Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Potrzeba i bariery konsolidacji ustaw pilotażowych do Prawa elektrycznego w procesie budowy niskoentropijnej kryzysowej odporności elektroprosumenckiej

Popczyk Jan

Energetyka

|

2022

|

nr 5

231--242

PL

Pandemia COVID-19 i wojna na Ukrainie znacznie przyspieszają zmianę porządku światowego widoczną wyraźnie już od początku stulecia, pociągającą za sobą praktyczną potrzebę budowy z marszu niskoentropijnej kryzysowej odporności elektroprosumenckiej (energetycznej). W wymiarze polskim sytuacja ta wymaga nadzwyczajnego przyspieszenia prac nad ustawami pilotażowymi do Prawa elektrycznego: ustawą o dostępie do informacji, ustawą o rynkach technicznych i ustawą o zasadzie współużytkowania zasobów KSE. Najskuteczniejszym sposobem przyspieszenia jest ich konsolidacja. Ale nie może to być doraźna konsolidacja polityczna. Potrzebna jest fundamentalna unifikacja dwóch porządków ustrojowych transformacji: schodzącego energetyki wielkoskalowej paliw kopalnych i wschodzącego rynków elektroprosumeryzmu. Unifikacja taka redukuje zagrożenie ze strony budzących się na świecie demonów. W szczególności przeciwstawia się nowej ofensywie paramilitarnej energetyki jądrowej i ucieczce społeczeństw do anarchistycznej wolności (czyli wolności bez wysiłku i bez odpowiedzialności, za to ze zgodą na polityczny model autorytarno-oligarchiczny). Jednocześnie unifikacja taka wzmacnia społeczną gospodarkę rynkową. W wymiarze praktycznym oznacza to konsolidację zapewniającą płynną – trwającą trzy dekady – rekonfigurację zasobów KSE na trajektorii transformacyjnej realizowaną w trybie procesowym (on → on/off → off) grid.

EN

COVID-19 pandemic and the war in Ukraine considerably accelerate the change in a world order clearly seen from the beginning of this century and entailing the immediate need to build low-entropy crisis electroprosumeric (energy) resilience. In our Polish reality this situation needs extraordinary acceleration of works on pilot laws for the Electricity Act: an Access to Information Act, a Technical Markets Act and an act concerning the principle of KSE resources sharing. And the most effective method of this acceleration is their consolidation. But it cannot be the ad hoc political consolidation. There is a need of a fundamental unification of two transformation systemic orders: the descending one of the large-scale fossil fuels power industry and the emerging one of electroprosumeric markets. Such unification reduces the threat from demons that come to life now in the world and in particular opposes the new offensive of paramilitary nuclear power industry and the escape of societies to anarchistic freedom (i.e. the freedom without efforts and responsibilities but with a consent for the authoritarian-oligarchic political model). At the same time this unification reinforces the social market economy that all together means in practice consolidation ensuring the smooth and lasting for three decades reconfiguration of KSE resources on transition trajectory realised in an "on → on/off → off grid" process mode.

2

Oddolna budowa energetycznej odporności elektroprosumenckiej JST w miejsce bezpieczeństwa energetycznego w schodzącej rządowej polityce energetycznej

