Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Technika testowania w latach 30. XX. w. (cz. 1)

Branczewski Mirosław

Wiadomości Elektrotechniczne

|

2023

|

R. 91, nr 12

39--44

PL

„Test akceptacyjny” oznaczał test wtórny na stanowiskach testowych dostawcy lub w laboratorium zakładu energetycznego. Dodatkowo, testy na obiekcie oraz nadzór na stacji elektroenergetycznej były już wówczas powszechną praktyką. W roku 1930 Vereinigung der Elektrizitätswerke Deutschlands (stowarzyszenie zakładów energetycznych w Niemczech) opublikowało „księgę przekaźnikową”.

2

Area in front of the National Museum in Kraków as the result of a competition held in mid-20th century

Wowczak Jerzy

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2023

|

T. 51

3--22

EN

The start of Wolska Street, overlooking Błonia Park with the Kościuszko Mound towering over it, was an important place in the city’s structure as indicated in the competition plans for Greater Kraków from 1910. This led to the erection of formal buildings along the eastern boundary of Błonia, with the National Museum building at the forefront. In 1950, an urban-planning competition was held in relation to the planned construction of important buildings in this area. This paper presents unpublished works and the effects of decisions taken in this already forgotten competition on today’s development of the area around the square in front of the National Museum. The goal of this paper is to present unknown competition designs dating back to mid-20th century and to indicate their impact on spatial solutions of the area at the end of Piłsudskiego Street, near the National Museum. A comparative analysis of preserved pictorial materials and designs known to the author was used in this study. The analyses concluded that the opportunities to turn the start of Piłsudskiego Street into a nodal point in the urban plan of the city, a spot that would integrate space at both sides of Trzech Wieszczów Avenues, were not fully used. Urban analysis that also covered the area at the eastern side of the Trzech Wieszczów Avenues is a key to producing correct spatial solution for the square in front of the National Museum.

PL

Wylot ulicy Wolskiej, z którego rozpościerał się widok na Błonia z górującym nad nimi kopcem Kościuszki, został w planach konkursowych Wielkiego Krakowa z 1910 roku wskazany jako ważne miejsce w strukturze miasta. Zaważyło to o lokalizacji przy wschodniej krawędzi Błoń reprezentacyjnych budynków, z gmachem Muzeum Narodowego na czele. W 1950 roku zorganizowano konkurs urbanistyczny w związku z planowaną budową kolejnych ważnych obiektów w najbliższej okolicy. Artykuł przedstawia niepublikowane dotąd prace i wpływ rozstrzygnięć tego zapomnianego konkursu na dzisiejsze zagospodarowanie obszaru wokół placu przed Muzeum Narodowym. Celem pracy jest przedstawienie nieznanych prac konkursowych z połowy XX wieku i wykazanie, w jakim stopniu wpływają na rozwiązania przestrzenne terenu na zamknięciu ulicy Piłsudskiego, w okolicy Muzeum Narodowego. W pracy posłużono się analizą porównawczą zachowanych materiałów ikonograficznych i znanych autorowi prac projektowych. Przeprowadzone analizy prowadzą do wniosku, że nie wykorzystano w pełni szans, aby wylot ulicy Piłsudskiego stał się punktem węzłowym w kompozycji urbanistycznej miasta, miejscem integracji przestrzeni po obydwu stronach Alei Trzech Wieszczów. Kluczem dla właściwego rozwiązania przestrzennego placu przed Muzeum Narodowym jest objęcie analizą projektową również terenów po wschodniej stronie Alei Trzech Wieszczów.

