Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Always a matter of style? The question of proper architectural vocabulary in castle renovations from the 1890s to the 2020s in Bohemia and Moravia

Horáček Martin

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 18

35--59

EN

This study addresses castle renovations from the turn of the twentieth century up until the present, focusing on their stylistic aspect. Although castles (both ruined and inhabited) have been considered prominent subjects of heritage conservation since the beginning of the conservation movement, they require architectural additions to further their integration into contemporary life, even if a strictly conservationist approach is applied. In contrast to nineteenth-century European attitude to conservation, the twentieth- and twenty-first-century conservation professionals mostly recommend that the new elements comply with the preserved composition or scale, leaving the question of their style (i.e. a coherent architectural vocabulary) open. The study examines selected Czech examples that feature a substantial newly-added layer (Gothic in Bouzov, the 1890s–1900s; Art Nouveau and Art Deco in Nové Město nad Metují, the 1910s–1920s; Classical in Prague Castle, the 1920s–1950s; Technocratic in Lipnice, the 1970s–1980s; Romantic in Častolovice, the 1990s; Minimalist in Helfštýn, the 2010s). Drawing on these examples, the analysis raises the following questions: how should new additions relate to the authenticity and integrity of the renovated monuments and what variables influence this relationship? Should conservation authorities regulate the vocabulary of modern interventions?

PL

Niniejsze opracowanie dotyczy renowacji zamków od przełomu XX i XXI wieku do chwili obecnej, koncentrując się na ich aspekcie stylistycznym. Chociaż zamki (zarówno zrujnowane, jak i zamieszkane) były uważane za ważne przedmioty ochrony dziedzictwa od początku ruchu konserwatorskiego, wymagają one uzupełnień architektonicznych w celu dalszego przystosowywania obiektów do współczesnych warunków, nawet przy zastosowaniu podejścia ściśle konserwatorskiego. W przeciwieństwie do dziewiętnastowiecznego europejskiego podejścia do konserwacji, specjaliści od konserwacji z XX i XXI wieku zalecają głównie, aby nowe elementy były zgodne z zachowaną kompozycją lub skalą, pozostawiając otwartą kwestię ich stylu (tj. spójnej terminologii architektonicznej). Studium analizuje wybrane czeskie przykłady, które zawierają wyraźną, nowo dodaną warstwę (gotyk w Bouzovie, lata 90. i 100. XIX wieku; secesja i art deco w Nowym Mieście nad Metują, lata 10. i 20. XX wieku; klasycyzm na Zamku Praskim, lata 20. i 50. XX wieku; technokratyzm w Lipnicy, lata 70. i 80. XX wieku; romantyzm w Častolovicach, lata 90. XX wieku; minimalizm w Helfštýnie, lata 2010.) Opierając się na tych przykładach, analiza stawia następujące pytania: w jaki sposób nowe dodatki powinny odnosić się do autentyczności i integralności odnowionych zabytków i jakie zmienne wpływają na tę relację? Czy władze konserwatorskie powinny regulować terminologię współczesnych interwencji?

2

The monastic rule versus the colors of Polish and Bohemian Cistercian architecture in the 12th and 15 th centuries

Łużyniecka Ewa, Charvátová Kateřina

Architectus

|

2023

|

Nr 2 (74)

3--20

EN

The aim of the article is to show the relationship between the monastic rule and the color scheme of Cistercian buildings in the current territories of Poland and the Czech Republic in the 12th–15th centuries. In the research, which constitutes the basis of the study, the following methods were used: stratigraphic and architectural in situ as well as historical, analytical and comparative. The Cistercian monastic rule recommended formal asceticism and so it was forbidden to make colorful paintings, floors, and stained glass windows. As a result of the research, three periods in the color transformation of Cistercian architecture have been distinguished. The first period (end of the 12th century – 1st half of the 13th century) was characterized by partial compliance with the aforementioned rules. The second period, which took place in the 2nd half of the 13th century, was the beginning of a departure from formal asceticism. In the third period (14th and 15th centuries), there was a decisive departure from the original monastic rule. At that time, the color scheme depended on the financial condition of the order, the level of the painting abilities and the imagination of creators. The monastic rule fell into oblivion.

