PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 25

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Bałkany
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Uwarunkowania rynku energetycznego Republiki Północnej Macedonii – wybrane zagadnienia
Mazepa Diana
Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego
|
2021
|
R. XV
29--53
PL
Stabilna sytuacja energetyczna jest kluczowym celem każdego państwa. Republika Północnej Macedonii stoi przed wieloma wyzwaniami energetycznymi – kraj ten, o praktycznie zerowych zasobach surowcowych, zmonopolizowany dostawami rosyjskiego gazu i niewykorzystanym potencjałem jaki kryją elektrownie wodne chce dostosowywać swoją politykę do unijnych norm i dyrektyw sektorów energetycznych, tak, by w przyszłości bez większych przeszkód wkroczyć do Unii Europejskiej. W 2018 roku na nowo zdefiniował prawo energetyczne i opracował nową strategię na rzecz zapewnienia sobie bezpieczeństwa energetycznego w możliwie największym stopniu. Artykuł ma na celu analizę wybranych czynników związanych z sytuacją energetyczną w Republice Macedonii – zasobów surowcowych, wybranych zagadnień polityki energetycznej po ogłoszeniu nowego prawa energetycznego w 2018 roku oraz wybranych projektów energetyczne.
EN
A stable energy situation is a key goal of any country. The Republic of North Macedonia is facing many energy challenges – this country, with virtually zero raw material resources, monopolized by Russian gas supplies, and the unused potential of hydropower plants, wants to adapt its policy to EU standards and directives of the energy sectors, so that in the future it can enter without major obstacles to the European Union. In 2018, Republic of Macedonia redefined the energy law and developed a new strategy to ensure energy security as much as possible. The article aims to analyze selected factors related to the energy situation in the Republic of Macedonia – raw material resources, selected issues of energy policy after the announcement of the new energy law in 2018 and selected energy projects.
2
Content available remote Differences in Troglomorphism and Sexual Dimorphism in Two Sympatric Subtroglophile Crickets of Genus Troglophilus (Insecta: Orthoptera)
Jugovic Jure, Šumer Nika
Polish Journal of Ecology
|
2021
|
Vol. 69, nr 1
35--50
EN
We investigated morphological variation and sexual dimorphism in two species of syntopic cave crickets (Troglophilus neglectus and T. cavicola) from Northern Balkans. T. cavicola is able to penetrate deeper in caves and stays there for longer periods than T. neglectus. Yet, it has not exhibited clearly stronger constructive (body size, elongation of appendages, increased spinulation) or reductive (eye reduction) traits than T. neglectus. Moreover, contrary to expectation, there is no clear association between more prolonged staying in a stable cave environment and overall lower morphological variability in T. cavicola. Only some of its morphological traits actually showed less while other showed more variation than in T. neglectus. While T. cavicola males are larger than females, there is no such difference in T. neglectus. This may help males of T. cavicola being more competitive towards overall larger T. neglectus. With the exception of the body size, overall sexual dimorphism was better expressed in larger T. neglectus. The morphospaces occupied by males and females overlap more strongly in T. cavicola than in T. neglectus, indicating that ecological niches of both sexes are better separated in the latter species.
3
Content available Bałkański szlak migracyjny w polityce krajów tranzytowych
Wiskulski T., Wendt J. A., Skomski O.
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
|
2018
|
z. 126
251--261
PL
Zjawisko migracji z Afryki i Bliskiego Wschodu do Europy jest zjawiskiem powszechnym od lat 50. XX w. Jego nasilenie nastąpiło pod koniec 2010 r. wraz z początkami Arabskiej Wiosny i ekspansją działań terrorystycznych, za które odpowiedzialność brało utworzone na terytorium Iraku i Syrii Państwo Islamskie. Uchodźcy i imigranci obrali w drodze do Europy Zachodniej kilkanaście szlaków podróży. Jednakże, do najczęściej obieranych z nich zaliczyć należy szlak wschodni śródziemnomorski oraz szlak bałkański, przez które w 2015 r. przedostało się ponad 1,6 mln osób, część w sposób niekontrolowany. Zjawisko to zostało spotęgowane m.in. przez deklarację Kanclerz Niemiec Angelę Merkel z dnia 31 sierpnia 2015 r.: Wir schaffen das. Jednak nie wszystkie państwa podzielały tę opinię.
