Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kompatybilność tynków renowacyjnych do renowacji murów opactwa Cystersów w Lądzie

Brachaczek Wacław, Chleboś Adam, Kusy Krzysztof

Przegląd Budowlany

|

2019

|

R. 90, nr 10

90--94

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań konserwatorskich zawierających analizę materiałów, technik oraz technologii, przy użyciu których wykonano mury historycznego opactwa Cystersów w Lądzie. Badania wykonano w lipcu 2019 roku. Obejmowały zewnętrzną elewację budynku klauzury. Bezpośrednią motywacją badań były konieczne do przeprowadzenia prace remontowe. Przedstawione zostały wyniki badań stopnia zawilgocenia oraz zasolenia murów. Uzyskane wyniki badań są podstawą do doboru technologii oraz materiałów naprawczych (tynków, zapraw, powłok malarskich). Za kryterium doboru materiału naprawczego przyjęto kompatybilność z materiałem konstrukcji naprawianej, aktywność naprawy oraz trwałość naprawy w czasie. Na przykładzie prac remontowych klauzury będącej częścią opactwa cysterskiego omówiono wybrane zagadnienia, dotyczące diagnostyki, projektowania i naprawy zabytkowej elewacji.

2

Opactwo cysterskie w Lądzie nad Wartą. Wstępne, sondażowe badania wykopaliskowe w 2006 r.

Wyrwa A. M.

Architectus

|

2008

|

Nr 1(23)

41--53

PL

Klasztor pocysterski w Lądzie nad Wartą od bardzo wielu lat stanowi przedmiot studiów historyków, historyków sztuki i architektury. Nie miał on jednak szczęścia do kompleksowych badań, które pozwoliłyby wyjaśnić hipotezy stawiane w dotychczasowej historiografii, a tych - zarówno odnośnie do fundacji, dziejów średniowiecznych, jak i przemian budowlanych oraz założeń architektonicznych - pojawiło się sporo (literatura dotycząca omawianych zagadnień w: [1], [40], [41], [42], [44]). Niekiedy bardzo daleko odbiegają one jednak od wiarygodnych, obecnie rozpoznanych i naukowo potwierdzonych źródeł historycznych, architektonicznych i archeologicznych. Wiele poglądów stanowi nadinterpretację wątłych podstaw źródłowych ? i historycznych, i architektonicznych (m.in. [11], [17], [18], [19], [30]). Do ich sprawdzenia, odrzucenia jednych lub uwiarygodnienia drugich, potrzebne są gruntowne, kompleksowe studia, które pozwolą wyjaśnić nagromadzone w dotychczasowej historiografii wątpliwości. Dzięki takim badaniom jeden z najstarszych klasztorów cysterskich w Polsce mógłby poznać wreszcie swoją "prawdziwą historię". Możliwości takich badań pojawiły się w 2006 r., kiedy obecni właściciele zespołu pocysterskiego w Lądzie, tzn. salezjanie, podjęli działania zmierzające do renowacji i konserwacji kościoła i klasztoru. Za zgodą Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu i salezjanów lądzkich przygotowano program takich prac. Przewidziane są one na wiele lat. W niniejszym opracowaniu w bardzo syntetyczny sposób ukazano wybrane zagadnienia związane ze znanymi obecnie faktami odnoszącymi się do historii budowlanej opactwa lądzkiego.

EN

Chosen problems bound with facts, presently known to us, related to the history of building of St. Michael's Cistercian Abbey in Ląd, have been presented synthetically - this abbey, one of the oldest Cistercian abbeys in Poland, was founded in the second half of the 12th century. On the basis of written sources, also iconographic, architectonic cataloguing and not too frequent archaeological investigations, successive stages of building and development of the church as well as the monastery, have been shown. Results of initial archaeological sounding examinations carried out in the monastic cloister in 2006, under the guidance of Professor A.M. Wyrwa, during which the out ow canal of rain water was discovered, have been presented - object "A" , relics of a stone pavement which covered the cloister and a fragment of a stone construction - object "B", which most likely was a part of the buttress of the lavabo building, adjoining the north wall of the south monastic wing. During the present investigations (the area accessible to explorations is too small) it is possible to ascertain that object "A" probably came into being during the latest reconstruction (around 1780; generally in the first terce of the 18th century?). Object "B" most probably constitutes a fragment of the oldest architectonic constructions uncovered recently, most likely before the 16th century (?). The cavity with brick rubble is the youngest; it should be dated in the 20th century, around 1919 or even at the time of reconditioning of the object in the twenties of the 20th century (?). The youngest elements of porcelain and faience, with Russian marks, were found in the floor parts of the IV and III layers of the mentioned rubble heap. The mediaeval material in this area of investigations was very rare. On the basis of results obtained, a complex interdisciplinary programme of archaeological and architectonic examinations of this object will be prepared.

3

Opactwo cysterskie w Lądzie nad Wartą. Sprawozdanie z badań architektonicznych, sezon I-2007 r.

Łużniewska E.

Architectus

|

2008

|

Nr 1(23)

55--65

PL

Bezpośrednią przyczyną podjęcia badań architektonicznych dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie są planowane w przyszłości prace remontowe budynku klauzury, głównie jego elewacji (il. 1). Oprócz tego od dłuższego czasu istnieje przeświadczenie o konieczności podjęcia kompleksowych studiów architektury, ponieważ dotychczasowe analizy nie przyniosły odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące przemian budowli opactwa. Dlatego też w porozumieniu z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Poznaniu opracowano ramowy, wieloletni program prac badawczych. Pierwsze badania architektoniczne odbyły się w lipcu 2007 r. Prace prowadzono dzięki życzliwości Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Salezjańskiego w Lądzie. Istotną ich częścią była kwerenda archiwalna źródeł, zwłaszcza ikonograficznych. Prace terenowe miały charakter rozpoznawczy i brali w nich udział doktoranci oraz studenci Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej: mgr Barbara Pierścionek-Wolbach, Agnieszka Bus, Ewelina Kolasińska, Paulina Michniak, Paweł Sobański, Ewa Pankowska, Katarzyna Podrygajło, Izabela Przybylska. Pierwszym etapem badań była aktualizacja rzutów i elewacji budynku klauzury w skali 1:200. Następnie wykonano pomiary metryczne i stratygraficzne budulca w miejscach pozbawionych tynku. W dalszej kolejności przeprowadzono inwentaryzację wybranych detali architektonicznych.

