Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The evolution of the undulating wall

Pabich Marek, Piórkowska Marta

Builder

|

2021

|

R.25, nr 10

16--22

EN

Expressive buildings based on curvilinear geometry became one of many characteristic elements of contemporary architecture. A fascination with irregular, undulating forms has already been visible in the 20th century. However, the sources of the undulating motifs go back to the Baroque period, when buildings with curved façades were one of the best examples of the natural development of architectural thought. The evolution of this idea took place at the beginning of the 20th century. In the following years, the motif of the undulating lines was used by many architects who draw upon its regular or free character. The Authors using the analytical and interpretative method show the evolution of the undulating wall. The Authors use the terms of curved lines defined by Kandinsky. The analysis of selected examples shows the ideological, material, and constructional evolution of the undulating wall, as well as the way of transforming the idea of the undulating line, which returns to its baroque roots, but in a more modern version.

PL

Ekspresyjne budynki o pofalowanej, krzywokreślnej formie stały się jednym z wielu elementów charakterystycznych dla współczesnej architektury. Już w XX wieku widoczna jest fascynacja formami o swobodnym, falującym charakterze. Jednakże źródła motywów falujących sięgają aż do czasów barokowych, w których budynki o krzywokreślnych elewacjach stanowiły naturalny rozwój myśli architektonicznej. Ewolucja tej idei nastąpiła na początku XX wieku i przez następne lata motyw linii falistej był używany przez wielu architektów, którzy korzystali z jej regularnego lub swobodnego charakteru. Za pomocą metody analityczno-interpretacyjnej autorzy opiszą ewolucję, jaką przeszła ściana falująca wykorzystująca linię krzywokreślną zdefiniowaną przez Kandyńskiego. Analiza wybranych przykładów obrazuje ideologiczną, materiałową oraz konstrukcyjną ewolucję ściany falującej, a także sposób przetransformowania idei linii falistej, który wraca do swoich barokowych korzeni, ale w bardziej nowoczesnym wydaniu.

2

Conservation versus reconstruction. Do we need other or new criteria conserving architectural surfaces of the 20th Century?

Danzl Thomas

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 8

89--102

EN

Until today, in most European countries there is no juridical definition or legal recognition of the profession of the conservator-restorer. This fact means an almost complete lack of specific regulations anticipating conservation-restoration activities and stipulating the quality of these activities. The absolute need for qualified professionals, for a legal status, for an evaluation of the dynamics in a conservation–restoration project and finally for an analysis of the essential methodological steps of the conservation project require evidence of professional responsibility, competence and qualification. At the very beginning of the conservation of 20th century architecture, the professional figure of the architect wasn´t discussed in his historically grown leading position. The task of the conservator-restorer and of the conservation sciences at that time was to take part in a planning process that often started with a “reconstruction concept” for regaining the lost “original” design of the architecture. It seemed to be more important to reconstruct “ideas” than to follow the traces of the authentic materials, and to document and conserve them. Often this was justified with the alleged “special status” of modern architecture which was supposed to be too fragile and too ephemeral to be conserved in the same way as other historical monuments. This article wants to illustrate that effective “project management” based on a shared and transparent theoretical fundament is able to bring about a conciliation of the apparently diametrically opposed opinions and concepts of “Conservation” and “Reconstruction”.

3

Awangarda – od dynamiki ruchu do nowej narracji przestrzeni miejskiej

Kwiatkowski J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 3

5--22

PL

Czasy awangardy lat 20. XX wieku przyniosły radykalne przewartościowania w dziedzinie sztuk wizualnych. Odrzucono dotychczasowe doświadczenia akademików, zerwano z perspektywą liniową. Wkrótce również odrzucono apoteozę dynamiki wielkiego miasta, stawiając w jej miejsce kult nowego człowieka, a konkretnie człowieka jako zbiorowości, czyli społeczeństwa zmiany. Miejsce dawnej grawitacji wypływającej z hierarchii przestrzeni miejskiej dającej spójność sceny, czyli kontekst zajął samodzielny przedmiot. Na jego bazie rozpoczęły się nowe poszukiwania postkubistycznej syntezy. Nie przekroczono jednak – jak się okazało aż do dnia dzisiejszego – granicy bezprzedmiotowości.

