Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Inventory materials of wooden country houses in Soce village, Narew municipality

Godlewska Aneta, Ignatowicz Magdalena, Łapińska Halina

Architecturae et Artibus

|

2022

|

Vol. 14, no. 4

21--36

EN

The paper presents material collected during field research and inventory of old village houses from the village of Soce in the municipality of Narew. Its purpose was to collect architectural-ethnographic information about buildings important in terms of cultural values. They were described in the article in order to document the disappearing local heritage and to supplement the research and inventory of documentary resources. Drawings of plans, sections and facades of the buildings and their furnishings were prepared as well.

PL

W pracy zaprezentowano materiał zgromadzony podczas badań terenowych i inwentaryzacji starych domów wiejskich ze wsi Soce w gminie Narew. Celem było zebranie informacji architektoniczno-etnograficznych o budynkach cennych pod względem wartości kulturowych. Opisano je w artykule, aby udokumentować zanikające lokalne dziedzictwo oraz by uzupełnić badania i inwentaryzacyjne zasoby dokumentacyjne. Opracowano rysunki rzutów, przekrojów i elewacji budynków oraz ich wyposażenia.

2

Przyczynek do badań dawnej kultury architektonicznej wsi Dolistowo

Świerzbińska Joanna, Szewczyk Jarosław

Architecturae et Artibus

|

2020

|

Vol. 12, no. 2

29--54

PL

Przedstawiono wyniki architektonicznych badań terenowych z 2019 roku w dolinie Biebrzy, ze szczególnym uwzględnieniem wsi Dolistowo Stare w gminie Jaświły. Tematem badań był stan zachowania miejscowej architektury wernakularnej, rodzimej, przedmodernistycznej (w sensie zaistnienia jeszcze przed ideowym przełomem właściwym temu stylowi), postrzeganej jako lokalne dziedzictwo kulturowe. Celem badań było też wskazanie miejsc, obiektów i zjawisk godnych dalszej przyszłej uwagi naukowej.

EN

Results of field survey and preliminary architectural research in villages of Biebrza Valley, with special focus on Dolistowo Stare, Jaświły commune, N-E Poland, are displayed in order to examine and to document local vernacular architectural heritage. The general objective of the paper is to define needs for future research in the region, by pointing places and phenomena that are worthy of detailed examination.

3

Tradycyjne zdobnictwo starych domów okolic wsi Kaniuki we wspomnieniach ludowego rzeźbiarza Włodzimierza Naumiuka

Naumiuk-Jakuc Anna

Architecturae et Artibus

|

2019

|

Vol. 11, no. 1

30--39

PL

Pozyskano wspomnienia Włodzimierza Naumiuka, 84-letniego ludowego artysty i rzemieślnika ze wsi Kaniuki na Białostocczyźnie, dotyczące jego wiedzy na temat zjawiska architektoniczno-kulturowego, w którym osobiście uczestniczył, mianowicie powstawania drewnianej deskowej ornamentyki domów wiejskich. Uwzględniono, zaprezentowano i poddano ocenie te aspekty badanego zjawiska, które poznano dzięki wspomnieniom Włodzimierza Naumiuka, a które wykraczają poza dotychczasową wiedzę z literatury przedmiotu. W szczególności wykazano zaskakująco silny wpływ preferencji mieszkańców wsi (klientów rozmówcy) na tematykę zdobnictwa domów i dokonano ogólnej periodyzacji mody zdobniczej.

EN

Based on personal reminiscences achieved from Włodzimierz Naumiuk, a 84-year old folk artist and craft master from Kaniuki in the region of Białystok, N-E Poland, vernacular plank-made ornaments of old country houses in the vicinity of Kaniuki have been assessed as a local cultural heritage, in order to supplement the existing literature knowledge about the subject of local plank-made architectural ornamentation as a cultural phenomenon. In particular, basic time periods of that phenomenon have been recognized and assessed, and inhabitants’ preferences were pointed as essential part of artistclient dialogue that had influenced the themes of timber ornamentation of country houses.