PL

Celem artykułu jest ukazanie powiązania reguły zakonnej z kolorystyką budowli cysterskich na terenie obecnej Polski i Czech. Przedmiot opracowania stanowi kolorystyka elewacji oraz wnętrz kościołów i klasztorów z XII–XV w., z których część została odkryta przez autorki artykułu, część ujawniono podczas innych prac konserwatorskich. W badaniach, będących podstawą opracowania, zastosowano metody: stratygraficzno-architektoniczną in situ oraz historyczno-analityczne i porównawcze. W regule zakonnej cystersów zalecano ascezę formalną i zabraniano wykonywania barwnych malowideł, posadzek i witraży. Pierwszy okres (koniec XII–1. połowa XIII w.) charakteryzował się częściowym przestrzeganiem wspomnianych zasad. Drugi okres przypadający na drugą połowę XIII w. był początkiem odchodzenia od ascezy formalnej. W trzecim okresie (XIV–XV w.) zaczęto w sposób zdecydowany odchodzić od pierwotnej reguły zakonnej. W tym czasie elewacje klasztorów zdobiono niekiedy polichromiami, a we wnętrzach wybrane ściany pokrywano malowidłami figuralnymi o często kontrastowych zestawieniach barwnych. Wystrój kolorystyczny zależał wówczas od kondycji finansowej zakonu, poziomu warsztatu malarskiego i wyobraźni twórców. Reguła zakonna odeszła w zapomnienie.

3

Marble from Neolithic quarries at the Bílý Kámen Hill near Sázava (Central Bohemia, Czech Republic) and its petrographic-geochemical characterization

Přichystal Antonín, Burgert Pavel, Gadas Petr

Geological Quarterly

|

2019

|

Vol. 63, No. 4

811--821

EN

The longest known prehistoric quarries for non-siliceous (non-flint) rocks in continental Europe were discovered on the Bílý Kámen Hill in central Bohemia (Czech Republic) already in the period between the World Wars. Due to post-war events, this has been all but forgotten, and awareness of this important locality still exists only in the local research community. Its research potential has not yet been exhausted. The article presents the first exact mineralogical and geochemical characteristics of the raw material extracted in these prehistoric quarries. The raw material is fundamentally different from some of the marble artefacts from nearby workshops. The aim of this research is to create a solid foundation for the future detailed study of prehistoric artefacts made from marble and to review the deep-rooted idea of their distribution within the oldest agricultural communities in Central Europe.

4

Forgotten artworks by Johann Christoph Lischka. The conservator’s examination of the baroque paintings

Kłoda E.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 53

16--30

EN

The article presents the results of the technical art historical research conducted on paintings ascribed to the Silesian artist Johann Christoph Lischka (ca. 1650–1712). It tackles the question of the painting techniques, the characteristics of the painter’s manner, and the authenticity of the works of art. It comprises the traditional methods of the art history with research into the materiality of the paintings. During the research, seven paintings were chosen for the investigation. They come from different periods of Lischka’s life and the majority of them were forgotten or discredited as copies of the originals. The four paintings from Czech Republic Saint Joseph, Saint Mary of Egypt, Saint Charles Borromeo and Lamentation of Christ were commissioned by the religious Orders in Bohemia in 1690/1710. The three paintings from Silesia (Lamentation of Christ, Discovery of the True Cross, Angel) were produced after 1708, when Lischka was in charge of his step-father Michael Willmann’s workshop in Lubiąż. The paintings served as the basis for the analysis of Lischka’s painting technique and the later changes in the painting layers. Moreover, the technical art historical study enabled the comparative analysis of the painting techniques used by Lischka and Willmann in search of the factors distinguishing the artists’ works.