EN

The avant-garde ideas of the 1920s brought about a radical re-evaluation in visual arts. The scholarly approach to art was rejected, together with linear perspective. The idea of grand cities, no longer glorified, was soon replaced by an apotheosis of new man, yet understood as a community – a society of change. The gravity of spatial hierarchy which had hitherto given context and coherence to a scene was transferred to a single object. On its basis people started to look for a post-cubist synthesis. But the limit of abstraction, as it turns out, was to this day never crossed.

4

Wpływ brutalizmu na polską architekturę sakralną

Niebrzydowski W.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

137--150

PL

Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu brutalizmu na architekturę kościołów w Polsce. Przeanalizowano osiem budynków świątyń wznoszonych w latach 1960-1988, porównując je z tendencjami światowymi. Na tej podstawie wskazano najbardziej wyraziste cechy i elementy brutalistyczne charakterystyczne dla polskiej architektury sakralnej.

EN

The aim of the research presented in the article was to determine the impact of brutalism on the architecture of churches in Poland. The author analyzed eight buildings built in the years 1960-1988, comparing them with global tendencies. On this basis, he identified the most distinctive brutalist features and elements characteristic of Polish sacral architecture.

5

Przestrzeń awangardy – nowa grawitacja

Kwiatkowski J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 3

5--30

PL

Przestrzeń awangardy to synonim idei Nowej Sztuki, sztuki przełomu jaki dokonał się w sztukach wizualnych w pierwszych dekadach XX wieku w Rosji, a później w ZSRR. Jej przedstawiciele zdeterminowani zmianami, jakie przyniosły nowe wynalazki techniczne zwłaszcza w sferze urbanizacji bardzo wierzyli, podobnie jak włoscy futuryści, że to właśnie oni staną się liderami zmian społecznych, nowego postrzegania i kształtowania kultury. Wierzyli w nowe społeczeństwo, które rozerwie wielowiekową strukturę klasową, kiedy jej miejsce zajmie dynamizm i kreatywność w służbie rozwiązań utylitarnych i egalitarnych. Wierzyli w swoją misję, prometeizm nowego, lepszego świata, gdy nastąpi wyzwolenie człowieczeństwa od wszelkich zależności. Takie nastroje społeczne dojrzewały w całej Europie, ale szczególnie silnie obecne były w społeczeństwie rosyjskim już w ostatnich dwudziestu latach przed wybuchem I wojny światowej i można powiedzieć, że wręcz ją poprzedzały. Dlatego też następstwo wydarzeń dawało przedstawicielom Nowej Sztuki wręcz przeświadczenie o swoim profetycznym przesłaniu wolności. Późniejsza rzeczywistość, nadejście epoki totalitarnej, dopisały niestety jakże gorzki epilog dla całej formacji niemal wszystkich wielkich artystów awangardy, ale pomimo ich odrzucenia i niejednokrotnie przedwczesnej śmierci pozostała ich twórczość, przesycona entuzjazmem dla nowej grawitacji – wiary w wielkość człowieczeństwa – w nową, uniwersalną ideę.

EN

The avant-garde is synonymous with the concept of New Art, the breakthrough in art which took place in the visual arts during the first decades of the 20th century in Russia and then in the USSR. Its representatives, determined by the changes brought about by new technical inventions, especially in the sphere of urbanization, were convinced, like the Italian futurists, that they would be at the foreground of social change, new perceptions and shaping of culture. They believed in the new society which would rend apart the class structure of previous ages when its place would be taken by dynamism and creativity in the service of utilitarian and egalitarian solutions. They believed in their mission, the Promethean idea of a new better world, when mankind would be liberated from all subjection. This social mood was developing in the whole of Europe, but was particularly strong in Russian society in the last twenty years before World War I. In fact, one could say it was a prelude to the war. From this sequence of events came the conviction held by representatives of New Art about their prophetic message of freedom. The actual reality, the advance of totalitarianism, was a bitter epilogue for the whole formation, for almost all the great artists of the avant-garde. Nevertheless, though rejected and often dying before their time, their works remained, suffused with enthusiasm for the new gravitation – belief in the greatness of mankind – in the new, universal idea.

