Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Continuation of the typology of the structures of Nadświdrzańska architecture in contemporary realizations

Trzupek Tomasz Jakub

Architectus

|

2023

|

Nr 1 (73)

41--50

EN

The subject of the article is Nadświdrzańska architecture, commonly known as Świdermajer, and the architecture referred to as Neo-świdermajer, i.e. new buildings appearing in the discussed region and referring to historical architecture. The aim was to present the most characteristic type of shaping historical forms and to prove that contemporary buildings continue these systems. A typological comparative analysis of solid systems was used for this purpose. The text presents the genesis of the phenomenon, the state of research, typology and drawings showing the most characteristic elements of the discussed architecture (verandas and decorative formwork profiles), lists of projections of historical and contemporary buildings and boards juxtaposing the solids of Nadświdrzańska architecture and Neo-świdermajer. On the basis of the presented material, it can be concluded that the theses regarding the variety of ways of shaping solids in the historical architec- ture and the assumption of the possibility of distinguishing dominant types of shaping solids have been confirmed. New architecture can be assigned to specific typologies of historical buildings. Thus, this work begins a scientific reflection on a new phenomenon, which is Neo-świdermajer.

PL

Tematem artykułu jest architektura nadświdrzańska, zwana potocznie świdermajerem, oraz architektura określana jako neoświdermajer, czyli nowe obiekty pojawiające się w omawianym regionie i nawiązujące do obiektów historycznych. Celem autora było przedstawienie najbardziej charakterystycznego typu kształtowania brył obiektów historycznych i udowodnienie, że współczesne obiekty kontynuują te układy. Wykorzystano do tego typologiczną analizę porównawczą układów brył. W tekście przedstawiono genezę zjawiska, stan badań, typologię oraz zaprezentowano rysunki przedstawiające najbardziej charakterystyczne elementy omawianej architektury (werandy i ozdobne profile szalunków), zestawienia rzutów obiektów historycznych i współczesnych, plansze zestawiające ze sobą bryły architektury nadświdrzańskiej i neoświdermajer. Na podstawie przedstawionego materiału można stwierdzić, że wysunięte tezy dotyczące różnorodności sposobów kształtowania brył w architekturze nadświdrzańskiej i założenie możliwości wyodrębnienia dominujących typów kształtowania brył zostały potwierdzone. Nowe obiekty można przyporządkować określonym typologiom budynków historycznych. Tym samym niniejsza praca rozpoczyna naukową refleksję nad nowym zjawiskiem, jakim jest neoświdermajer.

2

Transformation and genius loci of holiday resorts in the Otwock Region from the end of the 19th century, in the 20th century and now

Wośko-Czeranowska Agnieszka

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2021

|

T. 66, z. 1

17--22

EN

At the turn of the nineteenth and twentieth centuries, the landscape, climate and spa values of today's Otwock Region became important factors influencing the dynamic development of spa or summer housing estates in the vicinity of Warsaw. Cities and towns were created mainly in the vicinity of the railway lines implemented at that time, especially in the areas of railway stations and stops: the Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej - commonly known as the Vistula Railway - and the narrow-gauge commute railway, Jabłonowska Kolejka Dojazdowa. The enthusiasts to whom the Otwock Region owes its existence and development were land owners, entrepreneurs, residents, and vacationers coming from Warsaw to rest. Many of them were visionaries who promoted previously unknown forms of business or investment: professor Józef Geisler - a doctor and specialist in the treatment of lung diseases, land owners: Michał Elwiro Andriolli in Brzegi (Świder), Ksawery Branicki in Anin and Karol Jakub Hanneman in Falenica. In 1924 Otwock was recognized as a health resort. To the north of it, there were rural communes with a holiday character (Wawer Commune, Letnisko Falenica Commune). In the following years, these cities and towns developed dynamically. They became a summer home, lodging and leisure base for the inhabitants of Warsaw quickly gaining more and more popularity. Buildings that are inextricably associated with the Otwock Region are buildings known as świdermajer. Currently, this term mainly applies to residential, holiday homes and guesthouses, and some public buildings (less common), representing common features related to the body, building material, structure, architectural detail, etc., which were built in the years 1880-1939 in towns located along the Otwock railway line. During their construction, a wooden structure was used, usually using commonly available pine beams, square timbers and boards. World War II decimated the inhabitants of the Otwock Region, mainly of Jewish origin. The infrastructure and numerous objects, especially wooden ones, were destroyed. The following years brought many changes: of an administrative and territorial nature, the emergence of new housing estates, the introduction of other than traditional forms of development, its intensification, urbanization encroaching on forest areas, settlements merging into one organism, deforestation of plots, introducing secondary divisions, reducing the biologically active area, air pollution, development of underground and communication infrastructure, etc. Nevertheless, the identity and genius loci of the Otwock Region are still tangible. Forest areas, sandy dunes, the Świder and Vistula rivers, numerous contemporary and historical sites, especially the świdermajer ones, still remain attractive.