3

Papiernicze nowinki prasowe z lat 30. XX wieku Cz. 5

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2023

|

R. 79, nr 1

43--48

PL

Niniejsza publikacja kończy pięcioczęściowy cykl artykułów [13-16], prezentujących nowinki prasowe z zakresu technologii celulozy i papieru, przetwórstwa papierniczego, introligatorstwa, technik drukarskich i innych, zamieszczane w latach 20. i 30. ubiegłego wieku w zabytkowych polskich czasopismach specjalistycznych. Jej celem było podjęcie próby sprawdzenia, które z przedstawionych rozwiązań, prezentowanych jako nowości prawie 90 lat temu, przetrwały próbę czasu i w nowoczesnej postaci funkcjonują w XXI w. na rynku odbiorcy. W przytoczonych tytułach i cytatach zachowano pisownię zgodną z oryginalnymi, archiwalnymi artykułami.

4

Niezwykłe dzieje pierwszych edycji Kitāb Ibn Fadlāna. Orientalistyka i polityka w połowie XX w.

Dziekan Marek

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2023

|

T. 68, nr 2

9--17

EN

The article is devoted to the political circumstances that infl uenced certain decisions regarding the first two editions of the travel report of the Arab traveler Ibn Fadlān from Baghdad to the Volga Bulgars (921-922). The now-famous text of the voyage account, known as the Mashhad manuscript, was discovered in 1923 by a Turkish orientalist of Bashkir origin, Ahmed Zeki Velidi Togan (1890-1970) and formed the basis of his doctoral dissertation defended at the University of Vienna in 1935. Due to various problems, the German translation (in book form) was only published in print in 1939. The same year saw the publication of a Russian translation of the voyage description by a Soviet Arabist - Andrei P. Kovalevskiy (1895-1969). Both scholars confl icted with the USSR authorities: Togan had fought with the Soviet Army in 1920-1923, while Kovalevskiy was sentenced to five years in the gulag in 1938 on (as it later turned out) a wrongful charge of counterrevolutionary activity. These circumstances unexpectedly infl uenced the scholarly study of Ibn Fadlān’s medieval work, incorporating it into the USSR’s domestic and foreign policy at the time.

5

Analysis of spatial transformations and development of the main streets of the historic Nowa Praga district in Warsaw

Krawiec Iwona

Architectus

|

2023

|

Nr 3 (75)

39--48

EN

The subject of the article is the spatial and architectural development of Nowa Praga [New Praga], located in the Praga-Północ [Praga-North] district of Warsaw, which dates back to the 1st half of the 19th century. On the then undeveloped land, a network of streets was laid out, among which the main ones were Środkowa Street and then Nowopragska (now Stalowa Street). The aim of the research presented in the article was to trace the transformations that took place in the urban planning and architecture of Nowa Praga during the nearly 200 years of its existence, as well as to analyse the current state of development and urban layout and draw conclusions for the future. For the purposes of the research, extensive cartographic and iconographic material was collected and analysed, which served as the basis for developing subsequent phases of the development of the studied area. The result of the work are reconstruction drawings presenting subsequent stages of the spatial development of the studied area, as well as chronological stratification of the existing buildings, an analysis of their technical condition and a definition of the main problems affecting the studied spatial development. Based on the analyses carried out, it should be stated that in just 100 years, the architectural character of the district has changed drastically, but despite numerous modifications, the historical division of land and ownership from subsequent stages of the district’s development is still clearly visible.

PL

Tematem artykułu jest rozwój przestrzenny i architektoniczny Nowej Pragi, leżącej na terenie dzielnicy Praga-Północ w Warszawie. Jej początki sięgają 1. połowy XIX w. Na niezagospodarowanych wówczas gruntach wytyczona została sieć ulic, wśród których głównymi stały się ul. Środkowa i ówczesna Nowopragska (obecna ul. Stalowa). Celem badań przedstawionych w artykule było prześledzenie zmian, jakie zaszły w urbanistyce i architekturze Nowej Pragi na przestrzeni blisko 200 lat jej istnienia, a także analiza obecnego stanu zabudowy i układu urbanistycznego oraz wyciągnięcie wniosków na przyszłość. Na potrzeby badań zgromadzony i przeanalizowany został obszerny materiał kartograficzny i ikonograficzny, który posłużył jako podstawa do opracowania kolejnych faz rozwoju badanego obszaru. Efektem prac są rysunki rekonstrukcyjne przedstawiające kolejne etapy rozwoju przestrzennego, a także rozwarstwienie chronologiczne istniejącej zabudowy, analizy jej stanu technicznego oraz definicja głównych problemów dotykających badane założenie przestrzenne. Na podstawie przeprowadzonych analiz należy stwierdzić, że w przeciągu zaledwie 100 lat charakter architektoniczny dzielnicy zmienił się drastycznie, jednak mimo licznych modyfikacji ciągle czytelny jest historyczny podział parcelacyjny i własnościowy z kolejnych etapów rozwoju dzielnicy.