6

Maciej Nowicki (1910–1950) – życie i twórczość

Barucki T.

Architectus

|

2014

|

Nr 4(40)

21--32

PL

Praca niniejsza przedstawia pokrótce życie i pracę Macieja Nowickiego – przedwcześnie zmarłego, jednego z najbardziej wizjonerskich architektów XX w. Był jednym z niewielu architektów, których jeden rysunek dokonał rewolucji w projektowaniu i umożliwił powstanie całkowicie nowej dziedziny w przemyśle budowlanym. Jego najbardziej twórczy okres przypadł na lata po zakończeniu drugiej wojny światowej. Był jednym z projektantów odbudowy Warszawy. Został wysłany przez rząd do Nowego Jorku jako przedstawiciel Polski przy projekcie siedziby głównej ONZ. Następnie jego szkic projektu hali w Raleigh „otworzył drzwi” konstrukcjom membranowym. Nowe miasto Chandigarh miało być kolejnym jego dziełem, jednak tragiczna katastrofa lotnicza w Egipcie zakończyła jego błyskotliwą karierę.

EN

This paper presents briefl y the life and work of Maciej Nowicki – prematurely deceased, one of the most visionary architects of the 20th century. He was one of the few architects who’s one drawing has made a revolution in design and made possible the emergence of an entirely new fi eld of construction industry. His most creative period occurred in the years after World War II. He was one of the designers of the rebuilding of Warsaw. He was sent by the government to New York as a representative of Poland in the design of the United Nations headquarters. Then, his sketch of the design of the hall in Raleigh “opened the door” for the appearance of membrane structures. The new city of Chandigarh was next step on his architectural way, but the tragic air accident in Egypt ended his brilliant career.

7

Boston government service center jako przykład amerykańskiego brutalizmu

Niebrzydowski W.

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 3

32--44

PL

Paul Rudolph to jeden z twórców, którzy zapoczątkowali brutalizm w architekturze Stanów Zjednoczonych. Jego budynki stanowią doskonałe przykłady tego nurtu, a jednym z nich jest wzniesiony w latach sześćdziesiątych XX wieku. Boston Government Service Center. W artykule omówiono założenia projektowe Rudolpha i przedstawiono formę architektoniczną BGSC. W wyniku analizy rozwiązań architektonicznych wskazano szereg cech, dzięki którym ta realizacja może być uznana za jedno z najważniejszych osiągnięć amerykańskiego brutalizmu, jak m.in.: monumentalność, ekspresyjność, ciężkość i masywność, specyficzne podejście do problemu kontekstu, inspiracje architekturą historyczną, dążenie do indywidualizowania form, preferowanie układów dośrodkowych, podkreślanie roli ruchu i elementów komunikacyjnych, dążenie do ciągłości zabudowy, kształtowanie fasad przy pomocy rytmicznie powtarzanych elementów, podkreślanie elementów konstrukcyjnych, eksponowanie nadwieszonych brył, dążenie do wyrazistych efektów światłocieniowych, stosowanie różnorodnych faktur betonowych. BGSC jest obecnie jedynie częściowo użytkowane, a jego przyszłość jest niepewna.

EN

Paul Rudolph was one of the architects, who introduced brutalism to the architecture of the United States of America. His buildings are excellent examples of this style, and one of them is the Boston Government Service Center which was built in the 1960s. Author of the article discusses Rudolph’s design criteria and presents architectural form of the BGSC. After analyzes he also specifies a number of features which confirm that the building can be considered one of the most important achievements of American brutalism, including: monumentality, expressiveness, heaviness and solidity, specific approach to the problem of context, references to historical architecture, striving for individual forms, preferring centripetal arrangements, highlighting the role of movement and elements of circulation, continuity, rhythmically repeated elements on facades, highlighting structural elements, use of overhanging solids, chiaroscuro effects, exposing textures of concrete. The BGSC is currently only partially used, and its future is uncertain.