4

Inventory photographs and drawings of an old farmhouse (built ca. 1922) in Ostra Gora, Korycin Commune, Bialystok Region, N-E Poland

Brzozowska Paula M., Cwalińska Marzena, Szewczyk Jarosław

Architecturae et Artibus

|

2019

|

Vol. 11, no. 3

21--41

EN

The objective of the paper is to contribute to the knowledge of vernacular architecture in N-E Poland, especially concerning interiors of country houses in the region of Białystok. The apparent abundance of previously published contributive works, relevant to the subject matter, is elusive, as this subject has not been studied exhaustively yet. In particular, both the diversity of interior arrangements and their accumulative nature still seem very promising research issues. In this article, inventory illustrations of a timber house dated 1922 in Ostra Góra, Korycin commune, N-E Poland, are presented to the public, with the aim to record and preserve the relevant cultural heritage information. Since its erection, the interior of the surveyed house has been accumulating pieces of furniture, different equipment items and various adornments that have eventually amounted to a unique conglomeration, an amalgam of things, forms and patterns. Surprisingly, the final aesthetics of the interior have proven complex but quite uniform, being the astonishing result of old aesthetics, lore and patterns supported by new technologies. The conclusion has been drawn that one of the distinctive features of the region of Białystok is the cumulative nature of its country houses whose interiors can be perceived as a sort of a legacy transcript of great cultural value.

PL

Artykuł ma w zamierzeniu autorów być wkładem w poznanie i dokumentowanie wernakularnej architektury wiejskiej północno-wschodniej Polski, a w szczególności Białostocczyzny. Ten ogólny kierunek badawczy, mimo wielokrotnego przywoływania w szeregu publikacji naukowych, stanowi zagadnienie dalekie od wyczerpania, co poniekąd wynika ze specyfiki ludowej kultury materialnej regionu (w szczególności wiejskiego budownictwa i wystroju wnętrz mieszkalnych), mianowicie jej różnorodności i akumulatywności. Przykładem akumulatywności jest tytułowy, omawiany tu budynek, czyli drewniany dom we wsi Ostra Góra w gminie Korycin, wzniesiony w 1922 roku. Od tego czasu stale nawarstwiały się w nim, zwłaszcza w jego wnętrzu, estetyki właściwe kolejnym upływającym dekadom, a wraz z nimi wnętrze domu akumulowało wzory ornamentalne, elementy wyposażenia i umeblowania, itp. Oczekiwać można byłoby więc wizualnego chaosu, tymczasem wnętrze badanego domu wydaje się estetycznie spójne i dojrzałe (więc tym bardziej interesujące jako wytwór ludowego rozumienia przestrzeni), co zresztą ukazano tu na wybranych ilustracjach dokumentacyjnych: fotografiach i rysunkach inwentaryzacyjnych, wykonanych jesienią 2018 roku. Wywód oparty na materiale inwentaryzacyjnym zwieńczono wnioskiem o addytywnej akumulatywności jako specyficznej cesze wnętrz wiejskich domów Białostocczyzny. Wnętrza takie, w których współczesność łączy się z pozornie minionymi tradycjami, można uważać za cenne jako rodzaj zapisu czasu, a zarazem zapisu dziedzictwa kulturowego.

5

Inwentaryzacja domu wiejskiego we wsi Ploski w gminie Bielsk Podlaski

Antoniuk A., Dworakowska E., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2018

|

Vol. 10, no. 3

5--20

PL

W pracy zaprezentowano rysunki inwentaryzacyjne siedemdziesięcioletniego domu wiejskiego we wsi Ploski w gminie Bielsk Podlaski, wraz z jego wyposażeniem. Cel pracy jest dwojaki: utrwalenie informacji architektoniczno-etnograficznych o budynku cennym pod względem kulturowym oraz zaproponowanie i zbadanie nowych, pełniejszych możliwości zapisu i prezentacji takich informacji. Opracowano rzut i przekroje z narysowanym wyposażeniem, przekroje trójwymiarowe i wirtualny model domu.

