Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wody geotermalne okolic Jasła oraz możliwości ich zagospodarowania

Bujakowski W., Barbacki A., Pająk L., Skrzypczak R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2014

|

R. 53, nr 1

27--51

PL

W artykule przedstawiono elementy budowy geologicznej i hydrogeologicznej Karpat Wschodnich w aspekcie praktycznych możliwości wykorzystania zbiorników wód geotermalnych ze szczególnym uwzględnieniem rejonu Jasła. Ze względu na spodziewane niewielkie wydajności ujęć, zbiorniki te mogą mieć znaczenie głównie lokalne. Analizowane dane pochodziły z wierceń poszukiwawczych prowadzonych najczęściej w celu rozpoznawania i eksploatacji złóż bituminów. Na przykładzie strefy złożowej „Roztoki” w rejonie Jasła wykazano potencjalną możliwość eksploatacji wód geotermalnych po rekonstrukcji jednego ze zlikwidowanych otworów poszukiwawczych. Bazując na danych PGNiG – Oddział w Sanoku, przeanalizowano informacje o występujących tam horyzontach wodonośnych oraz wskazano na możliwości zagospodarowania tamtejszych zasobów wód geotermalnych. Dokonano wstępnej wielowariantowej analizy energetycznej, ekonomicznej i ekologicznej potencjalnego złoża geotermalnego oraz wytypowano do rekonstrukcji otwór S-11, który stanowiłby podstawową część przyszłego systemu technologicznego.

EN

The article presents the elements of the geological and hydrogeological conditions of Eastern Carpathians in terms of the practical possibilities of using geothermal water reservoirs for a particular focus on the area Jasło. Due to the expected low yield, the reservoirs may be relevant mainly local. The analyzed data derived mainly from exploration drillings conducted in order to the exploration and exploitation of bitumen. By example of reservoir zone „Roztoki” near Jasło it was demonstrated a potential for exploitation of geothermal waters after reconstruction of one of the abandoned exploration wells. Based on the data of PGNiG – Sanok, the analysis occurring horizons was made and pointed out the possibility of utilizing the local resources of geothermal waters. The initial multivariante analysis of energy, economic and environmental potential of geothermal resources were made. Also pointed-out to reconstruction the well S-11, which would constitute a fundamental part of the future technological system.

2

Zasoby i możliwości zagospodarowania wód termalnych w rejonie Pogórza Środkowobeskidzkiego, Beskidu Środkowego oraz Beskidu Lesistego

Hajto M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 3/II

209--226

PL

Artykuł przedstawia wyniki oszacowań zasobów energii geotermalnej zakumulowanej w utworach formacji fliszowej oraz w skałach podłoża fliszu karpackiego w rejonie polskiej części Karpat wschodnich, od południka Gorlic, po Bieszczady. Obszar ten obejmuje powierzchnię ok. 9830 km2, co stanowi ok. 3,2% powierzchni Polski. Przedstawiono także lokalizację perspektywicznych stref oraz wskazano możliwości i kierunki optymalnego wykorzystania wód geotermalnych do celów ciepłowniczych i/lub balneoterapeutycznych w omawianym rejonie. Prezentowane wyniki badań są efektem pogłębionych analiz, wykonanych w ramach prac statutowych Katedry Surowców Energetycznych AGH wykonanych na kanwie projektu pt. ”Atlas geotermalny Karpat wschodnich”, zrealizowanego przez AGH na zlecenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach 2010-2013. Obliczenia zasobów przeprowadzono z uwzględnieniem przyjętej klasyfikacji zasobów energii geotermalnej - zgodnie z diagramem McKelvey’a. Podano wielkości szacunkowe energii zakumulowanych w poszczególnych zbiornikach geotermalnych, a wyniki obliczeń odniesiono do wielkości zasobów energii geotermalnej zakumulowanych w innych regionach Polski. Relatywnie niski potencjał geotermalny stwierdzono zarówno w obrębie utworów fliszowych, jak i w zbiornikach geotermalnych mezozoiczno-paleozoicznego podłoża Karpat fliszowych. Przeprowadzone analizy wskazują, że utwory miocenu, występujące pod nasunięciem fliszu, lokalnie charakteryzują się korzystnymi własnościami zbiornikowymi. Najbardziej interesująco, z punktu widzenia możliwości wykorzystania wód geotermalnych do celów grzewczych, prezentuje się rejon Błędowej Zgłobieńskiej, ok. 15 km na zachód od Rzeszowa. Według oszacowań moŜliwe jest tam uzyskanie wydajności ujęć wód termalnych na poziomie ok. 30 m3/h, o temperaturze ok. 72°C i mineralizacji ok. 54 g/dm3.

