Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Cadomian protolith ages of exotic mega blocks from Bugaj and Andrychów (Western outer Carpathians, Poland) and their palaeogeographic significance

Burda Jolanta, Woskowicz-Ślęzak Beata, Klötzli Urs, Gawęda Aleksandra

Geochronometria

|

2019

|

Vol. 46, no. 1

25--36

EN

This study presents the first zircon U-Pb LA-MC-ICP-MS ages and whole-rock Rb/Sr and Sm/Nd data from exotic blocks (Bugaj and Andrychów) from the Western Outer Carpathians (WOC) flysch. The CL images of the zircon crystals from both samples reveal typical magmatic textures characterized by a well-defined concentric and oscillatory growth zoning. A concordia age 580.1 ± 6.0 Ma of the zircons from the Bugaj sample is considered to represent the crystallization age of this granite. The zircon crystals from the Andrychów orthogneiss yield an age of 542 ± 21 Ma, interpreted as the uppermost Proterozoic, magmatic crystallization age of the granitoid protholith. The initial (at ca. 580 Ma) 87Sr/86Sr ratios of the Bugaj granitoids (0.72997 and 0.72874) are highly radiogenic, pointing to the assimilation of an older, possibly strongly Rb enriched source to the Bugaj melt. The Nd isotope systematics (εNd580 –1.4 and 0.4) also point to a significant contribution of such a distinct mantle source. On the basis of the sequence of magmatic events obtained from U-Pb zircon ages, we suggest that exotic mega blocks deposited to the WOC basins were related to the Brunovistulicum Terrane. They belong to the group of Vendian/Cambrian granitoids representing the latest, posttectonic expression of the Cadomian cycle.

2

Precambrian and Lower Paleozoic of the Brunovistulicum (eastern part of the Upper Silesian Block, southern Poland) : the state of the art

Jachowicz-Zdanowska M., Buła Z., Habryn R., Żaba J.

Geological Quarterly

|

2015

|

Vol. 59, No. 1

123--134

EN

The Precambrian basement and Lower Paleozoic (Cambrian–Ordovician) sedimentary cover in the eastern part of the Upper Silesian Block (Brunovistulicum), known only in boreholes, is presented, and their palaeogeographic, facies and palaeotectonic development is discussed. The former is characterized by a heterogeneous structure that consists of Archean-Lower Proterozoic and Neoproterozoic rocks of different lithologies and origins, and the latter is almost exclusively represented by marine, transitional and terrestrial siliciclastic rocks. In contrast to the neighbouring region of the western part of the Małopolska Block, the siliciclastic sedimentation took place during the Early and Middle Cambrian in this area, however, the Ordovician deposits were encountered in several boreholes and no Silurian rocks have been reported in the northern part of this region. The authors present the most probable model of sedimentation, tectonics and origin of the geological structure of the Lower Paleozoic sedimentary cover in the Upper Silesian Block, define research problems, and justify the need for new drillings. Based on the geological and structural analysis of the depth to the top surface of the Lower Paleozoic, they define the optimal location for three 1500 m deep boreholes to solve the basic research problems.

