Na počátku 16. století byla odkryta bohatá rudná ložiska na panství Šliků v okolí poustky (opuštěná ves) známé jako Konradsgrün či obecně jen jako „Údolí“. Právě lokalita známá jako „Údolí“ získala zanedlouho nové jméno Údolí sv. Jáchyma, jednoduše Jáchymov. Výnosy z ní zanedlouho předčily nejen výnosy z nejvýznamnějších českých, ale taktéž saských (Schneeberg, Annaberg, etc.) těžebních regionů. S nově založeným městem a mincovnou spravovanou pány Šliky, hrabaty z Holíče a Pasaunau, se setkáváme na území Království českého s precedentem, kterým je převzetí regálních práv panovníka šlechtou. Cílem předkládaného příspěvku je rekapitulace vzniku nového horního revíru a jeho zvláštní postavení v rámci Království českého za vlády Jagellonců (1471–1526) a v prvních letech panování Ferdinanda Habsburského v Království českém.
EN
Mining, metalurgy and minting developed very successfully from the reign of the last Přemyslids within 13th century. At that time rich silver mine districts in Jihlava, Kutná Hora etc were discovered. Their revenues culminated in the following century but after this expansion came gradual decline. Nevertheless the long lasting tradition of mining industry was the reason, why it still played an important role in the legal system of the Kingdom. Just at the very begining of the 16th century rich ore deposits at the dominion of the Šlik family in sorroundigns of „poustka“ (abandoned village) known as Konradsgrün or Valley/Údolí were discovered. The locality of the Valley very soon gained a new name – The Valley of St. Joachim/Jáchym, simply Jáchymov. In a short time its revenues overcame the rest of the most important Czech and Saxony (Schneeberg, Annaberg, etc.) mining regions. Founding of the new city and mint by Šliks, earls of Holíč and Pasanau, that arose within the Bohemian Kingdom, became a precedent when iura regalia was overtaken by nobility. The aim of the presented paper is a recapitulation of the new mining district origin and its special status within the Bohemian kingdom in the era of Jagieollonian dynasty (1471–1526) and in the first years of Ferdinand Habsburg reign.
PL
W początku XVI w. odkryto bogate złoża rud w dobrach rodziny Šlików w okolicy opustoszałej wsi Konradsgrün znanej także jako „Dolina”. To właśnie miejsce uzyskało wkrótce nowa nazwę Dolina św. Joachima, w języku czeskim Údolí sv. Jáchyma, w skrócie Jáchymov. Dochody z prowadzonej tam działalności górniczej wkrótce przewyższyły nie tylko dochody z najważniejszych czeskich, ale także saksońskich (Schneeberg, Annaberg itd.) regionów wydobycia rud. Przy okazji lokacji miasta i utworzenia mennicy zarządzanej przez Šlików (hrabiów z Holíč i Pasaunau), spotykamy się na terenie Królestwa Czeskiego z precedensem przejęcia regale władcy przez szlachtę. Celem tego przyczynku jest omówienie powstania nowego terenu górniczego i jego wyjątkowej sytuacji w ramach Królestwa Czeskiego w okresie panowania Jagiellonów (1471–1526) oraz pierwszych lat panowania Ferdynanda Habsburga.
W artykule przedstawiono na tle epoki, w której żył wielki uczony i lekarz Georgius Agricola, problemy zdrowotne ludzi zatrudnionych w kopalniach rudnych. Swoje obserwacje poczynione w czasie pracy na stanowisku lekarza miejskiego w Jachymowie (Joachimsthal), tyczące się warunków pracy górników zawarł w dziele "De re metallica libri XII". W artykule porównano spostrzeżenia poczynione przez Agricolę z obecnymi wymaganiami odnośnie bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie. Szczególny nacisk położono na identyfikację przyczyn i sposoby zapobiegania wypadkom w kopalniach oraz profilaktykę zdrowotną.
EN
In this paper shown miners health problems in ore mine in the times of the famous scientist and doctor Georgius Agricola. He made his observations during the work as a city doctor in Jachymov (Joachimstahl). A comparison between Georgius Agricola remarks and contemporary requirements in safety and hygiene in mining is also made in this paper, with a special focus on accidents identification and diseases prevention.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.