EN

Inventory drawings of an old country house in Ploski, Bielsk Podlaski commune, N-E Poland, have been drawn in order to record and preserve the relevant cultural heritage information. The secondary objective of the article is to develop, test and refine new methods of visual presentation of architectural heritage. Eventually, we have presented two-dimensional projections (a plan and set of sections) enriched with all home equipment details, ‘three-dimensional sections’ and a 3d model. The drawings show also non-architectural information.

6

Z badań domów wiejskich w gminie Michałowo

Rogozińska M., Rutkowska K., Szelech M., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 1

76--91

PL

W 2014 roku zrealizowano kolejną sesję badań terenowych we wsiach Białostocczyzny. Najdokładniej zbadano wieś Nowa Wola w gminie Michałowo. Między innymi sporządzono szczegółową dokumentację inwentaryzacyjną fotograficzną i rysunkową trzech drewnianych domów wiejskich w tej wsi. Przeanalizowano specyfikę wnętrz mieszkalnych w tych domach (porównując je z wnętrzami innych domów wiejskich w tejże gminie), dostrzegając wytwory powstałe wskutek połączenia tradycyjnych wzorców estetycznych z nowoczesnymi rozwiązaniami, materiałami i „modami” estetycznymi. Taka synteza wskazuje, iż tradycyjne wzorce kształtowania przestrzeni są niejako wpisane w mentalność miejscowej ludności i trwają pomimo przemian cywilizacyjnych, a być może nawet są wspierane współczesną technologią.

EN

Field surveys were performed in a number of villages in the region of Białystok, N-E Poland, in 2014. The most detailed ones have been done on October 17th, with the research focus on three old wooden houses in Nowa Wola, Michałowo commune. The photographs and detailed drawings have been made. The surveys and their effects have revealed the unique values of home interiors, resulting from the local vernacular tradition enhanced by the contemporary tools, materials and aesthetic patterns. In other words, the vernacular has merged with the modern. Eventually, the spatial results of that fusion proves that vernacular or traditional aesthetic and cultural patterns are fixed in the minds of local people and persist in spite of the technology progress. Moreover, they seem to be even supported by modern tools, technologies and trends.

7

Tradycyjne wiejskie domy w Haćkach na Białostocczyźnie : stan w 2015 roku, na wybranych przykładach

Krzywińska A., Kułaczewska-Biełach M., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

82--93

PL

Cel pracy: Uzyskanie i zapis graficzny aktualnych informacji o wernakularnej architekturze Białostocczyzny, mianowicie o wnętrzach drewnianych domów wiejskich na pograniczu etnicznym polsko-białoruskim, w gminie Bielsk Podlaski, na przykładzie wsi Haćki. Metoda i wyniki: Interpretacja szczegółowych rysunków inwentaryzacyjnych dwóch wiejskich domów w Haćkach na Białostocczyźnie, wykonanych w grudniu 2015 roku na podstawie wcześniejszych prac terenowych przeprowadzanych w okresie od października do grudnia 2015 roku (wybrano i zaprezentowano 10 rysunków, w tym rzuty, przekroje i rysunki elewacji, przy czym rzuty i przekroje zawierają szczegółowe informacje o umeblowaniu i wyposażeniu wnętrz tych domów). Rysunki opracowano na prawach materiałów źródłowych, na potrzeby późniejszych analiz naukowych i działań konserwatorskich. Dopełnieniem materiałów rysunkowych jest dokumentacja fotograficzna (tu zaprezentowana w wyborze) i informacje pozyskane podczas wywiadów z mieszkańcami wsi. Wnioski: Zarejestrowano nawarstwianie się zmian (w rozplanowaniu, umeblowaniu i wyposażeniu) z różnych okresów oraz kontynuację ludowych wzorców kształtowania przestrzeni mieszkalnej (kompozycyjna i funkcjonalna rola pieca, amfiladowość wnętrza, rola kąta obrzędowego, czyli pokucia itp.).