3

Transformacja i genius loci miejscowości letniskowych w Paśmie Otwockim od końca XIX wieku, w wieku XX i obecnie

Wośko-Czeranowska Agnieszka

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2021

|

T. 66, z. 1

4--16

PL

Na przełomie XIX i XX wieku walory krajobrazowe i klimatyczno-uzdrowiskowe dzisiejszego Pasma Otwockiego stały się istotnymi czynnikami wpływającymi na dynamiczny rozwój osiedli o charakterze uzdrowiskowym lub letniskowym leżących w sąsiedztwie Warszawy. Miasta i miejscowości powstawały przede wszystkim w sąsiedztwie realizowanych w tym okresie linii kolejowych, a zwłaszcza w rejonach stacji i przystanków kolejowych: Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej - nazywanej powszechnie Koleją Nadwiślańską oraz wąskotorowej Jabłonowskiej Kolejki Dojazdowej. Entuzjastami, którym Pasmo Otwockie zawdzięcza swoje istnienie i rozwój byli właściciele terenów, przedsiębiorcy, mieszkańcy, a także letnicy przyjeżdżający na wypoczynek z Warszawy. Wielu z nich było wizjonerami, którzy wypromowali nieznane wcześniej formy działalności lub inwestowania: profesor Józef Geisler - lekarz i specjalista w leczeniu chorób płuc, właściciele terenów: Michał Elwiro Andriolli w Brzegach (Świder), Ksawery Branicki w Aninie i Karol Jakub Hanneman w Falenicy. Otwock w 1924 r. uznany został za uzdrowisko. Na północ od niego funkcjonowały gminy wiejskie o charakterze letniskowym (Gmina Wawer, Gmina Letnisko Falenica). W kolejnych latach miasta i miejscowości rozwijały się dynamicznie. Stawały się bazą letniskową i noclegowo-wypoczynkową dla mieszkańców Warszawy i zyskiwały coraz większą popularność. Obiektami, które kojarzą się nierozerwalnie z pasmem otwockim jest budownictwo świdermajer. Obecnie określenie to dotyczy głównie budynków mieszkalnych, letniskowych i pensjonatowych oraz użyteczności publicznej (występujących mnie powszechnie) reprezentujących cechy wspólne odnoszące się do bryły, budulca, konstrukcji, detalu architektonicznego itp., które powstawały w latach 1880-1939 na w miejscowościach usytuowanych wzdłuż linii otwockiej. Przy ich realizacji stosowano konstrukcję drewnianą, wykorzystując zazwyczaj powszechnie dostępne sosnowe belki, kantówki i deski. II wojna światowa zdziesiątkowała mieszkańców letnisk Pasma Otwockiego, przede wszystkim pochodzenia żydowskiego. Zniszczeniu uległa infrastruktura i liczne obiekty, zwłaszcza drewniane. Kolejne lata przyniosły wiele zmian: natury administracyjno-terytorialnej, powstawanie nowych osiedli, wprowadzanie odmiennych od tradycyjnych form zabudowy, jej intensyfikację, wkraczanie urbanizacji na tereny leśne, zlewanie się osiedli w jeden organizm, wydrzewianie działek, wprowadzenie wtórnych podziałów, zmniejszanie powierzchni biologicznie czynnej, zanieczyszczenie powietrza, rozwój infrastruktury podziemnej i komunikacyjnej itp. Tożsamość i genius loci Pasma Otwockiego są cały czas odczuwalne. Wciąż atrakcyjne są tereny leśne, piaszczyste wydmy, rzeki Świder i Wisła, liczne obiekty współczesne i historyczne, a zwłaszcza świdermajery.

