Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zimowanie 1932/1933 na Wyspie Niedźwiedziej : eksplozja polskich badań polarnych

Górski M.

Przegląd Geofizyczny

|

2015

|

Z. 1-2

59--76

PL

W opracowaniu przedstawiono wpływ zimowania trzyosobowej grupy polarników na Wyspie Niedźwiedziej w ramach Drugiego Roku Polarnego 1932/1933 na rozwój polskich badań polarnych. Ograniczono się do przedstawienia wybranych późniejszych działań w rejonach Arktyki i Antarktyki oraz ogólnego opisu prac kierowniczych i organizacyjnych w kraju w następnych dziesięcioleciach. Podkreślono niezwykłą dynamikę tkwiącą w środowisku badaczy polarnych w Polsce, połączoną z umiejętnym przystosowaniem się do bieżących warunków politycznych i gospodarczych.

EN

The wintering at the Bear Island in the Arctic of three explorers from Poland, Czesław Centkiewicz (leader), Władysław Łysakowski and Stanisław Siedlecki, was organized in the framework of the Second Polar Year 1932/1933. This event exerted a great impact on the development of scientific projects in the Arctic and Antarctic regions in the next decades. Five polar expeditions before the Second World War, and numerous expeditions afterwards, provided huge scientific output in many fields of science. The most dynamical progress occurred after the Third International Geophysical Year 1957–1959. Two Polish Polar Stations, in Hornsund, Spitsbergen, and St. George Island, Antarctica, were established, and other permanent or seasonal facilities were built. This article gives an overview on the main developments in the Polish polar research, pointing out the inspiration brought about by the historical event of the first wintering in the Bear Island.

2

Pierwsza polska wyprawa polarna na Wyspę Niedźwiedzią (1932-1933)

Maj S.

Przegląd Geofizyczny

|

2014

|

Z. 3-4

175--186

PL

We wrześniu 1929 roku, Kongres Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej (World Meteorological Organization – WMO), odbywający się w Kopenhadze, podjął uchwałę o zorganizowaniu w latach1932/1933 II Międzynarodowego Roku Polarnego. Polska postanowiła wziąć czynny udział w tej naukowej imprezie. Powołano Polską Naukową Komisję Roku Polarnego (PNKRP). Komisja, w której większość stanowili członkowie Towarzystwa Geofizyków w Warszawie, powierzyła zorganizowanie polskiej stacji obserwacyjnej w strefie polarnej ówczesnemu dyrektorowi PIM, dr. inż. Jean Lugeonowi. W tych latach, tylko Państwowy Instytut Meteorologiczny dysponował odpowiednią aparaturą pomiarową, środkami materiałowymi i finansami. Wiosną 1931 r., J. Lugeon, jako delegat PNKRP ustalił z prezesem Międzynarodowej Komisji Roku Polarnego (prof. Dan B. la Cour), że najlepszym rozwiązaniem będzie założenie Polskiej Stacji Polarnej na Wyspie Niedźwiedziej (Bjørnøya) (Ocean Lodowaty Północny), należącej do rządu Królestwa Norwegii. Dostęp do Wyspy nie był trudny i zbyt uciążliwy. Norwegia utrzymywała tam czynną stację radionadawczą, z której usług można było korzystać. Norweska Służba Meteorologiczna użyczyła PSP nieodpłatnie budynek mieszkalny (wraz z opałem). Międzynarodowa Komisja Roku Polarnego wypożyczyła dwa komplety nowoczesnych wariometrów magnetycznych systemu D. la Coura. Inne przyrządy pomiarowe dostarczył PIM oraz Ministerstwo Spraw Wojskowych. Niezbędne wyposażenie zakupiono po cenach promocyjnych w kraju i zagranicą. Zapomogi wyprawie polarnej udzieliły Ministerstwa: Spraw Zagranicznych, Komunikacji, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a także Fundusz Kultury Narodowej. Szereg osób prywatnych oraz firm handlowych poczyniło użyteczne darowizny. Ze względów finansowych zdecydowano się tylko na trzech uczestników stałej ekipy PSP. Były to osoby młode, o odpowiednich predyspozycjach fizycznych i psychicznych, przygotowaniu zawodowym oraz dodatkowych specjalistycznych przeszkoleniach. Mianowicie: inż. Elektryk Czesław J. Centkiewicz – PIM w Warszawie, geofizyk Władysław Łysakowski z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i student Stanisław Siedlecki z Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ogromną pomoc i zrozumienie wykazały duńskie i norweskie ośrodki geofizyczne (np. Duński Instytut Meteorologiczny, Norweski Instytut Geofizyczny, Norweskie Towarzystwo Geofizyczne, Norweska Służba Synoptyczna, Obserwatorium Zorzowe w Tromso). Formalnym kierownikiem PSP był Jean Lugeon, a faktycznym – Cz. Centkiewicz. Na początku sierpnia 1932 r. zaczęła się organizacja stacji oraz instalacja i uruchamianie aparatury pomiarowej. Pomagali w tej pracy dyr. J. Lugeon i inż. Jan Gurtzman z PIM. PSP rozpoczęła działalność zgodnie z harmonogramem Międzynarodowej Komisji Roku Polarnego. Ogromną pomoc okazali radiotelegrafiści z Norweskiej Stacji Radiowej, a zwłaszcza ich szef, Fritz C. Oien. Przeszło roczna działalność PSP dostarczyła mnóstwo cennych i unikalnych danych z wybranych dziedzin fizyki Ziemi (meteorologia, geomagnetyzm, elektrodynamika atmosfery, zorze polarne). W dwa lata później (rok 1936) materiały opublikowano w czterotomowym dziele p.t. Wyniki spostrzeżeń Polskiej wyprawy Roku Polarnego1932/33 na Wyspie Niedźwiedziej autorstwa J. Lugeona, Cz. Centkiewicza i W. Łysakowskiego. Osiągnięcia PSP zainspirowały utworzenie przy TGW Koła Polarnego, a także następne efektywne wyprawy polskie w arktyczne rejony; w 1938 r. powołano Polską Komisję Kriologiczną przy Towarzystwie Geofizyków w Warszawie.

