Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmiany sieci pozamiejskiego publicznego transportu autobusowego w Bieszczadach i Beskidzie Niskim – ujęcie topologiczne

Ciechański Ariel

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2021

|

nr 24(2)

106--119

PL

W artykule autor powraca do klasycznych niegdyś w geografii transportu metod grafowych. Wykorzystując podstawowe wskaźniki, takie jak liczba cyklomatyczna μ, wskaźnik α Kansky’ego, wskaźnik γ Kansky’ego i wskaźnik Gns opracowany przez A. Ciechańskiego analizuje zmiany sieci pozamiejskiego autobusowego publicznego transportu zbiorowego na obszarze Beskidu Niskiego i Bieszczad. Testuje też wskaźnik Gns dla bardziej rozbudowanych grafów o skomplikowanej strukturze, w tym również często z bardzo licznymi izolowanymi wierzchołkami. Niestety w przeciwieństwie do prostych i niespójnych sieci transportowych, dla których został on skonstruowany, w przypadku dużych sieci transportowych, zawierających liczne cykle jego czułość wykazuje znacznie gorszy poziom, a otrzymane wyniki są znacznie mniej jednoznaczne niż w przypadku gdy izolowane podgrafy są mniej liczne, za to o bardziej rozbudowanej strukturze.

EN

In the article, the author returns to the graph methods which were once classic in the transport geography. Using basic indicators such as the cyclomatic number μ, the α Kansky index, the γ Kansky index and the Gns index developed by A. Ciechański, he analyzes the changes in the network of non-urban public bus transport in the area of the Beskid Niski and the Bieszczady Mountains. He also tests the Gns indicator for more complex graphs with a complicated structure, including often very numerous isolated vertices. Unfortunately, unlike the simple and inconsistent transport networks for which it was created, in the case of large transport networks containing many cycles its sensitivity shows a much worse level and the obtained results are much less unambiguous than in the case when the isolated subgraphs are less numerous, but with the more elaborate structure.

2

Non-urban public bus transport against the COVID-19 pandemic – evidence from the Low Beskids and the Bieszczady counties

Ciechański Ariel

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2020

|

nr 23(2) spec.

28--34

EN

Mid-March 2020 surprised societies of many countries with restrictions resulting from a need to curb the spread of a pandemic caused by a new type of coronavirus. Poland joined this group very quickly. The growing isolation of society also had an impact on non-urban public transport, especially one that was operated at the carriers’ own risk. The author of the article had a database, current as of spring 2019, with the number of bus connections in the area of six counties covering the ranges of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains. This was an ideal starting point for trying to answer the question what the situation is like almost exactly a year later. Based on a study conducted in early April 2020, a catastrophic picture of public transport in the area has emerged. In the case of Bieszczady and Lesko Counties, there was a total lack of local bus connections. In Sanok, Krosno, Jasło and Gorlice Counties, the network of connections serving mainly the capitals of these units of administrative division has been severely limited. One of the main reasons for the observed process is suspension of school activities. This is also accompanied by a reduction in adult mobility resulting from a fear of a serious disease and a greater tendency to use other means of transport, as well as resignation from commuting by people working in jobs where remote work is possible or in companies that suspended their activity. Maintaining this situation poses a threat of huge economic problems for carriers. If it continues for many months, it may result in difficulties in traveling to schools that may appear after the holidays.

3

Bariery w przemieszczaniu się osób dorosłych na obszarach wykluczonych transportowo – przykład rejonu Komańczy

Ciechański Ariel

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2020

|

nr 23(5)

34--52

PL

W końcu czerwca 2017 r. na terenie powiatów obsługiwanych przez sanocki i brzozowski oddziały firmy Arriva Bus Transport Polska (dawniej PKS Brzozów i PKS Sanok), doszło do niespotykanego dotąd wycofania się ważnego przewoźnika obsługującego obszar kilku powiatów. W przeciwieństwie do wielu innych likwidowanych dawnych przedsiębiorstw PKS miał on jednak wciąż dominującą, a w części powiatów wręcz monopolistyczną, pozycję na rynku. W ramach szerszego badania dotyczącego problematyki wykluczenia transportowego zostały zidentyfikowane zmiany w sieci publicznego transportu zbiorowego na badanym obszarze. To posłużyło do wskazania terenów najbardziej narażonych na ten niekorzystny proces. Jedną z takich jednostek podziału administracyjnego jest gmina Komańcza. Dlatego tu dodatkowo przeprowadzono badanie dotyczące aktualnych problemów transportowych osób dorosłych. Wykazało ono, że nie korzystają one z transportu publicznego, a wiele z nich było zmuszonych zakupić samochód z powodu niewystarczającej oferty przewoźników kolejowych i autobusowych.