EN

The general aim at the base of the work is to recognize vernacular architecture in Polish-Byelorussian ethnic borderland in the region of Białystok, on example of Haćki village in Bielsk Podlacki commune, 50 km south of Białystok, N-E Poland. The specific objective (research task) is to record graphical information about vernacular home interiors, as the source for further reasoning or conservation. Methods and results: Inventory drawings of two vernacular country cottages in Haćki, Białystok region, N-E Poland, have been made in December, 2015, after the field surveys in Haćki in October, November and December 2015. The set of drawings included plans, sections and façades; in this paper 10 drawings are presented. The drawings include all the information about layout, furniture and adornments of the houses. The relevant photographs and interviews with locals are also provided and taken into account. Conclusions: The houses are “chronicles of changes”, as we have observed the accumulation of changes of spatial layouts and furnishing of vernacular homes for the decades. Besides, the old vernacular traditions of residential space arrangement are still in use in such houses.

8

Nowe wyniki badań systemów piecowo-kominowych z drugiej połowy XX wieku w wiejskich domach gminy Michałowo

Drągowska B., Drozdowicz S., Ferdyn P., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2015

|

Vol. 7, no. 1

10--24

PL

W październiku 2014 roku przedsięwzięto badania terenowe dawnego ludowego budownictwa, jak też współczesnej ludowej estetyki architektonicznej na terenie gminy Michałowo. Wykonano inwentaryzacyjną dokumentację fotograficzną i rysunkową pięciu domów mieszkalnych, w tym czterech w samym Michałowie i jednego we wsi Topolany. Zamierzono rozpoznać specyficzne, być może – jak sądzono – unikalne cechy domu wiejskiego na badanym terytorium, co ostatecznie doprowadziło do skupienia uwagi badawczej na zastanych w inwentaryzowanych tu domach systemach piecowo-kominowych jako poznawczo najciekawszych, oryginalnych, determinujących rozplanowanie i funkcję domu wiejskiego. Piece te opisano i poparto ilustracjami uwypuklającymi ich specyfikę konstrukcyjną, estetyczną i funkcjonalną, rozpoznaną również na podstawie porównań z innymi rozwiązaniami systemów ogniowo-dymowych znanych na Białostocczyźnie i opisanych w literaturze przedmiotu.

EN

In October 2014, the field survey have been performed in rural areas of Michałowo commune, Podlasie province, N-E Poland. The specific results of the fruitful survey included drawings and photographs of five vernacular houses in Michałowo and its vicinity, in a village Topolany. On the basis of the survey findings, we point the issue of the most unique and specific features of vernacular home interiors in that territory. To recognize such features, we focus mostly on the supposed symbolic heart of a Podlasie home, namely, a stove or, rather, a stove-and-chimney complex system, which influences the whole home layout and its functional structure. Therefore, functional, aesthetic and structural features of such stove systems have been described and illustrated with the related inventory drawings and photographs, compared also to older stoves which descriptions or drawings can be found in the former stove fitting, architectural or ethnography literature.

9

„Pokuć”, czyli tradycyjny kąt obrzędowy we wnętrzu wiejskiego domu mieszkalnego na Białostocczyźnie : wyniki badań z lat 2012-2013

Perkowska J., Sawejko K., Sadowska E., Szymańska A., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 2

50--64

PL

W pracy zaprezentowano przykłady kątów pokutnych w wiejskich domach Białostocczyzny, zinwentaryzowane przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej w 2013 roku. Materiał inwentaryzacyjny opatrzono komentarzem krytycznym, interpretując współczesne pokucia podbiałostockich domów wiejskich jako relikty dawnej obrzędowości podtrzymane dziś, a nawet estetycznie rozwinięte dzięki nowym wzorcom technologiczno-estetycznym.

EN

“Sacred corners” (traditional ceremonial corners in the interiors of country houses) can still be found in country houses in the region of Białystok. A number of such corners have been recognized and studied by the students of Faculty of Architecture, Białystok University of Technology, in 2013, and the results of the study have been presented in the paper with the proper critical comments. We interpret these contemporary “sacred corners” as relics of ancient ceremonial rites, fostered by the modern technology-supported aesthetics.

10

Nowe wyniki badań wnętrz wiejskich domów mieszkalnych na Białostocczyźnie : na tle dwustuletnich badań miejscowej tradycji kształtowania przestrzeni mieszkalnej

Remiszewska M., Sawicka Z., Szewczyk J.