4

Design priorities on the example of the modernization of Abram Gurewicz Health Resort in Otwock

Mycielski Krzysztof, Trzupek Tomasz

Architectus

|

2021

|

Nr 3 (67)

81--92

EN

The purpose of the paper is to present Abram Gurewicz Health Resort in Otwock as a non-typical but also unique example of the Nadświdrzańska architecture. The next aim is to reevaluate the concept of decoration as the constitutive factor of the Nadświdrzańska architecture, using Monestiroli's theories regarding ornament and decoration. A comparative analysis of the Gurewicz building against the background of other buildings of the Nadświdrzańska architecture shows that the discussed building is a specific version of a characteristic composition of forms. Another goal is to show the processes behind the reconstruction of the Health Resort in the context of the situation of that object in 2015 in order to finally carry out design priorities behind the modernization based on the preservation of three identities: function, form and material.

PL

Celem autorów artykułu jest przedstawienie Uzdrowiska Abrama Gurewicza w Otwocku jako nietypowego i unikatowego przykładu architektury nadświdrzańskiej. Kolejnym celem jest przewartościowanie koncepcji dekoracji jako konstytutywnego czynnika architektury nadświdrzańskiej przy wykorzystaniu teorii Monestirolego dotyczących ornamentu i dekoracji. Analiza budynku Gurewicza na tle innych budowli architektury nadświdrzańskiej pokazuje, że omawiany zabytek jest specyficzną wersją charakterystycznej kompozycji form. Autorzy artykułu ukazali także procesy przebudowy uzdrowiska w kontekście sytuacji tego obiektu w 2015 r. Przedstawione zostały priorytety projektowe modernizacji opartej na zachowaniu trzech tożsamości: funkcji, formy i materiału.

5

Health resort’s past and the unique architecture of Otwock, near Warsaw, as its potential growth factors. Gurewicz example

Petryk D.

Przestrzeń i Forma

|

2018

|

nr 34

95--110

EN

The current state of Otwock – apart from numerous natural reasons – can be found in a large spectrum of anthropogenic factors, such as building a railway station, discovering a meaningful impact of its microclimate on curing tuberculosis and popularity of its out-standing wooden architecture. This paper tries to find a connection between historical advantages mentioned above and present city development and promotion strategies.

PL

Obecny kształt podwarszawskiego Otwocka, obok szeregu uwarunkowań naturalnych, można tłumaczyć wpływem czynników antropogenicznych, m.in. budową stacji kolejowej, powiązaniem wpływu lokalnego mikroklimatu na leczenie gruźlicy oraz chorób płuc z modą na wypoczynek letniskowy oraz unikatową architekturą obiektów, szczególnie drewnianych. Opracowanie ma na celu przedstawienie idei wykorzystania powyższych historycznych zalet do celów rozwojowych i promocyjnych miasta.

6

Niektóre problemy ochrony obiektów architektury w tzw. stylu nadświdrzańskim

Krajewski A.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

127--142

PL

Referat zawiera określenie miejsca obiektów drewnianej architektury tzw. stylu nadświdrzańskiego (popularnie określanego jako „świdermajer”) w obszarze architektury wernakularnej. Omówione zostały kwestie trwałości materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych w aspekcie występowania czynników degradacji drewna w Polsce i stosowanych obecnie rozwiązań w budownictwie drewnianym. Przeanalizowano również pewne rozbieżności realiów życia ludności pierwotnie wykorzystującej drewniane budynki wzniesione w stylu nadświdrzańskim i współczesnych standardów w budownictwie mieszkaniowym i rekreacyjnym na tle zmian populacji ludności rejonu Otwock – Wawer. W referacie odniesiono się również do funkcjonujących prób zachowania tradycji budowlanej stylu nadświdrzańskiego.

EN

The paper contains a definition trial of wooden architecture objects in so-called. nadświdrzański style (popularly known as "świdermajer") in the area of vernacular architecture. Discussed were issues of sustainability materials and construction solutions in terms of the occurrence of degradation factors of wood in Poland and the solutions currently used in wooden constructions. Also analyzed ware some discrepancies in realities of residens initially using wooden buildings built in the so-called nadświdrzański style and contemporary standards for housing and recreation on the background of the region's population changes Otwock / Wawer- region. The paper also addresses functioning attempts to preserve the architectural tradition so-called nadświdrzański style.