EN

In 1929, the World Meteorological Organization proposed to organize in the period 1932 – 1933 the Second International Polar Year (II IPY).The Polish State to join this scientific event. In this purpose, the Polish Scientific Commission of the Polar Year [PSCPY] was formed. This Commission has entrusted the organization of season Polish polar observatory to State Meteorological Institute in Warsaw. In this time, a prominent Swiss geophysicist Eng. Dr. Jean Lugeon was a chief of Polish Meteorological Survey. After many consultations (including international consultations also) selected the Bear Island (Bjornoya) on the North Ice Ocean, owned by the Kingdom of Norway. With geosciences point of view, the Bear Island has a very interesting site in an area of auroral oval. On the other hand, there was an important state radiotelegraphic center (station) which favours can be very useful. For economic reasons, only three young full professional explorers of the Polish polar expedition could stay on the island all year (really about 13 months).These explorers were: Czesław Jacek Centkiewicz (State Meteorological Institute in Warsaw), Władysław Łysakowski (Institute of Geophysics and Meteorology, Jan Kazimierz Universityat Lwów), Stanisław Siedlecki (student of natural sciences from Jagiellonian Universityat Cracow).The formal head of the Polish polar expedition and the PPS was Jean Lugeon but active head – Czesław Centkiewicz. In the construction (“architecture”) of the PPS were also attended by Jean Lugeon and Eng. Jan Gurtzman from State Meteorological Institute in Warsaw. In valuable assistance Norwegian radio-operators were also especially their chief Fritz Oien. In August 1932 the PPS was opened. The scientific researches included four following disciplines: meteorology, atmospheric electricity, geomagnetism and auroral phenomena. The annual activity of the Polish Polar Station has provided many of important and valuable observational data. In 1936, these results were published in four volumes entitled: The Results of Observations of Polish Expedition Polar Year 1932/1933 on the Bear Island. The successful first Polish Polar Expedition on the Bear Island stimulated the development of polar researcher interests in the country and next Polish expeditions to various regions of the Arctic (and Antarctic also).

3

Pierwsza polska wyprawa polarna

Kohler P.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2013

|

R. 58, nr 4

43--59

EN

The International Meteorological Organization at a meeting of directors of meteorological institutes in Copenhagen in 1929, determined that the 2nd International Polar Year will be held from 1932 to 1933. The Polish National Committee of the Polar Year developed three alternatives of conducting researches within the program of IP YII. The alternative assuming the building of a permanent sta tion on Bear Island and conducting follow-up researches during the next year was finally chosen as the accepted option. Due to the limited financial resources, 3 persons were selected to partici pate in the expedition: Czesław Centkiewicz, Władysław Łysakowski and Stanisław Siedlecki. In the initial period (until mid-September of 1932), in the expedition there also participated Jean Lugeon and Jan Gurtzman. The media was initially set against the expedition. The expedition departed on 12 July, 1932 from a town of Legionowo, near Warsaw. It reached Bear Island on August 5, 1932 and left on August 18, 1933. The different records, collected with an extensive amount of effort, during the stay on Bear Island were analysed (at least partially) after the explorers returned to Poland. There were four notebooks Résultats des Observations de ľ expédition polonaise de ľ Année Polaire 1932-1933 à ľ Ile des Ours and several other publica tions printed. The first Polish expedition to the Arctic proved to be an extremely successful venture. The scientific and research objectives were almost completely fulfilled. Poland, in a very effective and positive way, became known in the world of science. The experience gained during this expedi tion was bearing fruit for years to come both to its participants and to the entire Polish world of science.