EN

At the end of June 2017, in the poviats served by the Sanok and Brzozów branches of Arriva Bus Transport Polska (formerly PKS Brzozów and PKS Sanok), an important carrier serving the area of several poviats withdrew unprecedentedly its services. Unlike many other former PKS enterprises that were being closed down, it still had a dominant, and even monopolistic, position on the market. As part of a broader study on the issue of transport based social exclusion, changes in the collective public transport network in the studied area, were identified. This was used to indicate the areas most exposed to this unfavorable process. One of such administrative division units is the Komańcza commune. Therefore, an additional study was conducted on the current transport problems of adults. It showed that they did not use public transport, and many were forced to buy a car due to insufficient offer of rail and bus operators.

4

Wyzwania w badaniach sieci pozamiejskiego transportu autobusowego na przykładzie powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów

Ciechański Ariel

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2019

|

nr 22(2)

74--81

PL

Prowadzone przez autora artykułu badania dotyczące wykluczenia transportowego na obszarze powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów unaoczniły problem braku pełnych i wiarygodnych źródeł umożliwiających nie tylko prześledzenie zmian w sieci pozamiejskiego transportu autobusowego, ale wręcz rozpoznanie jego aktualnej oferty. W toku badań okazało się, że sytuacja w ciągu ostatnich blisko 30 lat uległa diametralnemu pogorszeniu ze względu na znaczne rozproszenie informacji dotyczących rozkładów jazdy przewoźników autobusowych. W związku z tym zgromadzenie oczekiwanego materiału badawczego okazało się znacznie bardziej czasochłonne niż autor zakładał. Skłoniło go to do omówienia w jednym miejscu barier, jakie mogą napotkać naukowcy w swoich badaniach dotyczących sieci publicznego transportu zbiorowego. Szczególnie wiele miejsca poświęcono omówieniu, z perspektywy badacza, skutków podziału pomiędzy poszczególnych organizatorów transportu kompetencji w zakresie zatwierdzania rozkładów jazdy. Wskazywane są także inne zagrożenia dla badaczy zajmujących się przedmiotową tematyką. Artykuł wieńczą rekomendacje mające usprawnić nie tylko badania naukowe, ale także ułatwić życie pasażerom pozamiejskiego transportu publicznego, korzystającym z niego codziennie.

EN

The research carried out by the author on the topic of transport exclusion in the poviats of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains highlighted the problem of the lack of complete and reliable sources enabling not only to track changes in suburban bus transport network, but even to recognize its current offer. It was observed in the time of research, that the situation over the last nearly 30 years has dramatically deteriorated due to the significant dispersion of the information on bus timetables. Therefore, gathering the expected research material was much more time-consuming than the author assumed. This prompted him to discuss in one place the barriers that researchers could meet in researching of the public transport networks. He devotes a lot of space for the discussing from the researcher’s perspective the effects of the division of competences in the approval of timetables between individual transport organizers. Other threats to the researchers involved in researching this topic are also indicated. The article is summed up with the recommendations aimed to improve not only scientific research, but also to facilitate the daily lives of the passengers of the suburban public transport.

5

Wooden regional architecture in Podkarpackie. The example of Lubatowa village

Gransicki Marek

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 7

33--42

6

Drewniana architektura regionalna na Podkarpaciu. Przykład wsi Lubatowa

Gransicki Marek

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 7

43--48

7

Badania archeologiczno-architektoniczne zabytkowych piwnic przedprożowych w zachodniej pierzei rynku w Dukli

Gransicki Marek, Pasterkiewicz Wojciech

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 7

23--32

PL

Artykuł przedstawia wybrane wyniki i wnioski z badań archeologiczno-architektonicznych przeprowadzonych w obrębie płyty rynku w Dukli. Ich celem było zinwentaryzowanie oraz określenie charakteru znajdujących się tam piwnic przedprożowych. Częścią prac było także przeprowadzenie odwiertów kontrolnych w okolicy ratusza, w celu zweryfikowania hipotez o obecności komór piwnicznych oraz przejść podziemnych.