Popczyk Jan

Energetyka

|

2022

|

nr 1

18--30

PL

Jeśli w końcu 2021 r. polska energetyka WEK-PK(iEJ) – czyli wielkoskalowa energetyka korporacyjna paliw kopalnych, ze złowrogim cieniem energetyki jądrowej w tle od 2006 r. – zderzyła się ze ścianą żelbetową (rok wcześniej była to jeszcze ściana z cegły), to trzeba definitywnie uznać, że jest to ściana stanowiąca punkt bifurkacji transformacji energetycznej. Inaczej, państwo polskie na zawsze utraciło wiarygodność gwaranta bezpieczeństwa energetycznego, czyli utraciło zdolność wypełniania zasady subsydiarności w odniesieniu do potrzeb energetycznych obywateli i gospodarki państwa. Zatem żelbetowa ściana definitywnie zamknęła przyszłość dotychczasowego energetycznego porządku ustrojowego w Polsce i otworzyła nowy (i nie jest ważne, że ten nowy porządek nie jest jeszcze formalnie zaakceptowany). Tego nie jest już w stanie odwrócić obecny rząd, ani żaden inny – koniec kropka. Z drugiej strony żaden samorząd (społeczność JST) nie jest w stanie już uwolnić się od odpowiedzialności za oddolne zbudowanie swojej energetycznej odporności elektroprosumenckiej. A tego nie da się zrealizować inaczej jak tylko w ustroju społecznej gospodarki rynkowej. Przy tym samorządy mają trzy dekady na zbudowanie docelowej odporności elektroprosumenckiej JST. W tym czasie państwa nikt nie może uwolnić od kontrolowanego, w trybie schodzącym, wygaszenia energetyki WEK-PK(iEJ). Tego z kolei nie da się już zrealizować inaczej jak tylko za pomocą konkurencji (na rynku czasu rzeczywistego) rozgrywającej się na krytycznej wirtualnej osłonie kontrolnej na rynku energii elektrycznej między jego ustrojowymi (prawnymi) porządkami – starym i nowym. Artykuł koncentruje się w tym kontekście na oddolnych zadaniach własnych środowiska platformy PPTE2050. Są to zadania przekształcające na niej w 2022 r. koncepcję transformacji energetyki do elektroprosunmeryzmu za punktem bifurkacji w plany budowy odporności elektroprosumenckiej JST. Przy tym są to plany uwzględniające wstępną weryfikację (2021) koncepcji w ramach prac studialnych nad Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji Regionu Wałbrzyskiego (korzystającego z przyznanego przez Komisję Europejską statusu regionu węglowego) oraz nad modelem transformacji energetycznej m.st. Warszawy w horyzoncie 2050 do elektroprosumeryzmu. Ponadto plany uwzględniają wschodzącą współpracę PPTE2050 z Parlamentarnym Zespołem ds. Prawa elektrycznego. Także współpracę ze Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów w zakresie szkolenia w 2022 r. specjalistów ds. odporności elektroprosumenckiej JST.

EN

If, in the end of the year 2021, the Polish WEK-PK(iEJ) power industry crashed into a reinforced concrete wall (a year earlier It had only been a brick one) we must definitely conclude that it was a wall being the bifurcation point of the energy transition. In other words, the Polish state lost forever credibility to be the energy safety guarantor i.e. it was no more able to fulfil the subsidiarity principle with regard to energy needs of citizens and the state economy. Therefore, the reinforced concrete wall definitely closed the future of the current energy systemic order in Poland and opened the new one (and It is of no importance that this new order has not yet been formally accepted). This process can no longer be reversed either by the present government or by any other - full stop, finished. And no self-government (JST community) is anymore able to discharge itself of responsibility for the grass roots building its electroprosumeric energy resilience. But this cannot be realised in any other way but in the order of a social market economy. Moreover, self-governments have three decades to build their target JST electroprosumeric resilience. During this time nobody can discharge the state from the controlled, in the descending mode, phasing-out of the WEK-PK(iEJ) energy industry. This in turn cannot be done except through competition (in the real time market) taking place on a critical virtual control front-end between systemic (legal) orders - the old and the new one - in the electric energy market. In this context, the article focuses on the grass roots own tasks of the PPTE2050 platform environment. They are tasks transforming in the year 2022 the concept of energy transition to electroprosumerism, behind the bifurcation point, into plans to build the JST electroprosumeric resilience. In addition these plans include the initial verification of the 2021 concept in frames of study works on Territorial Just Transition Plan for Wałbrzych Region (benefitting from the coal region status granted by the European Commission) and on the model of the Capital City of Warsaw energy transition to electroprosumerism within the 2050 time horizon. Except this, the plans include emerging cooperation between PPTE2050 and the Parliamentary Group for Electricity Act as well as the cooperation with the Silesian Union of Municipalities and Districts in the framework of training in 2022 the specialists in the field of the JST electroprosumeric resilience.

