Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Early Devonian sinistral shearing recorded by retrograde monazite-(Ce) in Oscar II Land, Svalbard

Ziemniak Grzegorz, Manecki Maciej, Jeanneret Pauline, Walczak Katarzyna, Kośmińska Karolina

Mineralogia

|

2022

|

Vol. 53, iss. 1

82--108

EN

The Southwestern Basement Province of Svalbard extends northward from Sørkapp Land in the south to Oscar II Land. In the north, the Müllerneset Formation characterized by polymetamorphosed Proterozoic sedimentary rocks crops out. In this study we used an integrated tectonic and petrochronological approach to gain an insight into the structural and metamorphic evolution of the unit and surrounding basement. The Müllerneset Formation consists of two separate tectonic blocks. NNW-SSE trending retrograde foliation is associated with mineral and stretching lineation and kinematic indicators consistent with left-lateral to oblique sinistral shearing in the western block. The eastern block is characterized by the opposite sense of shear that was overturned during the Eurekan event as evidenced by unconformably overlaying Carboniferous sedimentary rocks. Conventional geothermobarometry yields the prograde peak pressure metamorphic conditions of 6.6 - 7.1 kbar at 480 - 520°C followed by peak temperature at 5.1 - 5.9 kbar and 530 - 560°C. Subsequent retrograde greenschist facies overprint is related to left-lateral NNW-SSE trending shearing. Tiny monazite occurs within foliation or overgrows allanite-(Ce), thus is interpreted as growth along a retrograde path. Th-U-total Pb dating of monazite-(Ce) provided an early Caledonian age (ca. 450 Ma) and younger population of ca. 410 ± 8 Ma. This age is consistent with previously reported 40Ar/39Ar cooling ages (410 ± 2 Ma) of muscovite supporting a retrograde growth of monazite. Petrochronological evidence combined with structural observations suggests that the Müllerneset Formation has been tectonically exhumed in the Early Devonian due to the NNW-SSE trending left-lateral shearing. Coeval folding and thrusting in the remaining basement of Oscar II Land to the east indicate a transpressional regime of the deformation in the Early Devonian. Similarly oriented contemporaneous tectonic zones within the Southwestern Basement Province of Svalbard may account for the same set of shear zones dispersing the Ordovician subduction complexes along western Spitsbergen.

2

Wybrane atrakcje geoturystyczne Szkocji

Rudzka D.

Geoturystyka

|

2005

|

T. 2, nr 2

57-64

PL

Artykuł ma zwrócić uwagę na najciekawsze atrakcje geoturystyczne Szkocji i spopularyzować je na polskim rynku turystycznym. Przedstawione obiekty przyrody nieożywionej zawierają podstawowe informacje na temat budowy geologicznej tego obszaru. Na ich przykładach omówiono charakterystyczne cechy szkockiego krajobrazu, będącego wynikiem urozmaiconych i burzliwych dziejów geologicznych. Tekst ilustrują fotografie wykonane podczas wyprawy do Szkocji, której celem było poznanie jej najciekawszych atrakcji geoturystycznych

EN

The article introduces the most interesting geotouristic amienities of Scotland and intents to make them more popular among Polish tourists. Selected objects of abiotic nature provide basic information about geology of the country. The geotouristic objects are good examples to describe characteristic features of Scottish landscape which is a result of diversified geological history. The text is illustrated with photographs taken during an expedition to Scotland. Which aimed to visit the most interesting geological sites

3

The boundary zone of the East and West Sudetes on the 1:50 000 scale geological map of the Velké Vrbno, Staré Město and Śnieżnik Metamorphic Units

Don J., Skácel J., Gotowała R.

Geologia Sudetica

|

2003

|

Vol. 35

25-59

EN

The results of field investigations carried out by the authors were used together with existing Czech and Polish cartographic publications to compile a digital geological map (1:50 000) of the boundary zone of the East and West Sudetes. This map is supplemented with a text presenting a tectonic interpretation of the cartographic picture, preceded by a brief description of all 61 of the lithostratigraphic units of the area. Apart from this printed version, the map has also been published as a digital version on CD for the first time. The map covers an area of 1875 km2, in which three entire regional geological units occur: the Velké Vrbno dome and the Śnieżnik metamorphic unit, divided by the relatively narrow Staré Město paleorift zone, which is meridionally-stretched along a 55-kilometre long section. The Keprnik and the Vidnava domes, the Zábřeh crystalline unit, and the upper Cretaceous Nysa Kłodzka graben are all partially included in the map. The authors experienced major difficulties regarding the correlation of lithostratigraphic units to tectonic structures interpreted in a different way; this mainly concerned those lying on opposite sides of the international border. Thus the awareness exists that necessary, although sometimes arbitrary and subjective solutions may not be upheld by the results of future investigations. The digital version of the map should facilitate the supplementation of its contents and should enable a direct correction of the present picture in the course of such future investigations. The digital version is available on a CD-ROM at the Institute of Geological Sciences, Wrocław University