8

Zapis typu ruchu osuwiska w rzeźbie terenu i jego obraz na wysokorozdzielczych numerycznych modelach terenu (NMT) na przykładzie wybranych osuwisk ze wschodniej części Beskidu Niskiego (Karpaty zewnętrzne, Polska)

Kaczorowski J.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 1

44--2

EN

Landslides are very common features in the Polish Outer Carpathians. In the classical cartography, landslides are recognized based on characteristic land relief: main and side scarps, toe, minor scarps, transverse ridges, recesses and cracks. Formerly, landslide mapping was carried out in the field, preceded by interpretation of topographic maps and aerial photographs. Nowadays, we use spatial data from airborne laser scanning (ALS). Spatial data reprocessing permits to achieve a high-resolution (pixel 1*1 m or more precise) digital terrain model (DTM). Exploration of land relief in search for landslides has become simpler and more accurate. DTM interpretation allows delimiting the boundaries of landslides and elements of their relief. By analysing groups oflandforms it is possible to determine the type of colluvium movement. In the eastern part of the Low Beskid Mts., four types of landslides predominate: rotational slides, translational slides, flows, and complex movements. Types of landslides are usually very well visible on the DTM. Information about types of mass movements can be useful during modelling further landslide activity and designing instrumental identification works and possibility ofstabilization.

9

Organizacja i funkcjonowanie turystyki konnej w wybranych ośrodkach jeździeckich Beskidu Niskiego

Ambroży T., Mucha D., Haluch A., Ambroży D., Mazur-Rylska A.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

13975--13989, CD 6

PL

Organizacja i funkcjonowanie turystyki konnej w wybranych ośrodkach jeździeckich Beskidu Niskiego

EN

The organization and functioning of horse-riding tourism in selected horse-riding centers from the Low Beskids

10

Zastosowania naziemnego skanera laserowego (TLS) do oceny aktywności osuwisk, na przykładzie osuwiska Bodaki (Beskid Niski)

Cebulski J.

Landform Analysis

|

2014

|

Vol. 26

105--113

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie naziemnego skaningu laserowego (TLS) do oceny wielkości zmian zachodzących w obrębie osuwiska Bodaki (Beskid Niski). Analiza porównawcza czterech cyfrowych modeli wysokościowych uzyskanych w wyniku skanowania pozwoliła na określenie z bardzo dużą dokładnością ilości materiału który został usunięty z osuwiska przez potok Bartniankę. Zastosowana technika pozwoliła także na określenie obszarów w największym stopniu przekształconych oraz tempa przemieszczania się wybranych fragmentów osuwiska.

EN

This paper presents application of Terrestrial Laser Scanning (TLS) to assess the magnitude of the changes taking place within the Bodaki landslide (Beskid Niski Mts.). The comparative analysis of four digital elevation models obtained by scanning allowed to determine with high accuracy the amount of material that was removed from landslides by the Bartnianka stream. The technique also allowed to identification the most transformed areas and the movement rate of selected parts of the landslide.

11

Zagrożenie i ryzyko osuwiskowe w rejonie Szymbarku (Beskid Niski)

Mrozek T.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

T. 199

1--45

PL

W pracy przedstawiono ilościową ocenę zagrożenia osuwiskowego i związanego z nim ryzyka w testowym rejonie Karpat fliszowych (okolice Szymbarku w Beskidzie Niskim). Wykorzystano równanie Varnesa i schemat metodyczny, pokazujący etapy takiej oceny: od inwentaryzacji osuwisk, przez wyznaczenie podatności na osuwanie i zagrożenia, aż po oszacowanie ryzyka na badanym obszarze. W ten sposób po raz pierwszy w polskiej literaturze dokonano oceny ryzyka osuwiskowego w sposób kompleksowy. Do wyznaczenia podatności na osuwanie i zagrożenia wykorzystano techniki GIS i metodę ELR (Empirical Likelihood Ratio) należącą do klasy funkcji sprzyjania (Favouribility Function). Przeprowadzone modelowanie wykazało przydatność zastosowanych metod do przewidywania zagrożeń w skali obszaru badań (modelowanie w dużej skali – 1:10 0000). Wrażliwość (vulnerability) oszacowano na podstawie wskaźnika odnoszącego koszt napraw do kosztów odtworzenia obiektu. Z kompilacji map zagrożenia i potencjalnych strat powstała mapa ryzyka osuwiskowego dla obszaru badań. Przeprowadzona analiza strat i korzyści w przypadku zagrożenia osuwiskowego wykazała duży (nawet 20%) udział strat pośrednich w stosunku do strat bezpośrednich. Wynika z tego, że straty pośrednie nie mogą być pomijane przy oszacowaniu ryzyka osuwiskowego i powinny by uwzględniane w planowaniu przestrzennym.