6

Trasowanie miasta: samochodowe arterie komunikacyjne a urbanistyczne otoczenie zabytkowe dawniej, dziś i jutro – wprowadzenie

Górzyński Makary

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 11

5--16

PL

Przedmiotem numeru tematycznego „Zeszytów Naukowych Politechniki Poznańskiej - Architektura i Urbanistyka, Architektura Wnętrz” jest problem wpływu transportu samochodowego na miasta zabytkowe. Interesuje nas szczególnie kwestia planowania tras komunikacyjnych na terenach historycznych układów przestrzennych. We wprowadzeniu syntetycznie omówiono zasadnicze cele i kierunki analiz tego zagadnienia z perspektywy historii urbanistyki i interdyscyplinarnych studiów nad miastami. Artykuł ma charakter wprowadzający, oprócz tytułowego zagadnienia (w tym otwartego kwestionariusza pytań badawczych) przedstawia także pokrótce opublikowane w numerze artykuły, wskazując znaczenie problemu trasowania miast zabytkowych dawniej i współcześnie w aspektach kulturowych i rewitalizacyjnych.

EN

The aim of the thematic issue of „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej - Architektura i Urbanistyka, Architektura Wnętrz” is to offer a variety of contributions, covering problems of automobile transportation on historic urban structures. Of special interest are throughfares within historic towns and their impact on urban heritage protection. In this editorial I discuss main directions and research problems of such studies as part of urban history and town planning history, especially in their interdisciplinarity. In this introduction readers will find not only a brief overview of the main research field - relationships between urban automobile mobility and heritage protection - but also short resumes of all contributions, grouped in three thematic sections of this issue. The aim of this collection of essays is to bring new attention to traffic, automobile culture and heritage protection in urban networks, renewing historiography of this problem in studies conducted in Poland. Henceforth, various case studies from Poland were presented in this collection.

7

Papiernicze nowinki prasowe z lat 30. XX wieku. Cz. 1

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2022

|

R. 78, nr 5

268--270

PL

Prasa specjalistyczna z lat 1918-1939 stanowi prawdziwą skarbnicę nowinek i ciekawostek technicznych, technologicznych, wiadomości z różnych dziedzin życia z kraju i ze świata. Dla czytelników ówczesnej prasy informacje te stanowiły tematy do ożywionych dyskusji. Wielu z nich zapewne czekało na pojawienia się opisywanych rozwiązań na rynku, by móc używać je w życiu codziennym. W artykule przedstawiono kilka takich doniesień prasowych, pochodzących z lat 30. XX w., zamieszczonych w prasie specjalistycznej: miesięczniku Kurier Papierniczy, miesięczniku Przegląd Papierniczy, Galanteryjny i Zabawkarski oraz dwumiesięczniku Grafika. Warto sprawdzić, które z przywołanych nowinek technicznych oraz technologicznych zaistniały na rynku w czasach II RP oraz doczekały XXI w.

8

Papiernicze nowinki prasowe z lat 20.-30. XX wieku. Cz. 4

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2022

|

R. 78, nr 12

671--674

PL

Kontynuując przegląd nowinek prasowych pochodzących z lat 20. i 30. XX w. [14-16], przedstawiono ówczesne nowości opisywane w zabytkowej już, polskiej prasie fachowej (Przegląd Papierniczy, Galanteryjny i Zabawkarski oraz Kurier Papierniczy). W przytoczonych tytułach i cytatach zachowano pisownię zgodną z oryginalnymi, archiwalnymi artykułami. Podjęto próbę sprawdzenia, które z przedstawionych rozwiązań przetrwały i w nowoczesnej formie funkcjonują obecnie.