PL

W artykule prezentowane są wyniki analiz fizykochemicznych wykonanych na polskich i czeskich obrazach przypisywanych śląskiemu malarzowi Johannowi Christophowi Lischce (ok. 1650–1712). Dzięki przeprowadzonym badaniom możliwe stało się opisanie stosowanej przez artystę techniki i maniery malarskiej oraz weryfi kacja atrybucji wybranych dzieł. Opracowanie łączy tradycyjne metody analizy historycznej, ikonografi cznej i stylistycznej z badaniami konserwatorskimi materialnego tworzywa obrazów. Do badań wytypowano siedem obrazów, które pochodzą z różnych etapów twórczości Lischki i są większości nieznane lub uważane za słabe kopie nieistniejących już realizacji malarza. Cztery obrazy z Czech (Święty Józef, Św. Maria Egipska, Św. Karol Boromeusz i Opłakiwanie Chrystusa) zostały zamówione przez czeskie środowiska zakonne w ostatniej dekadzie XVII i pierwszej dekadzie XVIII wieku. Trzy obrazy ze Śląska (Opłakiwanie Chrystusa, Znalezienie Krzyża Świętego i Anioł) pochodzą z lat 1708–1712, kiedy Lischka kierował lubiąskim warszatatem swojego ojczyma Michaela Willmanna. Obrazy stały się postawą do analizy techniki malarskiej Lischki oraz historii konserwacji i renowacji jego dzieł. Co więcej, analiza fi zykochemiczna umożliwiła porównanie technik malarskich używanych przez malarza i jego ojczyma Willmanna w poszukiwaniu obiektywnego narzędzia pozwalającego rozróżnić dzieła ucznia i mistrza.

5

Nurt narodowy w architekturze wybranych krajów Europy Środkowo-Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku

Pszczółkowski M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 2

23--50

PL

Nurt narodowy, będący charakterystycznym zjawiskiem w architekturze przełomu XIX i XX wieku miał dla narodów pozbawionych własnej państwowości szczególne znaczenie w Europie Środkowo-Wschodniej. Stał się sposobem na podtrzymanie kultury i tożsamości narodowej. Koncepcje architektury tego czasu różniły się inspiracjami, a zatem i formą architektoniczną, która wynikała z indywidualnej historii każdego z narodów, z kolei wspólne podłoże ideowe powodowało, że zaangażowani w te działania architekci niezależnie dochodzili do zbliżonych pod względem formalnym rozwiązań. Można w związku z tym wyróżnić dwa podstawowe wątki. Pierwszy – wątek mitologiczny (legendarny) szukający inspiracji w czasach przedchrześcijańskich, prehistorycznych czy starożytnych, drugi – wątek ludowy oparty na odkrywanym i badanym folklorze, łączonym z aktualną w tym czasie secesją. Formy narodowe przybierały nieraz postać antagonistyczną w stosunku do form dawnych, stosowanych przez dominujące kiedyś narody.Poszczególne wątki zazwyczaj współistniały i wzajemnie się splatały.

EN

National trends as characteristic phenomena in the architecture at the turn of the 19th and the 20th century, were of special importance for the nations deprived of the sovereignty in the East-Central Europe as a way to support the national identity. Individual ideas varied in terms of inspirations and architectural forms as they resulted from the individual experiences of the nations. On the other hand, common ideological ground was the reason for which architects involved in these activities came up with similar formal solutions. Therefore, we can distinguish two basic themes. The first, mythological (legendary) one looked for inspiration in pre-Christian, prehistoric or ancient times. The second, folk one, was based on folklore, not entirely discovered and examined. It was common to combine folklore with the up-to-date art nouveau. Sometimes, the national forms appeared as antagonistic towards those applied by the dominant nations. Taking inspirations from the areas under foreign rule, considered as the cradle of the nation was also a popular tendency. The individual motifs often coexisted and interspersed each other.

6

Maps with Geological Content

Planka L.

Inżynieria Mineralna

|

2014

|

R. 15, nr 1

23--29

EN

The article presents a brief history of the national thematic maps with geological topics in the European context. Despite considerable character and Information fullness of these works and their difficult readability, they represent in every historical phase leading cartographic products, which are awarded by appropriate social valuation. New technological trends in geological mapping and cartographic presentation of the results, at present almost exclusively in the digital environment of the Internet, also uses the Czech Geological Survey in creating thematic state map series. Valuable map works with the geological theme, however, are also part of comprehensive national atlases, such as the Atlas Landscape of the Czech Republic.