EN

The paper presents quantitative estimation of landslide hazard and risk in the test area located in the Polish Flysch Carpathians (surrounding of Szymbark, Beskid Niski Mts.). The adopted approach is enrooted in Varnes equation and, thus, problem solving is tackled with a stepwise strategy comprising landslide inventory, susceptibility and hazard modelling, and assessment of related risk in the studied area. Under such framework the landslide risk has been evaluated comprehensively for the first time in Poland. Drawing upon GIS capabilities, landslide susceptibility and hazard were modelled using ELR (Empirical Likelihood Ratio) function, belonging to Favourability Functions. The performed multivariate statistical modelling turned to be useful for predicting landslide hazard in the test area (large scale modelling - i.e. 1:10 000). Vulnerability was estimated by relating costs of repairs to costs of analysed objects at risk. The developed landslide risk map is the outcome of compiling the landslide hazard map with the map of potential losses. Moreover, the performed cost-benefit analysis showed that indirect losses are significant (up to 20%) when compared to direct ones. Therefore, the indirect losses may not be neglected and have to be taken under consideration in spatial planning and landscape management.

12

Przekształcenia powierzchni brzegów rzecznych przez procesy mrozowe

Augustowski K., Kukulak J.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 24

3--10

PL

Zbadano skutki procesów mrozowych na podciętych brzegach rzek w okresie listopad–kwiecień przełomu lat 2011/2012 r. Erozję powierzchni brzegów w dorzeczu Czarnego Dunajca (Kotlina Orawska, Pogórze Gubałowskie) oraz w dorzeczu Ropy (Beskid Niski) badano metodą prętów pomiarowych i łapaczami materiału osypiskowego. Procesy mrozowe były tam aktywne w 4–5 okresach multigelacji. Wykazano, że spowodowały największą erozję powierzchni brzegów skalistych, mniejsza była erozja brzegów zbudowanych ze żwirów średnich i grubych, a najmniejsza brzegów zbudowanych z piasków i glin. Na rozmiary tej erozji miała wpływ nie tylko litologia utworów i stopień ich spoistości, ale także obecność i gęstość spękań.

EN

The effects of frost processes on undercut riverbanks in the period November-April, at the turn of 2011/2012 were examined. Erosion of the riverbanks in the Czarny Dunajec basin (Orava Basin, Gubałówka Hills) and in the Ropa basin (Low Beskid) was studied by erosion pins and catchers of bank sediments. There were 4–5 multigelation periods. It has been shown that the frost processes caused the largest erosion in area of rocky banks; erosion was smaller on banks built with medium and coarse gravels, and the smallest on banks built with sands and clays. The size of this erosion was influenced not only by lithology and the degree of cohesion, but also the presence and density of cracks.

13

Analiza dendrogeomorfologiczna drzew różnych gatunków z obszaru osuwiska „L. Sawickiego" w Szymbarku, Beskid Niski, Karpaty Zewnętrzne

Nawrocka N.

