Określenie zawartości metali śladowych i siarki w mchach, porostach, jak również w aparacie asymilacyjnym roślin naczyniowych jest powszechnie stosowaną metodą monitoringu oddziaływania zanieczyszczeń atmosferycznych na ekosystem. W czterech gatunkach roślin: świerk pospolity Picea abies, sosna zwyczajna Pinus silvestris, modrzew europejski Larix decidua oraz mech rokitnik Pleurozium schreberii z terenu Małych Pienin analizowane były zawartości siarki, cynku, kadmu i ołowiu. Zawartości metali śladowych wykazywały duże zróżnicowanie w zależności od pierwiastka, jak i gatunku i części analizowanej rośliny. Spośród czterech badanych gatunków najwyższe koncentracje metali stwierdzono w mchu rokitniku: 41,0-53,0 (średnio 46,0) μg/g Zn; 0,40-0,60 (średnio 0,48) μg/g Cd; 7,5-17,5 (średnio 10,5 μg/g) Pb; w pędach sosny zwyczajnej: 39,5-57,0 (średnio 50,3) μg/g Zn; 0,40-0,60 (średnio 0,50) μg/g Cd; 2,5-3,5 (średnio 3,2) μg/g Pb; w pędach świerka pospolitego: 45,5-82,0 (średnio 66,5) μg/g Zn; 0,20-0,50 (średnio 0,38) μg/g Cd; 8,0,-14,5 (średnio 11,17) μg/g Pb, a najniższe w igłach świerka pospolitego: 12,5-43,5 (średnio 30,0) μg/g Zn; <0,01-0,10 (średnio 0,07) μg/g Cd oraz 1,0-2,0 (średnio 1,3) μg/g Pb. Najwyższe koncentracje siarki stwierdzono w mchu rokitniku: 0,018-0,028 (średnio 0,020)% S oraz w igłach 0,050-0,099 (średnio 0,070)% S i pędach 0,042-0,053 (średnio 0,050)% S modrzewia europejskiego. Średnie koncentracje cynku, kadmu i ołowiu w pędach badanych roślin były większe niż w igłach, natomiast koncentracje siarki przeciwnie - były większe w igłach. Nie stwierdzono istotnych różnic w koncentracji poszczególnych pierwiastków w roślinach pomiędzy trzema stanowiskami badań. Porównując z danymi literaturowymi dla innych rejonów Polski południowej były one niskie.
EN
Chemical analysis of mosses as well as vascular plant leave is a commonly used method for monitoring the impacts of air pollutionon ecosystems. Four plant species including 3 vascular tree species (...) and one moss Pleurozium schreberii in the Małe Pieniny region were studied on accumulation of elemental sulphur, Zn, Cd and Pb. Concentrations of trace metals varied widely according to the type of metal, plant species and organs. Of all plants studied, the highest concentration of metals were found in moss Pleurozium schreberi: 41.0-53.0, average 46.0 μg/g Zn, 0.40-0.60, average 0.48 μg/g Cd, 7.5-17.5, average 10.5 μg/g Pb, in twigs of pine Pinus silvestris: 39.5-57.0, average 50.3 μg/g Zn, 0.40-0.60, average 0.50 μg/g Cd, 2.5-3.5 average 3.2 μg/g Pb and in twigs of spruce Picea abies: 45.5-82.0, average 66.5 μg/g Zn, 0.20-0.50, average 0.38 μg/g Cd, 8.0-14.5, average 11.17 μg/g Pb. The lowest concentrations were stated in case of spruce needles: 12.5-43.5, average 30.0 μg/g Zn, <0.01-0.10, average 0.07 μg/g Cd and 1.0-2.0, average 1.3 μg/g Pb, respectively. The highest sulphur concentrations were stated in moss: 0.018-0.028, average 0.020% S and in needles and twigs of larch: 0.050-0.099, average 0.070 and 0.042-0.053, average 0.050% S, respectively. Average Pb, Zn, i Cd concentration in twigs of all vascular plants were higher than in needles, and in the contrary, sulphur concentrations were higher in needles than those in twigs. There were no signiticant differences in elements concentrations in plants within three studied locations. However element concentrations found in the Małe Pieniny were lower than those, stated by other authors, for southem Poland.
A grass beta activity of incinerated wood-rings of spruce erom consecutive year growths was measured. The examined tree was taken from the area of Opole Province, Poland. Various levels of the beta activity of the investigated wood-rings samples probably result from different values of the radioactive fallout which was stimulated by atmospheric nuclear tests or by accidents in nuclear rower stations. The obtained results show that the spruce wood-rings give, with a good approximation, a great deal of information on events, which caused radioactive pollution of natural environment.
PL
W pracy badano całkowitą aktywność promieniowania [Beta] spopielonych słoi drzewa iglastego (świerk pospolity, Picea abies) w kolejnych rocznych przyrostach. Badany materiał pochodził z terenu województwa opolskiego. Zróżnicowane aktywności [Beta]-promieniotwórcze poszczególnych słoi mają najprawdopodobniej związek z okresowo zmieniającym się opadem radioaktywnym pochodzącym przede wszystkim z przeprowadzanych w atmosferze próbnych wybuchów jądrowych, jak i spowodowanym awariami elektrowni jądrowych. Na podstawie uzyskanych wyników można przyjąć, że słoje drzewa świerkowego pozwalają z dobrym przybliżeniem dostarczyć informacji o mających miejsce zdarzeniach związanych z radioaktywnym zanieczyszczeniem środowiska naturalnego na danym terenie.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.