PL

Artykuł przedstawia krótką historię krajowych map tematycznych zawierających aspekty geologiczne w kontekście europejskim. Mimo znaczącego charakteru i ilości informacji tych prac oraz problemów związanych z ich odczytaniem, stanowią one na każdym etapie historycznym wiodące produkty kartograficzne, które są nagradzane. Nowe trendy technologiczne w kartografii geologicznej i kartograficznej prezentacji wyników, obecnie niemal wyłącznie w środowisku cyfrowym w internecie, również korzystają Czeskich Badań Geologicznych podczas procesu tworzenia map tematycznych. Wartościowe mapy skupiające się na geologii są również częścią atlasów krajowych takich jak choćby Atlas Krajobrazowy Republiki Czeskiej.

7

The role of Czech mathematicians in the Balkans (1850‒1900)

Bečvářová M.

Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe

|

2014

|

R. 111, z. 1-NP

37--57

EN

From 1860s, the number of mathematicians, teachers and authors of monographs, textbooks and papers in Bohemia increased noticeably. This was due to the improvement of education and the emergence of societies. During 1870s and 1880s many candidates for teaching mathematics and physics were without regular position and income. Some of them went abroad (especially to the Balkans) where they obtained better posts and started to play important roles in the development of "national" mathematics and mathematical education. The article describes this remarkable phenomenon from the history of the Czech mathematical community and analyzes its influence on other national communities.

PL

Od lat 60. XIX w. w Czechach wyraźnie wzrosła liczba matematyków, nauczycieli matematyki, autorów monografii, podręczników i artykułów. Było to spowodowane rozwojem matematycznej edukacji i powstaniem towarzystw. W latach 70. i 80. XIX w. wielu czeskich kandydatów na nauczycieli matematyki i fizyki w szkołach średnich nie miało stałej posady i dochodów. Część z nich udawała się za granicę (szczególnie na Bałkany), gdzie zajmowali lepsze stanowiska i znacząco przyczynili się do rozwoju "narodowej" matematyki i edukacji matematycznej. Artykuł prezentuje ten niezwykły fenomen w historii czeskiego środowiska matematycznego i poddaje analizie jego wpływ na inne społeczności narodowe.

8

Pozemková držba českých cisterciáckých klášterů 1142–1420

Charvátová K.

Architectus

|

2013

|

Nr 3(35)

3--16

PL

Praca dotyczy posiadłości ziemskich czeskich klasztorów cysterskich w średniowieczu, od ich początku do czasów wojen husyckich, które zupełnie zmieniły sytuację własności czeskich zakonów. Między 1142 a 1357 w królestwie Czech ufundowano dziesięć opactw białych mnichów. W tym kontekście nader ważne okazują się ramy czasowe powstawania indywidualnych domów klasztornych w relacji do głównych średniowiecznych przeobrażeń krajobrazowych (karczowanie) i działalności kultywacyjnej. W Czechach, proces ten, który znacznie zmienił krajobraz księstwa i późniejszego królestwa, nastąpił pomiędzy ostatnimi dziesięcioleciami XII a pierwszymi XIV w. Założenie najwcześniejszych opactw wyprzedziło Pozemková držba českých cisterciáckých klášterů 1142–1420 /Landed property of the Cistercian houses of Bohemia 1142–1420 15 ten wzrost aktywności, ale większość cysterskich klasztorów stanowiła, w taki czy inny sposób, jej integralny komponent. Tylko najpóźniej powstałe cenobium białych mnichów wyłoniło się po zakończeniu tego intensywnego procesu osiedlania się. Dwunastowieczne darowizny dla opactw cysterskich bez wątpienia nie pokrywały ekonomicznych potrzeb klasztorów. Wszystkie fundacje opierały się nie na gospodarstwach uprawianych pracą ręczną beneficjentów zakonu, ale na pobieraniu dochodów poszczególnych wsi. To dotyczyło nawet najwcześniejszych fundacji, które powstawały za życia Bernarda z Clairvaux. Przykład darowizn dla opactw jasno wskazuje, do jakiego stopnia zwyczaje i przyzwyczajenia kraju goszczącego formacje zakonu wpływały na materialne środki nowych fundacji. Zakonnicy cysterscy otrzymywali taką samą materialną pomoc jak inne kościelne instytucje w Czechach, a nie takie, jakimi cieszyły się zakony w Europie Zachodniej. W XIII w. nastąpił znaczny wzrost własności ziemskiej wszystkich klasztorów, większy niż ten z wcześniejszych i późniejszych epok. Choć rozwój poszczególnych klasztornych posiadłości ziemskich trwał aż do wojen husyckich, wszystkie regularne domy musiały poradzić sobie z kryzysem gospodarczym, który rozpoczął się na początku lat 40. XIV w., a szczyt osiągnął na początku kolejnego stulecia. W latach 20. XV w. większość klasztorów cysterskich Czech została podbita przez husytów i stanęła w płomieniach. Po sekularyzacji pozbawiono cystersów większości z ich własności ziemskich i dzierżaw.