Folia Quaternaria

|

2013

|

nr 81

175--187

PL

Analizę dendrogeomorfologiczną przeprowadzono na dużym, aktywnym osuwisku w okolicach Szymbarku, zwanym osuwiskiem „L. Sawickiego". Próby pobrano z 63 drzew należących do różnych gatunków, rosnących na obszarze osuwiska oraz w terenie stabilnym. Zastosowano nową metodę, polegającą na obliczeniu wartości indeksu dekoncentryczności (WISTUBA, MALIK 2011). Zidentyfikowano lata o największej liczbie drzew wykazujących sygnały diagnostyczne dla ruchu podłoża, zaznaczające się jako gwałtowne zmiany wartości indeksu dekoncentryczności. Najsilniejszą reakcją drzew charakteryzowały się lata: 1997, 1998 oraz 1968. Wyniki uzyskane za pomocą metody dendrochronologicznej porównano z dostępnymi danymi klimatycznymi: temperaturą i wysokością opadów. Stwierdzono, iż najczęściej intensywne przemieszczenia podłoża były rejestrowane w latach termicznie chłodnych i wilgotnych, charakteryzujących się wysoką sumą opadów. Reakcja drzew na uruchomienie podłoża jest widoczna w latach o wysokich opadach (na przykład: 1983, 1985, 1997) lub z rocznym opóźnieniem w stosunku do sygnału klimatycznego (przykładowo: 1982, 1984, 1993).

EN

Dendrogeomorphological analysis was carried out on a vast, active landslide, called the landslide of L. SAWICKI, situated in the Beskid Niski (Low) Mts, within the Flysch Carpathians. The research material consisted of 126 samples (cores), collected from 63 trees with a Pressler increment borer. The samples were taken from trees growing within the landslide area, as well as around it. Within the landslide area coring was made for 33 coniferous trees, representing the following species: silver fir (Abies alba Mill.) —15 specimens; European larch (Larix decidua Mill.) —11 specimens, and Scots pine (Pinus sylvestris L.) — 7 specimens. The trees were selected; coring was made for specimens with trunks deformed (tilted) in the effect of movements of an unstable ground. A new research method, consisting in calculation of the eccentricity index, was applied (WISTUBA, MALIK 2011). This method comprises measurements of the annual growth width on both sides of trunks (upslope and downslope), and determination of the eccentricity expressed in millimetres and the eccentricity index expressed in per cent. These indicators are determined for every tree as a whole, as well as for every annual growth ring. Beginnings of the mass movements are dated based on indicators of the annual variability of the eccentricity index of annual growth, expressed as a difference of the index values in a given year and in the previous one. On the basis of the annual variability of the eccentricity index values for trees growing in stable terrains, threshold values are determined for dating periods of gravitational movements (WISTUBA, MALIK 2011; WISTUBA ET AL. 2013). Eccentricity of the annual growths and the eccentricity index were calculated for everyone tree as a whole and for every annual growth, for samples taken from all the trees analysed. Eccentricity [mm] calculated for coniferous trees growing within the landslide varied from —125.46 mm to 138.45 mm, and for reference trees from stable areas — from —37.63 mm to 70.14 mm. Eccentricity index values calculated for whole trunks of trees growing in the landslide area varied from —114.29% to 113.06%, and for trees growing in the reference, stable areas — from —16.88% to 33.34%. For the trees growing in the landslide area the index values are high, which indicates that they have been growing on an unstable ground. Identification of years with the highest numbers of trees exhibiting diagnostic signals for a ground movement was based on abrupt changes of the eccentricity index values. The signals connected with gravitational ground movements were determined for all trees from the landslide area, based on the thresholds calculated. Altogether 536 signals were dated, 265 (49.4%) of them were related to the upslope eccentricity, whereas 271 (50.6%) signals — to the downslope one. Variability of numbers of the signals in indivi¬dual years was analysed for the period 1900-2011. The oldest signal of the movement appeared in 1900. The highest numbers of signals of the landslide activity were noted for the years: 1997, 1998 (14 specimens, ca. 42% of trees sampled on the landslide), and 1968 (13 specimens, 39% trees). Relatively high numbers of signals characterized also the years: 1975, 1977, 1978, 1979, 1988 (12 specimens 36% trees), and 1983, 1984, 1985, 1989 (11 specimens — 33% trees). For the period prior to1930 less data were available, which could be a cause of lower numbers of trees exhibiting reactions in these years. Periods of starting ground movements determined with the dendrochronological analyses were compared with accessible climatic data and with results of analyses carried out with other methods. In the period analysed (1900-2011) the highest annual precipitations, over 1000 mm, were noted in Szymbark five times, with the highest values in 1974 (1164 mm) and in 2010 (1137 mm). Also the years: 1970, 1980, 1985, 2001 should be counted to the most humid years in the region. High rainfall, which could brought about revitalization of mass movements in the entire Beskid Niski and Sądecki Mts, occurred in the years 1897, 1906, 1934, 1955, 1958, 1970, 1973, 1983, 1997, 1999, and 2002. Only some of the periods characterized with strong reaction of trees were directly connected with high rainfall in a given year or in the preceding one, registered in the surroundings of Szymbark. The years characterized by extremely strong reaction of trees, i.e. the years 1997-1998 are connected with particularly intensive rainfall registered in the year 1997 (POPRAWA, RĄCZKOWSKI, 2003). That year in the Carpathians numerous floods were recorded, caused by very high summer rainfall. However, in the surroundings of Szymbark it was the year only slightly more humid than average. Among the trees examined the reaction occurred either in the years with high rainfall in the region (1983, 1985, 1997), or with one-year delay with respect to the climatic signal (1971, 1975, 1981, 1998). In the remaining cases destabilization of the slope could be provoked by other factors, difficult to explain on the basis of the available climatic data. Particular attention should be paid for the strong-reaction dry years preceded by dry years (e.g. 1977) or the strong-reaction dry years preceded by average years (e.g. 1982, 1984, 1993). Comparison of the data obtained with the dendrochronological method with climatic records demonstrated connection of the ground movements with extreme rainfall. It turned out that part of the sliding episodes were registered in highly humid years, however the remaining ones did not display such a relationship.