8

Viana de Lima (1913/1991) - wobec narodzin nowoczesnej architektury europejskiej

Campos J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2012

|

T. 57, z. 2

76-91

PL

Esej ten pragnie umiejscowić dzieła najważniejszego portugalskiego architekta dwudziestego wieku w kontekscie europejskim, omawiajac tło i prezentując projekt domu Casa Cortez w Porto w kontekscie międzynarodowego modernizmu. Budynek ten, rozebrany w 1971 r. uważany jest za pierwszy przykład modernizmu w Portugalii. Wyznaczył też drogę do wielkiej kariery architekta Viany de Limy, zmarłego 20 lat temu. Jego wkład w architekturę modernizmu dopiero dziś zaczyna być przedmiotem zainteresowań i badań naukowych, dzięki którym rozpoznawane są najważniejsze cechy budownictwa północnej Portugalii w latach od 1940-1980. Był to takze złoty wiek aktywności architekta Viana de Limy w takich miastach jak Porto, Feira, Bragança, Caminha, Esposende, i inne. Prace Viana de Limy koncentrowały sie na wielu polach i obejmowały również nieocenioną dziś działalność w zakresie ochrony dziedzictwa architektonicznego zarówno na terenie Portugalii jak i w innych krajach, zwłaszcza w Brazylii i w Maroku.

EN

The essay intends to situate the production of the most important Portuguese architect of the twentieth century in the European context, framing the draft of a house constructed in the city of Porto in the context of the International Modernism. This work (demolished in 1971) is considered the first Modern housing example in Portugal, and paves the way for a major career of Architect Viana de Lima, who died 20 years ago. His contribution to the architectural movement begins at the moment being the subject of interest in academic research and the discovery of the most important features of the architecture produced in the North of Portugal between 1940 and 1980 - the golden period of activity of the Architect in cities such as Porto, Feira, Bragança, Caminha, Esposende, etc. Its activity was very broad and included also an invaluable contribution in the field of safeguarding built heritage, both in Portugal and other countries in the world, particularly Brazil and Morocco.

9

Le Corbusier w Warszawie i na Górnym Śląsku

Nakonieczny R.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2012

|

T. 57, z. 4

26-38

PL

Rok 2012 zapisze się w pamięci świata kultury obchodami 125 rocznicy urodzin Le Corbusiera (1887-1965), wielkiego architekta XX wieku. Uroczystości rocznicowe w Polsce nie ograniczyły się jedynie do celebrowania daty urodzin guru światowego modernizmu przypadającej na dzień 6 października 1887 roku. Organizator obchodów roku Le Corbusiera - Centrum Architektury w Warszawie - przygotował specjalny program edukacyjno-artystyczny pod nazwą "Le Corbusyear" włączając szacowne instytucje, środowiska twórcze i naukowe z kraju i z zagranicy. Według kuratora obchodów, Grzegorza Piątka, pomysł zrodził się "(...) wokół ideowej obecności i nieobecności Le Corbusiera w Polsce (...), by stworzyć okazję (...) do rozszyfrowania jego śladów w naszych miastach i osadzenia dorobku polskich architektów w światowym kontekście intelektualnym, ale również do refleksji nad żywotnością ideałów modernistycznej urbanistyki(...)" i dotyczył cyklu różnorodnych imprez odbywających się w Warszawie, Katowicach i Tarnowie. Autor artykułu przygotowywał katowicką edycję wydarzenia Le Corbusyear, tworząc koncepcję szlaku tropami idei Le Corbusiera w Katowicach oraz prezentując poniższy tekst podczas warszawskiego spotkania, w którym udział wzięli: Charles Jencks, Arthur Rüegg, Charles Knevitt.

EN

The year 2012 will be remembered in the cultural world as the 125th anniversary of the birth of Le Corbusier (1887-1965), the great architect of the 20th century. In Poland, the organiser of the Year of Le Corbusier - Centrum Architektury (Centre of Architecture) in Warsaw - did not content itself with celebrating the birthday of the guru of global modernism, who was born on 6 October 1887, but also prepared a special educational and artistic programme entitled "Le Corbusyear", and invited the participation of many esteemed institutions, artists and researchers from Poland and all over the world. According to the principal organiser of the celebrations, Grzegorz Piątek, the idea came from "(...) Le Corbusier's ideological presence and absence in Poland (...) in order to create an opportunity to (...) seek traces of his influence in our urban architecture and place the legacy of Polish architects in the global intellectual context, but also to reflect upon the robustness of modernist urban planning ideals (...)". The project entailed a number of events that took place in Warsaw, Katowice and Tarnów. I myself organised Le Corbusyear in Katowice, following the concept of tracing Le Corbusier's ideas in Katowice. This text has been presented at a Warsaw meeting with the participation of Charles Jencks, Arthur Rüegg and Charles Knevitt.