EN

The article presents the results of estimation of geothermal energy resources in flysch formations, and the Miocene, Mesozoic and Paleozoik basement of the flysch in the area of the Polish Eastern Carpathians from the meridian of Gorlice to the Bieszczady Mts. This area covers approximately 9830 km2, which is ca. 3.2% of the Polish territory. The paper also shows the location of the prospective zones, possibilities and directions of optimal use of geothermal waters for heating purposes and/or balneotherapy in this area. The study represents the result of profound analyzes, carried out within the framework of the statutory work of the Department of Fossil Fuels, AGH-UST, supplied in the project entitled "Geothermal Atlas of the Eastern Carpathians", issued by AGH-UST, on behalf of the Ministry of Science and Higher Education in the years 2010-2013. The calculations were carried out according to the McKelvey's geothermal energy resources classification. The estimates of energy accumulated in individual geothermal aquifers and the results of calculations are referred to the size of geothermal energy resources accumulated in other geothermal provinces of Poland. The relatively low geothermal potential was found as well in the flysch cover as in the geothermal aquifers of the Mesozoic-Paleozoic basement. The analyzes show that the Miocene aquifers covered with flysch sediments are locally characterized by favourable reservoir properties. The most interesting aquifers, from the point of view of possibility of using geothermal water for heating purposes, are present in the area of Błędowa Zgłobieńska, about 15 km west of Rzeszów. According to the estimates, it is possible to set up a small power plant which will use thermal water with intakes at approximately 30 m3/h, with a temperature of about 72°C and TDS of ca. 54 g/dm3.

3

Bolesław Bujalski – geolog o bohaterskim życiorysie

Miecznik J. B., Wołkowicz S.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 4

230--233

EN

Doctor Bolesław Bujalski (1888-1945) graduatedfrom Lviv University to become an outstanding Polish geologist and cartographer. His major fields of expertise included tectonics and structural geology of the Flysch Belt of the Outer Eastern and Western Carpathians and oil potential in these regions. His professional career included work for a petroleum company Towarzystwo Naftowe "Galicja" S.A. and the Polish Geological Institute. During the First World War, he served in the Austro-Hungarian army. Hefought on the Russian and Italian fronts and advanced to the rank ofLieutenant. After the war, in November 1918 Doctor Bujalski he joined the reborn Polish Army in the rank of Captain and took part in a battle called the Defense of Lviv in the Polish historiography. He also fought in the Polish-Soviet War in 1920. For his distinguished merits, he was awarded the highest military distinction of Poland, the Silver Cross of the War Order of"Virtuti Militari". During the Second World War, he headed the Relief Committee of the Central Welfare Council in Stanisławów, a charity organization operating in Poland under the German occupation. He tried to continue these activities after the entry of the Red Army into the Stanisławów area in 1944 to be soon arrested by the Soviet security services (NKVD) and die in a jail most probably in early 1945.

4

Geomorphological records of human activity reflected in fluvial sediments in the Carpathians and their foreland

Gębica P.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 22

21--31

EN

Records of human activity in valleys of the Upper Vistula River catchment and the Upper Dniester River catchment in the area of the Eastern Carpathian Foreland are synchronic and date back to the Neolithic Period. They include alluvia and colluvia in small valleys, linked with local downpours, as well as changes in large valleys, where flooding is reflected in modifications to river channels and an acceleration in the deposition of overbank facies. Among these periods are phases determined climatically (5th–7th centuries AD) and those reflecting human activity (1st–3rd centuries AD), as well as phases recording the coincidence of both factors (middle Neolithic, 10th–11th centuries AD and the Little Ice Age). The most distinct changes leading to transformation in valley slopes and bottoms are linked with the coincidence of humid climatic phases and periods of increased human impact.