3

Cambrian phytoplankton of the Brunovistulicum : taxonomy and biostratigraphy

Jachowicz-Zdanowska M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2013

|

Vol. 28

1--150

EN

The paper presents the results of detailed palynological studies carried out on the Cambrian deposits of the Brunovistulicum, a characteristic regional unit distinguished in sub-Devonian geology in southern Poland and NE Czech Republic. The material studied consists of drillcore samples collected from 22 boreholes that have penetrated Cambrian in southern and north-eastern parts of the Upper Silesian Block (USB) and 3 boreholes located in the Moravia region (Czech Republic). Within those boreholes, complexes of lithologically differentiated clastic rocks have been encountered below Jurassic, and Lower or Middle Devonian deposits. The age of these sediments, apart from the Goczałkowice IG 1 profile, was determined only on the basis of palynological studies. Majority of the investigated rock samples yielded very rich usually well preserved microfloristic material that allowed to make taxonomic revisions of analysed acritarch associations. Five new genera, nineteen new species and eleven species new combinations are proposed. The new and revised taxa include mainly those that appear in the Cambrian Series 2 and forms characteristic for the Cambrian Series 3. These are the following important new genera as: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium and Turrisphaeridium. The taxonomic revision and systematic analysis of acritarch associations described from the Cambrian of Brunovistulicum allowed to establish the succession of microfloral assemblages. As a result of the present studies nine distinct regional assemblage acritarch zones have been recognised – BAMA I to BAMA IX, correlated with the Cambrian series: Terreneuvian, Series 2, and Series 3. The BAMA I – Pulvinosphaeridium antiquum–Pseudotasmanites and the BAMA II Asteridium tornatum–Comasphaeridium velvetum zones are distinguished in the oldest Cambrian deposits of the Brunovistulicum and are correlated with the Platysolenites Zone. Acritarch assemblages characteristic for the older one were documented in the Borzeta Formation in the eastern margin of the Upper Silesian Block. The acritarch association of the BAMA II constrains the biostratigraphic position of the Mogilany Member of Goczałkowice Formation in the USB area. The BAMA III–VI acritarch assemblage zones: Ichnosphaera flexuosa–Comasphaeridium molliculum, Skiagia–Eklundia campanula, Skiagia–Eklundia varia and Volkovia dentifera–Liepaina plana are recognised in the Goczałkowice Formation of both the Upper Silesian and Brno blocks and comprise deposits of Schmidtiellus, Holmia and Protolenus trilobite zones in the studied area. The BAMA VII to BAMA IX zones are correlated with Series 3 of the Cambrian System and were established in the Sosnowiec Formation known only from the Sosnowiec IG 1 borehole in the Upper Silesian Block area. The BAMA VII Ammonidium bellulum–Ammonidium notatum Zone is here correlated with trilobite Acadoparadoxides oelandicus Zone, while BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum and BAMA IX Adara alea–Multiplicisphaeridium llynense zones are regarded as equivalents of the Paradoxides paradoxissimus Zone. The present study indicates that the oldest Cambrian (Terreneuvian) sediments containing BAMAI Zone assemblages were deposited only in the eastern part of the Upper Silesian Block. Younger sediments, from the Terreneuvian and Series 2 with BAMA II–VI Zones assemblages were developing over much larger areas of the Upper Silesian and Brno blocks. Sediments of the Series 3 with BAMA VII–IX assemblages are known only from the northern part of the USB. The Furongian sediments, not yet found in the study area, potentially may occur in the northern part of the Block, where the Ordovician strata were found. Nevertheless, a reliable reconstruction of the Early Palaeozoic deposition within the Brunovistulicum still remains an open question, which can be solved only by new borehole data.