14

Geomorfologiczne uwarunkowania planowania przestrzennego w dolinach rzecznych na przykładzie górnej Wisłoki w odcinku Nieznajowa–Rozstajne

Sobucki M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 6-A

79--83

PL

Dolina Wisłoki w rejonie Nieznajowej i Rozstajnego na terenie Magurskiego Parku Narodowego należy do obszarów o wybitnej wartości. Międzyprzełomowy aluwialny odcinek koryta charakteryzuje się dużą zmiennością w szerokiej strefie kamieńców. Decyzja władz MPN o całkowitym zaprzestaniu ingerencji w koryto i jego otoczenie sprawia, że odcinek ten kształtowany jest w sposób naturalny. Postępujące w ostatnich latach zwiększanie krętości koryta oraz pogłębianie podcięć erozyjnych świadczy o kierunku rozwoju rzeźby i potwierdza konieczność dostosowania prac planistycznych do warunków naturalnych w obrębie dolin rzecznych.

EN

Wisłoka valley in the region of Rozstajne and Nieznajowa in the Magurski National Park is one of the areas of outstanding value. This alluvial section of the riverbed is characterized by high volatility in a wide gravel area. Decision of the MPN authorities introducing total cessation of interference in the river channel and its surroundings makes this section shaped in a natural way. Recently increasing of channel sinuosity and lateral erosion indicates the direction of the land surface development and confirms the need to adapt the planning work for natural conditions within the river valleys.

15

Zmiany krajobrazu kulturowego doliny Ropy (Beskid Niski) po wybudowaniu zbiornika retencyjnego „Klimkówka”

Wiejaczka Łukasz

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 13

101--109

PL

Budowa zbiorników retencyjnych na rzekach jest przyczyną transformacji krajobrazu kulturowego dolin, w obrębie których funkcjonują. Dobrym przykładem może być zbiornik wodny Klimkówka na rzece Ropie w Beskidzie Niskim (polskie Karpaty), którego powstanie zmieniło krajobraz kulturowy doliny Ropy. Zaistniałe zmiany należy traktować zarówno jako pozytywne jak i negatywne. Przedstawione w niniejszym opracowaniu kwestie związane z transformacją krajobrazu kulturowego doliny Ropy w wyniku budowy zbiornika „Klimkówka” mogą być pomocne w przewidywaniu potencjalnych zmian krajobrazowych w przypadku budowy innych zbiorników retencyjnych (szczególnie na obszarach górzystych) oraz w eliminowaniu ujemnych skutków takich inwestycji.

EN

The construction of reservoirs on the rivers is the reason for the transformation of the cultural landscape of valleys, within which they are functioning. A good example to show this problem is the Klimkówka water reservoir on the Ropa river in the Beskid Niski (Polish Carpathians), whose emergence has changed the cultural landscape of the Ropa river valley. The observed changes are positive and negative. Presented in this paper issues related to the transformation of the cultural landscape of the Ropa river valley as a result of the construction of the Klimkówka water reservoir may be helpful in predicting potential changes in the landscape cause of construction of other reservoirs (particularly in mountainous areas) and the elimination of negative effects of such investments.