9

Papiernicze nowinki prasowe z lat 20.-30. XX wieku Cz. 3

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2022

|

R. 78, nr 11

620--622

PL

W kolejnej części publikacji prezentującej nowinki prasowe, pochodzące z lat 20. i 30. XX w. [4, 5], przedstawiono kilka opisanych w miesięczniku Przegląd Papierniczy, Galanteryjny i Zabawkarski oraz dwutygodniku Papier i Galanteria. W przytoczonych tytułach i cytatach zachowano pisownię zgodną z oryginalnymi, archiwalnymi artykułami.

10

Papiernicze nowinki prasowe z lat 20.-30. XX wieku. Cz. 2

Marcinkowska Marzanna

Przegląd Papierniczy

|

2022

|

R. 78, nr 8

441--443

PL

Kontynuując przegląd nowinek prasowych [10], w niniejszym artykule przedstawiono kilka wybranych, pochodzących z lat 20.-30. XX w., zamieszczonych w zabytkowej już polskiej prasie specjalistycznej – dwutygodniku Papier i Galanteria, miesięczniku Kurier Papierniczy oraz miesięczniku Przegląd Papierniczy, Galanteryjny i Zabawkarski. Były one publikowane jako nowości techniczne oraz technologiczne z kraju i ze świata. Ich tytuły są zgodne z prasowymi.

11

Roman Pollak (1886-1972) i jego rola w rozwoju stosunków naukowych i kulturalnych polsko-włoskich

Piskurewicz Jan

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

T. 67, nr 3

43--90

EN

This article characterizes the biography and endeavors of Roman Pollak (1886-1972) - an outstanding Polish literary scholar who also contributed greatly to the development of Polish-Italian scientific and cultural relations in the 20th century. His interest in Italian culture manifested itself at an early age, and he later expressed it in his scientific work. During the interwar period, he was a professor of Polish Language and Literature at the University of Rome and a delegate of the Ministry of Religious Affairs and Public Education to Italy. During his service, he contributed to the revival of the existing polonophile circles and institutions in Italy, as well as the creation of many new ones, which also operated after World War II. The year 2022 marks the 50th death anniversary of Pollak.

12

Dziedzictwo architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku - problemy konserwatorskie i perspektywy badawcze

Żmudzińska-Nowak Magdalena

Builder

|

2022

|

R.26, nr 6

34--36

PL

Artykuł porusza tematykę dziedzictwa architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku jako problemu badawczego i konserwatorskiego. Celem publikacji jest charakterystyka architektury Górnego Śląska tego okresu w szerszym kontekście rozwoju architektury w Polsce oraz wydobycie głównych problemów związanych z jej ochroną. Tekst składa się z dwóch części. W części pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę okresu II połowy XX wieku w rozwoju architektury w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Omówiono także wybrane zagadnienia ochrony architektury powojennej oraz problemy z nią związane, w tym: brak całościowej wiedzy na temat zasobów architektonicznych tego okresu, trudności związane z ich waloryzacją czy niska świadomość społeczna w zakresie ich wartości. Część druga zawiera omówienie przykładów działań podejmowanych przez autorkę w ramach współpracy pomiędzy Wydziałem Architektury Politechniki Śląskiej a Instytutem Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej. Wspólne działania mają na celu dokumentację i ochronę dziedzictwa (materialnego i niematerialnego) Górnego Śląska w zakresie architektury oraz urbanistyki. Wypracowana metodyka interdyscyplinarnych działań, realizowana z sukcesem od blisko dziesięciu lat, może stać się uniwersalnym modelem postępowania w tym zakresie.