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 4

62--87

PL

W 2013 roku zrealizowano kolejną sesję badań terenowych we wsiach Białostocczyzny (w północno-wschodniej Polsce). Ich celem było pozyskanie aktualnych informacji o ludowych tradycjach w zakresie wystroju i aranżacji wnętrz wiejskich domów mieszkalnych (ze szczególnym uwzględnieniem domów starych). Zebrano sporo istotnych poznawczo informacji, zwłaszcza graficznych, takich jak fotografie i rysunki inwentaryzacyjne. W artykule przedstawiono niektóre wyniki badań wraz z próbą ich interpretacji. Artykuł zakończono konkluzją o stopniowym zanikaniu na badanym terenie tradycyjnej semantyki wnętrza domu i dawnych wzorców kształtowania wnętrz mieszkalnych, co jednak – paradoksalnie – świadczy o zaskakującej żywotności tychże wzorców, jako że ich relikty wciąż jeszcze występują, pomimo zaniku w innych regionach kraju. W związku z powyższym w artykule zasygnalizowano możliwości i potrzeby oraz szczegółowe obszary dalszych badań tych reliktów, dopóki jeszcze występują.

EN

Field surveys were performed in a number of villages in the region of Białystok, N-E Poland, in 2013. The surveys aimed at collecting data related to the present-day state of vernacular traditions in old home interior arrangement in the region. Consecutively, the surveys have resulted in collecting a substantial amount of graphic data, including photographs and drawings of home interiors. The selected data are studied and interpreted in the article. The outwardly obvious general conclusion is that traditional home arrangement patterns and their semantics have been continuously vanishing at that territory. Nevertheless, it also proves, paradoxically, that these patterns and semantics have had surprisingly strong influence, as their vanishing relics are still alive in some parts of the region, in spite of the fact that the similar vernacular home interior arrangement patterns have ceased to exist in other regions of the country. Therefore, the needs for further investigations of those relics are pointed and the related study areas are also defined.

11

Fenomen domu wiejskiego na Podlasiu (z badań we wsi Olendy w gminie Rudka w 2014 roku)

Biernacka A., Garwolińska N., Szewczyk J

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 4

5--26

PL

W 2014 roku zrealizowano kolejną sesję badań terenowych we wsiach Białostocczyzny. W pracy zaprezentowano wyniki pomiarów i rysunków inwentaryzacyjnych pięciu domów we wsi Olendy w gminie Rudka, z próbą ich oceny i interpretacji. Celem tak przedsięwziętych i zaprezentowanych tu badań jest także ocena specyfiki przestrzeni architektonicznej badanej wsi Olendy – w tym ocena wartości architektury rodzimej, wernakularnej, wyrosłej z tradycji i zakorzenionej w miejscu i czasie, a także ocena specyfiki wnętrza domu. Okazuje się bowiem, że olendzkie domy akumulują od ponad półwiecza rozmaite estetyki i wzorce komponowania wnętrz, co owocuje niezwykłym konglomeratem architektonicznym, jakim jest współczesne wnętrze tradycyjnego olendzkiego domu; także strychulcowa konstrukcja i rozbudowane systemy piecowo- -kominowe dopełniają wrażenia ich swoistej „egzotyki”.

EN

Field surveys were performed in a number of villages in the region of Bialystok, N-E Poland in 2014. The results are presented and analyzed, with the research focus on five houses in Olendy village, Rudka commune. Their drawings and selected photographs are included, as well. The objective is to assess the uniqueness of their architecture and interiors in terms of vernacular architectural heritage and traditions. The houses in Olendy have been accumulating various aesthetic patterns since the last 50 to 70 years, resulting with an unusual and curious medley of architectural aesthetics of their interiors. Moreover, their obsolete wattle-and-daub construction of walls, as well as their huge stoves, supplement that medley, resulting with a feeling of an „exotics” of these specific vernacular houses.

