примере Гродно

Goranskaa T.

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo

|

2011

|

Z. 17 (167)

43-48

PL

Celem artykułu jest krótka analiza białoruskiego malarstwa XX wieku na przykładzie Grodna. Obrazy przedstawiają uroki tego historycznego miasta w różnych porach roku. Równocześnie poprzez twórczość artystyczną malarze prezentują swoją indywidualność i wrażliwość na tę tematykę. Dominuje motyw przemiany, co widać doskonale na przykładzie domów, szaty roślinnej i ludzi.

EN

The purpose of this paper is a brief analysis of the Belarusian art of the twentieth century as an example of the urban landscape of Grodno. In their works the artists convey the contemporary charm of this historic city in different seasons, expressing different ways of their creativity, individuality and a close look at this topic. Variability is dominated by the motif, which is well illustrated by the images of buildings, landscapes and people.

4

Bol’seproletnaa metalliceskaa strukturnaa konstrukcia sistemy BrGTU dla pokrytia sportivnogo kompleksa v g. Grodno, osobennosti asceta ee zivucesti

Dragan V. I., Morilova N. L.

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2010

|

nr (7)

80--89

RU

V stat’e opisano konstruktivnoe resenie sportivnogo kompleksa v g. Grodno. Konstrukcia pokrytia avlaetsa kombinirovannoj i sostoit iz strukturnoj plity i treugol’noj prostranstvennoj fermy, uzly kotoroj zaproektirovany s primeneniem balansirnogo sarnira. Techniceskaa nowizna dannoj razrabotki sostoit v vozmoznosti sobirat’ bol’seproletnuu konstrukciu na stroitel’noj plosadke bez primenenia svarki, vsegda obespecit’ sborku konstruktivnych elementov fermy, t.k. balansirnyj sarnir pozvolaet kompesirovat’ otklonienia v razmerach steranej konstrukcii za scet netocnosti izgotovlenia i temperaturnych deformacji. V stat’e opisany metodyki rasceta na progressiruuscee obrusenie, smodelirovany situacii progressiruuscego obusenia dla kombinirovannogo pokrytia SK v g. Grodno. Proveden analiz naprazenno-deformirovannogo sostoania konstrukcii pokrytia na stadii progressiruuscego obrusenia. Modelirovanie situacij progressiruuscego obrusenia ubeditel’no dokazyvaet nadeznuu rabotu sooruzenia na lubye kataklizmy technogennogo i prirodnogo charaktera i isklucaet situaciu progressiruuscego obrusenia. Provedennyj analiz dokazyvaet effektivnost’ primenenia bol’seproletnych kombinirovannych konstrukcij pokrytej dla zdanij lubych naznacenij.

5

Granica, która dzieli. Pogranicze, które spaja

Grycel J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2003

|

R. 100, z. 8-A

173--178

EN

A thin line on the map, which marks a border line between two countries, hardly ever is a border line between two different worlds. There is always a spatial buffer called „borderland". The question is whether the border line has an effect on the architecture of the borderland. Białystok and Grodno are two twin-cities, which used to grow-up in similar conditions on the eastern borderland of Poland. That is why the space of both cities from the period till the beginning of II World War is very alike. After that they must have parted company. The author makes an attempt to find out in what way a new border line between them influenced their architecture (esp. in the field of housing architecture).