EN

The article deals with the subject of the architectural heritage of Upper Silesia of the second half of the 20th century in terms research and conservation problem. The aim of the publication is to characterize the architecture of Upper Silesia of that period within the broader context of Polish architecture development, and to highlight the main problems related to its protection. The text consists of two parts. The first part presents a general description of the period of the second half of the 20th century in the development of architecture in Poland, particularly emphasizing the Upper Silesian facilities. Selected issues of the protection of post-war architecture and related problems were also discussed, including: the lack of comprehensive knowledge about the architecture of this period, difficulties related to its valorization and low social awareness of its values. The second part contains a discussion of examples of activities undertaken by the author within the cooperation between the Faculty of Architecture of the Silesian University of Technology and the Institute of Architecture Documentation of the Silesian Library in Katowice. Joint activities are focused on documentation and protection of the heritage (tangible and intangible) of Upper Silesia in the field of architecture and town planning. The methodology of interdisciplinary activities, successfully implemented for nearly ten years, may become a universal model for this field development.

13

The reconstruction of the late 19th century and early 20th century urban landscape in Beirut historic centre

Wróblewski Sebastian

Architectus

|

2022

|

Nr 1 (69)

77--89

EN

In the capital of Lebanon one of the globally largest works on reconstruction of the landscape of the historical core of the city were performed. The project prepared by Solidere was a design to reconstruct the most valuable urban plan of the central district after the destruction during the Civil War. In Historical Centre of Beirut not only reconstructions but also new architecture adjusted to historical aesthetic had to be created. The main aim of article is the presentation of different approaches to spatial and architectural designs in the Lebanese capital’s historic district from the perspective of assessment of modern and reconstructed architectural quality, aesthetics of historical – the late 19th century and Art Déco influences on modern architecture and contemporary urban detail designed in the recreated historic space. The research was focused on assessment of the context architecture and value of reconstructions and adaptations of buildings in the city’s central district.

PL

Jedną z największych w skali światowej prac związanych z rekonstrukcją krajobrazu kulturowego miasta przeprowadzono w stolicy Libanu. Projekt przygotowany przez Solidere obejmował rekonstrukcję założenia przestrzennego po zniszczeniach powstałych w trakcie wojny domowej, najbardziej wartościowej pod względem urbanistycznym dzielnicy centralnej. W Bejrucie powstały nie tylko rekonstrukcje architektury przedwojennej, ale i współczesne obiekty architektoniczne dopasowane do specyficznej estetyki dzielnicy. Głównym założeniem artykułu jest prezentacja i ocena tych różnorodnych rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych zastosowanych w Bejrucie w odniesieniu do współczesnej architektury odwołującej się do estetyki z końca XIX w. i art déco, osadzonej w zrekonstruowanej przestrzeni miejskiej oraz współczesnych rozwiązań detalu urbanistycznego. W badaniach skupiono się na zagadnieniach związanych z oceną architektury kontekstowej oraz rekonstrukcji i adaptacji obiektów w centralnych częściach miasta.

14

The power station of Elektrizitätswerk Schlesien AG in Siechnice. An industrial plant in the 20th century – a work of an engineer and an architect-artist

Gryglewska Agnieszka, Rabiega Mateusz

Architectus

|

2022

|

Nr 1 (69)

53--65

EN

The subject of the article is the architecture of the Tschechnitz Power Plant (currently Czechnica CHP Plant) in Siechnice near Wrocław. The plant, built during the period of intensive development of the power industry in Lower Silesia at the beginning of the 20th century, was the result of cooperation between an engineer and an architect-artist, postulated by architects associated with Deutscher Werkbund. The aim of this article is to present the history of the construction and development of the power plant as well as artistic shaping of the urban layout, façades, representative interiors of the machine rooms, mechanical workshops as well as facilities with an advertising function. The analysis of the history and the present condition of the complex was possible thanks to field research carried out by the authors, a query of source materials and texts in the professional press as well as iconography from the years 1910–2019. The conducted research is the basis for defining the scope of monument protection and for revitalizing the power plant, which will be closed in 2024 with regard to the policy of decommissioning coal-fired power plants in Poland.