10

Architekt Luigi Moretti. Od racjonalizmu do "l'art informel" - sztuki informelu

Viati Navone A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2012

|

T. 57, z. 2

3-41

PL

Twórczość wybitnego architekta włoskiego modernizmu Luigi Morettiego (1907-1973) stanowi odbicie jego rozległych zainteresowań. Szczególnie pasjonował go nurt w sztuce nowoczesnej l'art informel - informel - nowy gatunek nazwany tak pod koniec lat czterdziestych przez francuskiego kolekcjonera i krytyka sztuki Michela Tapiè. Art informel - sztuka nieformalna uprawiana przez wielu młodych artystów, m. in. Alberto Burri, Lucio Fontanę, Jacksona Pollocka czy Georgesa Mathieus, wykreowała wówczas różne techniki i gatunki. Jednym z ważnych zagadnień, wokół których ogniskowały się zainteresowania twórcze Morettiego była historia, a szczególnie dzieła Michała Anioła. Inne to: fascynacja przestrzenią wewnętrzną, którą potrafił ująć i opisać jak nikt inny przed nim we Włoszech, oraz zaciekawienie naukami ścisłymi, które kazało mu poszukiwać ich związku z architekturą i sztuką. Morettiego zajmował również odbiór dzieła sztuki w przestrzeni. Poszukiwał właściwych kątów patrzenia, które dawałyby ogólny i szczegółowy obraz struktury architektonicznej.

EN

The work of the eminent Italian modernist architect Luigi Moretti (1907-1973) reflects his wide interests. He was especially interested in the new art form, which was called Informal Art or Art Autre (Other Art), by the French art critic Michel Tapiè at the end of the forties. Informal Art was created by many young artists such as Alberto Burri, Lucio Fontana, the Jackson Pollock and Georges Mathieu. One of the important issues arround which Moretti's creative interests the history, especially the great works of Michelangelo. The others being his attention to the inner space, resulting in the new way to consider it and to describe its qualities as nobody in Italy had before, and his curiosity for science, which led him to explore its possible connection with architecture and art. Moretti was also interested in the conditions of vision, in how the observer perceives a work of art in its general form and in details; therefore, he looked for the correct angles giving a global and a particular vision of a work of architecture.

11

Aldo Rossi - architekt i teoretyk. Dylematy architektury po modernizmie

Wojtas Swoszowska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2012

|

T. 57, z. 2

42-75

PL

Włoski architekt Aldo Rossi (1931-1997) jest nie tylko autorem charakterystycznych budynków, szkiców architektonicznych i projektów z zakresu wzornictwa, ale przede wszystkim twórcą autorskiej teorii architektury neoracjonalnej, mistrzowsko wyłożonej w licznych esejach i rozprawach naukowych. Jego manifest twórczy L'Architettura della città, opublikowany w 1966 roku, stanowiący zbiór podstawowych zasad kształtujących tę teorię, wielki architekt Peter Eisenman przyrównał do teoretycznych traktatów okresu renesansu. Jako dopełnienie tego dzieła w roku 1981 Aldo Rossi napisał poetycką, naukową autobiografię - słynną A Scientific Autobiography, w której już bardzo osobiście pisze na temat architektury, nie unikając kontekstu własnych przeżyć. Dopiero poznanie obydwu publikacji pozwala docenić poetycki wymiar jego surowej architektury. Twórczość projektowa Aldo Rossiego była następstwem jego neoracjonalnej teorii architektury. Do uznanych projektów "manifestów" jego teorii projektowania są blok mieszkalny na osiedlu Gallaratese 2 na Monte Amiata w Miedolanie oraz częściowo zrealizowany cmentarz w Modenie. W obydwu przykładach Aldo Rossi zastosował autorską metodę typologii i analogii. Minęło pół wieku od początków twórczości Aldo Rossiego, mimo to jego teoria projektowania, nie tracąc nic z aktualności spostrzeżeń, z upływem lat zyskała na znaczeniu, a jego łatwe do rozpoznania obiekty architektury oraz inne realizacje, szczególnie te z początkowego okresu twórczości, nadal budzą emocje i zainteresowanie.