EN
Migration from Africa and the Middle East to Europe has been a common phenomenon since the 1950s. Its intensification occured at the end of 2010. It was initiated by the Arab Spring and the expansion of terrorist activities for which responsibility was taken by Daesh which was created on the territory of Iraq and Syria. Refugees and immigrants have chosen several ways during migration to Western Europe. However, the Eastern Mediterranean and the Western Balkan routes, which were used in 2015 by more than 1.6 million people, were most often selected. This phenomenon has been intensified after the declaration of the Chancellor of Germany Angela Merkel of 31 August 2015: Wir schaffen das. However, not all countries shared this opinion.
4
Content available Źródła etyki w islamie heterodoksyjnym
Pliszka B.
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
|
2015
|
z. 85
419--430
PL
Artykuł przedstawia zjawisko dżihadu i jego aspekty etyczne. Jest ono przestawione pod względem historycznym, a także współczesności. W artykule znajduje się również omówienie tych wyznań muzułmańskich, dla których dżihad jest zjawiskiem nie tylko nieznanym, ale wręcz odrzucanym. Próbuje też odpowiedzieć co zastąpiło dżihad w przypadku bliskowschodnich alawitów i bałkańskich bektaszytów. W artykule zostały przedstawione historyczne uwarunkowania obu wyznań i ich współczesność. Artykuł jest również próbą odpowiedzi na pytanie, o przyszłość tych wyznawców islamu, dla których przemoc i związki polityki z religią są obce.
EN
The article presents the phenomenon of jihad and its ethical aspects. It discusses it from both a historical and contemporary point view. It also outlines those Muslim beliefs/religions for which jihad remains not only an unrecognised but also a disapproved phenomenon. It attempts to find out what replaced jihad in the case of Middle East Alawites and Balkan Bektashi. The historical background of the two religions and their place in contemporary world were described in the article. The attempt to answer the question about the future of those Islam believers who disapprove of violence and any connection between religion and politics was made.
5
Content available Miasto - świadek historii: dobro i zło, piękno i brzydota
Kosiński W.
Przestrzeń i Forma
|
2014
|
nr 21
9--88
PL
Wśród pól badawczych dotyczących problematyki miast średnich, jest jedno szczególnie ciekawe i rzadko spotykane. Dotyczy ono takich miast - lub takiego miasta średniej wielkości - które dzięki niezwykłemu zbiegowi uwarunkowań, zostaje wyniesione do godności stolicy. Może to być stolica: państwa, kultury, handlu i przedsiębiorczości, sportu a nawet rozrywki, uciech i hazardu. W tym zbiorze oczywiście status stolicy państwa jest szczególnie prestiżowy dla miasta średniej wielkości. Taki właśnie przykład został niniejszym przebadany i przytoczony. Jest nim stolica Macedonii - Skopje. To unikalne miasto - ważny świadek europejskiej historii, zostało tutaj ukazane w panoramie czasoprzestrzennej. Szczególnie wydobyte zostały trzy urbanistyczno-architektoniczne czasokresy. Są to: pierwotna ewolucja ku statusowi miejskiemu i mini - metropolitalnemu w regionie; - z kolei tragiczny czas katastrofalnego trzęsienia ziemi i fascynującej modernistycznej /późno modernistycznej odbudowy; - wreszcie czasy najnowsze - skrajnie konserwatywny/wsteczny kulturowo Program Skopje 2014. Jest on wykwitem niezdrowej sytuacji politycznej, wynikającej z równie patologicznej wersji transformacji ustrojowej na Bałkanach po 1989 roku. przejawia się zdumiewającym, kiczowatym neo - socrealizmem XXI wieku.