PL

Tematem artykułu jest architektura elektrowni Tschechnitz (obecnie Elektrociepłownia Czechnica) w Siechnicach pod Wrocławiem. Obiekt budowany w okresie intensywnego rozwoju przemysłu elektroenergetycznego na Dolnym Śląsku na początku XX w. był efektem postulowanej przez twórców związanych z Deutscher Werkbund współpracy inżyniera i architekta-artysty. Celem pracy jest prezentacja historii i przekształceń elektrowni, artystycznego kształtowania jej układu urbanistycznego, elewacji, reprezentacyjnych wnętrz maszynowni, warsztatów mechanicznych i obiektów o funkcji reklamy. Analiza historii i stanu obecnego kompleksu była możliwa dzięki przeprowadzonym przez autorów badaniom terenowym, kwerendzie materiałów źródłowych, tekstów w prasie fachowej oraz ikonografii z lat 1910–2019. Przeprowadzone badania stanowią podstawę dla określenia zakresu ochrony konserwatorskiej oraz rewitalizacji tego zakładu po jego planowanym zamknięciu w 2024 r. wskutek polityki likwidacji elektrowni węglowych w Polsce.

15

Architektura budynku szkolnego. (Termo) modernizacja szkół 1000-latek „Zło konieczne” czy druga szansa dla budynku?

Cinal Weronika, Winnicka-Jasłowska Dorota

Builder

|

2021

|

R.25, nr 1

22--26

PL

Starzenie się obiektów architektonicznych wymaga stałego podnoszenia ich jakości technicznej. Działania modernizacyjne i remontowe w budynkach mające na celu poprawę jakości technicznej spowodowane są między innymi zdiagnozowanymi problemami, jak też koniecznością dostosowania ich parametrów do zmian w przepisach legislacyjnych. Istnieje wiele obiektów powstałych w różnych dekadach XX wieku, które wymagają modernizacji, gdyż nie odpowiadają współczesnym potrzebom użytkowym, w tym m.in. parametrom i normom współczynnika przenikania ciepła oraz oszczędności energii. Szansą dla nich są wszelkie działania modernizacyjne podnoszące ich standard i jakość użytkową. Termomodernizacje to działania polegające na poprawie efektywności energetycznej, czyli na możliwym zredukowaniu strat ciepła generowanych przez budynki. Wykonuje się je zwłaszcza w budynkach, w których komfort termiczny jest szczególnie ważny z uwagi na pełnioną przez nie funkcję. Artykuł przedstawia przykład projektu termomodernizacji budynku szkolnego. Zaprezentowano rozwiązania architektoniczno-budowlane przy wykonywaniu projektu termomodernizacji na przykładzie obiektu szkolnego z lat 60. XX wieku, z naciskiem na aspekt architektoniczny przy tworzeniu projektu zmian elewacyjnych budynku.

EN

Ageing of architectural objects requires constant improvement of their technical condition. Modernization and renovation works performed with the purpose of enhancement of the technical quality of buildings result, among other things, from diagnosed problems and the necessity of adaptation of their parameters to the changes in legal regulations. Numerous objects constructed in different decades of the 20th century are in need of modernization as they do not meet contemporary utility requirements, such as parameters and standards of heat transfer coefficient and energy conservation. The above-mentioned objects are given a second chance through all sorts of modernization actions raising the standard level and utility quality of buildings, including thermo-modernization. Thermo-modernization consists in the activities and methods aiming at the improvement of energy efficiency, i.e. the reduction of the loss of heat generated by buildings to the lowest possible level. Thermomodernization is carried out particularly in buildings where thermal comfort is of the utmost importance due to their function. This paper presents an example of the design of the thermo-modernization of a school building. The presented architectural and construction solutions were applied in the process of creation of the design of the thermo-modernization of the school object from the 1960s. The article focuses on the architectural aspect of the designing process of the alterations in the building elevation.