EN

The Italian architect Aldo Rossi (1931-1997) is not only the author of characteristic buildings, architectural sketches and design projects; he is, first and foremost, the author of the theory of the Neo-Rational architectural style, presented in a masterly fashion in numerous essays and scientific treatises. His creative manifesto L'Architettura della città, published in 1966, constituting a collection of basic principles shaping the theory, the prominent architect Peter Eisenman compared to the theoretical treatises of the Renaissance. As a supplement to this work, in 1981 Rossi wrote his famous poetic A Scientific Autobiography, in which he writes very personally on the subject of architecture, without avoiding the context of his own experience. It is only by reading both works that we can appreciate the poetic dimension of his severe architectural style. Aldo Rossi's designs were the consequence of his Neo-Rational theory of architecture. Among the most recognized of his projects "manifestoes" of his design theory are a block of flats on the Gallaratese 2 estate on Monte Amiata in Milan and the partly finished cemetery in Modena. In both cases, Rossi used his own method of typology and analogy. Half a century has past since Aldo Rossi began his work, but his design theory, without losing any of its currency, has gained in importance, while his easily recognizable architecture and other projects, especially those from the early years of his career, continue to awaken emotions and interest.

12

Miasta Mussoliniego. Architektura i urbanistyka jako instrument polityki państwa faszystowskiego

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 3

27-51

PL

Artykuł ten jest poświęcony problemowi wykorzystywania architektury jako nośnika znaczeń przez reżim faszystowski we Włoszech w latach 1922-1943. Przedmiotem tego opracowania nie jest jednak sama architektura, ale miasto jako struktura znacząca. Mussolini zdawał sobie sprawę, że architektura jest jednym z najważniejszych, najbardziej dostępnych mediów. Doceniał jej siłę oddziaływania jako instrumentu państwa służącego edukacji mas. Faszystowska ideologia miała przenikać do świadomości obywateli państwa nie tylko dzięki architekturze, ale także dekoracjom plastycznym budowli, pomnikom, muralom, szablonowym napisom, plakatom. Miejską przestrzeń wykorzystywano także w trakcie efemerycznych spektakli władzy, w czasie corocznych obchodów faszystowskich świąt, a także specjalnych wydarzeń, np. wizyt Mussoliniego i niektórych zagranicznych polityków. Mussolini, uważny czytelnik Gustave'a Le Bona i George’a Sorela, uznał architekturę za ważny instrument faszyzacji. Uczynił z miejskich przestrzeni jeden z najważniejszych nośników ideologii. Miasto faszystowskie, także nowe ośrodki miejskie budowane m.in. w regionie Agro Pontino, tworzyło mity: nowego państwa, Mussoliniego-wodza, Rzymu – "duchowego centrum narodu", odrodzonego "imperium śródziemnomorskiego" (EUR, Addis Abeba). Przestrzeń miejska wychowywała, ułatwiała publiczny kult partii i wodza, kształtowała pożądane przez władze zachowania.

EN

This article is dedicated to the problem of using architecture as a carrier of concepts by the fascist regime in Italy in 1922-1943. However, the subject of this study is not only architecture but the city as a meaningful structure. Mussolini was aware of the fact that architecture is one of the most important and most available media. He appreciated its strength as a state instrument used for education of the masses. The fascist ideology was supposed to penetrate into awareness of citizens of the state not only thanks to architecture but also art decorations of buildings, monuments, murals, stencilled inscriptions and posters. The urban space was also used during ephemerid spectacles of the authorities, annual celebrations of fascists holidays e.g. during the visit of Mussolini and some foreign politicians. Mussolini, a dedicated reader of Gustave Le Bon and George Sorel, found architecture to be an important instrument for introducing fascism. He made urban space become one of the most vital carriers of the ideology. Fascist cities and also new urban centres built in regions including Agro Pontino, created the myth of a new state. Mussolini as the duce, Rome as the "spiritual centre of the nation", a reborn "Mediterranean empire" (EUR, Addis Abeba). The urban space was bringing up, facilitating the public cult of the party and its leader, and formed the behaviour requested by the authorities.