EN

The direct cause of carrying out architectonic investigations in the former Cistercian abbey in Ląd are repair works of the enclosure building, mainly its elevations, planned in the future. Apart from this, for a long time there has existed the conviction of a need for such complex architecture investigations, because the hitherto existing analyses brought no answers to the basic questions related to building changes in the abbey.That is why a generally outlined multiyear interdisciplinary programme of the investigation procedure has been elaborated - the first season of architectonic investigations took place in July 2007. An important part of the research was the archival examination of sources, especially iconographic. Terrain works had a recognition character - in which post graduate students and students of the Department of Architecture of the Wrocław Technical University took part. The first stage of investigations was the bringing up to date of projections and elevations of the enclosure building in the scale of 1:200. The metric and stratigraphic examinations of the building material visible in places with no plaster, were carried out. A successive stage of works was the inventory of selected architectonic detail. The preliminary architectonic examinations of the enclosure allowed separating a part of the building with a different wall construction, and became the basis for elaborating a detailed programme of further works.

4

Badania architektury opactwa cysterskiego w Henrykowie prowadzone w latach 2003-2006

Łużyniecka E., Świecka E.

Architectus

|

2006

|

Nr 2(20)

21--32

PL

Opactwo cysterskie w Henrykowie, najbardziej znane z publikacji kroniki z pierwszym zdaniem w języku polskim Day ut ia pobrusa a ti poziwai [8], od dawna budzi zainteresowanie badaczy architektury, także średniowiecznej. Wiele dotychczasowych opracowań dotyczyło kościoła, budynek klauzury natomiast do tej pory był kojarzony prawie wyłącznie z budowlą barokową. Niemałym zaskoczeniem było dlatego odsłonięcie w 2003 r. przez ekipę remontową reliktów średniowiecznej zabudowy. Stało się to przyczyną rozpoczęcia badań architektonicznych, prezentowanych w tym artykule. Prace te prowadzono w dwóch etapach. W roku 2003 odsłonięto mury kościoła i skrzydła mnichów. Następnie, w roku 2006 przystąpiono do odsłaniania i analizy polichromii kapitularza. Badania zostały wykonane dzięki niezwykłej życzliwości i pomocy ks. Rektora, JanaAdamarczuka oraz uczniów Annus Propedeuticus Metropolitarnego Wyższego Seminarium Duchownego i Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego w Henrykowie, za co autorki składają serdeczne podziękowania. Do tej pory najobszerniejszą monografią historyczną opactwa henrykowskiego jest opracowanie Heinricha Griigera z 1978 r. [5]. Niektóre zawarte w nim daty zweryfikowano w pracy zbiorowej Monasticon Cisterciense Po-loniae z 1999 r. [14]. W pierwszym znaczącym opracowaniu architektury kościoła z początku XX w. Heinrich Lutsch przedstawił propozycje rekonstrukcji świątyni i datował ją na lata bezpośrednio po 1241 r. [10, s. 21-25]. W okresie międzywojennym Siegfried Bernhard odtworzył rzut prezbiterium z obejściem, ustalając czas budowy na lata 1260-1275 [1]. Mieczysław Gębarowicz [3, s. 1-84] od prezbiterium henrykowskiego wywodził rozplanowanie chóru katedry wrocławskiej. Dagobert Frey [2, s. 544-592] dostrzegał natomiast zależność tej budowli od kościoła opactwa w Citeaux, zapewne za pośrednictwem klasztorów niemieckich i - być może - macierzystego klasztoru w Lubiążu. Heinrich Tintelnot [18, s. 51-54] na podstawie analiz archiwalnych przedstawił po ostatniej wojnie propozycję rekonstrukcji prostokątnego prezbiterium kościoła, otoczonego obejściem z kaplicami. Nowe ustalenia przyniosły badania polskich historyków sztuki.

EN

Investigations of architecture in the Henryków monastery carried out in 2003-2006, first of all led to the localization of the mediaeval east wing of the enclosure. Relatively, most may be said about the cloister from the first terce of the 14lh century and the chapter house, most likely constructed at the same time. The flows of three vaults have been located on the wall between the cloister and the chapter house. A portal and two open-works at the sides were situated between them. The Henryków open-works may have resembled the Gothic solution in the magnificent chapter house of the German monastery in Maulbronn, from around 1320 - there the open-work is filled with tracery. Initial observations of the surviving polychromy fragments of two open-works in the chapter house of Henryków demonstrate the existence of several historical stratifications. Their range is delimited to five colours: white, black, greyish blue, yellow ochre and ferrous red. This layer is very thick and has the character of limestone whitewash. On both traceries the first historical coating is of a light red colouring, which evenly covers, with a thin layer, both the white joints and the brick surface. This layer which is especially visible where there are missing parts of later polychromy, covers fairly well aniWias a distinct thickness. The second red layer, visible locally is much darker, irregular, it is thin, as may be determined in small areas where the upper covering is missing. Other red layers may not be excluded. This may finally be determined in microscopic investigations. A successive yellow-red layer may be seen in many places.