PL

Obserwacje polowe autorów oraz publikowane czeskie i polskie materiały kartograficzne posłużyły do zestawienia cyfrowej mapy geologicznej w skali 1 : 50 000 strefy granicznej Sudetów Wschodnich z Sudetami Zachodnimi. Uzupełnia ją tekstowa interpretacja tektoniczna uzyskanego obrazu kartograficznego, poprzedzona krótkim opisem wszystkich 61 wydzieleń litostratygraficznych. Oprócz prezentowanej wersji papierowej po raz pierwszy mapa publikowana jest również w formie cyfrowej na dysku CD. Obejmuje obszar 1875 km2 na którym występują w całości trzy regionalne jednostki geologiczne: kopuła Velkého Vrbna i metamorfik Śnieżnika, obie rozdzielone południkowo wydłużoną na odcinku ponad 55 kilometrowym stosunkowo wąską strefą paleoryftu Starého Města. Graniczące od wschodu i zachodu dalsze jednostki, czyli kopuła Keprnika i Vidnavy oraz strefa krystaliniku zabřeskiego i górnokredowy rów Nysy Kłodzkiej, ujęte zostały w częściach ograniczonych ramą mapy. Przedstawiony obszar obejmuje sudecki wycinek jednego z najważniejszych lineamentów podłoża krystalicznego nie tylko Sudetów, ale i środkowej Europy. Strefa wczesnopaleozoicznego paleoryftu Starého Města, wykorzystana następnie przez waryscyjski zespół nasunięć, stanowi północne przedłużenie nasunięcia moldanubskiego, oddzielającego Masyw Czeski od bloku Bruno-Vistulikum. Dalej ku północy przecina przedgórze sudeckie aż po okolice Wrocławia. Po obu stronach tego głębokiego i konsekwentnie odnawianego rozłamu występują jednostki różniące się rozwojem facjalno-strukturalnym. Na wschodzie pierwsza konsolidacja struktur nastąpiła przed wendem (~560 Ma), natomiast po stronie zachodniej na przełomie kambru z ordowikiem (~500 Ma). Ponowna bardzo silna przebudowa strefy granicznej tych jednostek połączona z intensywnymi procesami metamorfozy - ale szybko zanikającymi na zewnątrz zarówno ku wschodowi jak i ku zachodowi - miała miejsce podczas rozpoczętego w dewonie rozwoju waryscyjskiego łuku orogenicznego. Badany wycinek Sudetów wszedł wtedy w skład środkowoeuropejskiego progu krystalicznego, rozdzielającego internidy od eksternidów tego orogenu (Pożaryski 1992; Don 2000, 2002). Podobnie jak wzdłuż całego łuku, polaryzacja tektoniczna na jego wschodnim skrzydle - przecinającym pra-Sudety - skierowana była wyraźnie na zewnątrz, czyli na wschód. W tej konwencji badana strefa jest przedłużeniem niemieckiego odcinka środkowowaryscyjskiego progu krystalicznego, skręcającego wzdłuż Odry koło Wrocławia na południe w starą strefę rozłamową. Apogeum waryscyjskiej przebudowy tej strefy nastąpiło pod koniec wczesnego karbonu (~340 Ma). Autorzy mapy natrafili na znaczne trudności związane z korelacją wydzieleń litostratygraficznych różnie interpretowanych struktur tektonicznych, szczególnie po obu stronach granicy państw. Zdają sobie sprawę, iż konieczne niekiedy arbitralne i subiektywne rozwiązania nie zawsze zostaną w przyszłości potwierdzone. Wersja numeryczna opracowanej mapy w znacznym stopniu ułatwi wprowadzanie uzupełnień oraz bezpośrednią korektę obecnego obrazu w toku przyszłych badań. Równolegle z artykułem zawierajacym analogową wersję mapy przygotowana została jej numeryczna wersja (na poziomie szczegółowości skali 1:50 000), rozprowadzana na dysku CD. Informacja o warunkach nabycia w/w dysku dostępna jest pod adresem e-mail: romgot@ing.uni.wroc.pl. .

4

Pre-Late Devonian unconformity in the Kłodzko area excavated: a record of Eo-Variscan metamorphism and exhumation in the Sudetes

Kryza R., Mazur S., Aleksandrowski P.

Geologia Sudetica

|

1999

|

Vol. 32, nr 2

127-137

EN

The results of excavation works aimed at exposing the pre-Late Devonian unconformity in the vicinity of Kłodzko (Middle Sudetes, NE Bohemian Massif) are reported. The unconformity, first described by Bederke in 1924, provides important constraints on the timing of the exhumation of metamorphic complexes in the Sudetes. However, despite its importance, the unconformity is nowhere exposed at present (with the possible exception of the gabbro blocks at one locality - Mt.Wapnica in Dzikowiec), and has been inaccessible for direct observation for decades. Therefore, new excavation works were conceived and done to confirm the unconformity's existence and to describe details of the contact between the metamorphic basement and the Devonian sedimentary cover. Two localities, at Łączna and Gołogłowy, were selected for the excavation, based on detailed mapping and an EM31 conductivity survey. In both localities, four trenches, 2.5-3 m deep and up to 24 m long, were dug across the expected contact zone. Along the trenches in both sites the unconformity was excavated. At each site, the metamorphic rocks are in primary, sedimentary contact with the overlying basal sedimentary breccias and conglomerates. There is no evidence of tectonic disturbance at the contact. This angular unconformity must have formed during a relatively narrow time interval of c. 10-15 Ma, between the early Givetian and late Frasnian or Famennian. This timing is constrained by the late Frasnian?- to Famennian age of the limestones directly overlying the basal conglomerates and by the recently revised early Givetian age of a coralline fauna from the metamorphosed limestones of the Kłodzko Metamorphic Unit at Mały Bożków. The existence of this unconformity implies that at the turn of the Middle and Late Devonian times, freshly deformed and metamorphosed rocks were exhumed and onlapped by sediments of the Bardo sequence, which, eventually, became folded during latest Visean/Namurian times.