16

The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region

Netczuk-Pol Ewa

Architectus

|

2021

|

Nr 1 (65)

11--20

EN

The aim of the article was to present the influence of the Russian national architecture on the wooden architecture of the Lublin region, created at the turn of the 19th and 20th centuries, which was characterized by great distinctiveness. The subject of the work was to show the importance of increased Russification, which touched not only the spheres of social and cultural life, but also architecture.The article analyzes the preserved wooden architecture from the turn of the century in the present-day Lubelskie Region. The starting material used was the available archival materials and documentation prepared for the needs of the provincial conservator of monuments (the card for the records of architectural and construction monuments) and a local inspection was made to prepare photographic documentation of the current state. Characteristic wooden buildings were used as comparative material, built at the end of the 19th and the beginning of the 20th century in Samara, Russia. The buildings have a well-documented history and are well researched by local scientists. Additionally, they are kept almost intact. During the research, a comparative method was used for the existing wooden buildings in the Lublin region from the turn of the century with the Russian wooden buildings, mainly in terms of detail and façade decoration. It allowed us to notice the similarities between the details used in traditional wooden construction in the Lublin Province. It is especially visible in the details of the window decorations – richly decorated drip and window sills. It is an element characteristic only for the analyzed period, which confirms the thesis about the influence of the foreign invaders on the shape of architecture.

PL

Celem artykułu było przedstawienie wpływu architektury narodowej rosyjskiej na drewnianą architekturę Lubelszczyzny powstałą na przełomie XIX i XX w., która charakteryzowała się dużą odrębnością. Przedmiotem pracy było ukazanie znaczenia wzmożonej rusyfikacji, która dotykała nie tylko sfery życia społecznego, kulturalnego, ale także architektury.W artykule dokonano analizy zachowanej architektury drewnianej powstałej na przełomie wieków na terenie obecnego województwa lubelskiego. Jako materiał wyjściowy wykorzystano dostępne materiały archiwalne oraz dokumentację stworzoną na potrzeby wojewódzkiego konserwatora zabytków (karta ewidencji zabytków architektury i budownictwa) oraz dokonano wizji lokalnej w celu przygotowania dokumentacji fotograficznej stanu aktualnego. Jako materiał porównawczy posłużyła charakterystyczna zabudowa drewniana powstała pod koniec XIX i na początku XX w. w Samarze w Rosji. Zabudowa ta ma dobrze udokumentowaną historię oraz jest dobrze zbadana przez lokalnych naukowców. Dodatkowo przetrwała do dziś w stanie prawie nienaruszonym.Podczas badań porównano istniejącą zabudowę drewnianej Lubelszczyzny z przełomu wieków z zabudową drewnianą rosyjską przede wszystkim pod względem detalu i dekoracji fasady. Pozwoliło to na zauważenie podobieństw między detalami stosowanymi w tradycyjnym budownictwie drewnianym na terenie województwa lubelskiego. Szczególnie jest to widoczne w detalu stolarki okiennej – bogato dekorowane nad- i podokienniki. Jest to element charakterystyczny tylko dla badanego okresu, co potwierdza tezę o wpływie zaborcy na kształt architektury.

17

Ośrodek Pism Drukarskich w Warszawie (1968-1979)

Tomaszewski Andrzej

Acta Poligraphica

|

2020

|

Vol. 15

49--67

EN

The author presented the history and the most important project achievements of the Printing Typefaces Center (OPD), which for over a decade was a part of the Research & Development Centre for the Graphic Arts (COBRPP), celebrating its anniversary this year. The facility was managed by Roman Tomaszewski, a well-known publisher and graphic arts specialists. Dozens of typefaces were designed in OPD for page layout techniques that have forever been forgotten. Despite technological changes in printing, the OPD typographic resource is today a reservoir of lettering ready for digitization and making computer fonts.