16

System mechatroniczny monitorowania i ostrzegania przed osuwiskami

Bednarczyk Z.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2010

|

R. 51, nr 6

9-17

PL

W artykule przedstawiono wstępne wyniki z realizacji projektu "Mechatroniczny system sterowania, diagnostyki i zabezpieczeń w górnictwie węgla bruntanego" zadanie nr 4 "System mechatroniczny monitorowania i ostrzegania przed osuwiskami". Projekt finansowany jest przez Unię Europejską w ramach programu Innowacyjna Gospodarka. Na osuwiskach w Beskidzie Niskim, w województwie małopolskim zainstalowano pierwszy w Polsce bezobsługowy system monitoringu osuwisk i ostrzegania o zagrożeniach. Obecnie prowadzone są prace związane z uruchomieniem transmisji danych do Internetu. Rejon wybrany dla instalacji systemu cechuje się niekorzystnymi warunkami geologiczno-inżynierskimi, wyrażającymi się występowaniem czynnych procesów geodynamicznych, zaleganiem do głębokości 7-20m miękkoplastycznych gruntów spoistych z przewarstwieniami zwięzłych piaskowców oraz płytkim zaleganiem wód gruntowych. Ciągły monitoring z wykorzystaniem automatycznych urządzeń rejestrujących przez okres, co najmniej dwóch lat, umożliwi poznanie skali tych procesów, a także wysyłanie alarmów i ostrzeżeń o istniejących zagrożeniach dla drogi powiatowej i nowego mostu na rzece Bystrzance. Celowość wykonywanych badań została potwierdzona w umowie pomiędzy Poltegorem-Instytutem a Dyrektorem Powiatowego Zarządu Drogowego w Gorlicach.

EN

Preliminary results of task no 4 "Mechatronic System Of Landslide Monitoring And Warning" in research project "Mechatronic System Of Steering Diagnosis And Counteraction In Opencast Mining" is presented. Project is financed by the European Union. Inside the project on the landslide in Beskid Niski Mountains, Malopolskie District first fully automatic landslide warning system had been installed. Data transfer to the Internet system is now under installation progress. Region chosen for the project is characterized by the high landslide risk and difficult engineering geology conditions with active mass movements to the depth of 7-20m below the natural terrain level. Layers were represented mainly soft clayey soils interbeded by stiff sandstones with shallow groundwater level. Continuous monitoring with automatic data loggers by the period of two years should allow recognizing landslide processes nature and delivering alarm warning for public road and a new bridge in risky conditions. For project results implementation an agreement between Poltegor-Institute and Gorlice Local Road Administration had been signed.

17

The Ignacy Łukasiewicz Memorial Museum of Oil and Gas Industry in Bóbrka and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Krosno (the Polish Outer Carpathians)

Radwański A. B.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

51-60

EN

The beginnings of petroleum industry in Poland are connected with the opening of the first "rock oil mine" in Bóbrka village near Krosno, in 1854, thanks to the initiative of three gentlemen: Tytus Trzecieski, graduated farmer and miner and investor; Karol Klobassa-Zrencki, landowner and Ignacy Lukasiewicz, pharmacist and inventor of oil distillation. In 1961, at the site of this ftrst "oil mine" the Ignacy Lukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry was opened in Bóbrka. The exhibition includes: the Open-Space Museum with a number of valuable pieces and the outline of museum history and development plans, the outline of geological setting of the Bóbrka Fold, the short geotouristic trail named "The Birthplace of the World Petroleum Exploitation" which connects the localities important for the early history of the oil industry (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno and Równe) as well as the sites known for exploitation of mineral waters (Iwonicz Zdrój and Rymanów Zdrój spas). Both the Open-Space Museum in Bóbrka and the educational trail in the vicinity of Krosno will be the part of trans-border geotourist trail Starunia- Boryslav-Lviv-Bóbrka-Wieliczka-Kraków named. "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt".

