Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Bukowno as a summer recreational and forest estate and green town: a design concept, its implementation and a chance to revive an original design

Zawada-Pęgiel Katarzyna, Langer Piotr

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2022

|

T. 50

231--256

EN

The paper addresses the issue of industrial towns planned and built with consideration for local natural features and sustainable use of natural resources. The subject of the study is the mining town of Bukowno. The authors have adopted a case study and comparative analysis as the research method. The starting point is a comprehensive analysis of the main principles behind the creation of Bukowno as a centre integrating industrial, sanatorium, sports and leisure functions, designed by Józef Gałęzowski in the 1930s. The study is based on field research, analyses of source and cartographic materials and academic publications. The contemporary image of the town and the problems and threats concerning the most critical natural features reveal that the original design of Bukowno as an summer recreational and forest estate remains unrealized. Mining and processing activities are not conducive to the protection and proper exploitation of outstanding natural features, the Sztoła River in particular. The diagnosis of the existing problems prompts the search for a crystallized vision of town development that refers to and develops the original design. The research has resulted in an attempt to outline new principles for shaping the urban structure based on the assets of the local environment. The new original spatial and functional design, clearly inspired by the 1930s design, may provide a good foundation for the future development of Bukowno and the region.

PL

Artykuł podejmuje tematykę miast przemysłowych, planowanych i budowanych z uwzględnieniem lokalnych wartości przyrodniczych oraz ze zrównoważonym wykorzystaniem naturalnych zasobów środowiska. Przedmiotem badań jest Bukowno - miasto o funkcji górniczej położone na granicy regionu małopolskiego i górnośląskiego. Jako metodę badawczą przyjęto studium przypadku oraz analizę porównawczą. Punktem wyjścia do rozważań jest szeroka analiza głównych zasad tworzenia Bukowna jako ośrodka integrującego funkcję przemysłową oraz sanatoryjną i sportowo-rekreacyjną, budowanego według idei nakreślonej przez architekta Józefa Gałęzowskiego w latach 30. XX wieku. Pracę oparto na badaniach terenowych, a także analizie materiałów źródłowych i kartograficznych, publikacji naukowych na temat koncepcji ideowych oraz planów miast tworzonych w nurcie nowoczesnej urbanistyki przełomu XIX i XX wieku oraz XXI-wiecznej. Współczesny obraz miasta - jego formy i struktury - oraz analiza problemów i zagrożeń dotyczących najważniejszych elementów środowiska przyrodniczego prowadzą do wniosku, że pierwotna idea Bukowna jako osiedla letniskowo-leśnego pozostaje niezrealizowana. Przemysłowa działalność wydobywcza i przetwórcza, obecność rozległych obszarów pogórniczych i sposób ich rekultywacji nie sprzyjają ochronie i prawidłowemu wykorzystaniu ponadprzeciętnych walorów i wartości środowiska, w szczególności rzeki Sztoły i jej doliny. Diagnoza problemów stanu istniejącego skłania do poszukiwania skrystalizowanej wizji rozwoju miasta - z czytelnym nawiązaniem i rozwinięciem pierwotnej idei. W wyniku przeprowadzonych prac badawczych podjęto próbę nakreślenia nowych zasad kształtowania struktury miejskiej, opartych na wartościach lokalnego środowiska. Wydaje się, że autorska zasada przestrzenno-funkcjonalna, wyraźnie inspirowana pierwotną ideą, może stanowić dobrą podstawę przyszłego rozwoju Bukowna oraz powiązanych z nim obszarów zewnętrznych i całego regionu, w tym także innych ośrodków miejskich - Olkusza, Sławkowa i Bolesławia.

2

Soil Bioavailability of Cadmium, Lead, and Zinc in the Areas of Zn-Pb Ore Mining and Processing (Bukowno, Olkusz)

Kicińska Alicja, Smreczak Bożena, Jadczyszyn Jan

Journal of Ecological Engineering

|

2019

|

Vol. 20, nr 1

84--92

EN

The study was performed to determine the bioavailable amounts of cadmium, lead, and zinc in the soils contaminated over the years of Zn-Pb ore mining and processing near Olkusz, Poland, and to identify the environmental risk (RAC) associated with the occurrence of the most mobile forms of these metals in the soil. The authors analyzed the topsoil samples for the basic physical and chemical parameters, as well as for total metal content (by aqua regia extraction), and for percentage of 1 M HCl- and 1 M NH4NO3 – extractable fractions. The results were compared with the content of these metals in a common grass species, Agrostis capillaris. In the study region, the Cd, Pb, and Zn contents were (respectively, in mg∙kg-1): 0.5–33.5, 2–529, and 4–7877. This means that in more than 24%, 30%, and 38% of samples, respectively, the metal content exceeded the limits defined by the Polish Environment Minister’s Regulation of September 9, 2002, with nearly 24% of soil samples contaminated by all three metals. On the basis of the Environment Minister’s Regulation of September 1, 2016, which is currently in force, and using the allowed limits for subgroup IV (industrial land), set at 15 mg∙kg-1 for Cd, 600 mg∙kg-1 for Pb, and 2000 mg∙kg-1 for Zn, the analysis also found the excessive metal content in a considerable percentage of the topsoil samples (33%, 13%, and 38%, respectively). The content of the studied elements in a common grass species, Agrostis capillaris, was significantly higher than the so-called natural content. A strict association was found between the total Cd, Pb, and Zn content, and the potentially available 1 M HCl – extractable fraction. The environmental risk presented by the content of mobile Cd, Pb, and Zn forms, assessed in all the studied soil samples using Risk Assessment Codes (RAC), demonstrates very high environmental risk associated with Cd, high environmental risk connected with Zn, and moderate environmental risk related to Pb.

3

Budowa geologiczna oraz zmiany środowiska naturalnego wywołane przez górnictwo na terenie Bukowna

Wójcik A.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

z. 273

389-404

PL

Obszar badań charakteryzuje się bardzo skomplikowaną budową geologiczną. Duże jednostki geologiczne występujące w regionie (Górnośląskie Zagłębie Węglowe, monoklina śląsko-krakowska) są rozdzielone przez dużą i głęboką strefę uskokową (Rów Sławkowa). Długoletnia eksploatacja bogactw naturalnych istniejących na tym obszarze (triasowe rudy cynku i ołowiu, czwartorzędowe piaski podsadzkowe i formierskie) doprowadziła do ogromnych zmian w środowisku naturalnym. W wyniku ograniczania, a w końcu zamykania kopalń tereny te stopniowo odzyskują swoje naturalne właściwości, w tym także wartości turystyczne i rekreacyjne. Wśród niewielu obiektów przyrodniczych należy wymienić kilka miejsc, które specjalnie należy chronić w niezmienionej formie: np. dolina rzeki Sztoła i wzgórze Diabla Góra.

EN

Complicated geological structure characterise the area of research. Big geological units in this region (Upper Silesian Coal Basin, Cracow Monocline) are separated by big and deep fault zone (Sławków Trough). Exploitation of natural resources existing in this area (zinc and lead ores, quaternary formations of sand) has led to enormous changes in the environment. As a result of restricting and finally closing down mining (zinc ores and sand mines) the area gradually regains its natural as well as tourist and recreational value. There are also a few places in the town especially distinguished to preserve them in unchanged form. (i.e. Sztoła River Valley, Diabla Góra Hill).