18

Unité de doctrine – contingency of practice? Towards a re-reading of twentieth century principles of building heritage conservation

Putz Andreas

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 8

269--280

EN

The theoretical framework of building heritage conservation is not necessarily a predefined set of tenets and axioms with potentially universal significance, but a result of particular challenges and practices bound in time and place. In this article, the guidelines of building heritage conservation in Switzerland in the last century are outlined briefly with reference to the broader European theoretical discourse. Focusing on the contradictions between the theoretical position and practical work of Linus Birchler, it argues for the necessity to re-read and assess our principles of building heritage conservation in relation to the specific built cases they originated from.

19

Transformacja urbanistyczna Starego Miasta we Wrocławiu w okresie PRL-u jako dokument przemian politycznych i społecznych

Grodzka Elżbieta

Architectus

|

2019

|

Nr 2 (58)

27--40

PL

Artykuł przedstawia zarys zmian urbanistycznych z okresu PRL-u na Starym Mieście we Wrocławiu. Intensywne działania budowlane rozpoczęły się już pod koniec lat 40. XX w. Początkowo polegały głównie na rekonstrukcji zniszczonej zabudowy staromiejskiej, skoncentrowanej wokół Rynku i pl. Solnego. Od 1956 r. zaobserwować można powrót do idei przedwojennego modernizmu. Nowa architektura i urbanistyka miała być symbolem nowej organizacji życia społecznego oraz postępu technologicznego. W latach 70. i 80. XX w., pomimo ambitnych planów przekształcenia centrum Wrocławia w wielkomiejskie centrum usługowe, tempo inwestycji budowlanych zdecydowanie zmalało. Pod koniec epoki PRL, dzięki stopniowemu odejściu od gospodarki centralnie planowanej, znacznie wzrosła ilość zabudowy plombowej na Starym Mieście.

EN

The article is a short brief about urban changes in the Old Town in Wrocław during the Polish People’s Republic. Intensive rebuiliding activities have begun at the end of 1940’s. Historical buildings around the Main Square and Solny Square were the first to be reconstructed. However, since 1956 the return to pre-war modernism ideas has been observed. New architecture and urbanism were supposed to be a symbol of new social order and technological progress. Despite of ambitious plans of transforming Wrocław’s city centre into a modern downtown the pace of rebuilding of The Old Town dropped dramatically in the 1970’s and 1980’s. At the end of the communist era in Poland, thanks to the gradual departure from the centrally planned economy, the number of infill buildings in the Old Town has increased considerably.

20

Technologia szlachetnych wypraw tynkarskich w architekturze I połowy XX w.

Korpała M.

Przegląd Budowlany

|

2018

|

R. 89, nr 6

46--56

PL

Tynki szlachetne były nieodłącznym elementem architektury XX wieku. Obecnie nastąpiły znaczące przemiany technologii budowlanych, co spowodowało radykalne zmiany technik wykonania tynków szlachetnych. Dlatego konieczne jest omówienie tradycyjnej technologii wykonywania tynków, której znajomość jest niezbędna przy konserwacji i odtwarzaniu elewacyjnych wypraw w budynkach z I połowy XX wieku. Dekoracje elewacji w tym okresie to zarówno imitacja okładzin kamiennych, jak i wykorzystanie dekoracyjnego potencjału struktury i faktury powierzchni tynków. Na podstawie publikacji źródłowych przedstawione zostały szczegółowe informacje na temat sposobów wykonywania różnych rodzajów tynków szlachetnych.

EN

Stuccoes were an intrinsic element of architecture of the 20th century. Nowadays, significant changes took place regarding construction technology, which caused radical changes in techniques of preparation of stuccoes. Therefore, it is necessary to describe the traditional technology of preparation of stuccoes, the knowledge of which is essential in conservation and reconstruction of elevation coatings in buildings from the first half of the 20th century. Decorations of elevations during that period include both imitation of stone facings as well as use of decorative potential of the structure and texture of the stucco surface. Based on source publications, the author presents detailed information on the methods of preparation of different kinds of stuccoes.