EN

This is a paper on landed property of Bohemian monasteries of the Cistercian order in the Middle Ages, from their beginnings up to the epoch of the Hussite wars which completely changed the property situation of the Bohemian houses. Between 1142 and 1357, the kingdom of Bohemia saw the foundation of ten abbeys of the white monks. In view of the emergence and development of monastic landholdings, a major role apparently fell to the chronological range of establishment of individual houses in relation to the main phase of medieval landscape-assarting and -cultivation activities. In Bohemia, this process, which substantially changed the landscapes of the duchy and later kingdom, was situated between the last decades of the 12th and the fi rst decades of the 14th century. Foundations of the earliest houses of the Order preceded this upsurge of activities, but most of the Cistercian abbeys constituted, in one way or another, its integral component. Only the very latest house of the white monks emerged after the termination of this intensive settlement process, which, in the course of the “long 13th century”, covered the entire Bohemia. 12th-century donations to Cistercian abbeys show beyond all doubt that in terms of the property transferred to them, they fell short of complying with economic demands of the Order. All the foundations were based not on landholdings cultivated by manual labour of the monastery incumbents, but on the perception of revenues from singular villages. This related even to the earliest foundations of the Order which sprang up in the lifetime of Bernard of Clairvaux. The example of donations to the abbeys shows clearly to what extent the customs and habits of the land hosting the Order establishments infl uenced the material sustenance of the new foundations. Cistercian monks received the same kind of material support as other ecclesiastical institutions of Bohemia, not that enjoyed by the Order houses in western Europe. The 13th century saw a considerable growth of the extent of landed property of all monasteries, surpassing in its scale that of the earlier and later epochs. Though the expansion of particular monastic landholdings continued until the Hussite wars, all regular houses had to cope with an economic crisis beginning in the forties of 14th century, and climaxing at the beginning of 15th century. During the twenties of the 15th century, most of the Cistercian monasteries of Bohemia were conquered by the Hussites and went up in fl ames. The following secularization, acknowledged by king Sigismund mostly in 1420 and 1421, and confi rmed in writing in 1436–1437, deprived the Cistercians of most of their possessions, leasing them but tiny vestiges of their former landholdings.

9

Rezydencje rodzin arystokratycznych w Czechach i na Morawach ok. 1600-1700 oraz ich willowa geneza