12

Rola organizacji pozarządowych w promocji regionu na przykładzie wschodniej Białostocczyzny

Glińska E., Szewczyk J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Ekonomia i Zarządzanie

|

2008

|

Z. 11

197-208

PL

W obecnych realiach społeczno-gospodarczych wszechobecna konkurencja powoduje, że również kraje, regiony, miasta czy gminy także uczestniczą w swoistej rywalizacji. W związku z tym jednostki terytorialne są niejako zmuszone do poszukiwania różnych dróg kształtowania własnej przewagi konkurencyjnej. Jednym z takich sposobów jest ochrona i promocja dziedzictwa określonego terytorium. Odpowiednia troska o zachowanie dziedzictwa, zarówno materialnego jak i niematerialnego, pozwala na rozwój funkcji turystycznej danego miejsca, a tym samym służy podniesieniu jego atrakcyjności inwestycyjnej. Jednak sukces obszaru jest coraz częściej uzależniony od zaangażowania, sprawności działania i kreatywności organizacji pozarządowych (tzw. NGOs), które niejednokrotnie stają się stymulatorami pozytywnych przemian w zakresie zachowania, odnowy i popularyzacji lokalnego dziedzictwa, służąc promocji regionu. W powyższym kontekście celem niniejszego artykułu jest naszkicowanie wybranych, najbardziej charakterystycznych relacji między obszarami działalności lokalnych organizacji non-profit a wizerunkiem regionu. Do egzemplifikacji tych relacji wybrano wschodnią Białostocczyznę, która nie tylko charakteryzuje się bogatym dziedzictwem kulturowym, ale także dużą aktywnością organizacji pozarządowych funkcjonujących w obszarze wspierania lokalnej kultury, sztuki, i tradycji.

EN

The administrational reform in Poland and globalization of economy has resulted in increase of competition between regions. Therefore territorial units try to find different ways of shaping competitive powers. One of these ways is protection and promotion of particular area heritage. Appropriate care of maintaining of a particular area heritage, both in its material and non-material aspects, allows making the conditions for development of tourist functions of the area and at the same time serves for development of investment attractiveness. However, the success of a particular area is very often dependable on involvement, efficiency of action, creativity of non-governmental organizations which often become stimu-lants for positive transformations within manner of behaviour, renewal and cultural heri-tage popularization and in result serve region promotion. Taking all the above into consideration, the aim of this article is to shape selected and the most characteristic relations between fields of activity of local organizations and the image of region. Eastern Podlasie has been chosen to exemplify these relations. Not only Eastern Bialostoczyna is the region characteristic for rich and diverse cultural heritage, but also high activeness of non-governmental organizations functioning within the field of support for local culture, art and tradition.

13

Przemiany krajobrazu na Białostocczyźnie

Szewczyk J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

256--266

14

Neogotyk triumfujący na Białostocczyźnie

Jabłoński A. K.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2002

|

T. 47, z. 4

394-409

EN

In the second half of the XIXc and at the beginning of the XXc, all symptoms of national independence in Polish lands, including the Białystok region, which since 1870 belonged directly to the Russian Empire, were severely punished. Within the applied repressions, especially in the wake of the January Uprising of 1863, the tsarist administration in the eastern borderlands limited the activity Of Polish landowners and the Catholic Church. In the domain of church architecture the direct consequences of such restrictions included a prohibition of building new churches. Despite the fact during the 1850s several new interesting churches had been erected in the Neo-Gothic style, the post-insurrection ban halted its further development. A distinct alleviation of the construction rigours took place in about the middle of the last decade of the nineteenth century, when permissions for church construction were renewed. In numerous parishes in the Białystok region the overwhelming majority of the designs exceeded the needs of the cult, and brick churches were raised in the so-called "grand cathedral style", emulating mediaeval French cathedrals. The solids were almost always outfitted with two soaring towers, a massive transept and opulent Neo-Gothic architectural detail, while the interiors composed of three naves of the same hight. Out of a total of 16 initiated investments as many as ten (Białystok, Dąbrowa Białostocka, Janów, Korycin, Dołubowo, Wyszki, Dobrzyniewo, Krynki, Łubin Kościelny, and Czarna Wieś Kościelna) assumed the shape of sophisticated so-called grand cathedrals demonstrating Neo-Gothic forms regarded as most appropriate for Catholic church architecture.