PL

Powstanie pierwszej kopalni ropy naftowej w miejscowości Bóbrka w pobliżu Krosna w roku 1854, dało początek światowego przemysłu naftowego. Uruchomił ją Ignacy Łukaszewicz na gruntach Karola Klobassy-Zrenckiego. W 1961 r. na terenie istniejącej kopalni Bóbrka utworzono Skansen - Muzeum Przemysłu Naftowego im. I. Łukaszewicza. Podano zarys historii skansenu, jego zbiorów, plany rozwoju muzeum, a także zarys budowy geologicznej fałdu Bóbrki. Przedstawiono również krótką trasę geoturystyczną "Światowa kolebka górnictwa naftowego" po miejscowościach związanych z rozwojem przemysłu naftowego (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno i Równe), a także eksploatacją wód mineralnych w Iwoniczu Zdrój i Rymanowie Zdrój. Zarówno skansen naftowy w Bóbrce jak i edukacyjna ścieżka turystyczna w okolicach Krosna będą w przyszłości stanowiły element transgranicznej trasy geoturystycznej Starunia - Borysław - Lwów - Bóbrka - Wieliczka - Kraków "Śladami olbrzymich wymarłych ssaków, wosku ziemnego, ropy naftowej i soli".

18

Landslide susceptibility assessment: a case study from Beskid Niski Mts., Carpathians, Poland

Mrozek T., Poli S., Steracchini S., Zabuski L.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2004

|

Vol. 15

13-18

EN

This study involves the integration of multiple thematic datasets for landslide susceptibility assessment through spatial prediction models. The proposed methodology has been applied in the Bystrzanka-Biczyska area (Beskid Niski Mts., Carpathians Mts., Poland), characterised by a very high density of landslides. The susceptibility assessment has been based on an indirect bivariate statistical analysis ("Weights of Evidence" modelling technique, Bonham-Carter et al., 1989) performed in order to predict the occurrence of an event (landslide) where well-known evidences (predictor variables) are available. According to the relative importance of each evidence, a landslide susceptibility map has been produced. Observing final prediction results, it is concluded that the susceptibility map gives useful information both on present instability of the area and its possible future evolution in agreement with the morphological evolution of the area.

19

Reakcja koryta rzeki górskiej na strukturę podłoża na przykładzie Wisłoki i Jasiołki (Beskid Niski)

Guzik G.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 7

609-614

PL

Analizie poddano dwie rzeki górskie na terenie Beskidu Niskiego - Jasiołkę oraz Wisłokę. Skupiono uwagę na skutkach depozycji i erozji korytowej. Dokonano klasyfikacji dużych form akumulacyjnych w żwirodennym korycie. Wyróżniono pięć typów tych form na podstawie pozycji w korycie i kształtu odsypów oraz wielkości ziarna budujących je osadów. Ponadto stwierdzono trzy typy odcinków koryta rzeki górskiej: z dominującą erozją, z dominującą akumulacją oraz z zachodzącą erozją i akumulacją. Odcinki te różnią się między sobą krętością i spadkami koryta, jak również rodzajem występujących tam typów odsypów. Występują one po sobie w określonym następstwie, tworząc powtarzalne sukcesje wzdłuż biegu rzek. Położenie tych sukcesji uzależnione jest od rozkładu przełomów oraz kotlinowatych obniżeń. Wykazano, że styl sedymentacji fluwialnej zmienia się cyklicznie z biegiem rzeki i pozostaje w bezpośredniej zależności od budowy geologicznej i rzeźby podłoża. Taka regularna zmienność cech morfologii fluwialnej (spadku i krętości koryta) oraz procesów dynamicznych (erozji i depozycji) nie była dotychczas stwierdzona w żadnej dolinie górskiej.

EN

Depositional and erosional effects of two mountain rivers -the Wisłoka and the Jasiolka (the Polish Carpathians) - have been studied. A classification of large depositional forms of gravel-bed river is presented: five bar types were distinguished on the basis of their position within the channel, their planform and grain size of deposits. Furthermore, three types of mountain river reaches were recognized: predominated by erosion, predominated by accumulation, and with equally balanced erosion and accumulation. These reaches are dissimilar in sinuosity and slope of channel, as well as in quantity and type of bars recognised herein. The reaches occur one after another in specified sequence along the valleys. Their location is dependent on the pattern of gorges and dales. It was proved that the fluvial sedimentation style changes in cyclic manner along the valleys and is strictly related to structure and relief of substratum. This regular variation of fluvial morphology (slope and sinuosity of alluvial channel) and dynamic processes (erosion and deposition) have been not reported in literature till now.