5

Przemiany roślinności łąk górskich w Bieszczadach Wysokich a koszenie

Korzeniak J.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 2

81-87

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych w dwóch cyklach (1999 oraz 2006-07) na bieszczadzkich łąkach mietlicowych różniących się użytkowaniem. W celu określenia wpływu koszenia na strukturę zbiorowisk i jej zmiany w czasie porównano łąki regularnie koszone, umiarkowanie nawożone i przepasane z podlegającymi sukcesji, nieużytkowanymi od co najmniej 20 lat. W 1999 r. łąki użytkowane nie różniły się od porzuconych pod względem liczby gatunków, różnorodności gatunkowej H' czy dominacji 1. W ciągu 8 lat w płatach koszonych nastąpił istotny wzrost H' i 1. Na łąkach porzuconych zmniejszyło się pokrycie CSR-strategów. Innych, wyraźnych prawidłowości zmian w udziale gatunków o różnych strategiach ekologicznych, czy przynależności syntaksonomicznej, wspólnych dla tego samego sposobu użytkowania nie zaobserwowano. Analizy DCA i CCA wykazały natomiast, że tempo i kierunek przemian roślinności są silnie uzależnione od użytkowania i lokalizacji płatów. W większej skali przestrzennej (transektu) przemiany roślinności na łąkach podlegających sukcesji były kierunkowe. Na łąkach koszonych miały raczej charakter fluktuacji i na poszczególnych poletkach przebiegały w różnych kierunkach.

EN

The results of study conducted in two time series (1999 and 2006-07) on fresh mountain meadows differing in terms of management are presented. An influence of mowing on vegetation structure and its changes in time was estimated by a comparison of regularly mown, lightly manured and occasion-ally grazed meadows with patches abandoned for at least 20 years. In 1999 no differences between species richness (S), diversity (H') and dominance (1) index of the two types of meadows were identified. However, in mown patches H' and l increased significantly during 8 years. On abandoned meadows cover of CSR-strategists decreased. No other distinct patterns in change of share of different plant strategists, common to the same management regime were observed. DCA and CCA showed, that the rate and direction of vegetation changes were strongly dependent on management and patch location, as well. In the medium spatial scale (the scale of transect) vegetation changes on abandoned meadows were directional. On mown meadows they were rather fluctuations in character, i.e. on different plots alterations in vegetation came in different directions.

6

Historia uzdrowisk w Karpatach Wschodnich

Chowaniec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

65--70

PL

W artykule omówiono wykorzystywanie wód leczniczych na obszarze Karpat Wschodnich przed II wojną światową oraz przedstawiono różnorodność wód podziemnych w istniejących wówczas uzdrowiskach. Dzięki istniejącym źródłom mineralnym najbardziej znany był Truskawiec, posiadający dobrze funkcjonujące zakłady przyrodolecznicze. Znaczną popularnością cieszyły się również Burkut, Delatyn i Morszyn.

EN

The article discusses the use of therapeutic mineral waters in the pre-World War II period in the Eastern Carpathians, and presents the diversity of groundwaters in the spas existing at that time. Truskavets was among the most famous. This spa was well-known for its mineral springs and well-functioning centers of natural medicine. Also Burkut, Delatyn, and Morshyn spas enjoyed a considerable popularity.

7

Structural control on morphology of south-western slope of Chornohora Mountains between Mt. Hoverla and Mt. Pop Ivan (Eastern Carpathian Mountains, Ukraine)

Kłapyta P.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2008

|

Vol. 78, No 1

37-49

EN

The landforms of the Chornohora Mountains and related geomorphological processes are strongly controlled by geological structure. Detailed geomorphological mapping of the Chornohora Range yielded evidence of deep-seated gravitational slope failures on the south-western slopes. These slope deformations were structurally predisposed and linked to the dip of bedrock strata and their resistance to erosion, as well as to cracks and faults within the flysch formations. This paper presents structural factors controlling the morphology of relatively poorly recognized, dip-adjusted south-western slopes of the Chornohora Mts. between Mt. Hoverla (2,061 m a.s.l.) and Mt. Pop Ivan (2,022 m a.s.l.).

8

Stratigraphy, petrography and palaeogeographic significance of the Early Oligocene "menilite facies" of the Tarcau Nappe (Eastern Carpathians, Romania)

Puglisi D.