Baranowski A. J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 2

53-67

PL

Typ willi położonej w ogrodach obok zamku, na terenach Czech zapoczątkował cesarz Ferdynanda I w postaci praskiego Belwederu. Około połowy XVI wieku, gdy są wznoszone habsburskie wille zwane po czesku letohradki, siedziba otwarta pozbawiona cech obronności była wówczas w Czechach rzadkością, np, willa Wilhelma Rožberka w Kratochwil. W drugiej połowie XVII w. wykształcony w Rzymie malarz i architekt francuskiego pochodzenia Jean Battiste Mathey dla hrabiego Wacłava Šternberka, wzniósł podmiejską rezydencję willową w Troi koło Pragi przypominającą willę Pamphili w Rzymie. Około 1700 roku grono wybitnych architektów, skierowali architekturę rezydencji w kierunku baroku najprzód rzymskiego kręgu Carla Fontany, a później francuskiego czasów Ludwika XIV. Powstały wówczas willowe budowle w Buchlovicach i w Slavkowie na Morawach, których autorem był Domenico Martinelli. Rezydencje o charakterze willi suburbana czy willi rustica jakie wypracowała sztuka włoska w okresie renesansu nie były identyczne na terenach Europy Środkowej. W epoce dominacji rodów arystokratycznych w Czechach i na Morawach, willa najczęściej wyłania się jako pochodna sztuki pałacowej. W krajach włoskich willa surbarana czy rustica była dopełnieniem rezydencji miejskiej, podczas gdy w krajach Europy Środkowej w takim charakterze występowała tylko wśród elit zafascynowanych kulturą i sztuką włoską.

EN

The trend of placing a villa in the gardens by the castle in the Czech lands was started by Emperor Ferdinand I when he commissioned the building of Prague’s Belvedere. Around the middle of the XVI century, when the Habsburg villas known in Czech as letohradki were being built, an open residence with no defensive features, for example the villa in Kratochvile built by Wilhelm Rožnberk, was rare at this time in the Czech lands. In the second half of the XVII century, Jean Baptiste Mathey, a Frenchman trained as a painter and architect in Rome, was commissioned by aristocrats such as Vaclav Sternberk, for whom he built the suburban Troja castle near to Prague, a building clearly influenced by the Villa Pamphilli in Rome. Around 1700, a circle of distinguished architects directed residential architecture in the direction of the baroque, inspired first by the Roman school of Carlo Fontana and later towards the French school in the times of Ludwig XIV. Domenico Martinelli built enchanting villas in Buchlovice and Slavkov in Moravia. The architectural models of the villa suburbana or villa rustica, which were created by Italian art during the Renaissance, cannot simply be transferred without qualification to the territories of Central Europe. In the époque of the dominance of aristocratic families in Bohemia and Moravia, the villa is most frequently a derivative of the palace art. In Italian principalities, the villa suburbana and rustica served as a complement to the main city residence, whereas in Central Europe the villa in such a character was limited to the elite fascinated by Italian art and culture.

10

A new serpulid, Placostegus velimensis sp. nov., from the Lower Turonian of the Bohemian Cretaceous Basin

Jager M., Koci T.

Acta Geologica Polonica

|

2007

|

Vol. 57, no. 1

89-96

EN

A new species of serpulid tube worm, Placostegus velimensis sp. nov., is described from the Lower Turonian of the Bohemian Cretaceous Basin. It differs from other species of the genus Placostegus in its relatively large size and quadrangular cross-section.

11

Low-hafnium zircon from alluvial and colluvial placeres of northern Bohemia: composition and possible sorces

Ulrych J., Her P.

Geologia Sudetica

|

1999

|

Vol. 32, nr 2

139-146

EN

Low-hafnium zircon is, together with pyrope, sapphire and magnesian ferri-ilmenite, a widespread heavy mineral in three historical placers of precious stones in N Bohemia. The chemical compositions of zircon from all three localities (Třebenice area, Jizerská louka Meadow, Sýkoří důl Valley) are appreciably similar. Zircon forms large, 1 to 7 mm long homogeneous or oscillatory zoned crystals, generally low in Hf (0.45-1.27; aver. 0.77 wt.% HfO2), Y, REE, U, Th and Ca. The genetic association of this zircon with nepheline syenite or pegmatite is doubtful as zircon from this rock found in xenoliths in a nearby alkali basalt pipe breccia from Košťálov Hill represents the Hf-rich type (1.57-1.97; aver. 1.73 wt.% HfO2). Consequently, low-hafnium zircon most probably originated from unknown coarse-grained products of early magmatic crystallisation of an alkali basalt magma forming explosive pipe breccias.