PL

W pracy przedstawiono wyniki szczegółowych badań palinologicznych wykonanych dla utworów kambryjskich rozpoznanych na obszarze Brunovistulicum, regionalnej jednostki tektonicznej położonej na południu Polski i w północno-wschodnich Czechach. Materiał do badań stanowiły próbki skał z 22 otworów wiertniczych zlokalizowanych w obszarze bloku górnośląskiego oraz z 3 wierceń wykonanych na Morawach (blok Brna). W wierceniach tych pod utworami jury, dewonu dolnego lub środkowego nawiercono zróżnicowane litologicznie kompleksy skał klastycznych, które poza jednym profilem - Goczałkowce IG 1 - pozbawione są przewodnich mikroskamieniałości, a ich kambryjski wiek został ustalony na podstawie badań palinologicznych. Uzyskany w trakcie badań bogaty i w większości dobrze zachowany materiał mikroflorystyczny umożliwił przeprowadzenie rewizji wielu taksonów akritarch, w tym wykreowania 5 nowych rodzajów oraz wyróżnienia 19 nowych gatunków i 11 nowych kombinacji gatunkowych. Nowe i rewidowane taksony to głównie gatunki występujące w utworach oddziału 2 i formy charakterystyczne dla oddziału 3 systemu kambryjskiego. Do najważniejszych należą następujące nowe przewodnie rodzaje: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium i Turrisphaeridium. Przeprowadzone analizy taksonomiczne zespołów akritarch udokumentowanych w utworach kambru Brunovistulicum pozwoliły na wyznaczenie w tym obszarze 9 regionalnych poziomów mikroflorystycznych - BAMA I do BAMA IX, które datują trzy kolejne oddziały kambru: terenew, oddział 2i3. Poziomy BAMA I Pulvinosphaeridium antiquum-Pseudotasmanites i BAMA II Asteridium tornatum-Comasphaeridium velvetum rozpoznano w najstarszych utworach kambru Brunovistulicum, gdzie zostały skorelowane z poziomem Platysolenites. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomu BAMA I stwierdzono w utworach formacji z Borzęty udokumentowanych we wschodniej brzeżnej części bloku górnośląskiego. Kolejna asocjacja BAMA II datuje wiek kompleksu skalnego wyróżnionego w obszarze bloku górnośląskiego jako ogniwo piaskowców skolitusowych z Mogilan formacji z Goczałkowic. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomów BAMA III-VI: Ichnosphaeraflexuosa-Comasphaeridium molliculum, Skiagia-Eklundia campanula, Skiagia-Eklundia varia i Volkovia dentifera-Liepaina plana, które korelowane są z poziomami Schmidtiellus, Holmia i Protolenus udokumentowano w osadach formacji z Goczałkowic, rozpoznanych w obszarach bloku górnośląskiego i bloku Brna. Utwory odddziału 3 kambru w analizowanym obszarze dokumentują trzy poziomy akritarchowe BAMA VII-IX, stwierdzone w osadach formacji z Sosnowca, udostępnionych otworem wiertniczym Sosnowiec IG 1 na bloku górnośląskim. Poziom BAMA VII Ammonidium bellulum-Ammonidium notatum należy wiązać z poziomem Acadoparadoxides oelandicus, natomiast dwa pozostałe poziomy BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum i BAMA IX Adara alea-Multiplicisphaeridium llynense z poziomem Paradoxidesparadoxissimus. Z przeprowadzonych badań wynika, że najstarsze osady kambryjskie - terenewu - zawierające zespoły BAMA I tworzyły się tylko w części wschodniej bloku górnośląskiego. Osady młodsze, terenewu i oddziału 2 z zespołami BAMA II-VI rozwijały się na znacznie większym obszarze bloku górnośląskiego i bloku Brna. Osady oddziału 3 z zespołami BAMA VII-IX tworzyły się w północnej części bloku górnośląskiego. Obecność osadów furongu w analizowanym obszarze jest wielce prawdopodobna, mogą one występować w północnej części bloku, tym bardziej, że zostały tam już udokumentowane utwory ordowiku. Wiarygodne i prawidłowe odtworzenie rozwoju sedymentacji osadów dolnopaleozoicznych na obszarze Brunovistulicum pozostaje zagadnieniem otwartym, które można rozwiązać jedynie za pomocą nowych otworów wiertniczych pozwalających na poznanie pełniejszych profili tych utworów.

4

Regionalizacja tektoniczna Polski-Polska południowa (blok górnośląski i blok małopolski)

Buła Z., Żaba J., Habryn R.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 10

912-920

EN

The attempt to divide the Upper Silesian Block and the Małopolska Block into tectonic units has been based on a general map at scale of 1:1000000, without Permian-Mesozoic and Cenozoic strata. Cartographic, general and monographic works regarding formation of Precambrian basement of both of the blocks have been discussed and presented, and data concerning development of sedimentation, tectonics, and structure of the Paleozoic cover of the blocks were the background for the suggested division. The Upper Silesian Block is a part of a larger unit determined as the Brunovistulicum, which together with the Brno Block are entirely located within the borders of the Czech Republic. The Brunovistulicum and the Małopolska Block vary in formation of Precambrian basement and covering Paleozoic formations, what proves different paleogeographical-facial and paleotectonic development. Current data do not allow determining their southern range, where both units are within the range of the orogeny of the Outer Carpathians and quite possibly in the range of the Inner Carpathians. The boundary of the Brunovistulicum and the Małopolska Block along the part between Lubliniec and Cracow and farther to the vicinity of Bochnia and Nowy Sącz is relatively well defined and documented. It is a narrow Cracow-Lubliniec fault zone, approximately 500 m wide, cutting and moving all rock series of the Precambrian and the Paleozoic. The fault zone of the Odra River probably forms its NW continuation. The following tectonic units have been distinguished in the Upper Silesian Block: 1) Moravian-Silesian Fold-and-Thrust Belt, 2) Upper Silesian Fold Zone, 3) Upper Silesian Trough, 4) Bielsko-Biała Dome, 5) Rzeszotary Horst, 6) Liplas Graben. There is only one tectonic unit distinguished in the Małopolska Block-Kielce Fold Belt, dipping towards NW-SE, along the NE boundary of the block. Paleozoic formations building the unit represent thrust fault structure. In this case, the Kielce Fold Belt significantly varies from the other parts of the Małopolska Block, where Paleozoic formations build numerous small block structures.