Acta Geologica Polonica

|

2006

|

Vol. 56, no. 1

105-120

EN

The analyzed "menilite facies" (Early Oligocene Lower Menilites of the Tarcau Nappe, Romanian Carpathians, formed by "bedded cherts" and black shale-like deposits), document the upward evolution of a mainly turbiditic sequence. The stratigraphical relationships with the underlying turbidites are marked by a sudden and sharp transition to a predominantly pelitic menilite-bearing succession, probably as a consequence of a drastic decrease in the terrigenous supply. This type of sedimentation ceased at the Rupelian-Chattian boundary, when new turbiditic flows occurred. The multi-source provenance characterizing the basal turbidites (quartzarenite and litharenite sandstones which were probably derived from external cratonic areas and from inner crystalline belts respectively), is here interpreted as closely linked to tectonically induced palaeogeographic modifications.This hypothesis is in agreement with literature data, which relate these "menilite facies" to an Eocene-Oligocene widespread anoxic event that occurred in the western and central Paratethys, linked to drastic palaeogeographical modifications and to a global climatic deterioration. These palaeogeographical modifications may have corresponded to the Paleogene microplate reorganization and progressive exhumation of the Alpine-Dinaric-Balkan fold-thrust belt, which was responsible for the increasing isolation of the Paratethian basin from the World Ocean. Early Oligocene cooling events, consequent stratification of different salinity water layers and/or upwelling currents, could have produced anoxic conditions at the bottom of the flysch basin and the deposition of the "menilite facies".

9

Wykształcenie i środowisko sedymentacji piaskowców wapnistych z Chwaniowa w południowej części jednostki skolskiej

Bilan W.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 1

7-20

PL

Przedmiotem opracowania są piaskowce wapniste z Chwaniowa (eocen), tworzące w obrębie warstw hieroglifowych jednostki skolskiej ograniczony przestrzennie megalitosom. Obszar badań obejmował strefę występowania jego największych miąższości, tj. na północny zachód od Ustrzyk Dolnych. W badanych osadach stwierdzono litofacje charakterystyczne dla środowisk głębokomorskiej sedymentacji fliszowej. Dominującą fację stanowią piaskowce z mułowcami oraz mułowce z piaskowcami. Depozycja materiału terygenicznego odbywała się z rozcieńczonych mułowo-piaszczystych prądów zawiesinowych. Wytypowane profile poddane zostały analizie sedymentologicznej, w wyniku której rozpoznany zespół litofacji zaliczono do osadów peryferyjnych części lobów depozycyjnych i/lub wachlarza lobowego stożka zewnętrznego.

EN

The Chwaniów calcareous sandstones (Eocene) comprising spatially limited megalithosome developed within the Hieroglyphic Beds of the Skole Unit have been studied. The area of examination comprises zone of the greatest thickness of the sandstone in question, i.e. NW from Ustrzyki Dolne. Lithofacies typical for deep-marine, flysch-type sedimentation has been found within the examined sediments. The dominant facies comprises sandstone-mudstone and mudstone-sandstone couplets. The terrigenous material was deposited from diluted, muddy and sandy turbidity currents. Sedimentological analysis of chosen profiles has been made. In result of the analysis, an assemblage of lithofacies classified as the peripheral parts of depositional lobes and/or fan fringe of the external submarine fan, has been recognised.

10

Geomorphologic effects of human impact across the Svydovets Massif in the Eastern Carpathians in Ukraine

Kłapyta Piotr, Krzemień Kazimierz, Gorczyca Elżbieta, Krąż Paweł, Dubis Lidia

Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica

|

2019/2020

|

Vol. 53/54

85--111

EN

Contemporary changes in the natural environment in many mountain areas, especially those occurring above the upper tree line, are related to tourism. The Svydovets Massif, located in the Eastern Carpathians in Ukraine, is a good example of an area that is currently experiencing intense degradation. The highest, NE part of this area is crisscrossed with numerous paths, tourist routes, and ski trails. The strong human impact the area experiences is occurring simultaneously with the activity of natural geomorphologic processes. The processes occur with the greatest intensity above the upper tree line. The development of the discussed area has been occurring gradually since the early 20th century. It started when the region belonged to Austria-Hungary, then Czechoslovakia, and subsequently the USSR. Now that it belongs to independent Ukraine the level of tourism-related development has sharply increased. Comparing it to other mountain areas, such as the Tatras, the Alps, or the Monts Dore Massif in France, the Svydovets Massif is being reshaped much more rapidly due to the damage caused by human impact.