3

Ustawa o dostępie do informacji – początek Prawa elektrycznego

Popczyk Jan

Energetyka

|

2021

|

nr 10

671--684

PL

Z ogromną dynamiką utrwalają się na świecie cele polityczne transformacji energetycznej do neutralności klimatycznej 2050. W tym nurcie – celów politycznych – w dużym stopniu tworzą się podstawy nowego globalnego porządku: społecznego, gospodarczego i środowiskowego. Nie wykorzystując szans Polska ostatnie dwie dekady nie tylko straciła, ale znacznie gorzej, pogrążyła się w pułapce nieadekwatności rozwojowej (mniej elegancko: osunęła się w zacofanie, z którego wyjście będzie niezwykle bolesne i kosztowne we wszystkich trzech wymiarach zachodzących zmian). Artykuł – mimo niesprzyjających polskich okoliczności – kontynuuje konsolidację potrzebnych rozwiązań, stanowiących trójkąt sił sprawczych transformacji energetycznej bazującej na podstawach fundamentalnych. Transformacji umożliwiającej Polsce wydobycie się ze strefy wykluczenia. Koncentracja na Prawie elektrycznym (jednej z trzech sił sprawczych) ma w artykule symboliczny związek ze 100-leciem uchwalenia przez Sejm RP (21 marca 1922 r.) pierwszej ustawy elektrycznej, jednej z najnowocześniejszych wówczas w Europie (i na świecie, a światem – w kontekście elektryfikacji – były wtedy Europa i USA). Priorytet dla ustawy elektrycznej bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości trzeba widzieć w sytuacji politycznej Polski, która była dramatyczna. Po raz pierwszy w historii została zamordowana (16 grudnia 1922 r.), z powodów politycznych podziałów, pierwsza osoba w Państwie, pierwszy Prezydent Niepodległej Polski Gabriel Narutowicz. I sytuacja w elektryfikacji była też tragiczna: w przodujących krajach roczne zużycie energii elektrycznej było na poziomie 100-200 kWh na osobę, a w Polsce 9 kWh. Jedno jednak wyróżniało Polskę wówczas na plus. Było to „osadzenie” w świecie. Czyli w strefie euroatlantyckiej, która wiek elektryczności uczyniła znakiem rozpoznawczym kolejnego etapu swojej wielkości. Mianowicie, w tym świecie, w powstających w nim firmach przemysłu elektrotechnicznego oraz w uczelniach technicznych na wydziałach mechanicznych, energetycznych, a nawet już elektrycznych, w gwałtownie przyspieszającej praktyce elektryfikacyjnej kształtowały się (przed uzyskaniem przez Polskę niepodległości) kompetencje polskich inżynierów i polskich profesorów, polskich przedsiębiorców oraz samorządów i organizacji społecznych jako organizatorów późniejszej elektryfikacji międzywojennego dwudziestolecia oraz fundamentów wojennego przetrwania i powojennego budowania elektroenergetyki. Elektroenergetyki, która w trybie wschodzącym zastąpiła schodzącą międzywojenną elektryfikację (realizowaną w postaci lokalnych systemów, dramatycznie zresztą zredukowanych w czasie wojny, nierzadko do „zera” [1]).