EN
In the fields of scientific research concerning medium-size towns/cities, there is always one that is extraordinary, attractive and rare. Depending on the towns/cities - or the one special town/city - in medium size, which thanks to an unusual set of coincidences or circumstances, is elevated to the position of the capital. It can be a capital of: a state, the culture, of trade and business, sports and even of pleasure, hedonism and gambling. Within this selection surely the position of the capital of a state is particularly prestigious, for a medium-size town/city. Such a sample has been hereby examined and described. This is the capital of the state of Macedonia - Skopje. This unique town/city - an important witness of European history, is here presented as a time-space panoramic view. Exposed are the three urban-architectural time-periods. The first is a period of a primary evolution; from origins - towards a status of a town and specifically a regional mini-metropolis. The second is the tragic time of the catastrophe of the earthquake and the fascinating rebuilding of the modern/late-modern city. Finally - there is contemporary, extremely conservative/reactive Program Skopje 2014. It is the result of an insane political situation, as a result of pathological transformation in the Balkan region after 1989. It occurred in a surprising, kitschy neo-socrealism of the 21st Century.
6
Pociągiem na Bałkany
Gielo R.
Komunikacja Publiczna
|
2014
|
nr 3
54--63
PL
Chorwacja i Czarnogóra to bardzo popularne kierunki wakacyjnych podróży polskich turystów. Najchętniej samolotem (drożej) lub samochodem (taniej), dla wytrwałych i ambitnych – pociągiem, nawet do Albanii czy Grecji. Koleją możemy zwiedzić też Serbię oraz Bośnię i Hercegowinę.
7
XIX Europejska Wyprawa Mostowa „Bałkany – Karpaty 2013”
Flaga K.
Inżynieria i Budownictwo
|
2014
|
R. 70, nr 1
23--27
PL
Trasa wyprawy (łącznie 5155 km) przebiegała przez Polskę oraz Słowację, Węgry, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Serbię, Czarnogórę, Albanię, Macedonię, Bułgarię, Rumunię, Ukrainę i powrót przez Słowację. Omówiono przebieg wyprawy. Zamieszczono fotografie licznych mostów.
EN
The route of expedition (total length of 5155 km) started in Poland and then led through Slovakia, Hungary, Croatia, Bosnia and Herzegovina, Serbia, Montenegro, Albania, Macedonia, Bulgaria, Romania, Ukraine and then back to Poland through Slovakia. The course of the expedition is discussed. Numerous pictures of various bridges are presented.
8
Content available remote The role of Czech mathematicians in the Balkans (1850‒1900)
Bečvářová M.
Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
|
2014
|
R. 111, z. 1-NP
37--57
EN
From 1860s, the number of mathematicians, teachers and authors of monographs, textbooks and papers in Bohemia increased noticeably. This was due to the improvement of education and the emergence of societies. During 1870s and 1880s many candidates for teaching mathematics and physics were without regular position and income. Some of them went abroad (especially to the Balkans) where they obtained better posts and started to play important roles in the development of "national" mathematics and mathematical education. The article describes this remarkable phenomenon from the history of the Czech mathematical community and analyzes its influence on other national communities.
PL
Od lat 60. XIX w. w Czechach wyraźnie wzrosła liczba matematyków, nauczycieli matematyki, autorów monografii, podręczników i artykułów. Było to spowodowane rozwojem matematycznej edukacji i powstaniem towarzystw. W latach 70. i 80. XIX w. wielu czeskich kandydatów na nauczycieli matematyki i fizyki w szkołach średnich nie miało stałej posady i dochodów. Część z nich udawała się za granicę (szczególnie na Bałkany), gdzie zajmowali lepsze stanowiska i znacząco przyczynili się do rozwoju "narodowej" matematyki i edukacji matematycznej. Artykuł prezentuje ten niezwykły fenomen w historii czeskiego środowiska matematycznego i poddaje analizie jego wpływ na inne społeczności narodowe.
9
Content available Wojna etniczna w byłej Jugosławii – źródła i skutki. Wybrane aspekty
Kuźniar Z., Fronczyk A.
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
|
2013
|
Nr 2
37--45
PL
W artykule przedstawiono źródła i skutki wojny etnicznej w byłej Jugosławii oraz konflikty etniczno-narodowościowe w tym państwie, jak również proces rozpadu państwa jugosłowiańskiego oraz tragedię i krzywdę ludności cywilnej poniesioną w wyniku działań wojennych. Zawarto także opis zmian pokoleniowych na szczytach władzy i dramatyczne wyjście z federacji poszczególnych republik, począwszy od tych najbogatszych. Scharakteryzowano główne elementy strategii UE wobec Bałkanów Zachodnich (zawarte w ramach Procesu Stabilizacji i Stowarzyszenia) oraz przedstawiono działania polityczne i wojskowe NATO w Kosowie.