13

Nowy Gmach Muzeum Narodowego w Krakowie. Z dotychczasowych dziejów, zwroty historii

Włodarczyk M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2010

|

T. 55, z. 3

37-48

PL

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym polskim muzeum narodowym. Powołano go w 1879r. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości rozgorzały wieloletnie dyskusje co do miejsca i kształtu obiektu potrzebnego dla pomieszczenia nie eksponowanych dotąd zbiorów. Podjęto decyzję o całkiem nowej inwestycji, inwestycji nowoczesnej i współczesnej swoim czasom ale też monumentalnej i narodowej, w duchu tendencji nacjonalistycznych odbudowującego się po rozbiorach państwa czyli o budowie tzw. Nowego Gmachu Muzeum Narodowego. Obiekt ten miał także pomieścić dzieła wieszcza i artysty - Stanisława Wyspiańskiego. Inwestycję rozpoczęto w 1934r według nagrodzonego projektu i realizowano go do 1939r, tj do wybuchu II wojny światowej, dzięki ofiarności całego polskiego społeczeństwa oraz wsparciu państwa polskiego. Budowę kontynuowano w czasie wojny, przy czym od 1940 do 1943r realizowana była ona jako przebudowa obiektu na Staadkasino Krakau. Prace po wojnie ruszyły dopiero w 1949r, ponownie jako Muzeum Narodowe ale już w wersji okrojonej projektu pierwotnego i były kolejną przebudową prowadzoną do 1957r. W 1958r rozpoczęto działania dla opracowania projektu rozbudowy okrojonego dotąd budynku a realizację tak zakreślonego zamierzenia zakończono w 1990r. W 2004r, przy okazji jubileuszu, rozstrzygnięto konkurs na kolejną rozbudowę a właściwie dobudowę nowego obiektu, tj. tzw. Pawilonu Wyspiańskiego. Śledząc dzieje budynku Nowego Gmachu Muzeum Narodowego w Krakowie możemy obserwować jak teoria i praktyka ale także polityka i realia zmieniały się na przestrzeni lat. Na przykładzie tego modernistycznego obiektu, w kontekście całego założenia, w tym urbanistycznego, widzimy także jak pewne podejmowane decyzje wpływają na ochronę architektury, czy to w rozumieniu kontynuacji myśli pierwotnej czy to w dostosowaniu kontynuacji do myśli obowiązującej.

EN

The National Museum in Cracow is the oldest national museum in Poland. It was founded in 1879. National discussion has taken place for years about the location and form of the building to expose a collection that was never shown. The decision was taken to erect a completely new building, monumental, modern and contemporary, presenting national spirit adequate for the so called National Museum New Building. The works of Stanisław Wyspiański, the great Polish poet and artist, were to be placed in this building. The building process started in 1934 according to the awarded design, and was continued, thanks to effort of the whole society and the support of the government, until 1939, i.e. the beginning of World War 2. The works were continued during the war years of 1940-1943 as converting into Nazis Staatkasino Krakau. Work started again after the war in 1949, again under the name of the National Museum, but with a reduced program, being in fact another conversion of the original plans, and was completed in 1957. In 1958 work was started to prepare a project extending the formerly reduced program, and the building based on these plans was completed in 1990. In 2004, on the occasion of the jubilee, a competition was judged for another expansion, or rather the next extension of the so called "Wyspiański's pavilion". Tracing the history of construction of Cracow’s National Museum New Building, one is able to observe the changes of theory and practice, and also politics, through the time period. The example of this modernistic building demonstrates the results of preservation decisions regarding both realizing the primary plan and adopting it to contemporary urban and architectural doctrines.