EN

Pitical aims of energy transition to climate neutrality 2050 perpetuate in the world with a really high dynamics. In this trend - of political aims - to a large exent the fundamentals of a new global order: social, economic and environmental form themselves. Taking no advantage of opportunities Poland not ony forfeited the last two decades, but - much worse - plunged into the trap of development inadequacy (less elegantly: slumped into underdevelopment, getting out of which will be incredibly painful and expensive in all three dimensions of the changes taking place). This article, despite unfavourable Polish circumstances, continues consolidation of necessary solutions forming the driving forces triangle of energy transition which bases on fundamental key-stones. The transition, enabling Poland breaking out of the exclusion pocket. Focusing on Electricity Act (one of the three driving forces) is in this article a symbolic link with the 100th anniversary of adoption by the Polish Parliament (on March 21,1922) of the first electricity act, one of the most modern at that time in Europe (and in the world, as the world - in the context of electrification - were then Europe and the USA). Priority for the electricity act right after gaining independence must be viewed in the Polish political situation which was dramatic at that time. For the first time in this country's history there was murdered its First Citizen, first President of Independent Poland Mr Gabriel Narutowicz. The situation in electrification was also dramatic: in the leading countries the annual consumption of electric energy was on the level of 100-200 kWh per capita while in Poland it was equal only 9 kWh. But there was one thing that positively distinguished Poland from among other countries - it was its "grounding" in the world i.e. in the Euro-Atlantic region which made the je of "age of electricity" the hallmark of the next stage of its greatness. And in this world, in the coming into being electric engineering companies and technical universities with their faculties of mechanics, power engineering and even at last electrical ones, in the rapidly accelerating electrification practice there were being shaped (before Poland gained its independence) competences of Polish engineers and professors, Polish entrepreneurs as well as local governments and social organizations as the later organizers of interwar electrification, then creators of the foundations of war survival and finally builders of the after-war electric power industry. This power industry which in the rising mode replaced the descending interwar electrification (realized in the form of local systems, besides, dramatically reduced - very often to zero - during the war [1]).

4

Prawo elektryczne – mapa prac rozwojowych i proponowana struktura (rozdziały) ustawy

Popczyk Jan

Energetyka

|

2021

|

nr 7

509--528

PL

Prawo elektryczne w połowie 2021 r. staje się w Polsce tematem o krytycznym znaczeniu, zarówno teoretycznym jak i praktycznym. W ujęciu teoretycznym dlatego, że potrzebuje ono doktryny prawnej na miarę zmian, których w energetyce dotychczas świat nie doświadczył, na miarę celu, jakiego nigdy jeszcze nie musiał realizować. W wielopłaszczyznowym ujęciu praktycznym znaczenie Prawa elektrycznego ujawnia się natomiast w trzech wymiarach. Po pierwsze – ma ono wielką siłę unifikacji dyskusji dotyczącej transformacji energetycznej. Dyskusji, której charakter zmienił się w ciągu kilku lat w trybie przełomowym, ze skrajnie hermetycznego w skrajnie zdemokratyzowany. Dyskusji, która w destrukcyjnym trybie (niestety) ogarnia całą przestrzeń publiczną (polityczno-społeczną). Po drugie – Prawo elektryczne ma w sobie potencjał odbudowy wartości (wiary w społeczeństwie, że się je da odbudować), wykraczający daleko poza przedmiot tradycyjnie rozumianej energetyki – chociaż z naturalnych powodów jest on (ten potencjał) na razie dla dominującej części społeczeństwa jeszcze niewidoczny. Dlatego, bo nowe wartości nie wpisują się łatwo w dotychczasowy dychotomiczny system: wartości oświeceniowe (liberalizm) vs konserwatyzm (nacjonalistyczny). Te nowe wartości będą takie, jakie ukształtuje młode cyfrowe pokolenie. W cyfrowym odhumanizowanym społeczeństwie żyć się jednak nie da. Cyfryzacja umożliwiająca transformację korporacyjnej energetyki w elektroprosumeryzm w lokalnej przestrzeni kapitału społecznego jest za to pożądanym rozwiązaniem, bo prowadzi do obywatelskiego społeczeństwa, innego niż korporacyjne. Innego przez wyższy poziom odpowiedzialności za demokrację i za środowisko, w tym za klimat. I różnego także przez niższy poziom konsumpcjonizmu (wyższy poziom samoograniczenia). Takie społeczeństwo musi pilnie zrównoważyć w Polsce (co najmniej zrównoważyć) społeczeństwo korporacyjne. Trzecim praktycznym wymiarem – jest praktyka legislacyjna. Podjęcie przez legislatorów prac nad przepisami ustawy bez gruntownego zrozumienia mechanizmów transformacji energetycznej w trybie innowacji przełomowej (czyli wpisanie się w dominującą niestety obecnie praktykę) zamiast rozwiązaniem byłoby katastrofą, jedną więcej. Artykuł obejmuje naszkicowaną w streszczeniu problematykę charakterystyczną dla badań rozwojowych i wychodzi na strukturę przepisów Prawa elektrycznego. Tę ostatnią traktuje się jako podstawę umożliwiającą rozpoczęcie prac przez zespoły legislatorów (być może konkurencyjne, konkurencja w tym wypadku byłaby – jak w wypadku całej transformacji TETIP – bardzo pożądana).