EN
The article discusses the origins and consequences of the ethnic war in the former Yugoslavia, ethnic and national conflicts in that country, the process of the disintegration of the Yugoslav Republic and the tragedy and harm of the civilian population resulting from war operations. The article also presents generational changes that occurred in the top tiers of the authorities and the dramatic exit of individual republics from the federation, staring with the richest ones. The main elements of EU’s strategies for the western Balkans are characterised in the article (included in the Stabilisation and Association Process), and political and NATO military operations in Kosovo are also presented.
10
Content available Kwestie narodowościowe na Bałkanach jako przykład konfliktu cywilizacyjnego – wybrane zagadnienia
Jagiełło-Szostak A.
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
|
2013
|
Nr 1
24--35
PL
Na obszarze Bałkanów ścierają się wpływy trzech cywilizacji. Wojna w latach 90. XX w. i rozpad wielonarodowościowej Jugosławii uwidoczniły istnienie zadawnionych konfliktów między cywilizacją prawosławną, cywilizacją zachodnią oraz cywilizacją islamską (np. spór serbsko-chorwacki czy muzułmańsko-serbski). Obecnie potencjalnymi punktami zapalnymi są: w Serbii-Wojwodina ze znaczną mniejszością węgierską oraz dążący do autonomii muzułmański Sandżak, trudne współistnienie w jednym państwie Bośni i Hercegowinie trzech narodów: Muzułmanów Serbów i Chorwatów, kwestia mniejszości tureckiej i Pomaków w Bułgarii. Podziały te spowodowane są występowaniem różnic historycznych, językowych, religijnych, kulturowych i narodowościowych. Odmienność ta sprawia, że narodom i mniejszościom narodowym, zamieszkującym region Bałkanów, trudniej jest się integrować, co przejawia się w chęci tworzenia własnych autonomii lub dążeniu do stworzenia własnych jednolitych narodowościowo obszarów. Poszczególne kraje wspierane są również politycznie w obrębie kręgów cywilizacyjnych, np.: Bośniaccy Muzułmanie przez kraje arabskie, Serbia przez Rosję, a Chorwacja przez UE i Watykan.
EN
The huge impact of three civilizations on the Balkan Peninsula is the basis of this article. The war that took place in the 1990s and after the breakup of Yugoslavia exposed the existence of several unresolved conflicts between Catholic, Orthodox and Islamic civilizations. In the article the author also takes account of present trouble spots such as: in Serbia, Vojvodina with a large Catholic Hungarian minority and Muslim Sanjak of Novi Pazar, aiming to gain autonomy; the mutual coexistence of Muslims, Serbs and Croats in the strongly divided state of Bosnia and Herzegovina; the question of Turkish and Pomaks minority in Bulgaria. This sort of divisions are caused by historical, linguistic, religious, cultural and nation-al differences. The variety of dissimilarities have caused various problems such as: problems with the integration of minorities, with the creation of national autonomous regions or with the building of national states. Moreover, the minorities and states from one civilization circles are supported politically, militarily or economically by the same civilization (for example Bosnian Muslims are supported by Arab states, Serbia by Greece and Russia, Croatia and Slovenia by the European Union).
11
Content available Towards a standard Tithonian to Valanginian calpionellid zonation of the Tethyan Realm
Lakova I., Petrova S.
Acta Geologica Polonica
|
2013
|
Vol. 63, no. 2
201--221
EN
A calpionellid zonal scheme is proposed for the Tithonian through Valanginian pelagic carbonates of the Western Balkan Unit, based on the vertical ranges of 57 chitinoidellid and calpionellid species recognized. This zonal scheme consists of calpionellid zones that are widely accepted in the Mediterranean Realm, such as the zones of Chitinoidella, Praetintinnopsella, Crassicollaria, Calpionella, Calpionellopsis, Calpionellites and Tintinnopsella. Subzonal divisions are comparable to those in the Carpathians. Direct correlations between ammonite and calpionellid ranges suggest that the base of the Upper Tithonian corresponds to the FO of Chitinoidella boneti; that of the Upper Berriasian to the FO of the genus Calpionellopsis; and the base and top of the Lower Valanginian to the FO and LO of the genus Calpionellites respectively. Correlations of the calpionellid zonation in the study area with zonations in other areas are discussed.