5

Late Proterozoic to Early Palaeozoic platform deposits of Southern Moravia (Czech Republic)

Mikuláš R., Gilíková H., Vavrdová M. M.

Geological Quarterly

|

2008

|

Vol. 52, No 4

335-335

EN

Integrated sedimentological and palaeontological study of borehole cores through plat orm siliciclastic deposits of the southernmost part of Brunovistulicum (S Moravia) shows convincing evidence for the Cambrian age of a considerable portion organic-walled microfossils of Late Proterozoic (Ediacaran) age have been found in a sample from the Menín-1 borehole. Thirty genera characteristic of the Ediacaran have been recognized. Part, though, of the siliciclastic succession of S Brunovistulicum is Devonian in age. The platform deposits studied are consid red to have the same source area but the degree of maturity of the Devonian clastics rocks is generally higher than that of the older strata. Facies analysis indicates a predominance of deltaic settings (braided and fan del tas); similar sedimentary environments are suggested for both the Ediacaran/Cambrian and Devonian successions.

6

Gdzie była płyta bałtycka we wczesnym kambrze ?

Nawrocki J.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 9

744-747

PL

Najnowsze dane paleomagnetyczne wskazują, że na przełomie wendu i kambru płyta bałtycka mogła znajdować się w strefie równikowej. Orogen późnokadomski może być częściowo wynikiem konwergencji płyty bałtyckiej i Gondwany. We wczesnym kambrze terrany Brunovistulikum i Małopolski ulokowane były w brzeżnej części obszaru objętego wcześniej orogenezą kadomską, w pobliżu dzisiejszej południowej krawędzi płyty bałtyckiej. Terrany te znajdowały się tam już od środkowego proterozoiku zajmując skraj rozwiniętego miedzy płytą amazońską a bałtycką pasa grenwilskiego. Za taką interpretacją przemawia grenwilski wiek detrytycznych cyrkonów z osadów kambru terranu małopolskiego. Nie można jednak definitywnie wykluczyć, że terrany te będąc fragmentem północnego obrzeżenia Gondwany zostały stamtąd oderwane w ciągu kambru. Obydwa rozwiązania implikują późniejszy wielkoskalowy transport tych jednostek wzdłuż SW krawędzi płyty bałtyckiej do obecnej ich pozycji. Terran małopolski odbył tę wędrówkę przed dewonem lub nawet przed środkowym ordowikiem, na co wskazują dane paleomagnetyczne.

EN

New Early Cambrian geographic reconstruction locates the Baltic plate in the equatorial position. The late Cadomian orogen, developed between present eastern and southern margin of Baltic plate andNW margin ofGondwana, could be partly considered as a result of convergence of these plates. In the Early Cambrian the Małopolska and Brunovistulian terranes were located in the area of Cadomides, close to the present southern margin of Baltica. The Grenwilian ages of detrital zircons from the Małopolska terrane indicate that it could have been located there in the Middle Proterozoic as well. It is not be to excluded, however, that Małopolska and Brunovistulian terranes coupled the southern margin of Baltic plate in the Cambrian time after derivation from the northern margin of Gondwana. For both solutions the subsequent dextral tectonic transport of these units along the Baltic margin is required. The Małopolska terrane was moved into present position before the Devonian or even before the Middle Ordovician.