EN

Electricity Act is becoming – in the middle of 2021 – an issue of a crucial importance both theoretical and practical. In a theoretical approach this is so because it needs a legal doctrine tailor-made for changes that have not yet been experienced by the world and for the target that have still not had to be realized. But in a multi-faceted practical approach the importance of Electricity Act reveals itself in three dimensions. First, it possesses a great power to unify the discussion concerning energy transition. Discussion, the character of which has changed during the last few years in a breakthrough mode – from an extremely impenetrable one to the one which is extremely democratised. Discussion, which in a destructive mode (alas!) encompasses the whole public (political and social) sphere. Second, Electricity Act comprises the potential to reconstruct values (social belief that they can be reconstructed) going far beyond the subject of the traditionally understood energy industry – though from natural causes it is (this potential) so far not yet visible for the greater part of the population. It so happens because the new values do not fit easily into the current dichotomous system: Enlightenment values (liberalism) vs conservatism (nationalist).These new values will take form shaped by the young digital generation. One cannot live in a dehumanized digital society, but digitisation enabling transition of the corporate energy industry into electroprosumerism in a local space of the social capital is a desired solution as it leads to civil society different from the corporate one. Different, because of the higher level of responsibility for democracy and environment, including the climate. And different because of the lower level of consumerism (higher level of self-limitation). Such society must in Poland urgently counterbalance (at least counterbalance) the corporate society. The third practical dimension is the legislative practice. Undertaking of the works on the Act provisions by legislators having not a thorough understanding of the mechanisms of the breakthrough mode energy transition (i.e. following the – alas! – existing practice) would become one more catastrophe instead of the solution. This article contains the outlined in the summary problem which is characteristic for development studies and comes out towards the structure of the Electricity Act provisions. This structure is regarded as the basis enabling the beginning of the works by legislator teams (may as well be competitive – competition in this case would be, as in the whole TETIP transition, highly welcome).

5

Non-technical summary (addressed to the general public)

Bodzek Krzysztof

Energetyka

|

2021

|

nr 1

72--76

EN

Effective transformation of the energy industry needs rapid growth of social competences. It will improve better utilisation of local resources and implementation of the necessary technological innovations in energy generation already at a household level. There is a strong need to adopt a new Electricity Act which will free the pretenders to electric energy markets from inconvenient and obsolete legal regulations. It will also enable to treat the 2050 climate neutrality not as the subjection of the Polish energy industry but as the opportunity to develop the country. Described are here theoretical fundamentals of the concept of electroprosumerism including its four markets. Identified is the structural crisis in energy industry (and in mining). Presented are cognitive errors that obstruct to conduct transformation and emerge from this crisis. Proposed are indispensable reforms (resulting in the Electricity Act) in which a big role will be played by sandboxes.

PL

Efektywna transformacja energetyki potrzebuje gwałtownego wzrostu kompetencji społecznych. Pozwolą one na lepsze wykorzystanie lokalnych zasobów i wdrożenie koniecznych innowacji technologicznych energetyki już na poziomie gospodarstwa domowego. Potrzebne jest nowe Prawo Elektryczne, które wyzwoli pretendentów do rynków energii elektrycznej od krępujących i przestarzałych regulacji prawnych. Po to, żeby neutralność klimatyczna w roku 2050 nie była traktowana jako zniewolenie polskiej energetyki ale jako szansa na rozwój Polski. W artykule opisano podstawy teoretyczne koncepcji elektroprosumeryzmu, w tym jego cztery rynki. Zidentyfikowano strukturalny kryzys w elektroenergetyce (i górnictwie) a także pokazano błędy poznawcze utrudniające transformację i wyjście z kryzysu. Zaproponowano konieczne reformy (prowadzące do Prawa Elektrycznego) w których dużą rolę odegrają sandboxy.