12
Content available remote Kosowo : w oczekiwaniu na ostateczny status : implikacje polityczne i wojskowe
Węgrzyn E.
Zeszyty Naukowe AON
|
2007
|
nr 3(68)
109-134
EN
Disintegration of Federal Republic of Yugoslavia which occurred after Cold War did not come to an end autonomously, which is visible in unsolved territorial claims. The disintegration was frozen under the terms of Dayton Peace Agreement and UN Security Council 1244 resolution by founding International interim protectorate in An Autonomous Province Kosovo. The agreements signed then have temporary basis only and do not assure stability in the region of the Balkans. This sketch focuses on the situation in Kosovo from the negotiations in Rambouillet throughout the political and military implications of Operation Allied Force and certain aspects of the activities of KFOR (Kosovo Forces) and United Nations Interim Administration Mission in Kosovo up to nowadays. For almost eight years there has been post conflict peace building in Kosovo. NATO military forces and civilian administration under the direct leadership of the UN strive to provide the residents of the province with security, humanitarian aid, effective administration, democratic institutions and conditions for reconstruction and economic development. UNMIK gathers the efforts of UNHCR, OSCE, EU and Special Representative of the Secretary-General UN. International powers gradually hand down the competence to Provisional Institutions of Self-Governmental formed in the region. Despite the efforts of numerous international agencies and significant financial support the problem of the return of internally displaced persons and refugees has not been solved on a satisfactory level. There are still incidents of violence against non-Albanians and violation of minority rights. The police statistics, poverty, unemployment deepened by stagnation and high increment birthrate create a pessimistic image. Kosovo is also not free from organized crime, international or trans-national crime which results in smuggling, women smuggling, arms and drug trafficking, money laundering and mafia links of some politicians. In 2006 Montenegro became independent of Serbia and the nearest months will be decisive for the final status of Kosovo and possibly for Bosnia-Herzegovina torn into two state organisms. The answer will also be found to the question of functionality of the ways to solve international conflicts such as the theory of humanitarian intervention, responsibility to protect or multifunctional peace operations which were prepared to meet the requirements of post-cold-war World Order.
13
Content available remote Siły morskie jako narzędzie budowy europejskiej przestrzeni bezpieczeństwa : doświadczenia i wnioski z kryzysów bałkańskich
Kubiak K., Wardin K.
Zeszyty Naukowe AON
|
2006
|
nr 3(64)
267-292
14
Content available Vrancea intermediate depth seismicity within the geodynamic framework of the SE Carpathians foreland
Besutiu L., Zlăgnean L.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
399--403
15
Content available Some features of hazard due to the Vrancea seismogenic zone
Sandi H.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
409--411
16
Content available Recent geodetic investigations performed in the frame of CERGOP2/project
Rus T.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
413--420
17
Content available Lithosphere dynamics, crust deformation and non-tidal gravity changes across major lithosphere boundaries on the Romanian territory
Besutiu L., Zlăgnean L., Horomnea M.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
423--427
18
Content available Geodynamic considerations on the space-time migration
Besutiu L., Cadicheanu N., Zlăgnean L.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
393--398
19
Content available Faulting and diagenetic processes related to seismicity with some implications in the Vrancea active geodynamic zone
Nutu M.-L., Berbeleac I.
Reports on Geodesy
|
2006
|
z. 5/80
405--408
20
Content available remote Siły morskie jako narzędzie budowy europejskiej przestrzeni bezpieczeństwa : doświadczenia i wnioski z kryzysów bałkańskich
Kubiak K.
Zeszyty Naukowe AON
|
2005
|
nr 4(61)
86-99
EN
The paper presents the evolution of tasks which are accomplished by contemporary naval forces. The author provides the draft showing the naval involvement during the Balkan crises. It is the base to present the capabilities of the naval power during future wars and conflicts. The author underlines the flexibility and endurance of the navy and legal order of seas which allows presenting power at littoral waters without any formal obstacles.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.