14

Architektura Warszawy w czasach stalinowskich. Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa - symboliczny kamuflaż

Baraniewski W.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2010

|

T. 55, z. 3

65-73

PL

Powojenne plany przebudowy centrum Warszawy, związane były z politycznym zamiarem przekształcenia "klasowego" charakteru śródmieścia. W centralnych partiach miasta miały się znaleźć monumentalne osiedla robotnicze i państwowe lokale sklepowe i usługowe. Pierwszą próbą (i jedyną zrealizowaną w tej skali), była budowa Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Jej realizacja miała stworzyć podstawy nowej urbanistyki i architektury realizmu socjalistycznego. Monumentalna, poszerzona Marszałkowska, miała prowadzić od centrum do pl. Unii, z nowoprojektowanym placem centralnym MDM (dziś pl. Konstytucji). Konieczność pozostawienia i odbudowy kościoła Zbawiciela, spowodowała komplikacje przestrzenne, wynikające z ideowej niezgodności budowli sakralnej i socjalistycznego osiedla. Bryłę kościoła próbowano przesłonić wysokościowcem, lub zneutralizować ideowo dekoracją rzeźbiarską. Brak wzorów formalnych i decyzji co do treści rzeźb spowodował, że zrealizowana na MDM dekoracja ma charakter kamuflażu i nie posiada zamierzonego radykalizmu ideowego.

EN

After World War 2, plans to rebuild the centre of Warsaw were connected with the political objective to transform the "class" aspect of the city's central quarter. Downtown Warsaw was to see monumental housing estates for workers and state-owned shopping and service areas. The first attempt (and the only one realized on this scale) was the construction of the Marszałkowska Housing Estate known as MDM. It was to lay the foundations for new urban planning and socialist architecture. The monumental, widened Marszałkowska street was to run from the centre to Unii square, through a brand-new central square (now Konstytucji square). The necessity to preserve and reconstruct the Church of the Saviour (Zbawiciela) caused spatial complications, resulting from the ideological conflict between a temple and socialist housing. There was an attempt to hide the church behind a high-rise block or neutralize it with sculptures. A lack of formal examples and decisions on the theme of the sculptures meant that the decorations finally realized for MDM have the nature of camouflage and do not carry the intended radical ideology.

15

Piękno, celowość, trwałość i... twórcy architektury

Chmielewski W., Chmielewski F.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 1-A

195-199

PL

Dwudziestowieczna architektura, w odróżnieniu od tej z wieków poprzednich, powstaje w odmiennych uwarunkowaniach. Niegdyś obowiązujące traktaty architektoniczne zastąpiono współcześnie pluralizmem poglądów i teorii, a w sferze twórczej intuicyjnym poszukiwaniem atrakcyjnych wizualnie form architektonicznych. Dla zobrazowania motywacji twórczych w pracy architekta, obecnie i w minionej epoce porównano postawy i dokonania realizacyjne pięciu znanych architektów europejskich, współczesnych - Herzoga & de Meurona i Zumthora oraz z epoki baroku - Borrominiego i Berniniego, cytując charakterystyczne o nich wypowiedzi dwóch znanych XX-wiecznych: historyka i krytyka architektury.

EN

The contemporary (20-th century) architecture, in tell apart from previous ages - a rise in the transform circumstances. At one time binding the architectonics tractates a substitute in contemporary time a pluralistic opinions and theories, in a creative sphere make a intuition of visual attractive research architectural forms. For a performance the creative motivation in a work of architects, current and in past epoch compare of the attitude and accomplishment a realizations of a five famous contemporary European architects - Herzog&de Meuron and Zumthor so in the baroque age - Borromini's and Bernini's, a quote characteristics statements of two known the XX-century: historic and critic of the architecture.

16

Poznań w kontekście Alej Niepodległości

Kodym-Kozaczko G.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 6-A

374-379

PL

Aleje Niepodległości (Ringi) w Poznaniu, dzięki współdziałaniu kilku pokoleń architektów tworzą niepowtarzalny zespół urbanistyczny, zawierający przegląd stylów architektonicznych stulecia oraz związanych z nimi programów artystycznych i ideowych. Cztery budowle z różnych epok artystycznych i politycznych położone w Dzielnicy Cesarskiej - kulminacji zespołu, ilustrują jak różnorodnie na przestrzeni stulecia kształtowano relacje między dziełem architektonicznym a jego kontekstem.

EN

Aleje Niepodległości in Poznań are a unique urban group. It includes a review of many architectonic styles of the last century and related with them artistic and ideological programs. Four buildings from different artistic and political epochs, situated in Dzielnica Cesarska - the culmination of the group, show the methods of forming relations between the architectonic work and its context.